ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΣΤΟΝ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΠΛΟΥΣΤΕΥΣΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ κ. ΓΕΩΡΓΙΟ ΓΕΩΡΓΑΝΤΑ

Αγαπητέ κύριε υφυπουργέ

Ομολογώ ότι μέχρι πριν από μερικές εβδομάδες δεν γνώριζα καν την ύπαρξή σας – όπως και την ύπαρξη του αντίστοιχου υπουργείου. Μέχρι που ενεπλάκην σε μία πολύπλοκη διαδικασία.

Συγγνώμη που απευθύνομαι κατευθείαν σε Σας – αλλά ένας σοφός φίλος μου (δυστυχώς αποδημήσας, όπως οι περισσότεροι σοφοί) μου είχε δώσει μία συμβουλή: «Αν θέλεις να γίνει η δουλειά σου στην Ελλάδα, ξεκίνα από τον επικεφαλής». Δεν ξέρετε πόσο 
χρήσιμη αποδείχθηκε, επί πολλές δεκαετίες.

Θα γνωρίζετε βέβαια πως οι οδηγοί αυτοκίνητων που έχουν φτάσει στην Τρίτη ηλικία, (οι οδηγοί – αλλά συνήθως και τα αυτοκίνητα) πρέπει να εξετάζονται συχνότερα για να ανανεώσουν το δίπλωμά τους. Πρέπει να επισκέπτονται τέσσερις ειδικότητες γιατρών, να προσκομίζουν παράβολα και άλλα γραφειοκρατικά. Επίσης φαντάζομαι πως θα γνωρίζετε ότι οι άνθρωποι Τρίτης ηλικίας (κοινή ονομασία: γέροι) έχουν λιγότερες δυνάμεις και αντοχές από τους νεότερους. Επίσης θα σας είναι γνωστό (αν όχι ρωτήστε τον κύριο Πιερρακάκη) πως πολλές διαδικασίες μπορούν να διεκπεραιώνονται πλέον ηλεκτρονικά χωρίς να υποχρεώνουμε τους ανθρώπους να κάθονται ώρες στην ουρά, ιδιαίτερα αν είναι γέροι.

Ιδού στάδιον δόξης λαμπρόν για να δικαιώσετε τον εντυπωσιακό τίτλο σας: ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΠΛΟΥΣΤΕΥΣΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ.

Φρονώ ότι το πρώτο που θα έπρεπε να κάνετε είναι να ανακαλύψετε ποιο στέλεχος ποιου συναρμόδιου υπουργείου εξέδωσε μία παράλογη απόφαση που απαγορεύει στα κατά τόπους  ΚΕΠ να δέχονται τους φακέλους (με τις αιτήσεις, τα πιστοποιητικά των γιατρών και τα παράβολα των τραπεζών) όσων έχουν περάσει τα 74 χρόνια. Οι φάκελοι των νέων γίνονται άμεσα δεκτοί, αλλά οι γέροντες πρέπει να στηθούν στην δολοφονική ουρά του υπουργείου συγκοινωνιών…

(Εκτός βεβαίως αν πρόκειται για ιδιοφυές μυστικό σχέδιο εξόντωσης των γερόντων,  ώστε να λύσουμε το συνταξιοδοτικό. Αν ναι, ο επινοητής του σχεδίου πρέπει να προβληθεί, να παρασημοφορηθεί και να τιμηθεί δεόντως).

