Ελεύθερον Θέμα!

Θυμάστε, στο μάθημα της έκθεσης όταν ο καθηγητής έκανε την γνωστή αναγγελία: "Ελεύθερο Θέμα!";

Ε, αυτό θα κάνουμε σήμερα κι εδώ. Είναι η ιδέα ενός από τους Ανωνύμους μας - και την αποδέχθηκα.

Το τελευταίο μας ποστ ολοκληρώθηκε ελαφρώς πορνογραφικά. Μην πάρετε αμπάριζα από εκεί: σεμνά! Υπάρχουν ψαλίδια!

Όριο: 150 λέξεις, σε πρόζα ή στίχο. Από εκεί και πέρα ό,τι σας φέρει η έμπνευση!

Για να δούμε... 

Η Μοναξιά του Διαδικτύου

«Η μοναξιά του Facebook…»

Διάβασα αυτή τη φράση σε μία συνέντευξη στην χθεσινή «Καθημερινή της Κυριακής». Την είπε ο Νίκος Τσούχλος, πρόεδρος του Ωδείου Αθηνών, μιλώντας για την σημερινή νεολαία. Για την ακρίβεια είπε: «…να σπάσει την “μελαγχολία της οθόνης”, την μοναξιά του Facebook που ταλαιπωρεί τους εφήβους στις ημέρες μας».

Εσείς νιώθετε μοναξιά στο Facebook;

Εμένα άλλα συναισθήματα θετικά και αρνητικά μου προκαλεί το Fb – μοναξιά όχι. Άλλωστε όλο το Fb αποσκοπεί στην υπέρβαση της μοναξιάς. «Κοινωνικό δίκτυο» κατ’ εξοχήν, πολύ περισσότερο από το Twitter. Μπαίνεις, βλέπεις τι κάνουν οι φίλοι, συμμετέχεις, σχολιάζεις, ανταλλάσεις φωτογραφίες και ντοκουμέντα.

Ο αντίλογος σε αυτό είναι πως πρόκειται για μία εικονική κοινωνικότητα, πως οι «φίλοι» είναι συνήθως άγνωστα πρόσωπα, πως τίποτα δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ζωντανή παρουσία και επαφή.

Αλλά ποιος είπε πως το Fb θέλει να την υποκαταστήσει; Την συμπληρώνει, την προεκτείνει, την εμπλουτίζει.

Τα ίδια λέγανε μερικοί δυσκοίλιοι διανοούμενοι για το τηλέφωνο, όταν εφευρέθηκε και διαδόθηκε. «Οι άνθρωποι θα μιλάνε πια από το τηλέφωνο και δεν θα συναντιούνται». Κι όμως το τηλέφωνο έφερε τους ανθρώπους πιο κοντά – τους διευκόλυνε να βρίσκονται περισσότερο και να κάνουν παρέα. 

Αυτά τα κλισέ για την «μοναξιά του Διαδικτύου» τα ακούω είκοσι χρόνια τώρα και γελάω. Τίποτα δεν φέρνει πιο κοντά τους ανθρώπους. Έχω υπερήλικες φίλους, εγκλωβισμένους στο σπίτι,  που μπόρεσαν να βρουν παλιούς συμμαθητές και συστρατιώτες. Άλλους, χομπίστες, που έχουν προσκολληθεί σε ομίλους με τα ίδια ενδιαφέροντα και συνεργάζονται. Γονείς, που τα παιδιά τους ζουν ή σπουδάζουν στο εξωτερικό και μιλάνε κάθε μέρα μέσω Skype και Viber. Να μην μιλήσουμε για τους ερωτερυμένους! 

Επιστήμονες στήνουν ολόκληρες έρευνες με συναδέλφους στις άκρες της γης! Ο ανεψιός μου από το Seattle ανεβάζει στο Fb τα χαρακτικά που εκθέτει σε γκαλερί, αλλά και φωτογραφίες από τις εκδρομές του με καγιάκ και ποδήλατο. Ο φίλος Παναγιώτης δημοσιεύει ωραία ποιήματα. (Όσοι νομίζουν πως το Fb είναι αποκλειστικά για γκλαμουριά και ανοησία, απλώς δεν το ξέρουν. Φυσικά περιέχει και σκουπίδι – αλλά σε μικρότερο ποσοστό από την ζωή.).

Ακόμα κι αυτό εδώ το μπλογκ αποδεικνύει πόσο γελοία είναι «η μοναξιά του Ιντερνέτ». Πώς αλλιώς θα γινόταν, ένας ογδοντάρης συγγραφέας, να επικοινωνεί και να συζητάει κάθε μέρα με εκατοντάδες ανθρώπους;

Βεβαίως μπορεί κάποιος να νιώσει μοναξιά και μέσα στο Facebook – όπως και σε ένα γλέντι, σε μια 
δεξίωση, σε μία εκδήλωση. Αλλά για αυτό δεν θα φταίει το Fb!

Όσο για την «μελαγχολία της οθόνης» αυτή δείχνει πως η οθόνη απλώς είναι κλειστή – οπότε πράγματι είναι μελαγχολικά γκρίζα. Αλλά μία ανοιχτή οθόνη έχει χρώματα, σχήματα, ήχους – από μπαλέτα μέχρι έρημα προσφυγόπουλα.

Εσείς, νιώθετε μοναξιά στο Διαδίκτυο;

Ο πρώτος που έφυγε

Από το 1969 η εταιρία μου είχε αρχίσει μία συνεργασία με τον μεγαλύτερο (τότε) πολυεθνικό διαφημιστικό οργανισμό στο κόσμο, με την επωνυμία Interpublic. Για την καλύτερη επικοινωνία και τον συντονισμό υπήρχε στα γραφεία μας ένας εκπρόσωπός της. Ο δεύτερος, που ήρθε αρχές του 1971, ήταν Ολλανδός.

Ήρθε η άνοιξη και το σημαντικότερο γεγονός μέσα στην μαυρίλα της Χούντας, ήταν η επέλαση του Παναθηναϊκού στο Κύπελλο Πρωταθλητριών της Ευρώπης. Εγώ βέβαια ήμουν (και είμαι) ΑΕΚτζής αλλά με είχε εντυπωσιάσει η πορεία της ομάδας του Πούσκας. Μέχρι που φτάσαμε στο Ουέμπλεϊ.

