Για ένα ψέμα

Ήταν ήρωας ο Νίκος Μπελογιάννης;

Ναι – αναμφισβήτητα. Αλλά όχι για τους λόγους που επικαλείται η παραδοσιακή Αριστερά (ΚΚΕ) και η «λάιτ» Αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ.

Ήταν ήρωας διότι πέθανε με το κεφάλι ψηλά, γνωρίζοντας την ματαιότητα της θυσίας του.

Αποχαιρέτισε την σύντροφό του, Έλλη Παππά, με τις φοβερές λέξεις: «πεθαίνω για ένα ψέμα».  (Το κατέθεσε η ίδια μιλώντας στη δημοσιογράφο Ρούλα Γεωργακοπούλου).

Τι κάνει ένας άντρας, που τον περιμένει το εκτελεστικό απόσπασμα, όταν διαπιστώσει ότι το ίδιο του το κόμμα τον πρόδωσε; Ότι ο Ζαχαριάδης έβγαλε χαφιέ τον Πλουμπίδη για να τον κάψει; Ότι είναι θύμα ενδοκομματικής ίντριγκας; Ότι πολλά από αυτά που πίστεψε και κήρυξε ήταν, τελικά, κίβδηλα.

Τι κάνει αν καταλάβει όλη την σκηνοθεσία; Υπογράφει δήλωση μετανοίας; «Αποκηρύσσει τον κομμουνισμόν και τας παραφυάδας αυτού» όπως έγραφαν τότε οι «δηλωσίες»;

Όχι βέβαια. Συνεπής με τον εαυτό του, προχωράει προς τον θάνατο. Για ένα ψέμα.

Γι αυτό είναι ήρωας ο Μπελογιάννης.

Υ. Γ. Τώρα το πώς το ΚΚΕ αποκαθιστά τον Στάλιν και τον Ζαχαριάδη ενώ ταυτόχρονα δοξάζει και τα θύματά τους, αυτό μόνον οι πιστοί του Περισσού μπορούν να το κατανοήσουν.

Υ. Γ. 2. Σήμερα, 1.4.17, τα ΝΕΑ αναδημοσιεύουν την συνέντευξη της Έλλης Παππά στη Ρούλα Γεωργακοπούλου (1992). Δεν θυμόμουν καλά την τελευταία φράση του Ν. Μπελογιάννη. Δεν είπε "για ένα ψέμα" αλλά "για ένα λάθος". Το νόημα δεν απέχει πολύ.

Fake facts and myths

Αγία Λαυρα. Απόσπασμα από  τον περίφημο πίνακα του Βρυζάκη. Και ο Γύζης ζωγράφησε το "Κρυφό Σχολειό".

Πέρασε και η 25η Μαρτίου. Μία επέτειος όπου γιορτάζουμε δύο μη-γεγονότα. Την μη-σύλληψη ενός (θε)ανθρώπου και την μη προκήρυξη μίας επανάστασης.

Περί της μη σύλληψης δεν έχω πολλά να πω. Δεν ανήκω στους πιστούς. Σύμφωνα με αυτούς, ο Άγγελος έφερε τον Κρίνο, η Παρθένος μύρισε τον Κρίνο και κατέστη έγκυος, παραμένουσα όμως Παρθένος. Μάλιστα παρέμεινε Παρθένος και αφού γέννησε. Μεταφυσικά πράγματα, που εμείς ούτε να τα συλλάβουμε μπορούμε.

Περί της μη προκήρυξης όμως ξέρουμε πολλά. Τίποτα δεν έγινε στην Αγία Λαύρα στις 25 Μαρτίου του 1821. Κανείς δεν ήταν εκεί. Η επανάσταση είχε ήδη ξεκινήσει στη Μάνη και αλλού. Ο Παλαιών Πατρών ήταν στις Παλαιές Πάτρες ή και αλλού. Το Λάβαρο της Επανάστασης φτιάχτηκε πενήντα χρόνια μετά.

Έγραψε ο Κωστής Παλαμάς: «Το ’21: Έχουμε ως τώρα την ιστορία του; Φοβάμαι πως όχι. Την μυθολογία του; Φοβάμαι πως ναι».

Fake facts και μύθοι, εδώ και 2000 ή 200 χρόνια. Αλλά με αυτά ζούμε και πορευόμαστε. Αυτά μαθαίνουμε στα σχολεία και τα πιστεύουμε. Ιστορία, θρησκεία, όλο το παρελθόν της ανθρωπότητας, σύμπλεγμα μύθων. Όσο για τους Έλληνες, τζάμπα μας αποκαλούν τους εφευρέτες της μυθολογίας;

Όμως αυτές οι μυθολογίες δεν είναι αθώες. Αποβλέπουν σε σκοπιμότητες. Πάνε να μας πουλήσουν κάτι. Π. χ. ο συνδυασμός Ευαγγελισμού και Επανάστασης  βόλευε πολύ την εκκλησία που είχε καταπολεμήσει με λύσσα όλες τις ιδέες περί ελευθερίας και ανεξαρτησίας. Να αγαπάμε τον Σουλτάνο μας έλεγε, που μας φροντίζει σαν πατέρας μας. Πρώτα αφόρισε τον Ρήγα Φεραίο και μετά το ξεκίνημα της Επανάστασης με τον Υψηλάντη. Και ύστερα, βλέποντας πως έχασε το παιχνίδι, άρχισε να εφευρίσκει κι άλλους μύθους, όπως το «Κρυφό Σχολειό».

