Η «κακή» Porsche

Porsche 356 cabrio

Έχω μία σχέση πολλών δεκαετιών με τα αυτοκίνητα Porsche. Από την δεκαετία του 50, όταν ο φίλος μου στην Γερμανία, σκηνοθέτης Bodo Bluethner αγόρασε μία ανοιχτή 356A με την οποία πηγαίναμε βόλτες. Η σχέση μου επισημοποιήθηκε το 1975 όταν έγινα μέτοχος και πρόεδρος Δ. Σ. της πρώτης εισαγωγικής εταιρίας Porsche Hellas A. E. Κύριος μέτοχος ήταν ο (πάντα) φίλος Αλέξανδρος Μανιατόπουλος.

Έχω οδηγήσει αρκετά μοντέλα της εταιρίας – υπήρξα και κάτοχος ενός εμβληματικού τύπου: Porsche Carrera Targa 1975, η τελευταία με την φοβερή μηχανική injection Kugelfischer, που σήμερα πουλιέται πανάκριβα σε πλειστηριασμούς στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Η εμπλοκή μου κράτησε αρκετά, αλλά εδώ και πολλά χρόνια δεν έχω πια καμία σχέση με την εταιρία. Ούτε, δυστυχώς, με τα προϊόντα της. Αλλά φυσικά παρακολουθούσα τις τεχνολογικές εξελίξεις.

Γράφω  τώρα αυτά με την ευκαιρία του αποτρόπαιου τροχαίου που στοίχισε 4 ζωές και συγκλόνισε όλη την χώρα. Σε μία περιγραφή του ατυχήματος διάβασα πως «η ασύδοτη Πόρσε μπήκε με 200 χιλιόμετρα στο πάρκινγκ της Εθνικής οδού και προκάλεσε το δυστύχημα».

Δεν ξέρω τι συμπεράσματα θα βγάλει η ανάκριση ούτε επιθυμώ να την προκαταλάβω. Όμως υπάρχουν μερικά στοιχεία που ίσως αξίζει να αναφερθούν.

Η Porsche είναι η μεγαλύτερη μάρκα σπορ αυτοκινήτων στον κόσμο. Αντίθετα με άλλες επίσης διάσημες εταιρίες, τα αυτοκίνητά της ξεχωρίζουν όχι μόνο για την δύναμή τους αλλά και για την αξιοπιστία και την ασφάλειά τους. Για αυτό και διακρίνεται σε όλες τις σχετικές στατιστικές: έχει διεθνώς τις λιγότερες βλάβες, και την μικρότερη εμπλοκή σε ατυχήματα.

Μία Porsche που τρέχει με διακόσια είναι πιο ασφαλής από ένα μεσαίο αυτοκίνητο που κινείται με εκατό. Τα φρένα, η ανάρτηση, η πρόσφυση του αυτοκινήτου είναι φτιαγμένα για να αντιμετωπίζουν ακραίες καταστάσεις.

Άρα, σε μία τέτοια συγκυρία, το να δαιμονοποιούμε το όχημα είναι τραγικά αστείο. Σήμερα πολλά αυτοκίνητα μπορούν να τρέξουν με διακόσια – δεν χρειάζεται να είναι Porsche. Αλλά είναι πολύ πιο δύσκολο να ελεγχθούν σε τέτοιες ταχύτητες.

Βέβαια και μόνο το όνομα Porsche λειτουργεί ως πρόκληση. Αλλά οι 1600 νεκροί και 20.000 Έλληνες τραυματίες των τροχαίων του 2016 δεν έγιναν από Porsche. Καταφέρνουμε και σκοτωνόμαστε και με λιγότερο διάσημα αυτοκίνητα…  

Καταλαβαίνω πως σε μια εποχή κρίσης και λιτότητας ένα ακριβό αυτοκίνητο μπορεί να γίνει και σύμβολο ταξικού μίσους. Αλλά και αφέλειας – αν τελικά το προικίσουμε με δολοφονικές προθέσεις και ιδιότητες. Εστιάζοντας στην Porsche, συσκοτίζουμε το ουσιαστικό πρόβλημα. Το οποίο ξεκινάει από τον παράγοντα οδηγός (κυρίως την εκπαίδευσή του και την πειθαρχία του) και επεκτείνεται σε θέματα δρόμων, αστυνόμευσης, και ελέγχου.

Ας ελπίσουμε πως το τραγικό δυστύχημα θα γίνει αφορμή να βελτιωθεί κάπως η μόνιμη οδική μας συμφορά.

Υ. Γ. Μία μέρα μετά: ο βουλευτής Μανιός (ΣΥΡΙΖΑ) δήλωσε: "το ότι υπάρχουν γρήγορα αυτοκίνητα είναι ένας ταξικός παραλογισμός". Επίσης, φαντάζομαι, το ότι υπάρχουν ψηλότερα σπίτια, δυσκολότερα βιβλία και εξυπνότεροι άνθρωποι... 

Περισσότερη δημοκρατία – περισσότερη προπαγάνδα;

Sir Francis Bacon

«Αudacter calumniare, semper aliquid haeret» 

Θρασύτατα συκοφάντησε, πάντα κάτι θα μείνει. 

Francis Bacon (1561-1626)

Το πρώτο ελληνικό μου δοκίμιο κυκλοφόρησε το 1962 σαν ανάτυπο από το περιοδικό «Δημοσιότης και Προβολή» με τίτλο: «Η Κοινή Γνώμη στο χώρο της Πολιτείας». (Ανατυπώθηκε το 2000, μετά από 38 χρόνια, από τις εκδόσεις Opera με τον τίτλο «Μάζα ή κοινό;» Νομίζω ότι τώρα είναι εξαντλημένο).


Ο πρόλογος της νέας έκδοσης έγραφε (μεταξύ άλλων) και τα εξής:

Το κείμενο που ακολουθεί είναι ένα προφητικό πρωτόλειο. Πρωτόλειο γιατί ο στρατευμένος (υπηρετούσα τότε στο Ναυτικό) νέος που το έγραψε, φρέσκος από τις σπουδές του στην Γερμανία, δεν είχε δημοσιεύσει άλλο από κάτι μαθητικά ποιήματα. Και σαφώς δεν είχε ασχοληθεί μέχρι τότε με τα θέματα της κοινής γνώμης και της πολιτικής σκέψης. Όσες εργασίες είχα κάνει στο πανεπιστήμιο αφορούσαν αποκλειστικά ζητήματα φιλοσοφικά, επιστημολογικά και αισθητικά. Ωστόσο υπήρχε ανάγκη για μένα να προσεγγίσω ένα νέο γνωστικό τομέα.

Βρισκόμουν ανάμεσα στον κόσμο των σπουδών μου – ένα χώρο αυστηρής και δομημένης φιλοσοφικής σκέψης – και στον κόσμο της επαγγελματικής μου απασχόλησης – διαφήμιση, δημόσιες σχέσεις - που έμελλε να με κρατήσει κοντά του είκοσι χρόνια.

Η μελέτη αυτή ήταν μία προσπάθεια να γεφυρώσω αυτούς τους δύο κόσμους. Να αναλύσω – και για δικό μου λογαριασμό – τα φαινόμενα στον χώρο της επικοινωνίας, των μαζικών μέσων ενημέρωσης, της κοινής γνώμης. Να καταλάβω τους μηχανισμούς που ήδη είχα αρχίσει να χειρίζομαι και τις επιπτώσεις τους στη πνευματική υγεία  των ανθρώπων.

Έχω την ενδόμυχη ανάγκη όποτε ασχολούμαι με κάτι – ακόμα κι αν είναι χόμπι – να εμβαθύνω σε αυτό. Μόνον έτσι, αν ορίσω τον χώρο στον οποίο κινούμαι, αν κατανοήσω τις διεργασίες που συντελούνται σε αυτόν – μόνον έτσι θα νιώσω άνετα και θα μπορέσω να δουλέψω σωστά. []

Αυτή η μελέτη γράφτηκε κάτω από τις χειρότερες προϋποθέσεις. [] Απορώ με το θράσος μου να ξεκινήσω μία τόσο φιλόδοξη δουλειά, να βρω βιβλιογραφία (στην επαρχιώτικη Αθήνα του 1962 – πραγματικός άθλος) και να ασχοληθώ με ένα θέμα τελείως καινούργιο και για μένα αλλά και για τον ελληνικό πνευματικό και επιστημονικό χώρο. (Αν δεν κάνω λάθος, ήταν η πρώτη σχετική μελέτη που κυκλοφόρησε στα Ελληνικά).

Το 1962 ο McLuhan ήταν ακόμα διεθνώς άγνωστος – το πρώτο του βιβλίο (Understanding Media) κυκλοφόρησε το 1964. Ο Όρος Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, που σήμερα αναμασούν όλοι σαν πασατέμπο, ήταν νεολογισμός. Βέβαια υπήρχαν οι εμπειρίες από τις προπαγάνδες των ολοκληρωτικών καθεστώτων και τις δυσλειτουργίες της δημοκρατίας στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Αλλά και η σύζευξη Ναζισμού και Κομμουνισμού εκείνη την εποχή ήταν αδιανόητη στην Ελλάδα – όπου η ιντελλιγκέντσια δεν είχε ακόμα καν αποσταλινοποιηθεί.