Όπως και οι περισσότεροι Έλληνες αγνοούσα εντελώς την ύπαρξη του Άγιαξ. Ε, σκεπτόμουνα, εδώ ο Παναθηναϊκός κέρδισε την Έβερτον και τον Ερυθρό Αστέρα – οι άσχετοι Ολλανδοί θα τον σταματήσουν.

Θυμάμαι τον σαρκασμό του Ολλανδού συνεργάτη μου: «Έχεις ακούσει το όνομα Cruijff;» (με την ολλανδική προφορά ακουγόταν σαν Κρύιφφ) με ρώτησε.

Από τότε το όνομα αυτό το άκουσα εκατοντάδες φορές. Την τελευταία, προχθές που πέθανε. (Άλλος ένας από το τσιγάρο). Ο μέγας, μέγιστος Κρόυφ.

Μάλλον ήταν ο μεγαλύτερος. Στην φοβερή πεντάδα (Πελέ, Μαραντόνα, Κρόυφ, Ζιντάν και Μέσι) έλαμψε όχι μόνο σαν ποδοσφαιριστής αλλά και σαν προπονητής.

Πέρα από τα σωματικά του προσόντα (τι ντρίμπλα!) είχε και μυαλό. Αυτό τον ξεχώριζε από όλους τους άλλους. Κάθε κατεβασιά του ήταν μία μελετημένη στρατηγική.

Λέω αυτό το εορταστικό τριήμερο, όσοι μείναμε, να μιλήσουμε για μπάλα. Ποιος ήταν ο πρώτος μπαλαδόρος της ιστορίας; 

Πάντως ο πρώτος που έφυγε (από τους πέντε) ήταν ο Γιόχαν Κρόυφ.

Έχει νόημα η τρομοκρατία;

Χαντζόπουλος - Καθημερινή 23.3.16

Κάθε φορά που καταγράφεται μία τρομοκρατική πράξη, το ίδιο ερώτημα τριγυρίζει στο νου μου. Από τους πρώτους νιχιλιστές και τον Νετσάγιεφ, μέχρι τους χθεσινούς αυτοκτόνους των Βρυξελών – πού οδηγούν αυτές οι πράξεις; Τι πέτυχαν οι Ερυθρές Ταξιαρχίες, η ομάδα Μπάντερ-Μάινχοφ, η δική μας 17 Νοέμβρη; Πόσο βοήθησε τους Παλαιστίνιους η πρώτη περίοδος του αγώνα τους, όταν και ο Αραφάτ δήλωνε τρομοκράτης;

Μπόρεσε η τρομοκρατία να βελτιώσει τη ζωή των ανθρώπων; Η Ιρλανδία απελευθερώθηκε χάρη στον IRA ή μόνο μετά τον αφοπλισμό του; Είχα γράψει παλιά ότι το μόνο αποτέλεσμα της 17 Νοέμβρη ήταν η δημιουργία του «τρομονόμου». Και τούτοι εδώ οι «αγωνιστές» του ISIS τι επιδιώκουν; Να κατακτήσουν την Ευρώπη; Εκτός από το να θυσιάζουν αθώους – το μόνο που πετυχαίνουν είναι να αυξάνουν την αστυνομοκρατία και την καταπίεση για όλους τους πολίτες.

Μία ερμηνεία είναι πρόκειται για πράξη αδιέξοδου μίσους – χωρίς απώτερο σκοπό παρά μόνο την εκτόνωση του δράστη και των συντρόφων του. Μία άλλη, ειδικά για τους βομβιστές αυτοκτονίας, αποδίδει την πράξη σε μία θρησκευτική πίστη χωρίς όρια. Εισιτήριο για τον παράδεισο του Προφήτη.

Λυπάμαι που μετά την άνοιξη και την ποίηση (μαζέψαμε γύρω στα 150 ποιήματα!) πάμε σε ένα τόσο σκληρό θέμα. Αλλά μερικές φορές η επικαιρότητα όχι μόνο σου υπαγορεύει με τι να ασχοληθείς – αλλά και σου απαγορεύει όλα τα άλλα θέματα.

Τι θέλει τούτη η Άνοιξη...

Σήμερα, 21 Μαρτίου, είναι η αρχή της άνοιξης και η παγκόσμια ημέρα της ποίησης. Σκέφθηκα να φτιάξουμε μία μικρή ποιητική ανθολογία. Ο καθένας μας να συνεισφέρει ένα (ή και περισσότερα) ποιήματα. Δικά του ή ξένα. Δύο προϋποθέσεις: να έχουν σχέση με την άνοιξη και να είναι σύντομα. (Άλλωστε, όπως είχε γράψει ο Edgar Allan Poe, η καλή λυρική ποίηση δεν μπορεί να είναι σχοινοτενής, όπως η επική). Μάλιστα, όσο πιο σύντομο είναι ένα λυρικό ποίημα, τόσο περισσότερο συμπυκνώνεται μέσα του το βίωμα. Απόδειξη: τα γιαπωνέζικα χάι-κου με τις 17 συλλαβές τους.

Μη μου πείτε τώρα: «πώς και πού ποιήματα;» Τόσες φορές στέλνετε ποιητικά κείμενα δικά σας ή ξένα. Υπάρχουν αναρτήσεις του doncat που ήδη μοιάζουν με ανθολογία. (Αυτές μου έδωσαν την ιδέα). Φυσικά η πρόζα δεν απαγορεύεται – αλλά θα νιώθει φτωχή μέσα στους στίχους.

Έτσι, λοιπόν, θα συλλέξουμε ποιήματα: 

«Οπότε βρίσκονται στο τέλος όλοι να κρατούν στο χέρι ένα μικρό
Δώρο ασημένιο ποίημα».  (Οδυσσέας Ελύτης, Το Φωτόδεντρο).

Κάνω την αρχή με ένα ποίημα της Μαρίας Πολυδούρη:

Τι θέλει τούτη η Άνοιξη...
Σαλεύουν
αόρατα, πανάλαφρα
των δέντρων τα κλαδιά.
Τι θέλει η μυρωδιά
που μας χτυπά απαλότατα
με αμυγδαλιάς ανθόκλωνο
την καρδιά...

(Μια νέα περνά ζυγίζοντας
στα δάχτυλα
ένα κορμί, φτερό.
Κι’ όπως σείει ρυθμικά
μια κατάλευκη ομπρέλα,
είναι πουλί.

Ένας νέος αράθυμος
συλλογιέται γλυκά,
σα να πέρασε πλάι του
πεταλούδα μυρόβολη,
το φιλί).