Μυθολάγνοι είμαστε οι Έλληνες. Έρχεται όμως η εποχή που ακόμα και οι πιο ανθεκτικοί μύθοι ξεφουσκώνουν. Πόσοι μύθοι της Αριστεράς έχουν καταρρεύσει τα τελευταία χρόνια; Και τοπικά και παγκόσμια. Ξεκίνησαν με την πτώση του Τείχους, για όλη την υφήλιο. Για την Ελλάδα άρχισαν με το «σκίσιμο του Μνημονίου» και συνεχίζουν. Σχεδόν κάθε μέρα γκρεμίζεται κάποιος…

Πόση αλήθεια αντέχουμε; Εδώ και δύο αιώνες μας κυβερνούνε με μύθους. Κι όταν κάποιος καταπέσει, εφευρίσκουμε έναν άλλο (π.χ. μία παγκόσμια συνωμοσία) για να τον στηρίξουμε. 80% των Ελλήνων πιστεύουν ότι μας κυβερνούνε μυστικές οργανώσεις! 

Η χώρα του Σώρρα. Πού άλλου θα μπορούσε να σταδιοδρομήσει;

Ακόμα, ο ορθολογισμός απέχει πολύ.

Σε εξήντα λέξεις

60

Κυβέρνηση από ανίδεους ιδεοληπτικούς ιδεολόγους, 

επιδιώκει την ισότητα όλων, 

μέσω της ισοπέδωσης προς τα κάτω. 

Πλην δημοσίων υπαλλήλων που αποτελούν κλειστή κάστα 

από την οποία αντλεί επιρροή και ψήφους. 

Οικοδομείται νομενκλατούρα ημέτερων προνομιούχων, 

που απολαμβάνει παροχές και εξουσία. 

Ασκούνται capital controls και mind control. 

 Η χώρα έχει δεσμευτεί και υπονομευτεί  για χρόνια. 

Η απελπισία νεκρώνει κάθε αντίδραση. 

Καμία προοπτική. 


*

64 χρόνια, 67 βιβλία.

Στο σπίτι μου υπάρχουν χιλιάδες βιβλία… δεκάδες χιλιάδες θα έπρεπε να πω. Ένα χαώδες υπόγειο- βιβλιοθήκη που τείνει να γίνει …αποθήκη,  τέσσερεις μεγάλες επίτοιχες βιβλιοθήκες στο ισόγειο, μικρές βιβλιοθήκες και ελεύθερες στοίβες βιβλία παντού – μέχρι και στις τουαλέτες. (Πολύ χρήσιμες). Να μην αναφέρω και τα …παραρτήματα: το εξοχικό στα Κιούρκα και το πατρικό διαμέρισμα στην Αθήνα.

Μέσα στις χιλιάδες αυτές των βιβλίων μάταια θα αναζητήσετε τα δικά μου. Επειδή με είχε ενοχλήσει η συνήθεια πολλών συγγραφέων να βάζουν τα βιβλία τους σε περίοπτα μέρη του σπιτιού – για να τα βλέπουν οι επισκέπτες – τα δικά μου τα έχω κλείσει σε ένα μεγάλο ντουλάπι.

Αλλά προχθές με κατέλαβε η ανάγκη να τα δω όλα μαζί. Τα έβγαλα από το ντουλάπι και τα αράδιασα στο μεγάλο τραπέζι της τραπεζαρίας.

Τελικά όμως ούτε μπόρεσα να τα βρω όλα, ούτε χώρεσαν όσα βρήκα. Θα έπρεπε να είναι πάνω από εβδομήντα – 73 υπολογίζω – και μάζεψα 67. Ανέβηκα σε μία σκάλα και τα φωτογράφησα. Παρόλο τον ευρυγώνιο φακό, δεν χώρεσαν όλα στην φωτογραφία. Π. χ. στην κάτω αριστερή γωνία φαίνεται κάτι μπλε. Είναι η άκρη από το εξώφυλλο της Αγγλικής έκδοσης της «Δυστυχίας». Από πάνω του φαίνεται μία λωρίδα της ιταλικής.

Το πρώτο μου βιβλίο κυκλοφόρησε το 1953, πριν 64 χρόνια. Ήμουν δεκαοκτώ ετών, μαθητής. Είναι η ποιητική συλλογή «Ίμεροι», που βλέπετε επάνω αριστερά.

Στην «Δυστυχία» έβαλα την πρώτη έκδοση του 1975 – ενώ από πάνω της φαίνεται ο τίτλος της τελευταίας (37^ης επίσημα – ανεπίσημα, άπειρα κλεψίτυπα).

Σε λίγο θα βγει η νέα έκδοση του πιο αγαπημένου μου έργου. «Το βιβλίο των Γάτων» θα κλείσει την εκδοτική μου παρουσία. Από κει και πέρα, ανατυπώσεις. Τις οποίες υπολογίζω, μέχρι τώρα, σε αρκετές εκατοντάδες.

Το μόνο βιβλίο μου που δεν έκανε δεύτερη έκδοση ήταν η «Ψηφιακή Ζωή» του 2000. Δείγμα για το πόσο οι Έλληνες αγαπούν την τεχνολογία…

Αυτά τα στατιστικά. Οι φωτογραφίες που διακρίνονται στα εξώφυλλα είναι, σχεδόν όλες, δικές μου.

Τώρα τα βιβλία ξαναμπήκαν στο ντουλάπι.

Y. Γ. 21.3. Ημέρα της ποίησης.
Ματαίως έγραψε ο Παναγιώτης Αριστοτελίδης την μελέτη «Ο Άγνωστος Ποιητής Νίκος Δήμου». Στην νέα έκδοση της Ανθολογίας «Δεύτερη Μεταπολεμική Ποιητική Γενιά (1950-2012)» σε 923 σελίδες ανθολογούνται 45 ποιητές γεννημένοι από το 1929 ως το 1940. Λάμπει δια της απουσίας του ο Νίκος Δήμου (γεννημένος το 1935). Παραμένει λοιπόν άγνωστος – ακόμα και στους ανθολόγους, ακόμα και στους εκδότες του! Διότι περιέργως, ο ίδιος εκδότης (Gutenberg) υπογράφει την Ανθολογία, το βιβλίο του Αριστοτελίδη και την συνολική έκδοση των ποιημάτων του Ν. Δ. «Ποιήματα 1950-2005»!