Διότι, μέχρι πριν από λίγο καιρό, τα ΚΕΠ δέχονταν  και προωθούσαν τους φακέλους όλων, ανεξαρτήτως ηλικίας. Κι όπως ΚΕΠ υπάρχουν σε κάθε γειτονιά, ήταν μεγάλη εξυπηρέτηση. Όσο για τα παράβολα, αναρωτιέμαι, κύριε υπουργέ, ποιος είναι ο εφευρέτης του παράβολου; Τι εξυπηρετεί, εκτός από το να προσθέτει άλλον ένα γραφειοκρατικό κρίκο; Γιατί δεν μπορεί κανείς να πληρώσει κατευθείαν, με μία πιστωτική κάρτα, τα έξοδα του νέου διπλώματος;

Και κυρίως: γιατί να χρειάζονται το λιγότερο ΤΕΣΣΕΡΕΙΣ ΜΗΝΕΣ για να το αποκτήσει; (Το περασμένο μου, χρειάστηκε έξη!)  Τώρα, επειδή πήγα κατευθείαν στο υπουργείο, στις 16 Σεπτεμβρίου μου το υποσχέθηκαν ως το τέλος Δεκεμβρίου! 

Προφανώς ο κ. Πιερρακάκης θα ξέρει ότι σε άλλες χώρες, αυτά τα θέματα επιλύονται δι αλληλογραφίας… Τι γίνεται με την FinTech στην Ελλάδα;

ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΛΟΙΠΟΝ ΕΙΔΙΚΑ ΤΟΝ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΠΛΟΥΣΤΕΥΣΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΠΟΥ ΟΝΟΜΑΖΕΤΑΙ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΑΝΤΑΣ να επιληφθεί αμέσως της υποθέσεως. Αν δεν μπορεί να απλουστεύσει κάτι τόσο στοιχειώδες, τότε δεν ξέρω τι θα πρέπει να περιμένουμε από αυτόν.

Ίσως, αν το κατορθώσει, η κυβέρνηση αυτή να μείνει στην ιστορία ως εκείνη που κατάργησε να παράβολα και εξέδιδε τα διπλώματα οδήγησης σε μία εβδομάδα!

                                                   ***

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ: Στην «Καθημερινή» της 22.9.19 ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης «απαντά» στο άρθρο μου της 11.8.19. «Πώς θα γλιτώσω το νέο 21». Δανείζεται τον τίτλο του άρθρου, αποσιωπά το όνομά μου, ισχυρίζεται πως έψαξε την «Βικιπέντια» για μένα (όπου από τις ιδιότητες που μου αποδίδει η εγκυκλοπαίδεια παραλείπει την πρώτη και μόνη ουσιαστική: «συγγραφέας»), καταναλώνει τα ¾ της μεγάλης σελίδας για να εξάρει τα αναμφισβήτητα οργανωτικά προσόντα της κυρίας Αγγελοπούλου, και καταλήγει με ένα τσιτάτο που ισχυρίζεται ότι «ο μύθος (είναι) πιο δυνατός από την ιστορία». Άρα, προτείνει: «Ελάτε να γιορτάσουμε τον Μύθο του 21, έστω κι αν δεν ήταν απόλυτα αληθινός».

Αν αυτό είναι το rebranding που επιδιώκετε – με δικαιώνετε απόλυτα. Οι μύθοι έχουν κάνει τεράστια ζημιά στην Ελλάδα. Κάτι έχει πει ο Σολωμός για το εθνικόν και το αληθές…

ΕΠΙΤΈΛΟΥΣ – ΣΩΤΗ!

Η είδηση ότι η Σώτη Τριανταφύλλου βραβεύθηκε με το πρώτο Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος υπήρξε για μένα κοινότοπη και απροσδόκητη.

Κοινότοπη: γιατί η Σώτη έπρεπε να είχε βραβευθεί εδώ και πολλά χρόνια και πολλές επαναλαμβανόμενες φορές. Τα μυθιστορήματά της, υπερέχουν τόσο πολύ από τα συνήθη προϊόντα της ελληνική αγοράς, που έμοιαζαν αθέμιτος συναγωνισμός. Τουλάχιστον από εκείνο το ονειρικό: «Σάββατο βράδυ στην άκρη της πόλης» (1996) μετράω 12 μυθιστορήματα άξια βράβευσης.

Απροσδόκητη: διότι ήταν τόσο σκανδαλώδης η αγνόησή της, που πλέον είχαμε πάρει απόφαση ότι πιο εύκολα θα έπαιρνε το Νόμπελ, παρά το Κρατικό.