(Τρέμει κάτι το αδύναμο
κι’ όλο μένει
σαν κουτσό... κοντοφτέρουγο...)
Λυπημένη
τη μάτια μας ρουφά
το ανοιξιάτικο απόγευμα
και χλομιαίνει.
Ξαφνικά, κάποιο σκίρτημα
στη γαλήνη
και σα λυγμός παράφορος.

Ένα πιάνο ξεσπά
το δικό μας εναντίωμα
με κλειστό στόμα.

Τι θέλει πάλιν η Άνοιξη...
Τι να μας φέρει ακόμα...

Είπε: «Μακεδονία»; Πιπέρι!

Πριν από είκοσι χρόνια ένα αγγλικό έντυπο (νομίζω ήταν ο Spectator) είχε αποκαλέσει την Ελλάδα «Ο καβγατζής των Βαλκανίων». Αφορμή ήταν τότε το «Μακεδονικό»  αλλά παράλληλα γινόταν αναφορά και στις ελληνοτουρκικές διαφορές και στην καταπίεση των μειονοτήτων.

Ο συντάκτης του άρθρου δεν μπορούσε να κατανοήσει με ποια λογική οι Έλληνες απαγόρευαν στους «Μακεδόνες» να ονομάζονται «Μακεδόνες». Η Μακεδονία δεν ήταν πια έθνος, ούτε κράτος, ούτε φυλή. Εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια, αφού οι Μακεδόνες του Αλέξανδρου σκόρπισαν σε όλη την υφήλιο και χάθηκαν, ήταν μία γεωγραφική περιοχή. Μία επαρχία του Ρωμαϊκού, αργότερα του Βυζαντινού και μετά του Οθωμανικού κράτους. Ο πληθυσμός αυτής της περιοχής ήταν τόσο ανάμικτος (έλληνες, τούρκοι, εβραίοι, σλάβοι, αλβανοί, κλπ) που έδωσε το όνομά του σε μία ανάμικτη φρουτοσαλάτα στην ιταλική και γαλλική κουζίνα.

Γεωγραφική περιοχή λοιπόν. Μα και στο ελληνικό σχολείο εγώ έμαθα πως με τους Βαλκανικούς πολέμους η Μακεδονία (περιοχή) διαιρέθηκε στα τρία – ανάμεσα σε Ελλάδα, Σερβία και Βουλγαρία. Μακεδόνας λοιπόν δικαιούται να ονομάζεται ο κάθε κάτοικος αυτής της περιοχής (όπως Αθηναίος ο κάτοικος της Αθήνας). Μάλιστα, οι περισσότεροι κάτοικοι του Ελληνικού τμήματος, δεν είναι καν αυτόχθονες. («Ντόπιους» ονόμαζαν μέχρι πρότινος τους Σλαβομακεδόνες της μειονότητας). Οι Έλληνες Μακεδόνες είναι κυρίως μικρασιατικής καταγωγής (Πόντιοι κλπ.) και έφτασαν εκεί μετά το 1922 με την ανταλλαγή των πληθυσμών. Και η εθνικότητα τους δεν είναι Μακεδονική (δεν υπάρχει) αλλά Ελληνική (αυτή δεν μας την αμφισβήτησε κανείς).

Άρα και οι «Σκοπιανοί» έχουν κάθε δικαίωμα στο γεωγραφικό όνομα. Το μόνο που ήταν χρήσιμο να γίνει, για αποφυγή συγχύσεων, είναι να μπει κάποιος πρόσθετος προσδιορισμός (Νέα – Βόρεια – Άνω)   που να ξεχωρίζει τους μεν από τους δε. Το είχαμε πετύχει αυτό ήδη το 1992, με το «Πακέτο Πινέιρο» το οποίο απέρριψε ο τότε υπουργός εξωτερικών Αντώνης Σαμαράς. Επικράτησε μετά σε μας ο μαξιμαλισμός («ούτε το όνομα Μακεδονία, ούτε παράγωγά του») και στους άλλους μία κιτς μυθολογία με αγάλματα και παράτες. (Πιο υπανάπτυκτοι κι από εμάς – αλλά είναι μικροί κι ανώριμοι και νιώθουν να απειλούνται…).

Κι εντωμεταξύ το όνομα αναγνωρίστηκε παγκόσμια και το παιχνίδι χάθηκε για την Ελλάδα.

(Αυτό πρέπει να είναι το εικοστό κάτι σχετικό άρθρο. Γράφω τα ίδια και τα ίδια από το 1991. Εικοσιπέντε χρόνια…).

Ανώνυμος εταιρία - η εταιρία φαντασμάτων;

Πώς νιώθω τώρα εγώ, ένας μπλόγκερ, όταν το 80% των συνομιλητών μου είναι anonymous; Μπορεί αυτό να βολεύει εσάς, αλλά εμένα με ενοχλεί. Νιώθω σαν να βρίσκομαι σε συγκέντρωση φαντασμάτων. Αισθάνομαι σαν ανώνυμη εταιρία!

Ο λόγος που εγκατέλειψα το Protagon και δραστηριοποίησα το doncat, ήταν τα σχόλια. Χαίρομαι να γράφω – αλλά περισσότερο χαίρομαι να συζητάω. Αυτό είναι και το μεγάλο προτέρημα του Διαδικτύου, ότι μπορείς να έχεις άμεσο και ζωντανό διάλογο. Αλλιώς, επιστρέφεις στα βιβλία.

Ζωντανό διάλογο – αλλά με ποιους; Με φαντάσματα; Και πως μιλάς με κάποιον που δεν ξέρεις αν είναι ο ίδιος που σε ρώτησε πριν, ή ο άλλος που επανήλθε μετά;

Πόσο πιο ζωντανά και υπαρκτά είναι τα πρόσωπα που υπογράφουν! Τι θα ήταν η Αφροδίτη αν υπέγραφε με το σπαστικό Anonymous; Θέλετε να κρύψετε την πραγματική σας ταυτότητα; Κανείς δεν σας υποχρεώνει να την αποκαλύψετε, κανείς εδώ δεν θα σας ζητήσει ΑΔΤ, ΑΦΜ ή ΑΜΚΑ. Φτιάξτε ένα ωραίο Avatar με εικόνα και όνομα (ψευδώνυμο βέβαια – αλλά σταθερά δικό σας) για να κινείστε μέσα στην παρέα μας σαν συγκεκριμένο πρόσωπο.

