Πού είναι ο Χριστός;

Ακούω τα κλάματα και τις απελπισμένες οιμωγές των μικρών παιδιών που χωρίζει ο Τραμπ από τους γονείς τους, βλέπω τα λιπόσαρκα πρόσωπα των προσφύγων που μέρες τώρα γύριζαν στην Μεσόγειο περιμένοντας να τους δεχθεί κάποιο λιμάνι, ακούω τον θρήνο των Ιταλών Ρομά που απειλούνται με απογραφή και διωγμό, μαθαίνω για τις τραγικές συνθήκες στα ελληνικά στρατόπεδα των φυγάδων…

…κι εγώ, ο άθεος Χριστιανός, αναρωτιέμαι:

Πού είναι ο Χριστός; Πού είναι οι εκκλησίες τις οποίες ίδρυσαν οι μαθητές του; «Αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν» δεν έλεγε ο Ιησούς; Ή μήπως δεν είναι κάποιος πλησίον μας, επειδή έχει άλλο χρώμα, άλλη γλώσσα, άλλη θρησκεία;

Πού είναι η Καθολική Εκκλησία, ταμπουρωμένη μέσα στα αμύθητα πλούτη της, στο Βατικανό; Πού είναι ο Πάπας Φραγκίσκος, που παραδίδει μαθήματα αγάπης και φιλαλληλίας; Πού είναι οι φλογεροί τηλε-ευαγγελιστές των ΗΠΑ που θα έπρεπε να είχαν αφορίσει τον Τραμπ για την απάνθρωπη συμπεριφορά του; Πού είναι οι Ορθόδοξες εκκλησίες, τα πλούσια πατριαρχεία (με πρώτο των Ιεροσολύμων), η Ρωσική Ορθοδοξία, που αναβιώνει με τον Πούτιν; Πόσους μετανάστες και πρόσφυγες έχουν σώσει; Πόσους έχουν περιθάλψει, πόσους έχουν ταΐσει;

Δέχομαι πως οι πολιτικοί μας είναι λαϊκιστές, μισαλλόδοξοι, ανάλγητοι και άκαρδοι. Δέχομαι πως οι λαοί της Ευρώπης και της Αμερικής έχουν ντοπαριστεί από αυτούς τους πολιτικούς και δείχνουν πια μόνο τον εγωισμό και φιλοτομαρισμό τους. Και οι κραυγές του μίσους, του ρατσισμού, της έχθρας σκεπάζουν πια τις λίγες εξαιρέσεις.

Αλλά οι «άνθρωποι του Θεού»; Οι λειτουργοί μιας θρησκείας της Αγάπης; Γιατί δεν ξεκινάνε μία σταυροφορία παγκόσμια που να ξεσηκώσει τους πιστούς – και τους άπιστους; (Ίσως έτσι να γίνουν κι αυτοί πιστοί). Γιατί δεν πιέζουν αφόρητα τις πολιτικές ηγεσίες; Γιατί δεν ανοίγουν τα κεμέρια τους, τα θησαυροφυλάκιά τους, να φτιάξουν χώρους υποδοχής ανθρώπινους, για να κουρνιάσουν οι κυνηγημένοι; 

Πόσον καιρό έχουν να διαβάσουν την «Επί του Όρους Ομιλία»;

Αυτή η εποχή, όπου μέγας πλούτος και απόλυτη φτώχεια διαγκωνίζονται, είναι η κατεξοχήν στιγμή για να λάμψη η ποιότητα της Χριστιανικής διδασκαλίας. Αλλά οι λειτουργοί της απουσιάζουν!  Πάπες και Πατριάρχες, Επίσκοποι και Καρδινάλιοι, Μητροπολίτες και Ηγούμενοι, υπνώττουν.

Κι έμεινα εγώ, ένας άθεος Χριστιανός, να χτυπάω μία καμπάνα. 