Γι αυτό ονομάζω το κείμενο αυτό προφητικό. Γράφοντας για το παρόν και το παρελθόν, έθιξα προβλήματα που αφορούσαν το μέλλον. Έτσι παραμένει επίκαιρο 38 χρόνια μετά την συγγραφή του. []

Όταν έγραφα το αρχικό κείμενο, στην Ευρώπη υπήρχαν πάνω από δέκα δικτατορίες – αριστερές και δεξιές. Σήμερα δεν υπάρχει καμία. Αλλά η ποιότητα της δημοκρατίας μας δεν έχει βελτιωθεί ανάλογα. Μπορεί οι άνθρωποι να είναι ελεύθεροι να ψηφίσουν ό,τι θέλουν – αλλά ξέρουν τι θέλουν; Η παραπληροφόρηση οργιάζει. Ένας ολόκληρος λαός, από τους πιο μορφωμένους και με την μεγαλύτερη δημοκρατική παράδοση στον κόσμο, ψηφίζει Brexit. Οι περισσότεροι ειδικοί πιστεύουν ότι ψήφισε εναντίον του συμφέροντός του. Αποφάσισε συναισθηματικά και όχι ορθολογικά.

Το θέμα του μικρού μου βιβλίου αφορούσε της τεχνικές πειθούς. Κυρίως την προπαγάνδα – και το πώς μεταμορφώνει ένα δημοκρατικό έλλογο κοινό, σε μία συναισθηματικά παλλόμενη μάζα. Το ζούμε και τώρα σε μεγάλο βαθμό. Από την χοντροκομμένη και μάλλον απλοϊκή προπαγάνδα των δικτατόρων περάσαμε στην πολύ πιο εκλεπτυσμένη και αποτελεσματική προπαγάνδα των λαϊκιστών και εθνολαϊκιστών. Που προσπαθεί με την βοήθεια της  τεχνολογίας να δημιουργήσει πειστικές πλασματικές πραγματικότητες. Οι «ψευδείς ειδήσεις» (fake news) οι «μετά αλήθειες» (post truths) και τα εναλλακτικά γεγονότα (alternate facts) ανήκουν σε αυτές. (Παλιά απλώς τα λέγαμε «ψέματα»…). 

Και στο βάθος οικουμενικές θεωρίες συνωμοσίας, σαν οργανωμένο παρανοϊκό παραλήρημα. (Το 80% των Ελλήνων πιστεύει σε μυστικές δυνάμεις «που κινούν όλα τα νήματα»).

Έτσι λοιπόν, όσο πιο ανοιχτή και ανεκτική η δημοκρατία, τόσο πιο εύκολη φαίνεται η άλωσή της «εκ των έσω».

Επιπλέον παραμένει ενεργή η συστηματική κατασυκοφάντηση της αντίθετης άποψης και των φορέων της. Δείχνοντας ότι η φράση που βρήκα διαβάζοντας Francis Bacon ήταν απόλυτα σωστή. Πριν πεντακόσια χρόνια...

ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ DONCAT: Σώζεται ο καπιταλισμός;

Σε ένα από τα τελευταία τεύχη του TLS (Times Literary Supplement) ο καθηγητής οικονομικών της Οξφόρδης Paul Collier γράφει ένα τεράστιο άρθρο (δέκα πυκνοτυπωμένες στήλες μεγάλου σχήματος) με τον τίτλο: “How to save capitalism”.

Στο εξώφυλλο ο ίδιος τίτλος και το σκίτσο του γηραιού καπιταλισμού που αιμοδοτείται για να σωθεί (το αντέγραψα, όπως βλέπετε).

Στην αρχή του κειμένου του, ο καθηγητής επιθεωρεί με μία γρήγορη ματιά τα διάφορα βιβλία που γράφτηκαν τα τελευταία εξήντα χρόνια για το μέλλον (και τον υποτιθέμενο «θάνατο») του καπιταλισμού – καταλήγοντας στο εξής συμπέρασμα: «Όμως, ενώ ο καπιταλισμός τελικά βγήκε νικητής εκλογικά, και χωρίς σοβαρό αντίπαλο φιλοσοφικά, οι επιδόσεις του έχουν γίνει καταφανώς μη ικανοποιητικές. Η βασική του υπόσχεση για σταθερά ανοδικό βιοτικό επίπεδό έχει ακυρωθεί: Μία πλειονότητα αναμένει πως οι συνθήκες  ζωής των παιδιών της θα είναι χειρότερες από τις δικές της».

Η λύση στο πρόβλημα για τον Collier δεν είναι ιδεολογική αλλά πραγματιστική – για να μην πω πρακτική. Αναφέρει διάφορες ιστορικές περιπτώσεις (Σιγκαπούρη, Καναδά, Ρουάντα) του πως ο καπιταλισμός ξεπέρασε συγκεκριμένα προβλήματα του. Ξεχάστε τις ιδεολογικές λύσεις, λέει, εστιάστε στα προβλήματα. «Ένα βιώσιμο μέλλον για τον καπιταλισμό θα κόψει δρόμο μέσα από το ιδεολογικό φορτίου του εικοστού αιώνα. Ξεχάστε Αριστερά εναντίον Δεξιάς, βάλτε στην μπάντα την ευσεβή ηθικολογία και αρχίστε από τα προβλήματα».

«Ως τώρα» γράφει παρακάτω, «η Αριστερή ταυτότητα ήταν ένας νωθρός τρόπος να νιώθεις ηθικά ανώτερος. Η Δεξιά ταυτότητα ήταν ένα νωθρός τρόπος να νιώθεις διανοητικά ανώτερος. Καλώς ήρθατε στον πραγματισμό: το σκληρό κέντρο»

Η προτεινόμενη λύση είναι λοιπόν ο πραγματισμός.

Εδώ μία δική μου παρένθεση: Ο πραγματισμός (pragmatism) δεν είναι φιλοσοφική κοσμοθεωρία, ούτε ιδεολογία. Είναι ένας τρόπος σκέψης, μία μέθοδος και …παράξενο: ένα κριτήριο του αληθούς. Κατάγεται από τις ΗΠΑ (χαρακτηριστικό!) και οι δημιουργοί του ήταν αρχικά ο C. S. Peirce, με συνεχιστές τον W. James και τον John Dewey.  Δεν χαίρει μεγάλης εκτίμησης στους Ευρωπαϊκούς φιλοσοφικούς κύκλους. Το μεγάλο Γερμανικό φιλοσοφικό λεξικό, σε τέσσερις τόμους, του αφιερώνει 2 σελίδες από 3.900.

Ο αμερικάνικος ορισμός του πραγματιστικού και της αλήθειας του, είναι η πράξη. “If it works, it is true”. Στην πράξη αποδεικνύεται η ορθότητα κάθε θεωρίας. Πολύ κοντά στην επιστημονική απόδειξη – ή έστω, επιβεβαίωση. Και βέβαια στην ορθολογική μέθοδο.

Ξαναγυρίζουμε στον Collier. Το πρώτο πράγμα λέει που θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει ο πραγματισμός είναι η νέα αγανάκτηση εναντίον των ελίτ. Η κοινωνική βάση αυτής της αγανάκτησης είναι χωροταξική, μορφωτική και ηθική.  Εξέγερση της περιφέρειας εναντίον των πόλεων, των ημι-μορφωμένων εναντίον των πτυχιούχων και εξειδικευμένων – και αυτών που «ίσα-ίσα τα βγάζουνε πέρα» εναντίον των εχόντων και κατεχόντων. Ο κλασικός παλιός επαναστατημένος προλετάριος έχει αντικατασταθεί από τον επαρχιώτη ημιμαθή φτωχό, που τον απειλεί η τεχνολογία και η παγκοσμιοποίηση. Οι ανισότητες επεκτείνονται.

Δεν μπορώ να αποδώσω όλες τις σκέψεις του αρθρογράφου – θα χρειαζόμουν πολλές σελίδες. Θα δώσω όμως ένα δείγμα της «πραγματιστικής προσέγγισης».

Στο θέμα της φορολογίας ο Collier προτείνει ένα άλλο κριτήριο. Όχι το ύψος του εισοδήματος – αλλά την προέλευσή του, τον τρόπο με τον οποίο παράγεται. “Taxes will need to be context-specific instead of income specific”. Είναι η πηγή του εισοδήματος μία παραγωγική επένδυση που δίνει δουλειά σε πολύ κόσμο και παράγει πλούτο για τον τόπο; Χαμηλότεροι φόροι! Πρόκειται για κληρονομημένα περιουσιακά στοιχεία τα οποία δεν παράγουν τίποτα για το σύνολο, παρά μόνο εισοδήματα για τον κάτοχό τους; Τσεκούρι!