Εικοσιπέντε χρόνια στο Internet δεν έχω υπογράψει ποτέ ως ανώνυμος. Avatar είχα διάφορα, από τον αγαπημένο μου φιλόσοφο Σέξτο τον Εμπειρικό (sextus) ως τον μακαρίτη γάτο μου τον Ντον (doncat). Στο Twitter είμαι ο realnikosdimou (είχανε κυκλοφορήσει πολλοί πλαστοί) και στο Facebook απλά nikos dimou.

Και μην νομίζετε πως γράφοντας ως ανώνυμος και προσθέτοντας ένα γράμμα ή έναν αριθμό αντί υπογραφής, αποκτάτε ταυτότητα. Μερικοί προσεκτικοί μπορεί να σας ξεχωρίσουν καμία φορά, αλλά η διαδικασία είναι αργή και αβέβαιη.

Δέχομαι την σημασία της ανωνυμίας στο Διαδίκτυο. Παρόλο που οδηγεί σε καταχρήσεις (στα καθεστώτα όπου ελέγχεται το Ιντερνέτ δεν υπάρχουν τρολ) είναι μία βαλβίδα ελευθερίας για πληροφορίες, καταγγελίες, αποκαλύψεις. Δεν πειράζει που μερικές θα είναι συκοφαντικές ή ψευδείς. Αν κληθώ να διαλέξω ανάμεσα στην ασυδοσία και τον έλεγχο, θα επιλέξω την πρώτη. Η ελευθερία στο Ιντερνέτ είναι μεγάλη κατάκτηση και ένας από τους πυλώνες της είναι η ανωνυμία.

Αλλά αυτά δεν αφορούν εμάς. Εμείς πετύχαμε κάτι ωραίο με αυτό το blog: να φτιάξουμε μία καλή διαδικτυακή παρέα και να συζητάμε θέματα που μας αφορούν. Μέσα στο πλήθος των «zeroκομμεντάδικων»  όπως τα ονομάζει ο Harrysmatic (αλήθεια, τι έγινε αυτή η ψυχή; έχει καιρό να γκρινιάξει) και των κουτσομπολικο-ρυπαρών, είναι μία όαση. Ας την κάνουμε ακόμα καλύτερη!

Υ. Γ. Σας προτείνω να επιστρέφετε σε περασμένες αναρτήσεις - σχεδόν σε όλες ο διάλογος συνεχίζεται...

Κι ευχαριστούμε τον Casper που μας δάνεισε την μορφή του!

. 

Οι «καλοί» και οι «κακοί» Ευρωπαίοι

Μνημείο Ολοκαυτώματος στην Βουδαπέστη

Στο προσφυγικό πρόβλημα ξαφνικά ξεχωρίσαμε  τους Ευρωπαίους ανάλογα με την συμπεριφορά τους. Ξαφνικά η Μέρκελ και η πλειοψηφία των Γερμανών έγιναν «καλοί» – ενώ οι Ούγγροι, οι Αυστριακοί, οι Πολωνοί και άλλοι Ανατολικοί καταγράφηκαν ως «κακοί». Εθνικιστές, φασίστες, ρατσιστές, κλπ.

Μερικοί εμφανίστηκαν ως «σουπιές». Δήθεν φιλάνθρωποι και φιλόξενοι στα λόγια – αλλά χωρίς να ανοίξουν ούτε μία αγκαλιά. Πρώτοι μεταξύ αυτών οι Γάλλοι, οι Ισπανοί και Ολλανδοί.

Τηλεφωνικός θάλαμος Βουδαπέστη

Όλα αυτά βέβαια είναι σχηματικά και ελαφρώς ρατσιστικά. Σαφώς υπήρξαν διαφορές ανάμεσα στην συμπεριφορά των κυβερνήσεων (για τους πολίτες δεν είναι τόσο εύκολο να μιλήσουμε). Και είναι χαρακτηριστικό πως τα κράτη που ανήκαν παλιότερα στο Σοβιετικό μπλοκ φέρθηκαν πιο αρνητικά από τα άλλα. Ακόμα και στην Γερμανία, οι πιο φανατικοί του αποκλεισμού βρίσκονται στα παλιά κρατίδια της Ανατολικής Γερμανίας.

Γιατί άραγε αυτή η διαφορετική στάση; Δεν πιστεύω σε διαφορετικά γονίδια – θα ήταν ρατσιστικό. Άραγε η αυταρχική κουλτούρα που έζησαν επί χρόνια, τους έκανε πιο κλειστούς και καχύποπτους; Το γεγονός ότι τώρα άρχισαν να αναπτύσσονται οικονομικά, τους έκανε πιο τσιγκούνηδες; Η επιβεβλημένη (δήθεν) αριστεροσύνη της Σοβιετικής κατοχής, τους έκανε να αντιδράσουν γινόμενοι δεξιοί και υπερδεξιοί;

Ας πούμε και κάτι για μας. Φερθήκαμε – στην πλειοψηφία μας – συγκινητικά ανοιχτοί. Οι εικόνες με τους φτωχούς νοικοκυραίους με το ταψί και την κατσαρόλα, μας έκαναν περήφανους. Χωρίς να ξεχνάμε πως υπήρξαν και Έλληνες εκμεταλλευτές και διακινητές.

Εμείς, βέβαια δεν είχαμε επιλογή. Αλλά αν είχαμε; 

Στο νου μου τρέχει μία απορία. Αν δεν ήμασταν ανοιχτοί ως χώρα – λόγω των νησιών του αρχιπελάγους μας – αν και για μας υπήρχε μία μονάχα είσοδος, θα την αφήναμε ανοιχτή; Ή θα λέγαμε κάποια στιγμή: Στοπ – όχι άλλοι. Ως εδώ! Στο κάτω κάτω οι λιγότεροι από μας Αυστριακοί (είναι 8,5 εκατομμύρια) που τους επιτιμούμε, δέχθηκαν ήδη 100.000 πρόσφυγες. Θα κλείναμε κι εμείς την πύλη; Και πότε; Στις πόσες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες;

Θα είχαμε και μία καλή δικαιολογία: είμαστε φτωχοί, σε κρίση, με μνημόνια και λιτότητα. Ας τους πάρουν πρώτα οι πλούσιοι και βλέπουμε…

Θα ήμασταν, λοιπόν, ανάμεσα στους «καλούς» ή στους «κακούς» Ευρωπαίους;

Κι άλλος αετός

Έτσι για να φρεσκάρω το μπλογκ - είπα να φέρω μέσα τον ταλαίπωρο Τσάρλι Μπράουν ήρωα (!) του κόμικ Peanuts του Charles Schulz και τον αετό του. 

