Λυκόφως μιας αυτοκρατορίας;

Η πρώτη μου επαφή με την Αγγλία ήταν οι τέσσερεις αρχικές συγχορδίες της Πέμπτης Συμφωνίας του Μπετόβεν και η φωνή του εκφωνητή που, συνοδευμένη από άφθονα παράσιτα, ακουγόταν βραχνή να αρθρώνει τις μαγικές λέξεις: «Εδώ Λονδίνο. Ακούτε την Ελληνική εκπομπή του Μπι Μπι Σι».

Ήταν Κατοχή και η σύνδεση με το Λονδίνο ήταν έγκλημα για τις κατοχικές αρχές. Όμως αποτελούσε και τη μόνη δυνατότητα να μαθαίνουμε τι γινόταν στον πόλεμο μια και όλα τα άλλα μέσα διακινούσαν γερμανική προπαγάνδα.

(Και σκέπτομαι τώρα, ότι ενώ γνωρίζαμε πως η εκπομπή αυτή ανήκε σε ένα από τα αντιμαχόμενα κράτη, ποτέ δεν αμφιβάλαμε για την ειλικρίνειά της. Μετέδιδε ακόμα και τις ήττες και τις αποτυχίες των συμμάχων, ίσως λιγότερο εμφατικά. Αλλά από τότε πίστεψα κάτι, που αργότερα το επιβεβαίωσα πολλές φορές. Οι Άγγλοι δεν λένε ψέματα).

Τα τελευταία χρόνια της Κατοχής μάθαινα με μανία Αγγλικά, έτσι που σύντομα μπορούσα να ακούω και αγγλόφωνες εκπομπές. Θυμάμαι την συγκίνησή μου όταν άκουσα για πρώτη φορά τον Ουίνστον Τσόρτσιλ. Ο Θεός ο ίδιος δεν θα με είχε συγκλονίσει περισσότερο. Ολομόναχος ο άνθρωπος αυτός, στην αρχή, είχε αντιστρέψει τις τύχες του πολέμου – είχε νικήσει την σιδηρόφρακτη Γερμανία και σώσει την Ευρώπη.

Από τότε άρχισε η σχέση μου με την Αγγλία και δεν σταμάτησε μέχρι σήμερα. Μετά πήγα σε αγγλόφωνο σχολείο, όπου όλα τα μαθήματα διδάσκονταν στα Αγγλικά και η γλώσσα αυτή μου έγινε τόσο οικεία όσο η δική μου.

(Εκεί ξεχώρισα για πρώτη φορά και την προφορά-διαφορά μεταξύ Αγγλικών και Αμερικάνικων. Είχαμε μερικούς καθαρόαιμους Βρετανούς καθηγητές που ξεχώριζαν σαν την μύγα μες το γάλα).

Διαβάζοντας φανατικά πέρασα από όλες τις φάσεις: την φάση Κίπλινγκ (της αυτοκρατορίας) την φάση Ντίκενς (αχ! ο Ολιβερ Τουίστ και οι Μεγάλες Προσδοκίες) προχωρώντας στα πιο μοντέρνα μυθιστορήματα και ποιήματα: από την «Έρημη Χώρα» μέχρι τον «Οδυσσέα» του Τζόυς.

Και ήρθε η εποχή των ταξιδιών. Πρώτη φορά έφτασα στο Λονδίνο οδηγώντας αριστεροτίμονο αυτοκίνητο σε ανάποδους δρόμους. Γύρισα με αυτό την μισή Βρετανία. Αργότερα έφτασα στη Σκοτία και την αγάπησα. Έζησα αρκετό καιρό στο όμορφο Γουίμπλεντον. Στην αρχή διάβαζα Times, αλλά μετά Guardian.

Μελέτησα την ιστορία αυτής της χώρας περισσότερο κι από της δικής μας. Ήταν διδακτική γιατί πρωτοπορούσε συνεχώς. Μέσα στο σκοτεινό Μεσαίωνα έβγαλε την Magna Carta – τον πρώτο χάρτη ελευθεριών, το  πρώτο συμβόλαιο λαού και εξουσίας.  Πρωτοπόρησε στην κοινοβουλευτική δημοκρατία, πρώτη κατάργησε την δουλεία.

Και ξαφνικά κάτι έσπασε, κάτι χάλασε. Φτηνοί και ψεύτες δημαγωγοί άρχισαν να πουλάνε σάπιο εμπόρευμα στολισμένο με ωραία λόγια. Παρακολούθησα την προπαγάνδα υπέρ του Brexit και έφριξα. Ποτέ στη ζωή μου, ούτε στο τελευταίο χωριό της πατρίδας μου, δεν είχα ακούσει τόσο χοντρά ψέματα.