Η συνέχεια για τους Αγγλομαθείς και υπομονετικούς, βρίσκεται εδώ:

http://www.the-tls.co.uk/articles/public/how-to-save-capitalism/

Έλα – Βενεζουέλα!

Υπάρχει στην Ελληνική Κοινωνία ένα ρεύμα αντί-δυτικισμού που σε λίγα χρόνια θα συμπληρώσει μία χιλιετία. Το 1054 ((με ασήμαντες αφορμές) έγινε το Σχίσμα των Εκκλησιών, ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως αφόρισε τον Πάπα (και αντίστροφα) και από εκείνη την στιγμή οι Δυτικοί (τότε ήταν όλοι Καθολικοί ή «Παπιστές») έγιναν για μας «όργανα του Σατανά».

Δεν μπορούμε τώρα να φανταστούμε τι σήμαινε αυτό σε μία κοινωνία φανατικών πιστών που ταύτιζαν κράτος, έθνος και εκκλησία. Τόσο που αργότερα προτίμησαν να χάσουν την Βασιλεύουσα, παρά να ζητήσουν βοήθεια από τους Αντίχριστους. (Γνωστόν το «Κάλλιον φακιόλιον Τούρκου…» – από τον Μέγα Δούκα Νοταρά).

Τα πράγματα έγιναν χειρότερα με την Τέταρτη Σταυροφορία των Δυτικών που, αντί να ελευθερώσει την Ιερουσαλήμ από τους Μωαμεθανούς, έκανε …λάθος στο στόχο και άλωσε την Κωνσταντινούπολη – με όλα τα σχετικά παρεπόμενα: πλιάτσικο, φόνους, βιασμούς κλπ.

Ο αντί-δυτικισμός συνέχισε να τρέφεται από την Φραγκοκρατία – πολλοί Δυτικοί πολέμαρχοι κατακτούσαν και υποδούλωναν περιοχές της Ελλάδας. Τους είδαμε σαν ξένες δυνάμεις κατοχής. (Μας άφησαν όμως …ωραία κάστρα).

Αργότερα κάπως τα βρήκαμε. Οι φιλέλληνες μας βόηθησαν στην Επανάσταση. (Ουσιαστικά μας απελευθέρωσαν, με το Ναυαρίνο). Αλλά λίγο μετά ήρθαν οι Βαυαροί που προσπάθησαν να μας κάνουν Ευρωπαίους με το ζόρι. Εμείς όμως ούτε τους Έλληνες του εξωτερικού δεν ανεχόμασταν («ετερόχθονες») – πόσο μάλλον τους ξένους! Νέο κεφάλαιο αντί-δυτικισμού. Οι Βαυαροί απέτυχαν παταγωδώς – και ο αφελής Όθωνας, που αγαπούσε ρομαντικά την Ελλάδα, πέθανε πικραμένος.

Το επόμενο κεφάλαιο, στον 20^ο αιώνα, φέρει την υπογραφή της Αριστεράς. Η οποία μισούσε την Δύση διότι συμβόλιζε ό,τι της ήταν απεχθές: Τον καπιταλισμό, τον ιμπεριαλισμό, τον αντικομουνισμό, τον αντισοβιετισμό (τα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου), τον φιλελευθερισμό.  Ένα αιώνα τώρα η Αριστερά μας απεχθάνεται την Δύση. Αυτός ο αντί-δυτικισμός πήρε πολλά πρόσωπα και έγινε κυρίαρχο ρεύμα στην κοινωνία. Στην αρχή ήταν εναντίον των Άγγλων. Μετά έγινε αντιαμερικανισμός (χρόνια πρώτοι στις διεθνείς δημοσκοπήσεις). Και τώρα είναι κυρίως αντί-γερμανισμός.   

Χάρη στην κρίση, ο αντί-δυτικισμός μας έζησε νέα έξαρση: «οι τοκογλύφοι δανειστές», «οι δυνάμεις κατοχής», «οι γκαουλάιτερ» κλπ. έγιναν τα νέα αντικείμενα του μίσους. Ακολουθώντας την τάση μας να φορτώνουμε στους ξένους τις αιτίες των δεινών μας, οι περισσότεροι Έλληνες τους θεωρούν υπεύθυνους για το χάλι μας.

Φυσικά ο αντί-δυτικισμός της Εκκλησίας μας παραμένει. Διαποτίζει ακόμα την κοινωνία. Και είναι ένα σημείο που ενώνει την (κάποτε άθεη) Αριστερά με την Ορθόδοξη Εκκλησία.

Και η Αριστερά σήμερα κυβερνάει την Ελλάδα. Ο αντι-δυτικισμός στην εξουσία. Και δείχνει φανερά την απέχθειά προς την Δύση σαμποτάροντας και κωλυσιεργώντας, παγώνοντας όλα τα σχέδια εξυγίανσης της οικονομίας μας, μην εφαρμόζοντας ούτε τις ψηφισμένες μεταρρυθμίσεις, καθυστερώντας τις αξιολογήσεις, αγνοώντας όλες τις παραινέσεις των εταίρων, βρίζοντας το ΔΝΤ και τους «τοκογλύφους», ονομάζοντας «γερμανοτσολιάδες» και προδότες όλους τους Έλληνες που υποστηρίζουν τον εκσυγχρονισμό και εξορθολογισμό της Ελλάδας.

Το αποτέλεσμα; Επειδή πολλοί πια δεν μπορούν να καταλάβουν «που το πάει ο Τσίπρας», να καταφεύγουν σε απίθανα (αλλά όχι τόσο φανταστικά) σενάρια με τα όποια προσπαθούν να ερμηνεύσουν την στάση της κυβέρνησης.

Ένα τέτοιο σενάριο έγραψε ο Παύλος Παπαδόπουλος στο Διαδικτυακό Vima.gr. Όπου δείχνει ότι το θέμα της Ελλάδας γίνεται πια πολιτισμικό. Ότι με την βοήθεια πολλών απίθανων παραγόντων (του Προέδρου την Δημοκρατίας, του Αρχιεπισκόπου και πολλών άλλων) η κυβέρνηση προσπαθεί να εκμεταλλευθεί τον αρχαίο και νέο αντι-δυτικισμό και να βγάλει την Ελλάδα από την Δύση. Όχι μόνο από το Ευρώ, την Ε.Ε. ή το ΝΑΤΟ – αλλά από τον Δυτικό ιστορικό, πολιτισμικό και κοινωνικό χώρο γενικότερα. Αναθρεμμένος με την ιδέα ότι «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός» ο νεαρός πρωθυπουργός μας προσπαθεί να τον δημιουργήσει – και σαν υπόδειγμα για την υπόλοιπη ανθρωπότητα. Έτσι κι αλλιώς δεν έχει πάψει να ελπίζει ότι κάποτε θα αλλάξει την Ευρώπη και τον κόσμο.

Βέβαια το πιθανότερο είναι ότι, αν πετύχει, θα δημιουργήσει μία νέα Βενεζουέλα, όπου θα σφαζόμαστε για το γάλα και το χαρτί υγείας. Και θα έχουμε μόνιμο Μαδούρο, τον Τσίπρα…

Το άρθρο του Παπαδόπουλου είναι μεγάλο αλλά πολύ ενδιαφέρον. Ό,τι πρέπει για ανάγνωσμα του Σαββατοκύριακου. Θα το βρείτε εδώ:

http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=861944

ΚΑΙ: άσχετα με το αν απορρίψετε το σενάριο Παπαδόπουλου ως φανταστικό – ο κίνδυνος της σταδιακής εξόδου μας από τη Δύση παραμένει. Συζητάμε την έξοδο από την Ευρωζώνη ή την Ε.Ε., ενώ συνεχώς διολισθαίνουμε έξω από την Δύση.  Ήδη είμαστε – και δεν είμαστε – Δυτικοί. Και, είτε μας αρέσει είτε όχι, δύσκολα θα βρούμε άλλο πολιτισμό από τον Δυτικό…

Ν. Δ. 17.2.17

ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ DONCAT: Τρία καυστικά πολιτικά ποιήματα

Σοβιετικό μνημείο στο Βερολίνο

Τρία καυστικά πολιτικά ποιήματα του Erich Fried (1921-1988)

Αυστριακός ποιητής, διάσημος για τα πολιτικά και ερωτικά του ποιήματα. Ανήκε στην εξωκοινοβουλευτική Αριστερά. Τα ποιήματα που παραθέτω είναι γραμμένα πριν πολλές δεκαετίες αλλά παραμένουν επίκαιρα. Ιδιαίτερα ο αυτοσαρκασμός του πρώτου και η σοφία του τελευταίου. Μεταφράσεις δικές μου – οι πρώτες στα Ελληνικά (1980).

Ι.

ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΔΕΞΙΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΔΕΞΙΑ

‘Όταν ένας αριστερός σκέπτεται
πως ένας αριστερός
μόνο και μόνο επειδή είναι αριστερός 
είναι καλύτερος από ένα δεξιό
τότε στην αυταρέσκειά του
ήδη πάλι είναι δεξιά.