Αλλά το βιβλίο που βραβεύθηκε ήταν τόσο εμφανώς αριστουργηματικό, που μάλλον δεν άντεξαν τα μέλη της επιτροπής (όσα τέλος πάντων το διάβασαν) να το παραμερίσουν. Ένας συνδυασμός Βρετανικού σαρκαστικού χιούμορ (στο στυλ του Lawrence Sterne στον Tristram Shandy) με μια βαθύτατη πονετική ανθρωπιά. Δεν έχω – στα τόσα βιβλία που έχω διαβάσει – συναντήσει τέτοια συγγραφική μαεστρία.

Ας μην φοβόμαστε τις λέξεις: Ναι, έχουμε να κάνουμε με μία ιδιαίτερα σημαντική συγγραφέα – θα έλεγα άνετα:  «μεγάλη» – που   όμοιά της δεν φάνηκε ως τώρα στην ελληνική λογοτεχνία. Ο αποκλεισμός της μέχρι σήμερα οφείλεται στο γεγονός ότι μεγάλωσε μέσα σε μία ασφυκτικά κομμουνιστική οικογένεια – με αποτέλεσμα, από αντίδραση, να γίνει φανατική αντικομμουνίστρια. 

Έ, αυτή η ιδιότητα στην μεταπολεμική Ελλάδα δεν συμβαδίζει με καμία πνευματική επίδοση: δεν θα μπορούσε κανείς ούτε να φανταστεί δεξιούς διανοούμενους, ποιητές, συγγραφείς ή καλλιτέχνες. 

Κι όμως η Σώτη δεν είναι «δεξιά». Ανήκει στους πραγματικούς φιλελεύθερους, τους οπαδούς της ανοιχτής κοινωνίας και του κοσμικού κράτους. Ένα είδος ανθρώπου που σπανίζει στη χώρα μας.

Τα έργα της καλύπτουν όλη την υφήλιο από την Βικτωριανή Αγγλία όπως το «’Αλμπατρος», την Αφρική, όπως το «Λίγο από το Αίμα σου», την Ρωσία, όπως οι «Σπάνιες γαίες», για να μην αναφέρουμε τα πολλά «αμερικάνικα» βιβλία της – με πλήρη ιστορική και κοινωνική τεκμηρίωση μέσα στην ζωντανή αφήγηση. 

Μην ξεχνάμε πως η Σώτη είναι και ιστορικός. Σαράντα ένας τόμοι φέρουν το όνομά της – περίπου δέκα είναι μελέτες και έρευνες.

Και τι μελέτες! Το τελευταίο βιβλίο της «Μόνοι στον Κόσμο» για τον αντιαμερικανισμό στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία, έχει 540 σελίδες και η βιβλιογραφία του περιλαμβάνει πάνω από 700 τόμους!

Μερικοί θα έχουν ενοχληθεί από τον χαρακτηρισμό: «Μεγάλη συγγραφέα». Όταν, πριν τριάντα χρόνια, πρώτος μίλησα για την Κική Δημουλά, αποκαλώντας την «Μεγαλύτερη ποιήτρια της Ελληνικής Γλώσσας μετά την Σαπφώ», δέχθηκα πολλές επιθέσεις. 

Κι όμως είχα δίκιο – μέχρι και ο Gallimard έβγαλε μία παγκόσμια ανθολογία της γυναικείας ποίησης με τίτλο: «Από την Σαπφώ ως την Δημουλά».

Έγραφα πριν δέκα χρόνια για την Σώτη: «Μας είναι αδύνατον στην Ελλάδα να αποδεχθούμε έναν άνθρωπο ανεξάρτητο, που μας ξεπερνάει δύο κεφάλια. Η Σώτη δεν κάνει την έξυπνη – είναι έξυπνη. (Υπερβολικά ίσως). Δεν παριστάνει την μορφωμένη – είναι (ακόμα πιο υπερβολικά). Κι έχει αναμφισβήτητο τάλαντο. Άλλες χώρες θα ήταν περήφανες να έχουν μία τέτοια συγγραφέα. Εμείς μερικές φορές κάνουμε σαν να ντρεπόμαστε γι αυτήν…». 