Το μέλλον των άλλων

Όταν βρίσκεται κανείς σε προχωρημένη ηλικία, νιώθει σαν παραθεριστής που τελειώνουν οι διακοπές του. Δεν ξέρει ακριβώς πόσες μέρες του μένουν, αλλά γνωρίζει πως είναι λίγες. Αγαπάει τον τόπο που έζησε και λυπάται που θα τον αφήσει. Όμως, δυστυχώς, πρέπει.

Για το τι θα γίνει μετά την αναχώρησή του, θα μπορούσε και να μη νοιάζεται. Πώς το έλεγαν οι αρχαίοι; «Εμού θανόντος…». Αλλά πάλι τον έχει αγαπήσει και πονέσει αυτόν τον χώρο. Και, περιέργως, τον ενδιαφέρει τι θα γίνει μετά.

Κι εγώ λοιπόν ξέρω ότι μάλλον δεν θα ζήσω το τέλος της κρίσης – που το εκτιμώ σε δεκαετία και βάλε. Ξέρω επίσης ότι το απώτερο μέλλον της Ευρώπης δεν θα το μάθω ποτέ. Όμως και τα δύο θέματα με καίνε.

Και πιο πολύ από τη χώρα μου με νοιάζει η Ευρώπη. Διότι αν χαθεί η Ευρώπη θα βουλιάξει και η Ελλάδα στη δίνη που η Ευρώπη θα αφήσει πίσω της: κενό πολιτικό, οικονομικό, πολιτιστικό, κοινωνικό. Όταν βουλιάξει ένα τεράστιο πλοίο, παρασύρει και τις βαρκούλες στο βυθό.

Θυμάμαι παιδί, πριν από τον πόλεμο, η γαλλόφωνη νταντά μου να με τρομάζει με τον φόβο των Boches. Έτσι ονόμαζαν υβριστικά οι Γάλλοι τους Γερμανούς. Μίσος αστείρευτο χώριζε τους δύο λαούς, που αιώνες πολεμούσαν για την κατοχή στον Ρήνο και την Ευρώπη.

Και σήμερα μιλάμε για «Γάλλο-Γερμανικό άξονα»! Μόνο όποιος έχει διαβάσει πολλή ιστορία, ή έχει ζήσει παλιότερες εποχές, μπορεί να καταλάβει τι επίτευγμα είναι αυτό.

Όλοι αυτοί οι ανεγκέφαλοι που ευαγγελίζονται την διάλυση της Ευρώπης δεν συνειδητοποιούν ότι αυτό που έγινε τα τελευταία 60 χρόνια είναι το μεγαλύτερο κατόρθωμα του παγκόσμιου πολιτικού πολιτισμού. Η Γηραιά Ήπειρος που αιώνες τώρα μαστιζόταν από εθνικιστικό μίσος, θρησκευτικό μίσος, πολέμους, εχθρότητες, αντιδικίες, σφαγές και κατατρεγμούς – να λειτουργεί τώρα σαν ένα σύνολο.

Μα είναι συγκεντρωτική, γραφειοκρατική, συντηρητική, ελιτίστικη, καπιταλιστική, νεοφιλελεύθερη – ψάξτε και βρέστε κι ότι άλλο μπορείτε να της καταλογίσετε. Ένα θα πω: Καλύτερα η χειρότερη Ευρώπη από μια διαλυμένη Ευρώπη. Αλλαγές γίνονται, μεταρρυθμίσεις εφαρμόζονται, λάθη διορθώνονται. Αλλά να υπάρχει η κοινή βάση.

Η Μεγάλη Βρετανία έκανε τραγικό λάθος με το Brexit. Είμαι σίγουρος πως θα το πληρώσει ακριβά. Αλλά – εδώ που τα λέμε – ήταν πάντα λίγο …χώρια. Εμείς οι υπόλοιποι ήμασταν γι αυτούς «the Continent» - η Ήπειρος. Για τους Άγγλους ήμασταν ένα πράγμα. Μακάρι έτσι να μείνουμε.

Δεν ξέρω πόσο θα κρατήσουν ακόμα οι διακοπές μου στον πλανήτη γη. Είμαι ογδόντα δύο χρόνων. Αλλά ένα πράγμα σας λέω: την Ενωμένη Ευρώπη και τα μάτια σας! Οι Ολλανδοί μας έδειξαν το δρόμο.

Πύργος Chambord στον Λίγηρα. Κομμάτι της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς

Μωρίας εγκώμιον

Σε κάθε εγχείρημα που θα κάνεις, είναι αρκετά πιθανό να πέσεις πάνω σε έναν βλάκα.

Έγχρωμη ξυλογραφία του André Derain 

Δεν τον αναγνωρίζεις  εύκολα – είναι σαν ύφαλος, κάτω από το νερό. Το καταλαβαίνεις μόνον όταν προσκρούσεις.

Το ναυάγιο είναι εγγυημένο. (Το δικό σου!)

Το κακό με τους βλάκες δεν είναι πως δεν καταλαβαίνουν – αλλά ότι δεν καταλαβαίνουν ότι δεν καταλαβαίνουν. Νομίζουν – τι λέω, είναι σίγουροι – πως  καταλαβαίνουν.

Έχουν λίγα – ελάχιστα – προκατασκευασμένα σχήματα στην σκέψη τους και τα χρησιμοποιούν για όλες τις περιπτώσεις.

Επιπλέον, επειδή όλοι οι βλάκες είναι επίμονοι, αν προσπαθήσεις να τους εξηγήσεις ότι δεν κατάλαβαν αυτό που είπες (ή έγραψες) επιμένουν μέχρι εξαντλήσεως (δικής σου).

Οι χειρότεροι δε από όλους τους βλάκες, είναι οι σπουδαγμένοι. Ξέρω μερικούς που έχουν πτυχία, μεταπτυχιακά και διδακτορικά. Δεδομένου ότι η παιδεία (ιδιαίτερα στην Ελλάδα) δεν απαιτεί εξυπνάδα – αλλά απλώς επιμονή και μνήμη. Μάλιστα συχνά η εξυπνάδα είναι εμπόδιο για την μόρφωση. Σκέψου π.χ. την περίπτωση να έχεις βλάκα καθηγητή (γνωρίζω αρκετούς).