Όταν ένας δεξιός σκέπτεται
πως ένας δεξιός
μόνο και μόνο επειδή είναι δεξιός
είναι καλύτερος από έναν αριστερό 
τότε στην αυταρέσκειά του
είναι ήδη ακροδεξιός.

Και επειδή εγώ
είμαι εναντίον των δεξιών
και των ακροδεξιών
είμαι και εναντίον 
των αριστερών
που σκέπτονται
πως είναι καλύτεροι
από τους δεξιούς

Κι επειδή είμαι εναντίον τους
σκέπτομαι καμία φορά
πως έχω το δικαίωμα να σκέπτομαι
πως εγώ είμαι καλύτερος από όλους αυτούς.


ΙΙ.

ΔΥΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

Τι είδους σοσιαλιστής
ή κομμουνιστής
είναι αυτός
που πια δεν πιστεύει
ότι ξέρει
τι ακριβώς είναι
ο σοσιαλισμός
ή ο κομμουνισμός
και πως θα οικοδομηθεί;

Αλλά και τι είδους
σοσιαλιστής
ή κομμουνιστής
είναι αυτός
που σήμερα εξακολουθεί να πιστεύει
ότι το ξέρει;

ΙΙΙ.

ΑΜΦΙΒΟΛΙΑ ΚΑΙ ΦΟΒΟΣ

Μην αμφιβάλλεις
γι’ αυτόν που σου λέει
πως φοβάται.

να φοβάσαι όμως
αυτόν
που σου λέει
πως δεν αμφιβάλλει.

Όλα όσα χρειάζεται να ξέρετε για την Κρίση

ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ DONCAT

Νίκος Οικονομίδης*

Μύθοι και αλήθειες για τα μνημόνια και το Grexit

​​Η κυβέρνηση ξανάνοιξε τη συζήτηση για το Grexit, μια συζήτηση που έπρεπε να είχε λήξει από καιρό. Αρκετές φορές από το 2010, έχω εξηγήσει πόσο καταστροφικό θα ήταν το Grexit. Επανέρχομαι με μια σειρά αντιδιαστολών μύθου - αλήθειας.

Μύθος 1. Δεν χρειαζόμαστε αλλαγή κυβέρνησης. Όλες οι κυβερνήσεις είναι ίδιες στα οικονομικά.

Η Αλήθεια: Χρειαζόμαστε άμεσα μεταρρυθμιστική κυβέρνηση. Πρώτα για να βελτιωθεί η συμφωνία. Το πλαίσιο συμφωνίας είναι πολύ σκληρό, γιατί υπογράφηκε στη χειρότερη στιγμή για την Ελλάδα, μετά την άκαρπη, αλλοπρόσαλλη πεντάμηνη «διαπραγμάτευση» Βαρουφάκη. Η σημερινή κυβέρνηση υπέγραψε στόχο 3,5% του ΑΕΠ για το πρωτογενές πλεόνασμα. Το ΔΝΤ προτείνει πολύ μικρότερο πλεόνασμα, 1,5% του ΑΕΠ. Η Τράπεζα της Ελλάδος επίσης θεωρεί το 3,5% υπερβολικά φιλόδοξο. Μια μεταρρυθμιστική κυβέρνηση θα διαπραγματευθεί με τους Ευρωπαίους μικρότερο πρωτογενές πλεόνασμα.

Συγχρόνως, μια τέτοια κυβέρνηση θα κάνει, επιτέλους, τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις – μείωση του κράτους, μείωση των φόρων, ιδιωτικοποιήσεις, άνοιγμα του ανταγωνισμού και περιορισμός της φοροδιαφυγής. Χρειαζόμαστε ανταποδοτικό σύστημα συντάξεων. Επιπλέον, χρειάζεται επιτέλους να ξεφορτωθούν οι τράπεζες τα «κόκκινα» δάνεια για να μπορέσουν να χρηματοδοτήσουν υγιείς επιχειρήσεις. Είναι αποκαρδιωτικό ότι ακόμα και οι αλλαγές διοικήσεων στις τράπεζες παίρνουν μήνες αντί για μέρες.

Μύθος 2. Το Grexit είναι προτιμότερο από τα μνημόνια.

Η Αλήθεια: Τεράστιο λάθος. Με Grexit θα έχουμε μακροχρόνια κλειστές τις τράπεζες με πλαφόν στις αναλήψεις και οι καταθέτες θα χάσουν τουλάχιστον το 50% των χρημάτων τους, πρώτον, γιατί οι τράπεζες θα χρεοκοπήσουν και, δεύτερον, από τη μετατροπή των καταθέσεων σε νέες δραχμές. Οι κλειστές τράπεζες και τα μακροχρόνια capital controls θα αυξήσουν κατακόρυφα την ύφεση και την ανεργία. Οι επιχειρήσεις θα έχουν μεγάλα προβλήματα στις εισαγωγές και θα δημιουργηθούν σοβαρές ελλείψεις. Η νέα δραχμή θα είναι βαθιά υποτιμημένο, αδύναμο νόμισμα και θα δημιουργήσει άμεσα πληθωρισμό και φτώχεια, καθώς οι πολίτες θα μπορούν να αγοράζουν μόνο τα μισά ή το ένα τρίτο συγκριτικά με το σήμερα. Θα τυπωθούν πολλές νέες δραχμές, εκμηδενίζοντας έτσι το όποιο όφελος στις εξαγωγές από την υποτίμηση και αυξάνοντας ριζικά τον πληθωρισμό. Η Ελλάδα από τον πυρήνα της Ευρώπης θα καταντήσει μια μικρή, αδύναμη και φτωχή χώρα της Μέσης Ανατολής, έρμαιο των ισχυρών δυνάμεων της περιοχής και ιδιαίτερα της Τουρκίας. Η εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας θα είναι προβληματική.

Μύθος 3. Η κρίση δημιουργήθηκε από τα μνημόνια.

Η Αλήθεια: Η Ελλάδα βρέθηκε το 2009 με γιγαντιαίο έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού ύψους πάνω από 15% του ΑΕΠ. Τον Μάιο του ’10 οι μόνοι που ήταν διατεθειμένοι να μας δανείσουν ήταν οι Ευρωπαίοι. Μας ζήτησαν να νοικοκυρέψουμε τα δημοσιονομικά μας και να κάνουμε μεταρρυθμίσεις για να μπορέσουμε να βγούμε από την κρίση. Αυτοί ήταν οι όροι των μνημονίων, που σώφρονες Έλληνες θα έπρεπε να εφαρμόσουν ακόμη κι αν δεν τους τα επέβαλλαν οι ξένοι. Η κρίση προϋπήρχε των μνημονίων. Τα μνημόνια φτιάχτηκαν σαν δρόμος για έξοδο από την κρίση.

Μύθος 4. Τα μνημόνια οδηγούν σε Grexit.

Η Αλήθεια: Αν χειριστούμε το πρόγραμμα σωστά, θα έχουμε ανάπτυξη και πρόσβαση στις αγορές το 2017. Το 2014, παρά τα πολλά λάθη των κυβερνήσεων Παπανδρέου και Σαμαρά, και παρά την αμείλικτη αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ, η Ελλάδα είχε τη μεγαλύτερη ανάπτυξη στην Ευρωζώνη. Και, το πιο σημαντικό, κατάφερε και εξέδωσε ομόλογα με επιτόκιο κάτω από 5% μόλις δύο χρόνια μετά το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων. Οταν αυτή η μεγάλη επιτυχία του 2014 επετεύχθη ουσιαστικά χωρίς να έχουν γίνει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και παρά την αυξανόμενη πολιτική αβεβαιότητα λόγω της ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ, με μία πραγματικά μεταρρυθμιστική κυβέρνηση η Ελλάδα μπορεί να πάει πολύ καλύτερα.

Μύθος 5. Ένα πρόγραμμα/μνημόνιο είναι απαραιτήτως υφεσιακό.

Η Αλήθεια: Οι Ευρωπαίοι και το ΔΝΤ θέλουν να μην υπάρχει έλλειμμα στον προϋπολογισμό και να έχουμε ένα μικρό πλεόνασμα. Υπάρχουν δύο τρόποι για να γίνει αυτό. Ο πρώτος είναι να αυξήσουμε τους φόρους, δημιουργώντας βαθιά ύφεση, όπως κάναμε μέχρι τώρα. Ο δεύτερος είναι να μειώσουμε το μέγεθος του κράτους και να αυξήσουμε την αποτελεσματικότητά του χωρίς οριζόντιες περικοπές. Αν ακολουθήσουμε αυτόν τον δρόμο, δεν χρειαζόμαστε αυξήσεις φόρων. Μπορούμε να μειώσουμε τις κρατικές δαπάνες και συγχρόνως να μειώσουμε τους φόρους, αυξάνοντας σημαντικά την ανάπτυξη της οικονομίας. Φόροι όπως ο ΕΝΦΙΑ μπορούν να καταργηθούν εντελώς. Η Ελλάδα απέφυγε να κάνει τη μεγάλη πλειονότητα των διαρθρωτικών αλλαγών που θα τη βοηθούσαν να βγει από την κρίση.