Ναι είναι καιρός να μπορέσουμε να αποδεχόμαστε τους μεγάλους μας (όσο είναι ακόμα ζωντανοί…).

Το Κρατικό Βραβείο είναι το λιγότερο. Άλλωστε το έχουν κατά καιρούς κερδίσει συγγραφείς που ούτε οι ιστορικοί της λογοτεχνίας τους θυμούνται. Δεν παίρνει κύρος η Σώτη Τριανταφύλλου από το Κρατικό Βραβείο – του προσδίδει. 

Αλλά για μας, τους φανατικούς αναγνώστες της, είναι μία μεγάλη ικανοποίηση. Εμείς ξέραμε τι ήταν η Σώτη «μας». Καιρός να το μάθουν και οι άλλοι! 

Δυσπιστία στη Δύση

Δεκαετίες τώρα αυτή η χώρα συνεχώς με ξαφνιάζει. Είναι πραγματικά ιδιότυπη (sui generis) που λέγαν οι Λατίνοι. 

Να και μία νέα έρευνα από την You Gov – και πολύ σοβαρή. 60.000 συμμετέχοντες σε 14 ευρωπαϊκές χώρες. Το βασικό ερώτημα (υπάρχουν και δευτερεύοντα) «Ποια χώρα εμπιστεύεστε περισσότερο – τις ΗΠΑ ή την Ε.Ε. (Στοιχεία από την Καθημερινή  της 10 / 9).

Φυσικά τα αποτελέσματα δεν είναι πολύ κολακευτικά για τον Τραμπ (γούνα στο μανίκι του). Ούτε μία χώρα δεν εμπιστεύεται τις ΗΠΑ. Μονοψήφιο αριθμό οι περισσότερες (τα χαμηλότερα 3% Αυστρία και Σλοβακία και 4% Γερμανία). Εμείς;  Πέμπτοι με 12%.

Το πιο σημαντικό στοιχείο (που εξ αιτίας του έγινε η έρευνα), είναι η εμπιστοσύνη που νιώθουν τα κράτη μέλη προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εκεί είμαστε τελευταίοι. 

Με την σειρά: 60% Δανία και Αυστρία, 56% Σουηδία και Ισπανία, 52% Γερμανία, 51% Ολλανδία, 39% Ουγγαρία, 48% Σλοβακία, 41% Πολωνία και Ρουμανία, 39% Γαλλία, 35% Ιταλία, 30% Τσεχία, και τελευταία, με 25%, η Ελλάδα. 

Και μερικά παράπλευρα παράδοξα: Αν γινόταν σύγκρουση ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ρωσία, τρεις χώρες της ΕΕ. θα πολεμούσαν με το μέρος της Ρωσίας. Εμείς, οι Αυστριακοί και οι Σλοβάκοι. Οπότε βέβαια είναι απόλυτα φυσιολογικό να θεωρούμε πως οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν  στους Ρώσους (κατάληψη Κριμαίας, κλπ.) είναι υπερβολικές.

Επίσης η Ελλάδα είναι πρώτη σε αρνητικές απαντήσεις στο θέμα της Συρίας. Το 70% υποστηρίζει πώς η Ευρώπη δεν έκανε αρκετά για να τερματίσει τον πόλεμο στην Συρία. (Μας καίει το προσφυγικό… Αλλά δεν είναι πια Σύριοι οι περισσότεροι πρόσφυγες...). 

Συμπέρασμα πρώτο: Υπάρχουν ακόμα πάρα πολλά άτομα στην Ελλάδα που πιστεύουν ότι «τα μνημόνια έφεραν την λιτότητα και την κρίση», ότι η ΕΕ όχι μόνο δεν μας βοήθησε, αλλά μας έβλαψε, ότι ενδεχομένως ήταν η αιτία της κρίσης. Το 25% είναι ένα φοβερά χαμηλό ποσοστό και ιστορικά εντελώς αδικαιολόγητο.