Ο Τσάρλι είναι ο γκαντέμης, ο απόλυτα αποτυχημένος, ο ευαίσθητος με την τρυφερή καρδιά. Τίποτα δεν του βγαίνει σωστό και η ζωή του είναι μία επανάληψη από αποτυχίες. Κάθε φορά που του στήνει την μπάλα η Λούση για να χτυπήσει ένα πέναλτυ, αφού πάρει εκείνος μεγάλη φόρα, η Λούση τραβάει την μπάλα κι ο Τσάρλι τσακίζεται. Κι αυτό επαναλαμβάνεται συχνά - ενώ η κατάληξη είναι πάντα γνωστή. 

Υπάρχει ένα δέντρο στην γειτονιά του Τσάρλι που έχει επονομαστεί το "αετοφάγο δέντρο". Σε αυτό καταλήγουν μοιραία όλοι οι αετοί του Τσάρλι και το δέντρο τους μασάει σιγά σιγά: "Τσομπ - τσόμπ".

Σε ένα από τα πιο σπαρακτικά επεισόδια, ο Τσάρλι, κρατώντας τον αετό, περνάει μπροστά από το δέντρο. Ακολουθεί συνομιλία μονόλογος: "Γειά σου αετοφάγο δέντρο! Σαν να μου πάχυνες από την στερνή φορά που σε είδα... φαίνεσαι και λίγο ψηλότερο. Αλλά τελευταία δεν έφαγες κανένα αετό - δεν είναι έτσι; Ε λοιπόν δεν θα θα φας ΑΥΤΟΝ τον αετό - βρωμερό αετοφάγο δέντρο! Θα τον πετάξω ψηλά από την άλλη μεριά της πόλης, μόνο και μόνο για να σε σκάσω! Να πεθάνεις της πείνας - με ακούς! Τώρα σου τρέχουν τα σάλια, δεν είναι έτσι; Δεν έχεις φάει αετό για μήνες  και ψοφάς για να βουτήξεις αυτόν - έτσι δεν είναι; Ε, ΛΟΙΠΟΝ ΔΕΝ ΘΑ ΤΟΝ ΦΑΣ - ΜΕ ΑΚΟΥΣ! ΔΕΝ ΘΑ ΤΟΝ ΦΑΣ!" 

Ακολουθεί παύση και ένα βουβό πλάνο. Ο Τσάρλι συλλογίζεται.

Στο επόμενο καρέ πετάει τον αετό κατευθείαν μέσα στο δέντρο λέγοντας: "Έλα, πάρε τον! Ήταν μακρύς ο χειμώνας και έχω πολύ τρυφερή καρδιά."

Και το δέντρο ακούγεται να μασάει: "Τσομπ-τσομπ".

Έτσι έγινε που ο Τσάρλι Μπράουν αποδέχθηκε την μοίρα του και τάισε εθελοντικά το "αετοφάγο δέντρο" που, έτσι κι αλλιώς, θα μάσσαγε τον αετό του...

Ο Μαύρος Αετός

Υπάρχουν πολλοί τρόποι, να επικοινωνείς με τον Θεό. Ένας από αυτούς είναι ο χαρταετός.

Την ώρα που έχει σηκωθεί ψηλά – πολύ ψηλά, σημαδάκι στο άπειρο, έχεις την αίσθηση πως τα τραβήγματα και τα τεντώματα στο σκοινί που κρατάς, είναι σημάδια από το επέκεινα.

Σαν να 'σουνα δεμένος με τον άλλο κόσμο, τον πέρα από εμάς. Με μια λεπτή κλωστή, αόρατη, που σε συνδέει με το άγνωστο. Που σου στέλνει, μηνύματα και θείες νύξεις.

Κι αυτή η λαχτάρα ν' ανέβεις πιο ψηλά! Κάποια στιγμή γίνεται ύβρις. Ξεπερνάς τα όριά σου, ο αετός δεν μπορεί πια να σηκώσει το βάρος της καλούμπας και πέφτει.

Χιλιάδες τα κουφάρια και οι σκελετοί - σε σύρματα, σε δέντρα, σε κεραίες τηλεοράσεως. Τεκμήρια προσπαθειών που σχεδόν ποτέ δεν έχουν αίσιο τέλος.

Πόσοι αετοί επιζούν για να γιορτάσουν άλλη μια Καθαρή Δευτέρα; Σίγουρα, πολλοί είναι θύματα της ατζαμοσύνης των νεότερων (που η παλιά τέχνη: ώρες να στρώσεις τα ζύγια!). Αλλά οι περισσότεροι είναι θύματα της φιλοδοξίας.

Πιο ψηλά – ακόμα πιο ψηλά !

Ανάγκη να βρεθούνε πιο κοντά στο Θεό, πιο μακριά από τον εαυτό τους, πιο ψηλά από τους άλλους;

Η μέθη του Διαστήματος, που παρασύρει και απογειώνει τον χειριστή μαζί με το χαρταετό;

Το τέλος είναι δεδομένο. Ίσως είναι και η πρώτη τραγική εμπειρία για κάθε παιδί. Ο μύθος του Ίκαρου παρασταίνεται χιλιάδες φορές κάθε Καθαρή Δευτέρα. Και το θύμα είναι η πρώτη αγάπη ενός παιδιού, που χάνεται επειδή αποτολμά το αδύνατο. Διδαχή τραγωδίας.

Όμως, εκτός από το τραγικό, υπάρχει και το δραματικό στοιχείο. Όχι μόνο αγώνας με τα ανθρώπινα όρια - αλλά και αγώνας με τους ανθρώπους. Ανταγωνισμός μέχρι θανάτου.

Παιδιά, στολίζαμε με ξυραφάκια τις ουρές των αετών. Για να κόβουμε τις καλούμπες (ή και τις ουρές) των άλλων. Και οι πιο επικίνδυνοι αετοί- επειδή ήταν ιδιαίτερα ευέλικτοι και γρήγοροι- ήταν τα "σμυρνάκια". Ιδεώδη για ξυράφια, αλλά δύσκολα στην κατασκευή και στο πέταγμα.

Τώρα έχουν εξαφανιστεί από τους ουρανούς. Είχαν σχήμα αντίστροφης σταγόνας. Ο σκελετός τους φτιαχνόταν από ένα καλάμι λυγισμένο, με ένα πηχάκι οριζόντιο για κόντρα. Ήταν όμορφα, κομψά, όχι σαν τις σημερινές ιπτάμενες τηγανίτες.