Αυτοί λοιπόν, οι σπουδαγμένοι, έχουν και περισσή αυτοπεποίθηση. «Τόσα πτυχία έχω – είναι δυνατόν να μην καταλαβαίνω;» λένε στον εαυτό τους.

Είναι – ας πούμε – βλάκες με πατέντα.

Και δυστυχώς είναι πολλοί. Και συνασπίζονται ενστικτωδώς. Και συχνά κάνουν κουμάντο. Λόγω όγκου και επιμονής.

Δεν ξέρω αν έχετε μελετήσει από κοντά έναν βλάκα. Είναι ένα θαύμα της φύσης. Οι κλειστοί πόροι του εγκεφάλου του εμποδίζουν κάθε αντίληψη να διηθήσει μέσα του. Η αργόστροφη κίνηση της σκέψης του, τον κάνει να ακούει τους άλλους σαν 33ρηδες δίσκους στις 78 στροφές. Έτσι ξεδιπλώνει περίπλοκους μηχανισμούς προστασίας για να αμυνθεί. Ένας απ' αυτούς είναι η σιωπή. Ένας άλλος είναι η ακατάσχετη φλυαρία.

Για την βλακεία έχουν γράψει πολλοί και διάσημοι: Από τον Έρασμο και το αθάνατο Laus Stultitiae («Μωρίας Εγκώμιον») μέχρι τον δικό μας Ευάγγελο Λεμπέση και το πανέξυπνο βιβλίο του: «Η Τεράστια Κοινωνική Σημασία των Βλακών εν τω Συγχρόνω Βίω». Όπου αναπτύσσει τη θεωρία πώς τελικά οι βλάκες καταδυναστεύουν τους ευφυείς. 

Πράγμα που, δυστυχώς, επιβεβαιώνεται καθημερινά…

Ο ευγενής μας ρατσισμός

Έχω ένα δικτυακό αλληλογράφο ο οποίος κατά καιρούς με ενημερώνει για τους ευκλεείς προγόνους των Ελλήνων.

Σήμερα μου έστειλε ένα μήνυμα με τίτλο:

«Πλήρης κατάρριψη θεωριών Φαλμεράιερ για “σλαβική” Πελοπόννησο».

Παραπέμπει σε κάποιο σύνδεσμο και μία δημοσίευση, και κλείνει το γράμμα:

«Θα βρω τα δεδομένα και για εμάς τους Μακεδόνες Σαρακατσαναίους. Και κλάμα οι Σκοπιανοί και οι ρατσιστές ένθεν κακείθεν του φάσματος».

Προσπάθησα κάποτε να του εξηγήσω ότι μου είναι παντελώς αδιάφορο αν κατάγομαι από Σλάβους, Αλβανούς, ή Πετσενέγους. Και πως θεωρώ ρατσιστική κάθε θεωρία που προσπαθεί να θεμελιώσει διακρίσεις με βάση την καταγωγή.

Επίσης, την στιγμή που η Ελλάδα υποφέρει και μαστίζεται από τα δεινά της κρίσης, το να καταφεύγει κανείς στην αναζήτηση ένδοξων προγόνων είναι και φυγή και ανοησία.

Μάταια, βέβαια. Τσακωθήκαμε (πάντα δικτυακά) και έπαψα να ασχολούμαι. Από καιρό σε καιρό μου στέλνει μηνύματα, όπως το σημερινό, προφανώς για να μου αποδείξει ότι έχει δίκιο.

Σκέπτομαι πόσο άρρωστοι είμαστε. Αν είναι δυνατόν, μέσα στην σημερινή θύελλα, να υπάρχουν Έλληνες που πανηγυρίζουν επειδή αντικρούστηκε ο …Φαλμεράγιερ!

Αυτή η αρρώστια, ο εθνικισμός, μας κόλλησε από την παιδική ηλικία, και μας δυσκολεύει σε όλη μας τη ζωή. Πιστεύοντας πως λόγω καταγωγής ανήκουμε στην αριστοκρατία των λαών, γινόμαστε ρατσιστές από κούνια, δυσκολευόμαστε να προσαρμοστούμε στον σύγχρονο κόσμο (που δεν αναγνωρίζει γαλαζοαίματους) και να δεχτούμε προσφυγάκια στα σχολεία μας.

Σκέψου δηλαδή να είχαμε σλαβικά γονίδια. Τι δυστυχία! Να είμασταν από το γένος που έβγαλε τον Τολστόι και τον Τσέχοφ. Τέτοια κατάντια…

Αντίθετα δεν μας πειράζει που, σύμφωνα με την νέα έρευνα, είμαστε 96% …Ιταλοί. («Οι Πελοποννήσιοι φαίνεται πως έχουν σημαντικά μεγαλύτερη κοινή γενετική κληρονομιά με τους Γάλλους (39 έως 42%), τους Ισπανούς (53% έως 62%) και τους Ιταλούς (85% έως 96%), από ό,τι με τους Σλάβους (λιγότερο από 15%)». (Για τους Αλβανούς δεν έψαξε η έρευνα;).

Αλίμονο. Δεν υπάρχουν ανώτεροι και κατώτεροι λαοί. Οι Ναζί τα πίστευαν αυτά. Κι αν ακόμα υπήρχαν, η αξία δεν κληρονομιέται. Είτε έχουμε DNA Αχαιού, Ρωμαίου ή Αρβανίτη – σημασία έχει εμείς τώρα τι κάνουμε. Όχι τι έκαναν κάποιοι, κάποτε.

-  Τον αποστομώσαμε τον Γερμανό!

- Ποιόν; Τον Σόυμπλε;

- Όχι – τον Φαλμεράγιερ!