Ο αντιδυτικισμός μας παραμένει ισχυρός. Και οι μεν Αυστριακοί μπορεί να  πολεμούσαν με τους Ρώσους εναντίον των ΗΠΑ – αλλά εμπιστεύονται την Ε.Ε. κατά 60%. Και οι Ιταλοί υποφέρουν από το προσφυγικό, έχουν ισχυρούς λαϊκιστές και  ευρωσκεπτικιστές – αλλά βρίσκονται στο 35%. Να μη σχολιάσω το 56% των Ισπανών.

Ενώ εμείς, την στιγμή που τα τρία μεγαλύτερα κόμματα της σημερινής Βουλής, που εκφράζουν το 80% του λαού, είναι υπέρ της Ε. Ε. – μόνον το 25% του συνόλου την εμπιστεύεται!

Παρανοϊκό; Γι αυτό λέω, πως η χώρα μας συνεχώς με ξαφνιάζει.

Η ερμηνεία που δίνω είναι πως στην Ελλάδα υπάρχει πάντα ένα βαθύτερο (και αρχαϊκό) αντιδυτικό ρεύμα, που επηρεάζει και παραμορφώνει όλες μας τις αντιδράσεις. Αυτό το ρεύμα, που ξεκινάει από το Σχίσμα, μας κρατάει μακριά από όλα όσα αποτελούν την ουσία της Ευρώπης: τον Διαφωτισμό, το Κράτος Δικαίου, την κοινωνία των πολιτών. Αλίμονο: Οι «Ανθενωτικοί» του Βυζαντίου επιβιώνουν ακόμα. Εκεί ριζώνει η μεγάλη και μόνιμη Δυσπιστία μας προς τους Δυτικούς.

                                                        *

Υστερόγραφο στο 21(στους εορτασμούς  για τα 200 χρόνια του). Ο σοφός Ελληνιστής Ρόντερικ Μπήτον, που προχθές παρασημοφορήθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, καθηγητής της έδρας Κοραή, γνωρίζει τους Έλληνες καλύτερα. Όταν ερωτήθηκε για την επέτειο του 1821 απάντησε ως εξής (στην Τασούλα Επτακοίλη, Καθημερινή 8.9.19). Ανέδειξε ένα δίλημμα: «Θα περιοριστείτε σε μία αναπαραγωγή των γνωστών κα τετριμμένων πεποιθήσεων ή θα προχωρήσετε σε μία γενναία, ουσιαστική επαναθεώρηση  των γεγονότων και της πρόσληψής τους – της ιστορίας σας γενικότερα. Είναι ευκαιρία, ύστερα από το πρόσφατο δράμα της κρίσης να επανεκτιμήσετε τα αίτια της Επανάστασης, την εξέλιξή της και τα αποτελέσματά της. Άλλωστε, η Ελλάδα των δανείων και των χρεών είναι εκείνη που ξεφύτρωσε από την Επανάσταση. Θα το κάνετε λοιπόν, ή θα προτιμήσετε να ζείτε με τους μύθους σας; Δεν θα είναι εύκολη η απόφαση. Οι άνθρωποι δεν ζουν χωρίς μύθους και η μυθολογία ήταν δική σας εφεύρεση, εσείς την κληροδοτήσατε στην ανθρωπότητα…».

Εις εαυτόν

Όσο περνάνε τα χρόνια, στενεύει ο διάδρομος της ζωής. Τα πλακάκια στο δάπεδο μικραίνουν, οι επιγραφές τους, που ήταν όλο υποσχέσεις, ξεθωριάζουν. Η ροή του χρόνου που αδυσώπητα σε σπρώχνει, σε κάνει να αφήνεις πίσω, σχέδια, δεσμεύσεις, όνειρα: Τα πράγματα που δεν θα κάνεις ποτέ.