Θυμάμαι ένα σμυρνάκι μαύρο, κατάμαυρο. Στη μαύρη ουρά λάμπανε κι αστράφτανε οι λεπίδες. Δεν μάθαμε ποτέ ποιος το σήκωνε. Ξαφνικά εμφανιζότανε ανάμεσα στους αετούς της γειτονιάς και σκορπούσε όλεθρο. Όμορφο σαν άγγελος θανάτου, κομψό κι αγέρωχο, σειόταν, λυγιζόταν, πλησίαζε. 

Έκανε μετά την υπολογισμένη βουτιά του - κι άλλος ένας χαρταετός έπεφτε ακυβέρνητος στο κενό. 

Παιδιά κλαίγανε, μπαμπάδες ψάχνανε για τον ένοχο.

Όμως αυτός άλλαζε στέκι μέσα στα χαμηλά -μονόπατα και δίπατα- σπίτια και ποτέ δεν τον βρήκαμε.

Δεν πειράζει. Πήραμε άλλο ένα δίδαγμα: πόσο οδυνηρό, ανεξήγητο και περίεργα όμορφο είναι το Κακό.

(Κείμενο του 1983 - "Μικρά Βήματα". Εικόνα από το Διαδίκτυο).

Τέχνη και φοβία

Πώς αποδεικνύεται ότι ο κύριος Γιαν Φαμπρ, ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών είναι αληθώς πνευματικός άνθρωπος;

Μεταξύ άλλων, από το γεγονός ότι, όπως δήλωσαν συνεργάτες του, δεν χρησιμοποιεί κινητό τηλέφωνο.

Πριν από 40 χρόνια είχα γράψει στα «Επίκαιρα» ένα άρθρο με τίτλο: «Εμείς τηλεόραση δεν έχουμε!». (Θα το βρείτε ΕΔΩ).

Αναφερόμουν στην στήλη «Ωτοβλεψίες», στην δεύτερη σελίδα των «Νέων», που ήταν η σελίδα των καλλιτεχνικών ειδήσεων και κείμενων. Οι συντάκτες της στήλης σχεδόν κάθε μέρα επαναλάμβαναν αυτή τη φράση για να υπογραμμίσουν την αταλάντευτη συνέπειά τους στις αξίες του πολιτισμού.

Σήμερα τον ρόλο της τηλεόρασης τον παίζει το κινητό. Ξέρω αρκετούς διανοούμενους και καλλιτέχνες, που το αποκηρύσσουν μετά βδελυγμίας.

Η δικαιολογία πως θα γίνουν «δούλοι του κινητού» δεν είναι σοβαρή. Το κινητό το ελέγχεις: το κλείνεις, ή το γυρίζεις στα μηνύματα.

Εντωμεταξύ η τηλεόραση έχει γίνει το κατ’ εξοχήν μέσο πολιτισμού. Οι καινούργιες αμερικανικές αλλά και ευρωπαϊκές σειρές, παίζουν για την εποχή μας τον ρόλο που έπαιξε το μεγάλο μυθιστόρημα στον 19ο αιώνα. Ο Μπαλζάκ, ο Φλομπέρ, ο Ζολά, ο Ντίκενς, ο Θάκερεη, η Τζορτζ Ελιοτ, ο Ντοστογιέφσκι ο Γκόγκολ, ο Τολστόι μας, είναι οι σεναριογράφοι και σκηνοθέτες των μεγάλων σήριαλ.

Όσο για το κινητό είναι το σημαντικότερο πνευματικό επίτευγμα της ανθρώπινης ιστορίας. Τονίζω το πνευματικό - γιατί πολλοί διανοούμενοι νομίζουν πως η τεχνολογία είναι …βίδες. Και είναι δύο φορές πνευματικό. Και διότι κάθε έργο υψηλής τεχνολογίας είναι πνευματικό δημιούργημα που απαιτεί ευρηματικότητα, γνώση, φαντασία και σκέψη. Και διότι μέσω του έξυπνου κινητού το ανθρώπινο πνεύμα γίνεται προσιτό σε όλους: έχουν το Ιντερνέτ στην τσέπη τους – και το Ιντερνέτ περιέχει όλο τον πνευματικό πλούτο της ανθρωπότητας.

Σε ένα κινητό καταλήγουν και συνεργάζονται δεκάδες τεχνολογίες: επικοινωνιών, ήχου, εικόνας, πληροφορικής. Τόσο απίθανη είναι αυτή η συσκευή, που επί δεκαετίες κανένας συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας δεν τόλμησε να φανταστεί και να περιγράψει ένα μηχανάκι που θα περιείχε όλες τις γνώσεις και τις τέχνες της ανθρώπινης ιστορίας, θα έβγαζε φωτογραφίες και βίντεο, θα έγραφε κείμενα, θα έκανε λογαριασμούς, θα σε εντόπιζε με χάρτες, θα έπαιζε ραδιόφωνο και τηλεόραση, και επιπλέον θα …τηλεφωνούσε.

Όποιος απορρίπτει αυτό το μικρό θαύμα είναι, κατά τη γνώμη μου, ελλιπής. Και είναι περίεργο, αλλά ιδιαίτερα οι διανοούμενοι και καλλιτέχνες που θεωρούνται τολμηροί και πρωτοπόροι, είναι οι πιο φοβικοί απέναντι στο καινούργιο. Παλιότερα καταδίκασαν την τυπογραφία, το τηλέφωνο, τον κινηματογράφο («ποτέ δεν θα γίνει τέχνη!» έγραφε το 1930 ο πολύς Φώτος Πολίτης) την τηλεόραση, τον υπολογιστή («μα πώς μπορείς να γράφεις σε αυτό το πράγμα!» μου έλεγαν το 1985).