Και να θυμάμαι το υπέροχο κείμενο του «Κατά Ματθαίον»:
«ἐπείνασα γὰρ καὶ  ἐδώκατέ  μοι  φαγεῖν,  ἐδίψησα  καὶ  ἐποτίσατέ  με,  ξένος  ἤμην  καὶ  συνηγάγετέ με, γυμνὸς  καὶ  περιεβάλετέ  με,  ἠσθένησα  καὶ  ἐπεσκέψασθέ  με,  ἐν φυλακῇ  ἤμην  καὶ  ἤλθετε πρός  με. 
τότε  ἀποκριθήσονται  αὐτῷ  οἱ  δίκαιοι  λέγοντες·  κύριε,  πότε  σε  εἴδομεν πεινῶντα   καὶ  ἐθρέψαμεν,  ἢ  διψῶντα  καὶ  ἐποτίσαμεν;  πότε  δέ  σε  εἴδομεν  ξένον  καὶ συνηγάγομεν, ἢ γυμνὸν καὶ περιεβάλομεν; πότε δέ σε εἴδομεν ἀσθενῆ ἢ ἐν φυλακῇ καὶ ἤλθομεν πρός  σε;   
καὶ  ἀποκριθεὶς  ὁ  βασιλεὺς  ἐρεῖ  αὐτοῖς·  ἀμὴν  λέγω  ὑμῖν,  ἐφʹ  ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε».

Αλλά λειτουργίες ξέρουμε, χρυσοποίκιλτα άμφια γνωρίζουμε, ψαλμωδίες αναπέμπουμε, το Ευαγγέλιο διαβάζουμε – αλλά χωρίς να προσέχουμε και να καταλαβαίνουμε τι λέει.

«των αδελφών μου των ελαχίστων…»

Ντροπή!

Προοπτική: Μεσαίωνας!

Σε μία εκδήλωση γνώρισα ένα κύριο ο οποίος διαμαρτυρόταν έντονα για την ανεργία των νέων. «Ο γιός μου» έλεγε «πήρε το πτυχίο του πριν τρία χρόνια και είναι αδύνατο να βρει δουλειά! Τι κράτος είναι αυτό!». 

«Τι σπούδασε ο γιός σας;» τον ρώτησα.

«Νομικά».

«Εμ, τότε δεν φταίει το κράτος – φταίει ο ίδιος» απάντησα, προκαλώντας την έκρηξή του.

Είναι τραγικό: έχουμε ταυτόχρονα ένα εκατομμύριο ανέργους και εκατοντάδες χιλιάδες κενές θέσεις εργασίας! (1 στις 3: Έρευνα McKinsey). Παράγουμε μαζικά γιατρούς, δικηγόρους, μηχανικούς (κάναμε και νέα σχολή αρχιτεκτόνων στα Γιάννενα για να αυξήσουμε την ανεργία) αλλά δεν παράγουμε τις ειδικότητες που χρειάζεται η αγορά μας. Λείπουν κυρίως οι τεχνολογικές δεξιότητες – αλλά πού να βρεθούν αυτές τώρα που όλα τα ΤΕΙ αναβαθμίζονται σε πανεπιστήμια;

Όμως φταίει και το κράτος. Γιατί όλη η παιδεία μας είναι όχι μόνο παρελθοντολάγνα και αρχαιολατρική – αλλά και σαφώς αντιτεχνολογική. 

Θέλετε μία τρανταχτή απόδειξη;

Βρήκα στο Διαδίκτυο ένα κατάλογο (με την υπογραφή του φυσικομαθηματικού blogger Leo Kastanas) ο οποίος ξεκινάει με τον εξής πρόλογο:

«Για να μην έχετε απορίες περί της κυρίαρχης ιδεολογίας του έθνους μετά τη μεταπολίτευση, σας παρουσιάζω τις κεντρικές ιδέες των θεμάτων της έκθεσης στις εισαγωγικές εξετάσεις του γενικού λυκείου στο διάστημα 2000-2017. Ένα διάστημα με όλες τις πολιτικές παρατάξεις να έχουν παρελάσει από την εξουσία».