Άσε εκείνα τα μυθικά, στη Σιβηρία, στους βυθούς και τους αιθέρες, με την αιγίδα του Ιούλιου Βερν. Εκείνο το ταξίδι στην Ινδία, πόσες δεκαετίες το σχεδίαζες; Τώρα ξέρεις. Τα γόνατα και το πεπτικό σου σύστημα το απαγορεύουν. Το άλλο ταξίδι – εκεί που θα αγόραζες ένα μεταχειρισμένο αυτοκίνητο στην Νέα Υόρκη και θα το πουλούσες μετά έξη μήνες στο Σαν Φρανσίσκο – έχοντας διασχίσει άνετα τις μισές πολιτείες των ΗΠΑ; Ακόμα και τον απλό διάπλου του Ατλαντικού, σε ένα από τα τελευταία υπερωκεάνεια… Αυτόν δεν τον απαγορεύουν πια τα γόνατα αλλά το πορτοφόλι σου…

Μεγάλα ταξίδια λοιπόν δεν θα κάνεις άλλα – ίσως μικρές εκδρομές σε μέρη αγαπημένα. Σαν τον φίλο σου, τον Χ. Β. που, όντας τελεσίδικα καταδικασμένος από τους γιατρούς, πέρασε τον τελευταίο του χρόνο ξαναβλέποντας τα μέρη που είχε αγαπήσει. Ο Χάρος του φέρθηκε καλά – τον περίμενε να τελειώσει την περιήγηση. Και μετά τον τσάκισε.

Άλλο νέο βιβλίο μάλλον δεν θα γράψεις – όμως (τι περίεργο) ακόμα οι εκδότες σου ανακαλύπτουν παλιότερα βιβλία σου και σε προτρέπουν να τα ξανά-κυκλοφορήσεις. Και βέβαια τα «αειθαλή» σου όλο και ανατυπώνονται. Κι από τα χιλιάδες σχόλια και άρθρα σου, εύκολα θα συναρμολογηθούν μερικές νέες συλλογές. Για όλα αυτά ίσως υπάρξει ζωή μετά θάνατον.

-        

          - Τι νόημα όμως θα έχει, αφού δεν θα είμαι πια εκεί;

Θυμάμαι που κάποτε σε είχαν ρωτήσει: «Τι προτιμάς για το απώτερο μέλλον; Την τύχη του Κάφκα που πέθανε άγνωστος και δοξάστηκε απών; Η την μοίρα της κυρίας Μ. που λατρεύεται,  πουλάει εκατοντάδες χιλιάδες αντίτυπα, αλλά μάλλον θα ξεχαστεί γρήγορα;»

Είχες απαντήσει: «Τι με νοιάζει τι θα γίνει με μένα, όταν δεν θα υπάρχω; Αυτό αφορά τους κληρονόμους μου. Άλλωστε πραγματική αθανασία κέρδισαν ελάχιστοι συγγραφείς που μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Ίσως μόνον ένας: ο Σαίκσπηρ που ζωντανεύει κάθε βράδυ σε εκατοντάδες θέατρα. Μετά: Ο Όμηρος, ο Θερβάντες - και τέρμα!»

Εμένα πιο πολύ με απασχολούν τα βιβλία που δεν πρόλαβα να διαβάσω (και μερικά να  ξαναδιαβάσω). Υπήρξε μία εποχή στην ζωή μου όπου αγόραζα βουλιμικά όλους τους κλασικούς – και μερικούς σύγχρονους. Η ταχύτητα της απόκτησης δεν ήταν δυνατόν να συντονιστεί με την ταχύτητα της ανάγνωσης. Να σκεφθείτε ότι αγόραζα σειρές με ...«Άπαντα».