Η τέχνη φοβάται την τεχνολογία – τεχνοφοβία;

Σκέψεις αφελούς μέσα στη θύελλα

Κομοτηνή

Γυρίζω από την Θράκη. Εκεί που δύο θρησκείες, δύο γλώσσες, δύο πολιτισμοί, συνυπάρχουν, δύσκολα και αναγκαστικά. Η Τουρκική μειονότητα (ας αφήσουμε τον όρο «Μουσουλμανική» στην συνθήκη της Λοζάνης – Τούρκοι νιώθουν τώρα οι άνθρωποι, βοηθήσαμε κι εμείς) όπως όλες οι μειονότητες κλεισμένη στον εαυτό της, πιο φανατική στον εθνικισμό της από τους ομόφυλους στην Τουρκία. Οι Έλληνες – με ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως το «πρόγραμμα εκπαίδευσης μουσουλμανοπαίδων» της Θάλειας Δραγώνα και της Άννας Φραγκουδάκη, που μαθαίνει Ελληνικά στα Τουρκάκια – κι αυτοί ταμπουρωμένοι στην γενική πλειοψηφία τους, απειλούμενοι και απειλούντες. Μία ατμόσφαιρα δυσπιστίας και έχθρας που κατευνάζεται μόνο από την γεύση των ωραίων ανατολίτικών φαγητών και γλυκών. (Το Larousse της Γαστρονομίας, θεωρεί την Τουρκική κουζίνα ως μία από τις μεγάλες παγκόσμιες γαστρονομικές παραδόσεις – κοντά στην Γαλλική και την Κινέζικη).

Πόσο διαφορετικός θα ήταν ο κόσμος, σκέπτομαι, αν δεν υπήρχε η έχθρα και η δυσπιστία;  Όχι μόνο μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων – αλλά ανάμεσα σε όλους τους ανθρώπους. Όλοι αυτοί οι δύσμοιροι πρόσφυγες που πνίγονται στο πέλαγος, συνωστίζονται και στριμώχνονται στην Ειδομένη, είναι θύματα ενός πολύπλοκου εμφύλιου, όπου δεν ξέρεις ποιος εκφράζει τι και πολεμάει ποιους. Σιίτες, Σουνίτες, Αλεβίτες, Γκεζίντι, Κούρδοι, Τζιχαντιστές, Ιρακινοί, Ιρανοί, Σύριοι, Ρώσοι, Γάλλοι, Αμερικάνοι, Σαουδάραβες, Τούρκοι, Καταριανοί, ένα κουβάρι λαοί συμπλέκονται και εμπλέκονται και σφάζονται ανηλεώς – προς τι; Ο καθένας έχει άλλο στόχο: ο δικτάτορας (δεύτερης γενιάς) να παραμείνει στην εξουσία, η αντιπολίτευση (και οι Αμερικάνοι) να τον ρίξουν, οι Τζιχαντιστές να επιβάλουν παντού το απόλυτο κράτος του Αλλάχ, οι Κούρδοι να φτιάξουν κάποια πατρίδα, οι Τούρκοι να τους εμποδίσουν, οι Ρώσοι να οχυρώσουν τις βάσεις και τα προπύργιά τους… Χάος!

Είμαι αφελής, σίγουρα, αλλά πάντα αναρωτιόμουν γιατί οι άνθρωποι διαλέγουν το μεγαλύτερο κακό. Διότι χειρότερο από τον πόλεμο δεν υπάρχει: όλοι στο τέλος χάνουν, άλλοι περισσότερα – κι άλλοι λιγότερα. Ζούμε με σημαίες και εμβατήρια και πεθαίνουμε ένδοξα για την πατρίδα. Καλλιεργούμε έχθρες και «προαιώνια μίση» ώστε να είμαστε πρόθυμοι να πάμε κάποτε, ως πρόβατα επί σφαγήν. Θυσιάζουμε τη ζωή «μέγα καλό και πρώτο» για έννοιες αφηρημένες που μπορεί και να μην ισχύουν. «Γι ένα πουκάμισο αδειανό, για μιάν Ελένη» έγινε και ο δεκάχρονος Τρωικός πόλεμος…

Η πρώτη σκέψη το πρωί… και η τελευταία το βράδυ

Δανείζομαι το slogan της πρώτης οδοντόκρεμας που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα, της Kolynos. 

Έλεγε: «Οδοντόκρεμα Kolynos – η πρώτη φροντίς το πρωί και η τελευταία το βράδυ».

(Τόσο είχε ταυτιστεί το όνομα της με την έννοια οδοντόκρεμα, που όταν ήρθε η Colgate,   ο κόσμος ζητούσε: «το κόκκινο Κολυνό»).

Σκέφθηκα να συζητήσουμε τις πρωινές και βραδινές μας σκέψεις.

Ξέρω ανθρώπους που κάθε βράδυ πριν κοιμηθούν σκέπτονται κάτι παρόμοιο. Π. χ. ένας φίλος φανταζόταν ότι είχε κερδίσει μεγάλο λαχείο και διαχειριζόταν τα κέρδη. Αγόραζε αυτοκίνητα, έκανε ταξίδια, χάριζε πράγματα σε φίλους και δικούς του, κι έτσι σε μία ατμόσφαιρα ευτυχίας τον έπαιρνε ο ύπνος.

Το περίεργο είναι πως δεν αγόραζε ποτέ λαχεία…

Κι όταν δεν έρχεται ο ύπνος, πώς το αντιμετωπίζετε; Εκνευρίζεστε; Ανάβετε φως και διαβάζετε, ή μετράτε προβατάκια;

Και η πρώτη πρωινή σκέψη; Υπάρχει – ή μόνο άγχος χρόνου για να προλάβετε το ωράριο;

Και τις μέρες που δεν εργάζεστε, τι συλλογίζεστε στο πρωινό χουζούρι;

Εγώ, για το πρωί, δεν έχω πρόβλημα. Σχεδόν πάντα σκέπτομαι το επόμενο κείμενο που θα γράψω: όλες οι εμπνεύσεις μου είναι πρωινές. Συνήθως ξυπνάω με μία ιδέα – καμιά φορά στα μαύρα χαράματα.

Να, κι αυτό το κείμενο ξεκίνησε στις έξη παρά τέταρτο…

Υ. Γ. Αυτό το τριήμερο προβλέπεται να μετακινούμαι. Μπορεί να υπάρξουν μικρές καθυστερήσεις στη δημοσίευση. (Γι αυτό διάλεξα ένα ήπιο θέμα).

Σε τι χρησιμεύουν οι πλούσιοι;

Αναφέρθηκε εδώ η ιστορία της κοπέλας που κερδίζει 13 δολάρια την ώρα και δεν τα βγάζει πέρα, ενώ το αφεντικό της (που την απέλυσε επειδή διαμαρτυρήθηκε δημόσια) κερδίζει 13 εκατομμύρια το χρόνο.

Βεβαίως όλοι αγανακτήσαμε με την εκμετάλλευση που πλουτίζει τον ένα εις βάρος των πολλών.