Κι όμως ψήφησαν τους απατεώνες. Κι όταν, πολύ σύντομα, αναγνώρισαν το λάθος, η αγγλική τους ακαμψία κατέστησε την κωλοτούμπα αδύνατη. Και γλιστράνε τώρα προς ένα Καιάδα που είναι ακριβώς το αντίθετο από αυτό που τους υποσχέθηκαν οι δημαγωγοί. Μόνον ένα θαύμα μπορεί να τους σώσει – και θαύματα στην εποχή μας δεν γίνονται. Χρειάζονται έναν ηγέτη της τάξης του Τσόρτσιλ ή της Θάτσερ και έχουν μία τρομαλέα κυρία που φοβάται και τον ίσκιο της  κι ένα χαοτικό κοινοβούλιο που δεν ξέρει τι θέλει.

Αν δεν επισυμβεί το θαύμα που λέγαμε, η ιστορία αυτή θα κρατήσει πολλά χρόνια και η χώρα θα υποφέρει άσχημα. Πιθανότατα δεν θα προλάβω να μάθω το τέλος. Και θα έχω χάσει άλλον ένα πυλώνα από τους λίγους που βρήκα στη ζωή μου.

Η δαιμονοποίηση της τεχνολογίας

«Έφηβοι δεσμώτες των smartphones!» Ο τίτλος είναι ολοσέλιδος σε μεγάλη και σοβαρή κυριακάτικη εφημερίδα ενώ ο υπότιτλος επεξηγεί: «Πώς η ευρεία χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης οδηγεί τους νέους, και ειδικότερα τα κορίτσια, στην κατάθλιψη».

(Βεβαίως οδηγεί και σε εκατοντάδες ωραία πράγματα – κείμενα, μουσικές, εικόνες. Παρατηρώ τελευταία πως ο σημαντικός συγγραφέας Κώστας Μαυρουδής αφήνει σχεδόν κάθε μέρα ένα ωραίο ψήγμα κειμένου στο Facebook).

Η καταδίκη αυτή των κινητών μου θύμισε την πρώτη δαιμονοποίηση της τεχνολογίας που έζησα:  τις επιθέσεις του Τύπου (αριστερού και δεξιού) εναντίον των flippers  που οδήγησαν στην απαγόρευσή τους τον Μάρτιο του 1965 από την Κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου. Τα αθώα «φλιπεράκια», με τα οποία παίζαμε, θεωρήθηκαν «ψυχοφθόρα» και κατηγορήθηκαν για όλα τα δεινά: από την διαφθορά της νεολαίας μέχρι την «μη πιστή τήρηση της κομματικής γραμμής» (από την Αριστερά, βεβαίως). Η απαγόρευση οδήγησε στον θάνατο 4000 πολύχρωμων ηλεκτρονικών παιχνιδιών σε όλη τη χώρα. Σήμερα, τα λίγα που επέζησαν, είναι αντικείμενα για συλλέκτες.

Φυσικά οι παλιοί θα θυμούνται τις αντιδράσεις όταν κυκλοφόρησαν τα πρώτα τρανζίστορ. Η νεολαία με τα ραδιοφωνάκια κολλημένα στο αυτί, είτε οι παρέες που κουβαλούσαν φορητά ηχοσυστήματα με παντοδύναμα μπάσα, ενοχλούσαν και θεωρήθηκαν και αυτές μηχανές που οδηγούσαν στον δρόμο της απώλειας.

Για να μην πούμε τι άκουσε – και τι ακούει ακόμα – η τηλεόραση. Σύσταση στους γονείς να την απαγορεύσουν τελείως στα παιδιά, τρόποι κλειδώματος και αδρανοποίησης. Ώσπου άρχισαν να εμφανίζονται σοβαρές μελέτες και έρευνες που  έδειχναν καλύτερες επιδόσεις και οξύτερη αντίληψη στα παιδιά που έβλεπαν περισσότερη τηλεόραση. Το «χαζοκούτι» περιέχει σαφώς πολλά σκουπίδια. Αλλά μήπως και το μεγαλύτερο ποσοστό των εντύπων δεν είναι σκουπίδια; Η επιλογή είναι δική μας.

Και φυσικά οι υπολογιστές έχουν θεωρηθεί ένοχοι για μυριάδες κακουργήματα και  τα βιντεοπαιχνίδια (που σήμερα έχουν ονομαστεί «ή δέκατη τέχνη» ενώ έχουν ξεπεράσει τον κινηματογράφο σε επιδόσεις, διάδοση και τζίρο) εισπράττουν ακόμα όλες τις συκοφαντίες της γης. Μέχρι που και εκεί αποδείχθηκε πως οξύνουν και εντείνουν την αντίληψη και την πρόσληψη των νέων. Γυμναστική του νου!