Μύθος 6. Δεν χρειαζόμαστε διαρθρωτικές αλλαγές ή έχουμε ήδη κάνει όσες χρειαζόμαστε.

Η Αλήθεια: Όλοι γνωρίζουμε ότι κομμάτια της ελληνικής οικονομίας ελέγχονται από συντεχνίες. Διαρθρωτικές αλλαγές που ανοίγουν τα κλειστά επαγγέλματα στον ανταγωνισμό θα έχουν τεράστιο όφελος για την οικονομία. Κάποτε πρέπει να δούμε ότι το συμφέρον 11 εκατομμυρίων Ελλήνων υπερβαίνει το συμφέρον της Α ή Β συντεχνίας.

Μύθος 7. Χρειαζόμαστε άμεσα ελάφρυνση του χρέους.

Η Αλήθεια: Μέχρι το τέλος του ’14 το χρέος, παρότι μεγάλο, ήταν βιώσιμο. Όμως μετά τη δήθεν διαπραγμάτευση Τσίπρα - Βαρουφάκη και την τεράστια αβεβαιότητα του ’15 η Ελλάδα χρειάστηκε επιπλέον δανεισμό 86 δισ. ευρώ, που αύξησε σημαντικά το δημόσιο χρέος, καθιστώντας το μη βιώσιμο. Βραχυπρόθεσμα, το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους προς την Ευρωζώνη είναι πολύ χαμηλό. Μακροπρόθεσμα, οι συμφωνίες με τους Ευρωπαίους στα επόμενα δύο χρόνια πρέπει να περιλαμβάνουν τρία σημεία: επιμήκυνση λήξεων, παράταση της περιόδου χάριτος τόκων σε 20 χρόνια και κλείδωμα των επιτοκίων στα τρέχοντα χαμηλά τους επίπεδα. Αν γίνουν αυτά, η ελληνική οικονομία θα μπορέσει να αναπτυχθεί χωρίς να πληρώνει τόκους για πολλά χρόνια, και, όταν θα έχει αναπτυχθεί, θα μπορέσει να αποπληρώσει το χρέος.

Μύθος 8. Η διαπραγμάτευση Βαρουφάκη-Τσίπρα ήταν σκληρή, αλλά επιτυχημένη.

Η Αλήθεια: Οι πέντε αυτοί μήνες προκάλεσαν τεράστια ζημιά. Η αποτυχημένη διαπραγμάτευση οδήγησε σε κλείσιμο των τραπεζών και άμεση απειλή Grexit. Οι όροι που τώρα η κυβέρνηση εμφανίζει σαν καινούργιες απαιτήσεις των δανειστών είναι ακριβώς αυτοί που υπεγραψε ο κ. Τσιπρας το καλοκαιρι του 2015, με τη χώρα στη χειρότερη δυνατή διαπραγματευτική θέση.

Αν υπολογίσει κανείς και την ύφεση που προκάλεσε η αβεβαιότητα, συνολικά η διαπραγμάτευση κόστισε πάνω από 100 δισ. ευρώ και η ζημιά αυξάνεται κάθε μέρα που παραμένουν τα capital controls.

Μύθος 9. Η ΕΚΤ έκλεισε τις τράπεζες και επέβαλε capital controls.

Η Αλήθεια: Οι τράπεζες έκλεισαν γιατί οι Έλληνες καταθέτες απέσυραν τις καταθέσεις τους λόγω της αβεβαιότητας που προκάλεσε η κυβέρνηση με την αλλοπρόσαλλη διαπραγμάτευση που διεξήγαγε. Η ΕΚΤ κράτησε όρθιο το τραπεζικό σύστημα για μήνες, παρέχοντας ρευστότητα 125 δισ. ευρώ, ποσό ίσο με τα 2/3 του ΑΕΠ της χώρας.

* Ο κ. Νίκος Οικονομίδης είναι καθηγητής Οικονομικών στο Stern School of Business, New York University. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή της Κυριακής 12.2.17

ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ DONCAT: Νίκος Δήμου: Εναντίον του Χειμώνα

Πριν 100 περίπου χρόνια ο Ezra Pound έκανε μία παρωδία του αρχαιότερου ποιήματος της Αγγλόφωνης λογοτεχνίας. To αρχικό κείμενο ήταν:

Sumer is icumen in,

Lhude sing cuccu! 

Groweth sed, and bloweth med, 

And springeth the wude nu. 

Sing: cuccu

(δηλαδή: ήρθε το καλοκαίρι, δυνατά τραγουδάει ο κούκος, μεγαλώνει ο σπόρος και ανθίζει το λιβάδι και θάλλει το δάσος. Τραγουδήστε: κούκος!) και το μετέτρεψε σε:

Winter is icummen in

Lhude sing Goddam 

Raineth drop and staineth slop

And how the wind doth ramm! 

Sing: Goddam

(Δηλαδή: Ήρθε ο χειμώνας, τραγουδήστε δυνατά: στο Διάβολο! Βρέχει σταγόνες και σε λερώνουν τα λασπόνερα - και πως περονιάζει ο άνεμος! Τραγουδήστε: στο Διάβολο!)

Λοιπόν είναι καιρός να ακουστεί και η άλλη πλευρά - του Pound και η δική μου. Η πλευρά όσων μισούν τον χειμώνα.

Όλη η φιλολογία γύρω στον χειμώνα είναι μία ρομαντική κατασκευή. Το χιόνι είναι πολύ όμορφο στις καρτ-ποστάλ, αλλά δεν παύει να είναι ενοχλητικό και επικίνδυνο και για τον πεζοπόρο και για τον οδηγό. Για να μην πούμε τι συμβαίνει όταν φτάσει πάνω από τους 30 πόντους και κλείσουν οι δρόμοι. Ο πάγος είναι καλός για τους παγοδρόμους - ιδιαίτερα σε κλειστά στάδια. Για όλους εμάς τους άλλους είναι πηγή ολισθημάτων και καταγμάτων. Λένε πως «το κρύο είναι υγεία» αλλά μόνο «υγιεινό» δεν είναι - προκαλεί μύρια όσα κακά: από κρυολογήματα και πνευμονίες μέχρι γρίπη και εμφράγματα. Ο «βοριάς που τ’αρνάκια παγώνει», παγώνει και τους φτωχούς συμπολίτες μας που δεν έχουν να πληρώσουν πετρέλαιο με 190 000 τον τόνο. Που δεν έχουν να αγοράσουν ζεστά ρούχα και «θερμήν υπόδεσιν δια τους παγωμένους πόδας των» όπως γράφει και ο Παπαδιαμάντης.

Γενικά ο χειμώνας είναι για τους πλούσιους - εποχή των προνομιούχων. Το καλοκαίρι η ζέστη είναι τζάμπα, τα ρούχα λίγα και τα τρόφιμα φτηνότερα.

Τι διάβολο βρίσκουν στον χειμώνα οι θαυμαστές του; Βροχή, αέρας, χιόνι, ομίχλη - τι το ωραίο σε αυτά. Μόνο ο Gene Kelly τραγουδούσε στη βροχή - αλλά στην ταινία. Έχετε δει κανένα να το κάνει στην πραγματικότητα;

«Κρύο - καιρός για δύο». Άλλος μύθος! Έχετε δοκιμάσει να κάνετε έρωτα υπό το μηδέν; Ε, σας διαβεβαιώ ότι δεν γίνεται. Και όλες εκείνες οι ερωτικές σκηνές μπροστά στο αναμμένο τζάκι; Άλλη ρoμαντική κατασκευή - φοβερά άβολο πράγμα να χτυπιέσαι στο πάτωμα, η μία σου μεριά να ψήνεται και η άλλη να παγώνει.

Τι του ζηλέψατε του χειμώνα; Το σκοτάδι και τις ατέλειωτες νύχτες του; Την υγρασία που σαπίζει τα κόκαλα; «Πολλοί άνθρωποι, λένε ότι απολαμβάνουν τον χειμώνα», γράφει ο Richard Adams, «αλλά αυτό που πραγματικά απολαμβάνουν είναι να αισθάνονται ότι είναι καλά οχυρωμένοι εναντίον του». Δηλαδή χαιρόμαστε να νιώθουμε ζεστοί τον χειμώνα. Ε, χάθηκε το καλοκαίρι, όπου η ζέστη είναι φυσική και δεν κοστίζει;

Κυρίες και κύριοι - σαν συνεπής επικούρειος, μισώ τον χειμώνα: Είναι άβολος, ανθυγιεινός, ακριβός, άσκημος. Γιατί μην μου πείτε ότι συγκρίνεται με την ανθοφορία της άνοιξης, με την δόξα του καλοκαιριού, με τα χρώματα του φθινοπώρου!