Κι αναφερθήκαμε και στις στατιστικές που δείχνουν ότι η ανισοκατανομή του πλούτου όλο και μεγαλώνει. Οι πλούσιοι όλο και γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι.

Το τελευταίο δεν είναι ακριβές. Οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι σε σχέση με τους πλούσιους – όχι σε σχέση με τον προηγούμενο εαυτό τους. Και η δική τους θέση βελτιώνεται στις παγκόσμιες στατιστικές, αλλά με ρυθμό χελώνας.

Η ανισοκατανομή του πλούτου είναι το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα του καπιταλισμού. Το απόλυτο οικονομολογικό μπεστ σέλερ των τελευταίων δεκαετιών, «Το Κεφάλαιο» του Τομά Πικετί είναι αφιερωμένο σε αυτό το θέμα.  

Δεν έχω διαβάσει το βιβλίο (είναι γεμάτο μαθηματικά με τα οποία δεν τα πάω καλά) αλλά ξέρω περίπου τι γράφει. Πριν σαράντα χρόνια είχα γράψει κι εγώ ένα κείμενο για τον καπιταλισμό που μπορείτε να διαβάσετε εδώ: http://ndimou.gr/el/keimena/anthologia/satires/egkomion/ Προσοχή: είναι γραμμένο ειρωνικά (με την γλώσσα στο μάγουλο, που λένε οι Άγγλοι).

Όμως εδώ θα σας σερβίρω τους δικούς μου μπακάλικους υπολογισμούς.

Υπάρχει μία αφελής θεωρία. Την ονομάζω: η οικονομία ως πίτα. Σύμφωνα με αυτή ο παγκόσμιος πλούτος είναι μία πίτα. Όποιος κόβει μεγαλύτερο κομμάτι, μικραίνει το δικό μου.

Εξ ου και η άποψη ότι «οι πλούσιοι μας κλέβουνε». Κι ότι αν κατάσχουμε τα πλούτη τους και τα μοιράσουμε δίκαια σε όλους (το αρχικό κομμουνιστικό όνειρο!) όλοι θα γίνουν αν όχι πλούσιοι, εύποροι.

Και μετά; Όταν τελειώσουν τα αγαθά που μοιράσαμε – τι θα συμβεί; Θα γίνουμε όλοι πάλι φτωχοί;

Η θεωρία αυτή παραγνωρίζει ένα βασικό γεγονός: οι πλούσιοι όχι μόνο πλουτίζουν οι ίδιοι, αλλά πλουτίζοντας δημιουργούν πλούτο και για τους άλλους. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Μπιλ Γκαίητς. Στα δέκα πέντε πρώτα χρόνια της Microsoft δημιούργησε 3 δισεκατομμυριούχους και 12,000 εκατομμυριούχους ανάμεσα στους υπαλλήλους της.

Θα μου πείτε ότι δεν είναι όλοι οι καπιταλιστές τόσο γενναιόδωροι. Πρώτον ο Γκαίητς δεν ήταν καπιταλιστής. Δηλαδή κεφαλαιοκράτης, κεφαλαιούχος. Όπως και ο Τζομπς και ο Τσούκερμπεργκ (του Facebook) και οι άλλοι των Oracle, Google κλπ.) δεν χρειάστηκε να επενδύσουν κεφάλαια στην δουλειά τους. Μόνο κεφάλαιο ήταν το κεφάλι τους, οι ιδέες τους.

Ούτε υπήρξαν ιδιαίτερα γενναιόδωροι. Χαρτάκια μοίραζαν, σαν μπόνους, στους εργαζόμενους. Τώρα το ότι αυτά τα χαρτάκια ήταν κουπόνια μετοχών και πήραν μετά αξία στο χρηματιστήριο – κι αυτό στο κεφάλι τους οφείλεται.

ΟΚ, δέχομαι πως ανάμεσα στις τακτικές του Γκαίητς και του εκατομμυριούχου αφεντικού της κοπέλας των 13 δολαρίων (την ώρα!) υπάρχει άβυσσος. Όμως και αυτός ο στυγνός εκμεταλλευτής δημιουργεί πλούτο. Αν δεν υπήρχε η εταιρία του μπορεί η κοπέλα να μην έβρισκε καθόλου δουλειά.

Άρα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι οι πλούσιοι είναι απαραίτητοι διότι άλλη μέθοδο δημιουργίας γενικού πλούτου δεν έχουμε βρει στην ιστορία της ανθρωπότητας (το κράτος απέτυχε παταγωδώς). Αλλά αντί να μας εκμεταλλεύονται αυτοί, πρέπει να τους εκμεταλλευτούμε εμείς (η πλειοψηφία). Να τους αφήνουμε να δημιουργούν πλούτο, να τους ελεγχουμε όσο γίνεται και μετά να τους αρμέγουμε φορολογικά, προς όφελος του συνόλου. Εν μέρει γίνεται ήδη αυτό στις Σκανδιναβικές χώρες. Ο Πικετί έχει μερικές πιο ενδιαφέρουσες φορολογικές προτάσεις.

Εκτός βέβαια αν ο πλούσιος είναι σαν τον μυθικό τσιγγούναρο Σκρουτζ Μακ Ντακ που κυριολεκτικά κάθεται επάνω στα λεφτά του. Ούτε τα επενδύει, ούτε τα ξοδεύει (να κυκλοφορεί το χρήμα) αλλά έχει μία φετιχιστική σχέση μαζί τους. Πότε κολυμπάει μέσα στις λίρες του, πότε κάνει σκι επάνω στις πλαγιές του θησαυρού του. (Ελπίζω τουλάχιστον να πληρώνει φόρους στο IRS – αν και δεν το έχω αντιληφθεί). Ε, τέτοιοι πλούσιοι είναι άχρηστοι και κάλλιστα ανταποκρίνονται στους αρχικούς στόχους του ΣΥΡΙΖΑ, που ήθελε να μοιράσει τα υπάρχοντά τους στους φτωχούς…

Αν και, όπως είπαμε παραπάνω, έτσι δεν σώζεται ο κόσμος. Από τους νικητές των πολύ μεγάλων λαχείων – λέει η στατιστική – ελάχιστοι έλυσαν το βιοτικό τους πρόβλημα. Το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό όσων ήταν πριν φτωχοί, ξανάπεσαν μετά στην φτώχια. Θέλει κι ο πλούτος την τέχνη του…