Στο Ίδρυμα Θεοχαράκη

Διαλογο-διαλέξεις: 9 αμφιλεγόμενα θέματα με τον Νίκο Δήμου 8 Οκτωβρίου 12 - 10 Δεκεμβρίου 12

Χώρος: Αμφιθέατρο Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη

Κάθε συνάντηση αρχίζει με μία σύντομη εισήγηση και την ανάγνωση ενός ή περισσοτέρων σχετικών κειμένων του Νίκου Δήμου. Ακολουθεί συζήτηση που καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου. Στο τέλος κάθε δίωρου γίνεται ανάγνωση ενός λογοτεχνικού κειμένου-επιδόρπιου για να φεύγουν όσοι συμμετέχουν με καλή γεύση. 1. Περί Ορθολογισμού και Ανθρωπισμού 2. Περί Θεού 3. Περί Ελευθερίας 4. Περί Ζωοφιλίας και Φιλοζωίας 5. Περί Γνώσης και Αμφιβολίας 6. Περί Ανθελληνισμού 7. Περί Τεχνολογίας 8. Περί Σεξ και Πορνογραφίας 9. Περί Ποίησης και Δημιουργίας 8, 22, 29/10, 5, 12, 19, 26/11, 3, 10/12/2012 Κύκλος 9 διαλέξεων: 80 € , 40 € Μεμονωμένη διάλεξη: 10 € , 5 € Δευτέρα 18:00-20:00   _________________________________________________   Αντιγράφω ανακοίνωση που θα βρείτε στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος Βασίλη και Μαρίνας Θεοχαράκη. Διευκρινίζω ότι τα χρήματα του εισιτηρίου (πάγια τακτική του Ιδρύματος) δεν θα εισπραχθούν από εμένα - τα διέθεσα για τους σκοπούς του Ιδρύματος.

178 χρόνια πριν από την Μέρκελ

Όθων

Από τις εντυπώσεις του νεαρού Emanuel von Friedrichsthal (1809-1842) Αυστριακού ταξιδευτή και φυσιοδίφη, που έζησε στην Ελλάδα την δεκαετία του '30.

Αφού γράψει για τα προτερήματα του Έλληνα (έφεση για μάθηση, ταλέντο, εξυπνάδα και πονηριά) προχωράει στα ελαττώματα:

«Τα χωριά και οι καλύβες φαίνονται υπερβολικά φτωχά – και αυτό επειδή οι κάτοικοί τους παραμένουν πιστοί στην συνήθεια που είχαν αποκτήσει στην Τουρκοκρατία: να μην δείχνουν καθόλου τον πλούτο τους… Η τσιγκουνιά και η ροπή στη δωροδοκία είναι ελαττώματα που δεν τους λείπουν. Πιο εύκολο είναι να κάνεις τον άθλο του Ηρακλή και να φέρεις τον Κέρβερο από τον Άδη, παρά να καταφέρεις έναν Έλληνα να σου ξεπληρώσει το χρέος του.

Το κλίμα και η συνήθεια τον έμαθαν να αγαπά την οκνηρή ζωή της Ανατολής και τίποτα δεν χαροποιεί τον Έλληνα περισσότερο από το να κερδίσει χρήματα χωρίς να δουλέψει.

Μία πολύ πρωτότυπη πτυχή της ελληνικής αφελούς ειλικρίνειας αποκαλύφθηκε όταν ο Βασιλέας (Όθωνας) επισκέφθηκε ένα ίδρυμα για τους ανάπηρους που είχε ιδρύσει ο Καποδίστριας. Απόρησε όταν είδε ανάμεσα στους απομάχους και ένα νέο υγιέστατο χωρικό και το είπε. Τότε του εξήγησε ο νέος ότι ο πατέρας του υπήρξε ανάπηρος πολέμου και τώρα είχε πάρει αυτός τη θέση του. Δεν είναι χαριτωμένο;»

(Μεταφράζω από το φύλλο 348 της Griechenland Zeitung, γερμανόφωνης εφημερίδας που εκδίδεται στην Αθήνα και δημοσιεύει σε συνέχειες τις εντυπώσεις του Friedrichsthal).

Η δυστυχία του να είσαι γκρι

Δεν μπορεί – θα έχετε ακούσει για το μπεστ σέλερ του καλοκαιριού: «Πενήντα αποχρώσεις του γκρι». Πρωτόλειο μιας συμπαθούς και στρουμπουλής μεσόκοπης νοικοκυράς, έχει σαρώσει τις πωλήσεις σε όλο τον κόσμο – και στην Ελλάδα. Σαράντα εκατομμύρια αντίτυπα οι πρώτες πωλήσεις, σε τριάντα επτά χώρες αγόρασαν τα δικαιώματα και στα χαρτόδετα ξεπέρασε και τον Χάρυ Πότερ.