Έτσι έχουν μείνει αρκετά αδιάβαστα – δεν ντρέπομαι γι αυτά. Ποιος διαβάζει ποτέ ‘Απαντα;

Τελικά, όλα αυτά τα χρόνια, χωρίς να το ξέρω, δούλευα για την μία μεγάλη δωρεά. Με εκατοντάδες «βιβλία έργα τέχνης» (εκτός εμπορίου) από αυτά τα αριθμημένα που πωλούνται σε πλειστηριασμούς. Κοντά τους, αρκετές χιλιάδες αντίτυπα κλασικών έργων σε τέσσερεις γλώσσες. Οι βιβλιοθήκες χρειάζονται τα Άπαντα.

Η ιδέα της δωρεάς με απαλλάσσει από το άγχος. Οι επίσημες και λεπτομερείς ανακοινώσεις θα γίνουν από τα αρμόδια όργανα. Η μεταφορά των βιβλίων θα γίνει μετά την δική μου αποδημία, που ελπίζω να αργήσει πολύ, ώστε να προλάβω να καταβροχθίσω και μερικά καινούργια κι άλλα από τα «αδιάβαστα».

Θα ήθελα βέβαια και μετά θάνατον να μπορώ να τρυπώνω μέσα στο χώρο των βιβλίων μου για να συνεχίζω το διάβασμα. Μπορώ να φανταστώ την μέλλουσα ζωή με πολλούς τρόπους – αλλά χωρίς βιβλία είναι αδύνατον…

Η κομβική συνεισφορά

Στους τρεις αρθρογράφους των «Νέων Εποχών» που άμεσα ή έμμεσα σχολίασαν το κείμενό μου για τον επερχόμενο θρησκευτικό-εθνικιστικό εορτασμό της επετείου του 1821, αφιερώνω το εξής απόσπασμα από την πρόσφατη ειδησεογραφία. 

Αντιγράφω  το επίσημο Δελτίο Τύπου που δημοσιεύθηκε σε όλες της εφημερίδες:

Η επικεφαλής της Επιτροπής «Ελλάδα 2021», κ. Γιάννα Αγγελοπούλου επισκέφθηκε χθες το μεσημέρι τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο. Η συνάντηση διεξήχθη σε εξαιρετικά θερμό κλίμα και αποτελεί την απαρχή μίας στενής συνεργασίας, η οποία και θα αναδείξει την κομβική συνεισφορά της Εκκλησίας στον αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία. «Σε αυτόν τον αγώνα, αλλά και στον αγώνα για την διατήρηση της γλώσσας και της εθνικής μας ταυτότητας η Εκκλησία έθεσε την ανεξίτηλη σφραγίδα της» τόνισε η κ. Αγγελοπούλου υπογραμμίζοντας την ανάγκη συνεργασίας όλων των Ελλήνων, για να επανασυστηθεί η Ελλάδα στον σύγχρονο κόσμο».
Ο Αρχιεπίσκοπος από την πλευρά του εξέφρασε την ιδιαίτερη χαρά του για την συνάντηση και ενημέρωσε την κ. Αγγελοπούλου για το σημαντικό έργο της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Πολιτιστικής Ταυτότητος προτείνοντάς της να συναντηθεί με τον Μητροπολίτη Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιο, ώστε σε πνεύμα συνεργασίας να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Ας σημειωθεί ότι η επίσκεψη της κ. Αγγελοπούλου ήταν η πρώτη της ενέργεια ως προέδρου της επιτροπής. Ήδη λοιπόν έχουμε μία ιεράρχηση των αξιών: Πρώτη η Εκκλησία με την «κομβική της συνεισφορά στον αγώνα για την Εθνική Ανεξαρτησία» «που έθεσε την ανεξίτηλη σφραγίδα της» κλπ. κλπ.