Δανείζομαι λοιπόν από αυτόν τον κατάλογο (με ευχαριστίες) και σχολιάζω. Από τα 17 θέματα που τέθηκαν στις εξετάσεις, τα δέκα περιέχουν, είτε δαιμονοποίηση της τεχνολογίας, είτε νοσταλγική ματιά προς το παρελθόν:

2001: Ο ρόλος του διανοούμενου στη σύγχρονη εποχή της εξειδίκευσης και της κατανάλωσης. (Κακό πράγμα και η εξειδίκευση και η κατανάλωση…).

2002: Η μοριακή βιολογία και η γενετική ως ανθρώπινη ματαιοδοξία προς αποφυγήν. (Αυτό αποτελεί σκέτη συκοφαντική δυσφήμιση της επιστήμης).

2003: Οικολογική κρίση ανισότητα κατανομής πόρων, κατανάλωση, αληθινή δημοκρατία, κλπ. (Σαφής ο ιδεολογικός προσανατολισμός).

2008: Η αξία της Παράδοσης (ουδέν σχόλιον).

2009: Το βιβλίο ως μέσο άμυνας κατά των ΜΜΕνημέρωσης. (Μέσο άμυνας – όχι μόρφωσης, καλλιέργειας, ή απόλαυσης).

2010: Ο φόβος να χάσεις τη δουλειά σου λόγω τεχνολογικών εξελίξεων και η ανάγκη της  αυτομόρφωσης.

2011: Η βόμβα της πληροφορίας.

2012: Η αρχαία τέχνη ως πρωτοπόρα και ζωντανή… (Ενώ η σύγχρονη… πα πα πα!).

2013: Η αποξένωση μεταξύ των ανθρώπων λόγω της τεχνολογίας (Το κακό είναι ότι το πιστεύουν αυτό που γράφουν και έχουν πείσει και το κοινό. Όλα τα μέσα που μας φέρνουν πιο κοντά, από το τηλέφωνο ως το διαδίκτυο, μας …αποξενώνουν).

Και η κορύφωση:

2017: Τα ευγενή ιδεώδη του ανθρωπισμού που διασύρονται στις μέρες μας και η ευθύνη της επιστήμης και της τεχνολογίας. (Διασύρονται! Καταλάβατε; Η επιστήμη και η τεχνολογία ΔΙΑΣΥΡΟΥΝ τα ευγενή ιδεώδη…).

Με αυτόν το σανό ταΐζονται οι νέοι μας. Αλίμονο δε σε αυτόν που θα γράψει διαφορετικά και θα ισχυριστεί π. χ. πως η ενασχόληση με την μοριακή βιολογία είναι χρήσιμη και ευεργετική για τον άνθρωπο – και όχι σκέτη …ματαιοδοξία.

(Όλοι αυτοί οι τύποι, σαν τους συντάκτες των θεμάτων, είναι πάντα φανατικοί εχθροί της τεχνολογίας μέχρι να αρρωστήσουν – οπότε καταφεύγουν στην ιατρική τεχνολογία και την βρίσκουν σωτήρια).

Έτσι έχουν ενσταλάξει την τεχνοφοβία και την απαξίωση της επιστήμης, μέσα στην σκέψη των νέων. Βάλτε και το πρόγραμμα των σχολείων από το οποίο απουσιάζουν – ή υποβαθμίζονται – όλα τα τεχνολογικά επιτεύγματα, καταλαβαίνετε γιατί όλοι ακολουθούμε την προτροπή του μακαριστού Χριστόδουλου: 

«Όπισθεν ολοταχώς!». 

Όχι άλλο Μακεδονικό!