Η κυρία E. L. James (ψευδώνυμο της Erika Mitchell) πρέπει να είναι πολύ ευτυχής.

Το τι έχει γραφτεί γι αυτό το βιβλίο, δεν λέγεται. Αρνητικό φυσικά. (Έχετε ακούσει ποτέ καλά λόγια για ένα μπεστ σέλερ;) Θάψιμο όχι με φτυάρια αλλά με εκσκαφείς και μπουλντόζες.

Διάβασα το βιβλίο από περιέργεια. Είναι πράγματι φτηνό και από ένα σημείο και πέρα βαρετό. Το σεξ (γιατί περί σοφτ πορνό πρόκειται) είναι επαναληπτικό και λίγο πρωτόγονο. Αλλά διαβάζεται ευχάριστα, έχει κάποιο σασπένς και είναι ό,τι πρέπει σαν αναπλήρωση για νοικοκυρές που δεν έχουν υπερβεί την στάση του ιεραποστόλου.

Προς τι λοιπόν το μένος και η αγανάκτηση;  Η κυρία Τζαίημς δεν ισχυρίστηκε ποτέ ότι γράφει λογοτεχνία. Γιατί οι διανοούμενοι το κρίνουν με κριτήρια που δεν το αφορούν; Ένα ευχάριστο ανάγνωσμα έγραψε, λίγο γαργαλιστικό που θα τονώσει και τις πωλήσεις σαδομαζοχιστικού εξοπλισμού. Ο «Αλχημιστής» του Κοέλιο είναι πολύ χειρότερος γιατί έχει και αξιώσεις πνευματικότητας (τρομάρα του!).

Όμως, από την άλλη μεριά, αυτή η ψύχωση των ειδικών, να βγάζουν σκάρτο ότι αρέσει και πουλάει είναι κακή αρρώστια. Ξεχνάνε ότι τα «μεγάλα» μυθιστορήματα του 19^ου αιώνα (Ντίκενς, Μπαλζάκ, Τολστόι, κλπ.) ήταν όλα μπεστ σέλερ Έναν άριστο συγγραφέα, τον Στήβεν Κινγκ, τον έχουν αποκλείσει από τον «κανόνα» μόνο και μόνο επειδή είναι δημοφιλής.

Σε σημείο να φτάνει ο ίδιος ο δημιουργός να υποπτεύεται (ή και να αντιπαθεί) ένα έργο του, επειδή πέτυχε. Ο Χατζιδάκις όλη του την ύστερη ζωή μισούσε τα «Παιδιά του Πειραιά».

Περίεργη η μοίρα των μπεστ σέλερ. Είμαι σίγουρος πως η κυρία Τζέημς δεν μισεί το «γκρι». Αλλά εγώ έχω ανάμικτα συναισθήματα για την «Δυστυχία του να είσαι Έλληνας».  Πριν από αυτήν, οι κριτικοί έγραφαν για μένα πολύ επαινετικά. Μόλις κυκλοφόρησε η «Δυστυχία» και απογειώθηκε σε πωλήσεις, έχασα κάθε έξωθεν καλή μαρτυρία. Όλοι ξαφνικά ξέθαψαν το αντι-πνευματικό επάγγελμά μου (τότε ήμουν διαφημιστής – και διάβολε, δεν μπορεί, κάποιο κόλπο έκανα για να πετύχει το βιβλίο).

Έκτοτε έπαψα να είμαι «πολίτης εις των ιδεών την πόλη». Όχι για το κοινό – αλλά για την ιντελιγκέντσια και τους κριτικούς. Και ποτέ δεν ανέκτησα το κύρος μου, καθότι το αναθεματισμένο βιβλίο συνεχίζει να πουλάει επί 37 χρόνια. Χρειάστηκε να περάσουν δεκαετίες και να μεταφραστεί σε ξένες γλώσσες, για να διαβάσω μερικές θετικές κριτικές…

Όταν οι φιλόσοφοι έχουν χιούμορ...

Ο Ευάγγελος Ν. Ρούσσος είναι ιστορικός της φιλοσοφίας με ειδίκευση στους Προσωκρατικούς φιλοσόφους, συγγραφέας πολύτιμων έργων μοναδικών στην βιβλιογραφία μας. Περισσότερα γι αυτόν διαβάστε εδώ: http://www.taekpaideutika.gr/ekp_99-100/01.pdf.  Παρόλο που πέρασε τα 80 εξακολουθεί να παράγει έργο σημαντικό.

Αλλά πέρα από την φιλοσοφία διαπρέπει και στην ειρωνεία (σαν γνήσιος σωκρατικός). Προχθές μου έστειλε μία παρωδία επάνω στο γνωστό δημοτικό τραγούδι "Μάνα μου τα κλεφτόπουλα...". Με την άδειά του την αντιγράφω εδώ, στον δικό του κομψό γραφικό χαρακτήρα.