Ο χειμώνας νεκρώνει τις αισθήσεις - κι εγώ μόνο με τις αισθήσεις επικοινωνώ με την ζωή.

Πού να διαβάσεις Ελύτη τον χειμώνα: μόνο τα τελευταία του ποιήματα είναι χειμωνιάτικα...

Ίσως και γι αυτό να μην μ’αρέσει ο χειμώνας: συμβολίζει τα γηρατειά. Κι όπως κι αυτά, τον βρίσκω αντιπαθέστατο και εντελώς περιττό. Όχι πέστε μου - τι χρειάζεται ο χειμώνας; Δεν θα προτιμούσατε να ζείτε σε ένα μέρος που να βασιλεύει μόνιμα η άνοιξη; Τι χρειάζεται ο Γενάρης, όταν υπάρχει ο Μάης;

Όσοι φαντάστηκαν τον παράδεισο - ανοιξιάτικο τον φαντάστηκαν. Αυτό δεν σας λέει κάτι; Μπορείτε να φανταστείτε παράδεισο στον Βόρειο Πόλο;

Δυστυχώς ο χειμώνας - όπως και το γήρας - δεν είναι εποχή. Είναι μία αναγκαιότητα. Κάτι παραπάνω: είναι μία αδικία.

Δεν ανήκω σε αυτούς που ψιθυρίζουν: «Τα πάντα εν σοφία εποίησεν...» Μπορεί να είναι κι έτσι... Αλλά τότε εν σοφία εποίησεν και το μυαλό μου - και αυτό αδυνατεί να καταλάβει την αναγκαιότητα του χειμώνα, του γήρατος, της παρακμής και του θανάτου. Κάποιος έβαλε μέσα μου έρωτα ζωής παράφορο - και μετά μου ζητάει να αποδεχθώ το αντίθετο...

Για όλους τους εραστές της ζωής ο χειμώνας είναι μία άρνηση. Μπορεί να έχει και μερικές καλές στιγμές - αλλά είναι διαλείμματα. Και είναι οι στιγμές που τον πολεμάμε σωστά, που τον ακυρώνουμε. Χαιρόμαστε την κατάλυση της δύναμής του.

Για όλους τους εραστές του φωτός, η εποχή με τις τεράστιες νύχτες είναι το βασίλειο του σκότους. Η ημέρα που εγώ γιορτάζω δεν είναι η ονομαστική μου εορτή ή τα γενέθλιά μου, αλλά η εικοστή πρώτη Ιουνίου. Το θερινό ηλιοστάσιο - η μεγαλύτερη μέρα του χρόνου. Όπου το φως κυριαρχεί και η φύση λάμπει.

Βέβαια ο ρομαντικός εξωραϊσμός του χειμώνα, όταν δεν είναι αφέλεια, είναι μία άμυνα. Προσπαθούμε να δούμε τις καλές πλευρές του αναπόφευκτου. Σαν τα γερατειά και πάλι, που τα ονομάσαμε «τρίτη ηλικία» (γέροι δεν υπάρχουν πια) και τους βρίσκουμε διάφορες πραγματικές ή πλαστές χάρες. Παρηγοριά στον άρρωστο...

Κι όλη η τέχνη γύρω από τον χειμώνα; Η αποστολή της τέχνης είναι να απαλύνει την αντιξοότητα: αυτό κάνει και εδώ: καλλωπίζει το μαύρο, για να το αντέξουμε.

(Τόση ώρα μιλάω για το χειμώνα και εννοώ όλα τα άλλα. Ελπίζω να το έχετε καταλάβει...)

Ο Calvin Coolidge πρόεδρος των ΗΠΑ, φημιζόταν για την λακωνικότητά του. Κάποτε πήγε στην εκκλησία όπου ο ιεροκήρυκας εκφώνησε ένα δίωρο κήρυγμα περί αμαρτίας. Όταν στην έξοδο της λειτουργίας, τον ρώτησαν τι είχε πει, ο Coolidge απάντησε: «Ήταν αντίθετος».

Ε λοιπόν κι εγώ «είμαι αντίθετος». Κάθετα - που λένε. Ο χειμώνας είναι μία δικτατορία - και όσο ζω θα του προβάλλω αντίσταση.

Ανθολογία Doncat: Φούγκα Θανάτου

Ανθολογία doncat: Για να μην μείνει εντελώς βουβό το doncat σκέφθηκα να ανεβάζω εδώ κείμενα που διάβασα και μου άρεσαν ή κείμενα δικά μου παλιότερα που παραμένουν επίκαιρα. 

Το ποίημα "Φούγκα Θανάτου" (Todesfuge) είναι το διασημότερο αν όχι και το πιο σημαντικό ποίημα που γράφτηκε στην Γερμανική γλώσσα τον εικοστό αιώνα. Το έγραψε ο μεγάλος ποιητής Paul Celan (1920-1970) το 1945. Αποτελεί μία εφιαλτική ονειρική αφήγηση (σε σχήμα φούγκας με θέματα που επαναλαμβάνονται) της ιστορίας του Ολοκαυτώματος. Οι εβραίοι γονείς του ποιητή πέθαναν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης κι ο ίδιος υπηρέτησε σε ένα άλλο. Το όνομα Σουλαμίτις συμβολίζει την εβραϊκή φυλή (βλ. Άσμα Ασμάτων) και η Μαργαρίτα (βλ. Φάουστ του Γκαίτε) την Γερμανική. Η μετάφραση είναι δική μου.

Paul Celan

Todesfuge

Μαύρο γάλα της αυγής το πίνουμε βράδυ,

το πίνουμε μεσημέρι και πρωί το πίνουμε νύχτα,

πίνουμε και πίνουμε

σκάβουμε ένα τάφο στους αιθέρες, εκεί δεν είναι στενάχωρα.

Ένας άνδρας κατοικεί στο σπίτι, παίζει με φίδια, γράφει

γράφει όταν σκοτεινιάζει η Γερμανία το χρυσό σου μαλλί Μαργαρίτα

γράφει και βγαίνει από το σπίτι και αστράφτουν τα άστρα και σφυρίζει ένα γύρο τα λυκόσκυλά του.

Σφυρίζει να’ρθουν οι Εβραίοι του και βάζει να σκάψουν ένα τάφο στη γη

Μας διατάζει να παίξουμε τώρα όργανα για χορό.

Μαύρο γάλα της αυγής σε πίνουμε νύχτα

σε πίνουμε πρωί και μεσημέρι σε πίνουμε βράδυ

πίνουμε και πίνουμε

Ένας άνδρας κατοικεί στο σπίτι, παίζει με φίδια γράφει

γράφει όταν σκοτεινιάζει η Γερμανία το χρυσό σου μαλλί Μαργαρίτα

Το σταχτένιο σου μαλλί Σουλαμίτις σκάβουμε ένα τάφο στους αιθέρες εκεί δεν είναι στενάχωρα.

Φωνάζει σκάψτε πιο βαθιά στην γήινη σφαίρα εσείς οι άλλοι τραγουδάτε και παίζετε

πιάνει το σίδερο στην ζώνη και το κραδαίνει τα μάτια του είναι γαλανά

σκάψτε πιο βαθιά με τα φτυάρια εσείς οι άλλοι παίξτε συνέχεια για χορό

Μαύρο γάλα της αυγής σε πίνουμε νύχτα

σε πίνουμε μεσημέρι και πρωί σε πίνουμε βράδυ

πίνουμε και πίνουμε

ένας άνδρας κατοικεί στο σπίτι το χρυσό σου μαλλί Μαργαρίτα

Το σταχτένιο μαλλί σου Σουλαμίτις παίζει με φίδια

Φωνάζει παίξτε γλυκύτερα το θάνατο ο θάνατος είναι ένας Μάστορας από τη Γερμανία

Φωνάζει παίξτε πιο σκοτεινά τα βιολιά τότε ανεβαίνετε σαν καπνός στον αέρα

Τότε έχετε ένα τάφο στα σύννεφα εκεί δεν είναι στενάχωρα

Μαύρο γάλα της αυγής σε πίνουμε νύχτα

σε πίνουμε το μεσημέρι ο θάνατος είναι ένας Μάστορας από την Γερμανία

σε πίνουμε βράδυ και πρωί πίνουμε πίνουμε

ο θάνατος είναι ένας Μάστορας από την Γερμανία το μάτι του είναι γαλανό

σε πετυχαίνει με μολυβένια σφαίρα σε πετυχαίνει με ακρίβεια

ένας άνδρας κατοικεί στο σπίτι το χρυσό σου μαλλί Μαργαρίτα

αμολάει τα σκυλιά επάνω μας και μας χαρίζει τάφο στον αιθέρα

παίζει με φίδια και ονειρεύεται ο θάνατος είναι ένας Μάστορας από την Γερμανία

το χρυσό σου μαλλί Μαργαρίτα

το σταχτένιο σου μαλλί Σουλαμίτις.