Για όλα φταίνε οι Γερμανοί

Παιχνίδια του εκδότη: εβαλε τίτλο "Οι Έλληνες
φταίνε για ολα", έσβησε το Έλληνες
κι έγραψε "Γερμανοί" 

Νίκος Δήμου

Για όλα φταίνε οι Γερμανοί![1]

(Πρόλογος)

Εμείς οι Έλληνες οφείλουμε πολλά στους Γερμανούς: Τον πρώτο μας βασιλιά, τους νομικούς μας κώδικες, την νεοκλασική αρχιτεκτονική και πολλές ανασκαφές – με πιο διάσημη αυτή της Ολυμπίας.

(Που δυστυχώς σχεδόν την αφήσαμε να καεί – μαζί με πολύτιμα αρχεία της Γερμανικής Αρχαιολογικής Σχολής).

Αλλά το σημαντικότερο που οφείλουμε στους Γερμανούς είναι η ταυτότητά μας. (Η τουλάχιστον, ένα μέρος της).

Βλέπετε, στο τέλος του 18^ου αιώνα, σε αυτή τη χώρα ζούσε ένα λαός που αυτοαποκαλούνταν «Ρωμιοί». Το Ρωμιοί προέρχεται από το Ρωμαίος (δηλαδή υπήκοος της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας)[2]. Οι Οθωμανοί μας ονόμαζαν «Ρουμ». Για χίλια πεντακόσια χρόνια – όσο κράτησε η Βυζαντινή Αυτοκρατορία και η Οθωμανική Κατοχή, η λέξη «Έλληνας» ήταν απαγορευμένη – γιατί έτσι αποκαλούσε η Εκκλησία τους μισητούς παλαιούς ειδωλολάτρες.

Ελάχιστοι Έλληνες, βασικά μόνον λόγιοι, γνώριζαν ότι παλιότερα στην ίδια χώρα ζούσε ένας διάσημος λαός. Που βέβαια ήταν άπιστοι και η τότε παντοδύναμη εκκλησία δεν τους ανεχόταν. Είχαν αφήσει πίσω κάτι αγάλματα και ερείπια. (Για τους περισσότερους Ρωμιούς ήταν πολύ χρήσιμα οικοδομικά υλικά για ναούς και μοναστήρια).

Τότε εμφανίστηκε ο Βίνκελμαν.[3]

Αυτός "ανακάλυψε" τους αρχαίους Έλληνες.

Φυσικά όλοι γνώριζαν ότι είχαν υπάρξει κάποτε. Αλλά σαν λαός – όχι σαν ιδανικό. Ο Γιόχαν Γιόαχιμ Βίνκελμαν βρήκε στην αρχαία Ελλάδα την απόλυτη τελειότητα. Γράφει: «Ο μόνος δρόμος για μας να γίνουμε μεγάλοι, ναι, αν είναι δυνατόν, αμίμητοι, είναι να μιμηθούμε τους Αρχαίους»[4]. Ως αρχαίους διευκρινίζει ότι θεωρεί αποκλειστικά τους εκπρόσωπους του Ελληνικού πολιτισμού – πράγμα για την εποχή του επαναστατικό, μια και τότε αναζητούσαν τα πρότυπα στην ρωμαϊκή κουλτούρα.

«Εδώ βλέπει να συγχωνεύονται με μοναδικό τρόπο η φύση και το ιδανικό. Γι αυτόν (τον Βίνκελμαν) η μίμηση των Ελλήνων διαφέρει από την μίμηση της Φύσης στο βαθμό που οι Έλληνες είχαν τελειοποιήσει την Φύση, την είχαν διαμορφώσει όπως η ίδια το απαιτούσε και μάλιστα έτσι που το ιδανικό και οι όμορφες φυσικές ενότητες της φύσης, συγχωνεύονταν και την καθιστούσαν έμψυχη»[5].

Αυτό που εννοούσε ο Β.: Το κάλος της Ελληνικής τέχνης πηγάζει από τον χαρακτήρα και τον τρόπο ζωής του αρχαίου Έλληνα που έχει εξελίξει το Δυνατό, το Υγιές και το Αγαθό, στην ύψιστη τελειότητα. Έτσι θεμελιώνει ο Β. τον Μύθο του πρότυπου και παραδειγματικού ελληνικού ανθρωπισμού.  

H Ελλάς (Hellas) και οι Έλληνες (Hellenen) ως ιδανικός τύπος (Idealtyp) μόλις γεννήθηκαν. Ο Herder, o Goethe, o Hölderlin, και οι Ρομαντικοί σε όλη την Ευρώπη, σε ολόκληρο τον κόσμο, προπαγανδίζουν αυτό τον μύθο.

«Ψάχνοντας την χώρα των Ελλήνων με την ψυχή» γράφει ο Γκαίτε στην «Ιφιγένειά» του – και την ψάχνει ήδη όλη η υφήλιος. Ο Edgar Allan Poe στις ΗΠΑ γράφει για την «Δόξα που ήταν η Ελλάς» (The Glory that was Greece)[6]. O Byron πιο φιλέλληνας από όλους γράφει «Όμορφη Ελλάδα! Θλιβερό απομεινάρι της φευγάτης αξίας!»[7]

Και ο Βίκτωρ Ουγκώ δίνει το σύνθημα:

«Στην Ελλάδα! Στην Ελλάδα! Γεια σε όλους! Πρέπει να φύγουμε!» (“En Grèce, en Grèce! Adieu, vous tous! Il faut partir!”)[8].

Έτσι γεννιούνται οι Φιλέλληνες.  Είναι ερωτευμένοι με την Ελλάδα. Όχι με την πραγματική Ελλάδα της εποχής τους, αλλά την ιδανική των ψηλών, ξανθών Ιώνων και Δωριέων (Αρίων;) τους οποίους ονειρεύτηκε ο Βίνκελμαν. Μερικές φορές, όταν αυτοί οι Φιλέλληνες επισκέπτονται την Ελλάδα, απογοητεύονται. (Βύρων: «για τους Έλληνες ένα ερύθημα – για την Ελλάδα, ένα δάκρυ»)[9].