Προφανώς η κυρία Αγγελοπούλου δεν γνωρίζει τις επίσημες απόψεις του Ελληνικού Πατριαρχείου περί Ελευθεριών και Επαναστάσεων, όπως διατυπώθηκαν στο έντυπο «Διδασκαλία Πατρική» που κυκλοφόρησε στα 1798 από το Πατριαρχικό Τυπογραφείο:

Γράφει ο καθηγητής Πασχάλης Κιτρομηλίδης («Νεοελληνικός Διαφωτισμός», σελ. 276): «Η «Διδασκαλία Πατρική» προειδοποιούσε αυστηρά για «τας νεοφανείς ελπίδας της Ελευθερίας», τις οποίες ο συγγραφέας θεωρούσε ως «νεοφανή και έντεχνον παγίδα», το τελευταίο τέχνασμα το όποιο «εμεθοδεύθη» «ο πρώτος αποστάτης Διάβολος» για να παραπλανήσει τους ευσεβείς. Ως αντίδοτο στην επώδυνη φωνή της ελευθερίας, ο συγγραφέας συμβούλευε υποταγή στην «ισχυράν βασιλείαν των Οθωμανών», ή οποία ήταν το δώρο του Θεού προς τους ορθόδοξους χριστιανούς, σταλμένο για να τους προστατεύει από τις αιρέσεις. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, ή Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε δημιουργηθεί από τον Θεό εκ του μηδενός, σε μια εποχή πού ή χριστιανική ρωμαϊκή αυτοκρατορία άρχισε να «χωλαίνει εις τα της ορθοδόξου πίστεως φρονήματα», με σκοπό να «είναι εις μεν τους Δυτικούς ωσάν ένας χαλινός, εις δε τους Ανατολικούς ημάς πρόξενος σωτηρίας».

Οι πραγματικοί ορθόδοξοι χριστιανοί, κατά συνέπεια, όφειλαν να υποταχθούν με ευγνωμοσύνη στους θεόσταλτους αφέντες τους και να ξεχάσουν κάθε μάταιη συζήτηση για απατηλές ελευθερίες πάνω σ’ αυτή τη γη. Το «νυν θρυλλούμενον σύστημα της ελευθερίας», πού είχε εμφανισθεί στις χώρες της Δύσης εκείνη την εποχή, αντέβαινε προς «τα ρητά της θείας Γραφής και των Αγίων Αποστόλων, οπού μας προστάζουν να υποτασσόμεθα εις τας υπερέχουσας αρχάς». Δεν αντιπροσώπευε παρά αναρχία και «ακαταστασία», οπού «το καθ’ αυτό σκοπούμενον ταύτης της ελευθερίας μία μισητή ολιγαρχία και τυραννία, ως εκ της πείρας φαίνεται». Ο υπαινιγμός σε σχέση με τις πολιτικές περιπέτειες της Γαλλικής Επανάστασης ήταν σαφής σ’ αυτές τις τελευταίες προειδοποιήσεις».

Το κείμενο αυτό απαντούσε και στις ιδέες του Ρήγα Φεραίου που είχε δολοφονηθεί την ίδια χρονιά. Μεταξύ των παραγόντων που πίεσαν για την εκτέλεσή του ήταν και ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄, που από πολλούς ερευνητές θεωρείται και συντάκτης της  «Πατρικής Διδασκαλίας». Χρησιμοποίησε ως ψευδώνυμο το όνομα του ετοιμοθάνατου πατριάρχη Ιεροσολύμων Άνθιμου. Το Φανάρι ακόμα επιμένει στην άρνησή του να άρει την επιστολή του πατριάρχη Γρηγορίου του Ε’, με την οποία ασκούσε σκληρή κριτική στα βασικά κείμενα του Ρήγα.

Όταν ο Κοραής (που απάντησε στην «Διδασκαλία Πατρική» με το φυλλάδιό του «Αδελφική Διδασκαλία») έμαθε αργότερα τον θάνατο του πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄, αναφώνησε: «Τώρα ο Σουλτάνος σκοτώνει και τους φίλους του;».

Αυτά λένε οι επιστήμονες ιστορικοί, κυρία Αγγελοπούλου. Τα άλλα – η Αγία Λαύρα και η «κομβική συνεισφορά της εκκλησίας στον Αγώνα» είναι μύθοι. Δεν αρχίσατε σωστά…