Ανθολογία doncat: STEVEN HAWKING

Ανθολογία doncat: Για να μην μείνει εντελώς βουβό το doncat σκέφθηκα να ανεβάζω εδώ κείμενα που διάβασα και μου άρεσαν ή κείμενα δικά μου παλιότερα που παραμένουν επίκαιρα. Αρχίζω με ένα σημαντικό νέο κείμενο του Στήβεν Χώκινγκ:

Η ΠΙΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΣΤΙΓΜΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

Ως θεωρητικός φυσικός με έδρα το Κέιμπριτζ, έζησα τη ζωή μου σε μία ασυνήθιστη, προνομιακή φούσκα. Το Κέιμπριτζ είναι μία ασυνήθιστη πόλη, χτισμένη γύρω από τον πυρήνα ενός εκ των καλύτερων πανεπιστήμιων του κόσμου. Σε αυτή τη πόλη, η επιστημονική κοινότητα, της οποίας είμαι μέλος από 20 ετών, είναι ακόμη πιο εκλεπτυσμένη. Μέσα σε αυτή την κοινότητα λοιπόν, η μικρή ομάδα των διακεκριμένων θεωρητικών φυσικών, με τους οποίους έχω εργαστεί σε όλη τη διάρκεια της ζωής μου, μπαίνει κάποιες φορές στο πειρασμό να θεωρεί τον εαυτό της «κορυφή». Σε κοινή κατεύθυνση με όλα αυτά, η δημοσιότητα που απέκτησα μέσω των βιβλίων μου αλλά και η απομόνωση που μου επέβαλε η ασθένεια μου, αισθάνομαι πως ύψωσε ακόμα περισσότερο τον «γυάλινο» πύργο μου.

Ως εκ τούτου η πρόσφατη απόρριψη των ελίτ, τόσο στις Η.Π.Α όσο και στην Μεγάλη Βρετανία, από την κοινωνία, έχει στόχο και εμένα, που ανήκω σε αυτήν την κατηγορία. Ο, τι και να πιστεύουμε για την απόφαση του βρετανικού εκλογικού σώματος να απορρίψει την Ευρωπαϊκή 'Ενωση και των Αμερικανών να «αγκαλιάσουν» τον Ντόναλντ Τραμπ, δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι αναλυτές θεώρησαν τις κινήσεις αυτές ως «κραυγές» θυμού, από πολίτες που νιώθουν προδομένοι από τους ηγέτες τους. Ηταν η στιγμή που οι «ξεχασμένοι» βρήκαν τις φωνές τους για να μιλήσουν και να απορρίψουν τις συμβουλές και τις παροτρύνσεις των «ειδικών» και της ελίτ.

Δεν αποτελώ εξαίρεση σε αυτό το κανόνα. Προειδοποίησα πριν από το Brexit, ότι μια τέτοια εξέλιξη θα έχει πολύ κακές επιπτώσεις στην ανάπτυξη της επιστήμης στην Βρετανία, ότι αν φεύγαμε θα κάναμε ένα βήμα προς τα πίσω, όμως οι ψηφοφόροι δε με άκουσαν περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον από τους πολιτικούς ηγέτες, καλλιτέχνες, επιστήμονες και τις προσωπικότητες της δημόσιας σφαίρας που έδιναν ακριβώς τις ίδιες συμβουλές και προειδοποιήσεις.Αυτό που τώρα έχει σημασία, ίσως περισσότερο από τις αποφάσεις των δύο εκλογικών σωμάτων, είναι ο τρόπος που θα αντιδράσει η ελίτ. Θα υποβαθμίσουμε και θα απορρίψουμε αυτές τις επιλογές ως ξεσπάσματα ωμού λαϊκισμού που αδυνατεί να συνυπολογίσει όλα τα δεδομένα; Θα προσπαθήσουμε να παραβλέψουμε τις επιλογές όλων αυτών των ανθρώπων και ο,τι αυτές εκπροσωπούν; Κατά την άποψη μου, μια τέτοια στάση θα αποτελούσε ολέθριο λάθος.

Οι ανησυχίες που διέπουν αυτές τις ψήφους, για τις οικονομικές συνέπειες της παγκοσμιοποίησης και την επιτάχυνση των τεχνολογικών αλλαγών είναι απολύτως κατανοητές. Η αυτοματοποίηση των εργοστασίων έχει ήδη αποδεκατίσει τις θέσεις εργασίας στις παραδοσιακές κατασκευές και η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης είναι βέβαιο πως θα οξύνει αυτό το φαινόμενο, πλήττοντας βαθιά τις μεσαίες τάξεις και αφήνοντας διαθέσιμες μόνο τις θέσεις που απαιτούν δημιουργικότητα και ανθρώπινη εποπτεία. Αυτό με τη σειρά του θα διογκώσει τις ήδη μεγάλες οικονομικές ανισότητες σε όλο τον κόσμο.Το διαδίκτυο και οι πλατφόρμες θα επιτρέπουν σε πολύ μικρό αριθμό ανθρώπων να συγκεντρώσουν αμύθητο πλούτο, διατηρώντας επιχειρήσεις με ελάχιστες θέσεις εργασίες, αλλά με τεράστιο κέρδος. Αυτή η εξέλιξη φαντάζει αναπόφευκτη, αλλά και καταστροφική για τις κοινωνίες. Αυτό πρέπει να το αναλογιστούμε σε παράλληλη προβολή με την οικονομική κατάρρευση, που φανέρωσε ότι στις κοινωνίες μία μικρή ομάδα ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στον οικονομικό κλάδο μπορούν να εξασφαλίσουν υπέρογκες αμοιβές, την ώρα που οι υπόλοιποι απλώς «ασφαλίζουμε» την επιτυχία τους και «πληρώνουμε τον λογαριασμό» όταν η απληστία τους μας οδηγεί όλους μαζί στον γκρεμό.

Ζούμε σε ένα κόσμο μιας διαρκώς διογκούμενης οικονομικής ανισότητας, στον οποίο ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι βλέπουν όχι μόνο το βιωτικό τους επίπεδο να πέφτει, αλλά και την ελπίδα τους να βγάλουν τα προς το ζην να εξαφανίζεται. Αυτοί οι άνθρωποι είναι που στο πρόσωπο του Τραμπ και στην προοπτική του Brexit είδαν μια νέα προοπτική, μια ευκαιρία να διακδικήσουν κάτι καλύτερο.Η ευρεία χρήση του διαδικτύου και των social media σε παγκόσμιο επίπεδο, οδήγησε σε ακόμα ένα αποτέλεσμα. Η σκληρή φύση όλων αυτών των ανισοτήτων προβλήθηκε παντού, μπόρεσε να αποκαλυφθεί πλήρως, σε αντίθεση με παρόμοιες καταστάσεις του παρελθόντος.

Για μένα η δυνατότητα της χρήσης της τεχνολογίας για επικοινωνία ήταν μία απελευθερωτική και θετική εμπειρία. Χωρίς την τεχνολογία δεν θα μπορούσα να εργάζομαι όλα αυτά τα χρόνια. 

Παράλληλα όμως, οι ζωές των πλουσιότερων ανθρώπων, στις πιο αναπτυγμένες περιοχές του πλανήτη είναι «βασανιστικά» ορατές, προσιτές σε οποιονδήποτε έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο, όσο φτωχός κι αν είναι. Πιο πολλοί άνθρωποι έχουν κινητό, από αυτούς που έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό και αυτό σημαίνει πως σχεδόν όλοι μας σε αυτόν τον πλανήτη, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την ύπαρξη αυτής της τεράστιας ανισότητας.

Οι συνέπειες αυτής της κατάστασης είναι άμεσες: ο αγροτικός κόσμος θα οδηγείται σε φτωχές πόλεις, με πλοηγό την ελπίδα. Οταν ο κόσμος δει πως η «νιρβάνα» του Instagram δεν είναι εφικτή ούτε εκεί, θα αναζητήσει καλύτερη τύχη στην απέναντι όχθη, ακολουθώντας το ρεύμα των οικονομικών μεταναστών και ταξιδεύοντας για μια καλύτερη ζωή. Οι μεταναστευτικές ροές, με την σειρά τους, δοκιμάζουν τις αντοχές των χωρών που τους υποδέχονται, αυξάνοντας συνεχώς τον πήχη της ετοιμότητας και των υποδομών για τις τελευταίες. Κάπως έτσι, φθείρεται η κατανόηση των πολιτών και τροφοδοτείται ο πολιτικός λαϊκισμός.