Αλλά, όταν ξεσπάει η Ελληνική Επανάσταση, γράφουν πολεμικά άσματα (ο Béranger, - Βερανζέρος - ο Hugo, και ο Griechen-Müller που του κόλλησε το παρατσούκλι Έλληνας), ζωγραφίζουν μεγάλους πίνακες (ο Delacroix), κάνουν εράνους, και πολλοί έρχονται στην Ελλάδα να πολεμήσουν.  Μερικοί από αυτούς σκοτώθηκαν εδώ. Σε σημαντικό βαθμό οφείλουμε σε αυτούς τους ανθρώπους την ελευθερία μας.  Επηρέασαν τόσο αποφασιστικά την Κοινή Γνώμη και τις Κυβερνήσεις των κρατών τους, ώστε το 1827 οι ενωμένοι στόλοι Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας να κατανικήσουν, σε μία αποφασιστική ναυμαχία στο Ναβαρίνο, τους Τούρκο-αιγυπτίους.

Δεν ήταν όμως αρκετό να μας ελευθερώσουν. Έπρεπε να μας γνωρίσουν και την κληρονομιά μας. Μαζί με τους Έλληνες λόγιους («σοφολογιότατους») προσπάθησαν να δημιουργήσουν για μας μία νέα ταυτότητα. Οι ταλαίπωροι «Ρωμιοί» έπρεπε ταυτόχρονα να μεταμορφωθούν σε Αρχαίους Έλληνες και Ευρωπαίους.

Ξεχνάμε συχνά ότι οι Αρχαίοι Έλληνες, όπως τους φανταζόμαστε σήμερα, είναι μία επινόηση των γερμανών. Οι γερμανοί φαντάστηκαν την εξιδανικευμένη Αρχαία Ελλάδα και την δώρισαν σε όλο τον κόσμο. Ο Βύρων ήταν θαυμαστής του Γκαίτε και των γερμανών ρομαντικών. Όλοι αυτοί οι γάλλοι, γερμανοί και άγγλοι φιλέλληνες, ήρθαν μετά εδώ και έπεισαν τους ντόπιους ότι ήταν το σπουδαιότερο έθνος στον κόσμο, απόγονοι του Αριστοτέλη και του Πλάτωνα. Έτσι έγινε το «Εγώ» των Ελλήνων, υπερβολικά μεγάλο για τη χώρα τους.

Το τεράστιο είδωλο μίας εξιδανικευμένης αρχαιότητας μας έκανε υπερήφανους αλλά από την άλλη πλευρά, μας συνέθλιβε. Για 150 χρόνια (1830-1980) χρησιμοποιούσαμε μία τεχνητή εξευγενισμένη αρχαΐζουσα γλώσσα («καθαρεύουσα») αλλά αρχαίοι δεν γίναμε.

Το αποτέλεσμα αυτής της πιεστικής επίδρασης ήταν σύγχυση και διχασμός. Ακόμα έχουμε προβλήματα ταυτότητας. Η σχέση μας με την αρχαιότητα είναι δισήμαντη (υπερηφάνεια και αίσθημα κατωτερότητας) και με την Δύση τουλάχιστον προβληματική.

Η εικόνα μας (“Image“, όπως λέγεται σήμερα) προς τον εξωτερικό κόσμο πάσχει από αυτό τον διχασμό. Όταν μας συγκρίνουν με τους ιδανικούς προγόνους, αυτό γίνεται με τρόπο είτε ειρωνικό είτε σχετλιαστικό. Οι Γερμανοί λόγιοι μας φόρτωσαν βαρύ φορτίο στους ώμους, το οποίο οφείλουμε να κουβαλάμε αιώνια όπως ο Άτλαντας.

Κι όμως είμαστε ένα νέο, καινούργιο έθνος, που ακόμα ψάχνει τον δρόμο του και προσπαθεί να σφυρηλατήσει μία νέα ταυτότητα.

Και αν συναντήσετε πάλι σε καμία δημοσκόπηση την άποψη ότι οι Έλληνες θεωρούν τον εαυτό τους περιούσιο λαό (και γι αυτό παραπονιούνται ότι η υφήλιος δεν τους σέβεται αρκετά και δεν τους στηρίζει όταν διαμαρτύρονται απέναντι στον κόσμο) τότε θυμηθείτε: Ο Βίνκελμαν (και οι Γερμανοί) φταίνε για όλα αυτά.

---

[1] Μετάφραση – δική μου – από τα Γερμανικά. Είναι ο πρόλογος του βιβλίου μου με τον ίδιο τίτλο, που κυκλοφόρησε πριν 3 χρόνια στην Γερμανία. Πρόλογος κι επίλογος γράφτηκαν κατευθείαν Γερμανικά - το υπόλοιπο (Διάλογοι - υπάρχουν στο Αγγλόφωνο ndimou.gr) μεταφράστηκε από τα Αγγλικά.

[2] Και ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου έφερε τον επίσημο τίτλο «Βασιλεύς των Ρωμαίων». (Σ. τ. Μ.)

[3] Ο Γιόχαν Γιόαχιμ Βίνκελμαν, (γερμ. Johann Joachim Winckelmann - 9 Δεκεμβρίου 1717 - 8 Ιουνίου 1768) ήταν Γερμανός θεολόγος, συγγραφέας, βιβλιοθηκάριος και επιφανής αρχαιογνώστης. (Σ.τ.Μ.).

[4] Gedanken über die Nachahmung der Griechischen Werke in der Malerei und Bildhauer-Kunst, 1755 («Σκέψεις για την μίμηση των Ελληνικών Έργων στην ζωγραφική και την γλυπτική»).