Κοντεύουν πια τρεις δεκαετίες που όλη η Ελλάδα ασχολείται με το όνομα του ακατανόμαστου κράτους στο βορρά μας. Αν είχαμε επενδύσει τόσο χρόνο και τόση ενέργεια σε κάποια παραγωγική διαδικασία, θα ήμασταν τώρα πλουσιότεροι. Πιθανόν να μην είχαμε καν κρίση. 

   

Από την αρχή δεν είχα φανταστεί τις διαστάσεις που θα έπαιρνε το πρόβλημα. Γνωρίζοντας την Βόρεια Ελλάδα ήξερα πως μέχρι το 1990 «μακεδόνες», «σλαβομακεδόνες» ή «ντόπιοι», ονομάζονταν οι μειονοτικοί που μιλούσαν την δική τους σλάβικη διάλεκτο (όταν δεν τους άκουγε ο χωροφύλακας). Οι υπόλοιποι ήταν ...Έλληνες.

Δεν ήταν μόνο η γλώσσα απαγορευμένη, αλλά και η λέξη «μακεδόνας». Θυμάμαι την έκπληξη ενός ηλικιωμένου μειονοτικού που βλέποντας να παρελαύνουν τα πανό του πρώτου συλλαλητηρίου, με ρώτησε: «ώστε τώρα μπορώ κι εγώ να λέω ότι είμαι μακεδόνας, χωρίς να τρώω ξύλο;».

Φαντάζομαι πως θα ένιωσε αργότερα, όταν όλη η Βόρεια Ελλάδα γέμισε φανατικούς μακεδόνες. Με καταγωγή από τον Πόντο (οι περισσότεροι) την Μικρά Ασία, και άλλες ελληνόφωνες περιοχές. 

Τότε φανταζόμουν ότι το θέμα θα λυθεί εύκολα και γρήγορα. Σκεπτόμουν ότι οι αρχαίοι Μακεδόνες έχουν εξαφανιστεί εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια (άρα είναι δύσκολο να μιλάμε για απογόνους, ένθεν και εκείθεν των συνόρων) ότι απλώς κληροδότησαν το όνομά τους σε μία γεωγραφική περιοχή που – όπως είχα μάθει στο σχολείο – μετά τους πολέμους μοιράστηκε σε τρία κράτη. (Ελλάδα, Σερβία, Βουλγαρία).

Οι κάτοικοι κάθε γεωγραφικής περιοχής δικαιούνται να φέρουν το όνομά της. (Οι κάτοικοι της Κρήτης λέγονται Κρητικοί). Το διεθνές σύμφωνο της ΔΑΣΕ που έχουμε προσυπογράψει, κατοχυρώνει για κάθε άνθρωπο το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού. Απλώς, για να μην μπερδεύουμε τους Μακεδόνες, ένα προσδιοριστικό (Άνω, Νέα, Βόρεια, κλπ.) ήταν χρήσιμο. Κίνδυνος έτσι κι αλλιώς δεν υπήρχε, από ένα αδύναμο κράτος, χωρίς στρατό.

Τα είχα γράψει αυτά σε άρθρα το 1992 και αργότερα σε βιβλίο.

Τραγικό μου λάθος. Είχα υποτιμήσει τον συναισθηματικό, σχεδόν παροξυσμικό, εθνικισμό των Ελλήνων. Ξαφνικά όλοι οι Έλληνες έγιναν …Μακεδόνες. Και όχι μόνο τότε. Και τώρα, τριάντα χρόνια μετά, κατεβαίνουν στα συλλαλητήρια και ωρύονται!

Αν σκεφθεί κανείς τι κερδίσαμε και τι χάσαμε όλα αυτά τα χρόνια…

Δεν κερδίσαμε τίποτα. Αλλά χάσαμε το πιο σημαντικό – αυτό που υπερασπιζόμασταν: το όνομα! Παγκόσμια λεξικά, εγκυκλοπαίδειες, χάρτες, προϊόντα, ταξιδιωτικοί οδηγοί, και 160 κράτη σε όλο τον κόσμο, το χρησιμοποιούν!