Για μένα το πιο σημαντικό είναι πως σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη στιγμή της ιστορίας, το είδος μας πρέπει να λειτουργήσει σαν ένα σύνολο, συνεργατικά. Πρέπει να δουλέψουμε μαζί.Αντιμετωπίζουμε τεράστιους περιβαλλοντικούς κινδύνους: κλιματική αλλαγή, υπερπληθυσμό, επιδημίες, μόλυνση των ωκεανών, προβλήματα στην τροφική παραγωγή και εξαφάνιση των ειδών. Όλα αυτά πρέπει να μας υπενθυμίζουν ότι βρισκόμαστε στην πιο επικίνδυνη φάση της ανθρώπινης ανάπτυξής. Εχουμε τα τεχνολογικά μέσα να καταστρέψουμε τον πλανήτη μας, αλλά ακόμα δεν έχουμε τα μέσα για να ξεφύγουμε από αυτόν. Ισως σε κάποια χρόνια να μπορέσουμε να εξαπλωθούμε και σε άλλους τόπους πέραν της Γης, αλλά ως τότε πρέπει να δουλέψουμε σκληρά για να προστατεύσουμε τον μοναδικό μας πλανήτη.

Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει τα έθνη να χτίσουν γέφυρες και όχι τείχη μεταξύ τους.

Αλλά για να το πετύχουμε, θα πρέπει οι ηγέτες του κόσμου να αντιληφθούν πως απέτυχαν και πως απογοήτευσαν τους πολίτες. Με τους πόρους να συγκεντρώνονται στα χέρια των λίγων, θα πρέπει να μάθουμε να μοιραζόμαστε περισσότερο από όσο σήμερα. Με τις θέσεις εργασίας να μειώνονται, με ολόκληρες βιομηχανίες να κλείνουν, θα πρέπει να βοηθήσουμε τους λαούς να διασώσουν τον τόπο τους, να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα της εποχής. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να τους παρέχουμε την απαραίτητη οικονομική βοήθεια, για όσο χρειαστεί ώστε να το πετύχουν.

Αν οι κοινωνίες και οι οικονομίες δεν αντέχουν ένα τόσο μαζικό κύμα μετανάστευσης, θα πρέπει να αλλάξουμε κατεύθυνση, προσπαθώντας να στηρίξουμε την παγκόσμια ανάπτυξη. Αυτός είναι ίσως ο μοναδικός τρόπος ώστε τα εκατομμύρια των μεταναστών να ξαναβρούν την χαμένη ελπίδα, που έσβησε στον τόπο τους. Να αναζητήσουν το καλύτερο μέλλον στο ίδιο τους το σπίτι.Μπορούμε να το κάνουμε, είμαι πολύ αισιόδοξος για το είδος μου. Για να το κάνουμε όμως, πρέπει οι παγκόσμιες ελίτ, από το Λονδίνο στο Χάρβαρντ, από το Κέιμπριτζ στο Χόλιγουντ, να εμπεδώσουμε το μήνυμα που στάλθηκε αυτή τη χρονιά. Να μάθουμε, πάνω από όλα, την ταπεινοφροσύνη.


Πηγή: «Η πιο επικίνδυνη στιγμή της ανθρωπότητας» - Ενα άρθρο-ποίημα του Στίβεν Χόκινγκ | iefimerida.gr http://www.iefimerida.gr/news/305960/i-pio-epikindyni-stigmi-tis-anthropotitas-ena-arthro-poiima-toy-stiven-hokingk#ixzz4Ww64xiyx

STEVEN HAWKING

Αποχαιρετισμός

Χθες, στις 23.43 ένας Ανώνυμος (από τους πολλούς) σχολίασε:

Άσχημη επίγευση από ένα κάποτε ωραίο μπλογκ...

Και του απάντησα:

Και, ακριβώς γι αυτό, τώρα κλείνει. Κάπου στράβωσε - μάλλον εγώ φταίω - και χάλασε. Ας το κλείσω πριν χειροτερέψει κι άλλο...

Το doncat σας αποχαιρετάει. Το σταματάει ένας λόγος που δεν επιδέχεται συζήτηση: Η υγεία μου. Όλη αυτή η τελευταία βαβούρα με αρρώστησε. 

Ευχαριστώ όλες και όλους για την συμμετοχή τους και την συνεισφορά τους. Δεν θα υπάρξουν άλλες αναρτήσεις και τα σχόλια θα μείνουν κλειστά. Ό,τι γράψαμε θα παραμείνει εσαεί, όσο θα υπάρχει Διαδίκτυο.

Διάλειμμα

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΣΧΟΛΙΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ

Ενώ ένας βασικός κανόνας αυτού του blog είναι να αποφεύγονται τα ad hominem (οι επιθέσεις επί προσωπικού) η αγανάκτησή μου για την παρόμοια επίθεση που μου έκανε ο D.,  αποκαλώντας με «πλέον παροπλισμένο» με οδήγησε να προχωρήσω σε μία ανάρτηση-απάντηση που εύκολα έδωσε αφορμή σε πολλές τέτοιες επιθέσεις. (Δυστυχώς οι περισσότερες αφορούσαν εμένα. Εγώ πάντως απέφυγα να αντεπιτεθώ).

Τι θα έπρεπε να είχα κάνει; Να μην δημοσιεύσω καθόλου το αρχικό σχόλιο του D., μία και περιείχε προσωπική επίθεση, και να το αγνοήσω. (Βέβαια τότε θα με κατηγορούσαν για λογοκρισία…).

Τώρα, η δίκαιη αγανάκτησή μου κατέληξε να γίνω πάλι σάκος του μποξ. 

Αποτέλεσμα: όλη αυτή η ιστορία έγινε απωθητική. Στήνει κανείς ένα blog για να ευχαριστηθεί τον διάλογο – και όχι για να τρώει ξύλο!

Το blog έγινε τοξικό. Χρειάζεται και αυτό – και εγώ – αποτοξίνωση.

Και ανάσες.

"ΠΑΡΟΠΛΙΣΜΕΝΟΣ ΓΡΑΦΙΑΣ";

Το τελευταίο σχόλιο του D. έκλεινε με ένα υστερόγραφο που αφορούσε αυτό το blog και τον οικοδεσπότη του:

"...για ποιο λόγο κάποιοι σχολιαστές εδώ, ενώ λένε συνεχώς ότι θα αποχωρίσουν, τελικά ξαναγυρίζουν συνεχώς, σε ένα παλαιομοδίτικου τύπου μπλοκ, ενός καθ όλα σεβαστού, αλλά παροπλισμένου πλέον γραφιά". 

Αυτός είμαι εγώ.

Για να δούμε πόσο "παροπλισμένος" είμαι. 

Αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν στην αγορά περίπου δέκα τίτλοι μου. Ανατυπώνονται τέσσερις (Η αειθαλής "Δυστυχία" στην 37η έκδοση, η "Χαμένη Τάξη" στην 9η, το "Παρ'όλα αυτά" στην 5η και το "Εγχειρίδιο Ορθολογισμού" επίσης στην 5η). Ετοιμάζεται - και θα κυκλοφορήσει μέσα στην άνοιξη - σε εντελώς νέα μορφή - "Το Βιβλίο των Γάτων".

Το τελευταίο καινούργιο βιβλίο μου ("Εγχειρίδιο Ορθολογισμού

και Ανορθολογισμού") κυκλοφόρησε πέρισυ τον Μάιο και για 19 συνεχείς εβδομάδες ήταν στις λίστες των ευπώλητων (best-sellers) των εφημερίδων Βήμα και Καθημερινή.

Πέρισυ επίσης κυκλοφόρησαν η πολωνική μετάφραση της "Δυστυχίας", η δεύτερη Βουλγαρική (η πρώτη ήταν το 1996) και η δεύτερη Γαλλική και μάλιστα σε μορφή βιβλίου τσέπης. Εξακολουθεί βεβαίως να κυκλοφορεί και σε άλλες 7 γλώσσες.

Κάθε μέρα το blog αυτό το επισκέπτονται σε μέσον όρο 1300 άτομα και το site μου (ndimou.gr) περί τα 500 (παρόλο που δεν έχει τίποτα το επίκαιρο). Ο μέσος όρος των σχολίων ανά ανάρτηση εδώ, υπερβαίνει τα 100.  

Και δεν θέλω να σημειώσω τις (πολλές) συνεντεύξεις σε ξένα κυρίως ΜΜΕ...

ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΝΑ ΜΟΥ ΑΝΑΦΕΡΕΙ Ο D., Η ΟΠΟΙΟΣ ΑΛΛΟΣ, ΕΝΑ (1) ΕΛΛΗΝΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΟΠΟΙΑΣΔΗΠΟΤΕ ΗΛΙΚΙΑΣ ΠΟΥ ΝΑ ΕΧΕΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΕΜΒΕΛΕΙΑ  ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ!

Άκου: "παροπλισμένος"! Θέλετε να με θάψετε ζωντανό;


Υ. Γ. Θα δημοσιεύσω μόνο αρνητικά, επικριτικά ή έστω ουδέτερα σχόλια... Δεν ανέβασα αυτή την αναρτηση για να ψαρέψω επαίνους. Αλλά από καθαρή αγανάκτηση!

Υ. Γ. 2. Δεν ανατυπώνονται τρία - αλλά τέσσερα βιβλία μου. Είχα ξεχάσει το "Παρ'όλα αυτά", το αγαπημένο μου! Το πρόσθεσα.