[5] Kindlers Literatur Lexikon, τόμος 9 σελ. 3803. Για την σχέση με τον Goethe, ibid. τ. 12, 10235

[6] To Helen

[7] Childe Harold, Canto II, 75

[8] Enthousiasme – Les Orientales

[9] Don Juan – the Isles of Greece

Η «Δυστυχία» των δημοσκοπήσεων

Τα δύο τελευταία χρόνια της δικτατορίας έγραψα ένα βιβλίο που εκδόθηκε αμέσως μετά. Το βιβλίο αυτό είχε μεγάλη επιτυχία όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό (μεταφράστηκε και εκδόθηκε σε εννέα γλώσσες).

Τιτλοφορείται: «Η Δυστυχία του να είσαι Έλληνας» και δεν το συμπαθώ διότι με την μεγάλη επιτυχία του επισκίασε άλλα (κατά τη γνώμη μου, καλύτερα) βιβλία μου.

Σαράντα τρία χρόνια μετά, το βιβλίο εξακολουθεί να πουλάει (βρίσκεται τώρα στην 37^η έκδοση) και οι άνθρωποι που το αγοράζουν πολλές φορές αγνοούν την ηλικία του και με συγχαίρουν «για το καινούριο μου βιβλίο».

Μελετώντας την έρευνα που έκανε το Πανεπιστήμιο Μακεδονία για την ΔιαΝΕΟση ανακάλυψα το γιατί. Η έρευνα έγινε 45 χρόνια μετά την συγγραφή του – αλλά επιβεβαιώνει πολλές απόψεις του που φαίνεται να είναι διαχρονικές.

Μία από τις βασικές θέσεις αυτού του βιβλίου είναι πως ο Έλληνας είναι δυστυχής επειδή οι επιθυμίες του σπάνια προσεγγίζουν την πραγματικότητα.

Ο αφορισμός 19 του βιβλίου:

Θέση αυτού του βιβλίου είναι πώς ο νεο-Έλληνας, λόγω ιστορίας, κληρονομικότητας και χαρακτήρα, παρουσιάζει μεγαλύτερο άνοιγμα ανάμεσα επιθυμία και πραγματικότητα, από τον μέσο όρο των άλλων ανθρώπων.

(Αυτό το άνοιγμα, το κενό, ονομάζεται δυστυχία).

Οι τρόποι που ο Έλληνας αποξενώνεται από την πραγματικότητα είναι πολλοί. Αναφέρω δύο: η «Ελληνική Υπερβολή» και η «Ελληνική Μυθοπλασία».

Αφορισμός 32:

Βασικά, ο Έλληνας αγνοεί την πραγματικότητα. Ζει δυο φορές πάνω από τα οικονομικά του μέσα. Υπόσχεται τα τριπλά από όσα μπορεί να κάνει. «Γνωρίζει», τα τετραπλάσια από όσα πραγματικά έμαθε. Αισθάνεται (και συναισθάνεται) τα πενταπλάσια από όσα πραγματικά νιώθει.

Δεν χρειάζεται να αναλύσω πως η «Ελληνική Υπερβολή» σχετίζεται με την Κρίση.

Η «Ελληνική Μυθοπλασία» πάλι είναι αυτό που στο σχολείο ονομάζουμε ιστορία.

Ας πάμε τώρα στην έρευνα. Θα περίμενε κανείς πως το σοκ της κρίσης θα είχε μετριάσει την εικόνα μας για τη χώρα και τον εαυτό μας.

Ερώτηση Α4: Αν από την συμμετοχή μας στην Ε.Ε. βγήκε περισσότερο ωφελημένη η Ελλάδα ή η Ε.Ε.

Η Ελλάδα: 29%. Η Ευρώπη: 57%.

Η Ευρώπη έδωσε στην Ελλάδα τεράστια ποσά χρημάτων (Μεσογειακά προγράμματα, Πακέτα Ντελόρ, Αγροτικές επιδοτήσεις, ΕΣΠΑ – να μην μιλήσουμε για τα χαμηλότοκα δάνεια της κρίσης). Επί πλέον τεχνογνωσία σε επιστημονικά, νομικά, τεχνολογικά, κοινωνικά θέματα.

Η Ελλάδα τι έδωσε στην Ευρώπη; Μα την τιμή να την συγκαταλέγει ανάμεσα στα μέλη της!

Διότι τι είναι σήμερα η Ελλάδα; Ερώτηση Α32:

«Οι Έλληνες είναι ένας λαός με μεγάλη ιστορία που, παρά την σημερινή κρίση ξεχωρίζει ακόμα για την ευφυία και τον πολιτισμό του». Με την θέση αυτή συμφωνεί το 62,3%.

Εξ ου και το 90% των ερωτηθέντων απαντά ότι αισθάνεται υπερήφανος που είναι Έλληνας (Α35).

Στην ίδια ερώτηση (είχε τεθεί παλαιότερα από την Eurostat) τα άλλα κράτη είχαν μηδαμινά ποσοστά – και δίκαια. Το να γεννηθείς Έλληνας (ή κάτι άλλο) δεν είναι επίτευγμα, για το οποίο δικαιούσαι να είσαι υπερήφανος. Όμως, είναι ένα στοιχείο της εθνικής μυθοπλασίας. Είναι αυτό που μας διδάσκουν «εξ απαλών ονύχων» η οικογένεια, το σχολείο, ο στρατός και όλη η κοινωνία. Βασίζεται στην θεωρία της «συνέχειας» (άλλο στοιχείο μυθοπλασίας) και στην παρουσία επιφανών προγόνων. Λες και η αξία κληρονομιέται.

Είναι και ο λόγος για τον οποίο νιώθουμε συνέχεια «ριγμένοι» διότι, ενώ είμαστε ξεχωριστοί, δεν μας φέρονται ανάλογα με την αξία μας.

Η πίστη στην ανωτερότητα ενός λαού είναι μία μορφή εθνικιστικού ρατσισμού. Βέβαια δεν μιλάμε επίσημα για ανωτερότητα, όσο για «ιδιαιτερότητα». Που ουσιαστικά σημαίνει το ίδιο – ιδιαιτερότητα προς τα κάτω, δεν υπάρχει.