Αν νομίζετε, ότι επειδή θα γράψουμε ένα erga omnes, (ενώ στα 30 αυτά χρόνια όλη η υφήλιος ήδη την αποκαλεί «Μακεδονία»), δισεκατομμύρια άνθρωποι θα  αλλάξουν το όνομα που ξέρουν με ένα γλωσσοδέτη (gorna-severna), είστε αφελείς. Έχει ήδη καθιερωθεί και θα συνεχίσει ως Macedonia: είναι απλό, εύηχο, σύντομο και δεν υπάρχει κίνδυνος σύγχυσης.

Θυμάμαι τον Σολωμό:

 «Δυστυχισμένε μου λαέ, καλέ κι αγαπημένε

Πάντοτ’ ευκολοπίστευτε και πάντα προδομένε!»

Εύπιστος κι ευκολοπίστευτος στους δημαγωγούς και τους πατριδοκάπηλους – και προδομένος από  αυτούς – αλλά τελικά κι από τον ίδιο του τον εαυτό.

Θα γράψω τώρα κάτι βλάσφημο: δεν έχει πια ΚΑΜΙΑ ΣΗΜΑΣΙΑ το όνομα της ΠΔΓΜ.

Σημασία έχει ότι χάσαμε 30 χρόνια – ΚΑΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ. Σημασία είχε να είχαμε βρει τότε μία γρήγορη λύση και να είχαμε κερδίσει την εμπιστοσύνη και την συνεργασία ενός χρήσιμου γείτονα.

Σημασία έχει ότι το μόνιμο νεοελληνικό πλέγμα της ανασφάλειας, μας παρέσυρε άλλη μία φορά στην υπερβολή και στην αποτυχία.

Πραγματικά, δεν αντέχω να ξανακούσω για το «Μακεδονικό»!

Ο Μαύρος Ιός

Ένας ιός πλανάται πάνω από την Ευρώπη. (Συνειδητή παράφραση του Κομμουνιστικού Μανιφέστου – πρώτη έκδοση 1848). Ένας ιός που προκαλεί περίεργα (αλλά και επικίνδυνα) συμπτώματα. Προσβάλει την μία χώρα μετά την άλλη και τα αποτελέσματα μοιάζουν πολύ. Τελικά αυτός ο ιός μπορεί να αποδειχθεί μοιραίος για το μέλλον της Ευρώπης και των κατοίκων της. Όπως η Μαύρη Πανώλης του 1350…

Τα συμπτώματα που επιφέρει είναι ατονία του κέντρου ορθολογισμού στον εγκέφαλο και διόγκωση του θυμικού με πρόκληση έντονων συναισθημάτων, συνήθως αρνητικών. (Οι θεωρίες συνωμοσίας κάνουν πάρτι). 

Ο ιός αυτός κάνει τους ανθρώπους που προσβάλει να παραλογίζονται, να παραληρούν, και τελικά να πράττουν ενάντια στο συμφέρον το δικό τους και της χώρας τους. Προσβάλει περισσότερο τους ηλικιωμένους, τους λιγότερο μορφωμένους, τους κατοίκους της υπαίθρου και τα χαμηλά εισοδήματα.

Η πρώτη χώρα που υπέκυψε – έστω οριακά – σε αυτή την επιδημία ήταν η παλιότερη και πλέον ιστορική δημοκρατία της Ευρώπης. Παραλογιζόμενοι οι κάτοικοί της ψήφισαν Brexit. Όλες οι μελέτες, οι αναλύσεις, οι εξετάσεις, έδειχναν πως η Μεγάλη Βρετανία μόνο να χάσει είχε, από μία τέτοια εξέλιξη. Όταν δημοσιοποιήθηκε το αποτέλεσμα, οι πιο έγκυροι μελετητές, οι πιο σοβαροί πολιτικοί, τραβούσαν τα μαλλιά τους. Ο λαός είχε παραπλανηθεί από μία ομάδα ανενδοίαστων λαϊκιστών που διέδωσαν τα πιο χοντρά ψέματα (τα οποία …ανακάλεσαν μετά) για να τρομάξουν τους ψηφοφόρους. Έφτασαν να ισχυριστούν ότι την επομένη μέρα της αποχώρησης θα εισρεύσουν δισεκατομμύρια για να στηρίξουν το κλονιζόμενο Εθνικό Σύστημα Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας.

(Τώρα βέβαια, που άρχισαν οι διαπραγματεύσεις, τα πράγματα μοιάζουν πολύ διαφορετικά).

Η γενιά μου, που πέρασε τα παιδικά της χρόνια υποφέροντας μέσα στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ανδρώθηκε με το όνειρο μιας ενωμένης Ευρώπης. Παρακολουθούσαμε την διαδικασία της ενοποίησης και της ανάπτυξης με θαυμασμό και λαχτάρα. Μόνον όποιος έχει μελετήσει ιστορία, μπορεί να καταλάβει τι επίτευγμα υπήρξε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αιώνες ολόκληρους, όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ηπείρου πολεμούσαν μεταξύ τους και αφάνιζαν το ένα το άλλο. Υπήρχαν οι «προαιώνιοι εχθροί». Η δασκάλα μου των Γαλλικών έτρεμε από πάθος και ιερή αγανάκτηση όταν μιλούσε για τους Boches (υβριστικό παρατσούκλι των Γερμανών). Και τώρα έχουμε τον «Γαλλογερμανικό άξονα»!

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα μοναδικό επίτευγμα στην παγκόσμια ιστορία. Ποτέ, πουθενά δεν είχαν συνασπισθεί τόσα κράτη με διαφορετικές προϊστορίες, γλώσσες, παραδόσεις, πολιτικά συστήματα, νομοθεσίες. Σύμφωνοι: η Ε. Ε. δεν είναι τέλεια. Είναι συγκεντρωτική, γραφειοκρατική, συντηρητική. Μπορείτε να προσθέσετε και άλλα ελαττώματα. Φυσικό είναι, για ένα εγχείρημα που μόλις ξεκίνησε και προσπαθεί να αντιστρέψει τον ρου της ιστορίας. 

Ωστόσο έχει ήδη κάνει καταπληκτική δουλειά στην επεξεργασία και ενοποίηση της νομοθεσίας, στην προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του περιβάλλοντος. Έχει βοηθήσει πολλά κράτη (μεταξύ τους και το δικό μας) να αναπτυχθούν και τα έχει στηρίξει σε δύσκολες στιγμές. Και βέβαια η λύση για τις αδυναμίες της είναι να την βελτιώσουμε – όχι να την διαλύσουμε!

(Αρκεί να δείτε ποιοι είναι οι κύριοι αντίπαλοι και επικριτές της Ε. Ε., για να καταλάβετε πόσο σημαντική είναι!)

Τώρα, ο ιός του ανορθολογισμού (με την μορφή του αντιευρωπαϊσμού) έχει πλήξει την Ιταλία. Ξαφνικά ένα κράτος που τα έχει κάνει θάλασσα στο εσωτερικό, που δεν μπορεί να εκλέξει τρεις πολιτικούς της προκοπής και κολυμπάει στα χρέη, αποφάσισε να ρίξει το φταίξιμο στην Ε. Ε. και στο ευρώ. Η γνωστή ήδη (και από τα δικά μας) μέθοδος αποφυγής ευθυνών.

Στιγμές αναρωτιέμαι: μήπως η Ενωμένη Ευρώπη μας πέφτει πολλή; Είμαστε αρκετά ώριμοι γι’ αυτήν; 

Ας κρατήσουμε την αναπνοή μας κι ας ευχηθούμε αυτή η πολύπαθη ήπειρος να πάει μπροστά και όχι πίσω…