Πάμε σε ορισμένα άλλα στοιχεία μυθοπλασίας. Η πίστη στο «ξανθόν γένος» καλά κρατεί (κι ας μη μας έχει βοηθήσει ποτέ). Στην ερώτηση Α9 όπου αντί της Ευρωζώνης αναζητείται προνομιακή σχέση με άλλη χώρα, η Ρωσία έρχεται πρώτη με 33% έναντι 10% των ΗΠΑ και 6,5 της Κίνας. Οι Γερμανοί ανταγωνίζονται τους Τούρκους σε «κακία» (53% έναντι 62% στην ερώτηση Α10) ενώ οι Ρώσοι είναι κατά το 77% «καλοί».

Το 80% των Ελλήνων πιστεύει ότι υπάρχουν «μυστικές οργανώσεις από την Ελλάδα και το εξωτερικό που δρουν στο παρασκήνιο και κινούν τα νήματα». (Ερώτηση Α25). Άρα εμείς δεν είμαστε υπεύθυνοι – για τίποτα.

Λίγο λιγότεροι (79%) πιστεύουν στην ύπαρξη Θεού (Α20). Και ακόμα λιγότεροι (26,5%) πιστεύουν ότι «μας ψεκάζουν» (Α26). Πάντως, είναι πάνω από το ένα τέταρτο του πληθυσμού.

Αισθάνομαι δικαιωμένος και απογοητευμένος…

Y. Γ. Το κείμενο αυτό γράφτηκε μετά την μελέτη της έρευνας που θα βρείτε εδώ:

http://www.dianeosis.org/2017/03/tpe_2017/ (όπου και αναρτήθηκε).

Δανειστές – σαδιστές;

Ο μαρκήσιος de Sade

Διαβάζοντας τους τίτλους των εφημερίδων έχεις την εντύπωση πως πραγματικά υπάρχει ξένη κατοχή στη χώρα. «Κόψτε τις συντάξεις τώρα!» έγραφαν προχθές τα ΝΕΑ με τεράστια γράμματα. Η μία προστατική ακολουθεί την άλλη. Εντολές. Διαταγές. Όρντινα. Φετφάδες. Κάντε τούτο, αφήστε το άλλο!

Σαν να γαυγίζουν κατοχικοί γκαουλάιτερ.

Είναι όμως έτσι; Φοβάμαι ότι πρόκειται για εξυπνη προπαγανδιστική τακτική της κυβέρνησης που υποδύεται την αντιστασιακή – ακόμα και για όσα έχει συμφωνήσει και υπογράψει.

Επιτυχέστατα βέβαια, αφού ακόμα και οι αντιπολιτευόμενες εφημερίδες ακολουθούν την ρητορική της κυβέρνησης και εμφανίζουν τους δανειστές ως ...βασανιστές.

«Οι απαιτήσεις των δανειστών», που ήταν η κυρίαρχη έκφραση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, έχει  πια υιοθετηθεί από όλους τους Έλληνες.  

Για σταθείτε. Τι «απαιτούν» αυτοί οι άνθρωποι; Γιατί π. χ. θέλουν να κόψουν τις συντάξεις; Μισούν τους συνταξιούχους; Είναι διεστραμμένοι και θέλουν να τους φτωχύνουν ακόμα περισσότερο; Πιέζουν για πλειστηριασμούς επειδή θέλουν να ξεσπιτώσουν τον κοσμάκη και να τον πετάξουν στο δρόμο;

Έτσι που εμφανίζονται όλες αυτές οι δοσοληψίες μας με τους «θεσμούς», ο απληροφόρητος τρίτος θα νόμιζε πως έχουμε δεχθεί μία εισβολή άτεγκτων και βάρβαρων κτηνανθρώπων που μας καταδυναστεύουν και μας καταπιέζουν φρικτά.

Κι όμως – όσο κι αν ακούγεται περίεργο – προσπαθούν να μας βοηθήσουν!

Όταν μας λένε: «Κόψτε τις συντάξεις σήμερα!» η υπόλοιπη φράση θα ήταν «για να μην χρεοκοπήσετε αύριο». Διότι κανείς δεν μπορεί να πληρώσει τις συντάξεις που έχουμε θεσπίσει. Δέκα φορές να τις πετσοκόψουμε, πάλι δεν θα τα βγάλουμε πέρα.  

«Πιέζουν για πλειστηριασμούς» διότι έχουμε γεμίσει από συστηματικούς κακοπληρωτές που προφασιζόμενοι την κρίση, δεν ξεπληρώνουν τα (κόκκινα) δάνεια τους. Και οι πλειστηριασμοί δεν αφορούν τα σπίτια των φτωχών, αλλά μεγάλα ακίνητα και εγκαταστάσεις. Αν δεν γίνουν, οι τράπεζες θα χρεοκοπήσουν, θα καταρρεύσει η οικονομία και ο κόσμος θα χάσει και τις λίγες καταθέσεις του.

Αλλά εμάς μας φταίνε οι Δανειστές. Εκείνο το ΔΝΤ το τι έχει ακούσει από μας, δεν λέγεται!

Έτσι όμως που έχει επικρατήσει η ρητορική των κυβερνήσεων – και  περισσότερο της τελευταίας – όλος ο λαός πιστεύει πως είμαστε θύματα …σαδιστών.

Και οι μεν κυβερνήσεις προσπαθούν να κρυφτούν πίσω από τους δανειστές για να αποσείσουν τις ευθύνες τους. Θα μου πείτε ότι κι εμείς τα βάζουμε με τους δανειστές, για να συγκαλύψουμε τις δικές μας. Διότι λίγο-πολύ όλοι έχουμε συμβάλει στην οικονομική και κοινωνική μας αποσύνθεση.

Άλλωστε, ως γνωστόν, για κάθε τι δυσάρεστο που μας συμβαίνει, φταίνε πάντα κάποιοι άλλοι…