Η ανθρωπότητα προχωρεί αντιδρώντας στο καινούργιο. Το φοβάται, το δαιμονοποιεί, το πολεμάει – αλλά τελικά το υιοθετεί. 

Και ευτυχώς. Το έξυπνο κινητό είναι η κορυφαία επινόηση της ιστορίας του ανθρώπου, γιατί σε αυτό συγκλίνουν όλες οι τεχνολογίες. 

Ο Arthur Clark είχε πει: «Κάθε ιδιαίτερα προχωρημένη τεχνολογία δεν διαφέρει από την μαγεία». Και πραγματικά μαγικό είναι ένα κουτάκι που χωράει στην τσέπη σου, περιέχει όλο το Διαδίκτυο, όλες τις γνώσεις και τις τέχνες του ανθρώπου. (Και βγάζει καλύτερες φωτογραφίες από τις περισσότερες μηχανές).

Όπως εμφανίζεται στο ρεπορτάζ, η έρευνα είναι σαφώς μεροληπτική – πράγμα που φαίνεται όταν ορίζει το έτος 2007 ως annus horribilis – τρομακτικό έτος – όπου άρχισε η μαζική κατάρρευση των «θυμάτων». Τότε εμφανίστηκε για πρώτη φορά το iPhone, το πρώτο «έξυπνο» τηλέφωνο. Αλλά, ήταν ακόμα πρωτόγονο (φυσικό) και μόνο μετά από μερικά χρόνια άρχισε να  διαδίδεται και να επηρεάζει. Το ότι, και μόνο με την εμφάνισή του,  βύθισε κόσμο στην κατάθλιψη, είναι λίγο περίεργο.

Φυσικά όλα τα επιτεύγματα του ανθρώπου έχουν και αρνητικές πλευρές που πρέπει να ερευνώνται. Αλλά τίτλοι όπως «δεσμώτες των smartphones» είναι τεχνοφοβικός λαϊκισμός. Η τόση έμφαση, προκαλεί την υποψία πως  ψυχολόγοι και συναφείς ειδικότητες, ανακαλύπτουν νέα σύνδρομα, προκειμένου να αποκτήσουν νέους πελάτες… 

Πώς δεν έγινα δημοσιογράφος

«Εσείς οι δημοσιογράφοι φταίτε για όλα!»

Όπως όλες οι γενικεύσεις, και αυτή είναι και ρατσιστική και λανθασμένη. Αλλά είναι ακόμα πιο λανθασμένη όταν απευθύνεται σε κάποιον όπως εγώ που …δεν είναι δημοσιογράφος.

Την ακούω δεκαετίες τώρα. Το κοινό δεν ξεχωρίζει ειδικότητες. 

Όποιος υπογράφει στήλες σε έντυπα ή εμφανίζεται στην τηλεόραση θεωρείται γενικώς δημοσιογράφος.

Και ως γνωστόν οι δημοσιογράφοι ταυτίζονται με τα γεγονότα που αναφέρουν (αυτή είναι η αρχαιότερη εκδοχή των fake news). Πιο παλιά ακόμα ήταν η περίπτωση του αγγελιαφόρου στις αρχαίες τραγωδίες, ή στα παραμύθια (όπου συχνά του παίρνανε και το κεφάλι) όταν έφερνε άσκημα νέα. Να μην πούμε για τους άτυχους «μάντεις κακών». Η Κασσάνδρα όλο σωστά προφήτευε και όμως της βγήκε κακό όνομα.

Αλίμονο:  οι καημένοι οι δημοσιογράφοι ευθύνονται για τα γεγονότα, όσο και οι γιατροί για τις αρρώστιες που ανακαλύπτουν στις διαγνώσεις τους. (Τουλάχιστον όμως οι γιατροί πολύ συχνα θεραπεύουν).

Και τι γίνεται με τους γράφοντες μη δημοσιογράφους; Γιορτάζουν επέτειο!

Φέτος κλείνουν σαράντα χρόνια από το 1979, τότε που ο εκδότης Γιάννης Πουρνάρας με κάλεσε και μου πρότεινε να γράφω μία εβδομαδιαία στήλη στο περιοδικό του, τα «Επίκαιρα».

Είχε προηγηθεί, το 75, η έκδοση του βιβλίου μου: «Η Δυστυχία του να είσαι Έλληνας» που με μεταμόρφωσε από σοβαρό δοκιμιογράφο και ποιητή, σε μεγάλη celebrity. (Δυστυχώς).

Η συνεργασία με τα «Επίκαιρα» πήγε καλά. Κράτησε τρία χρόνια, η κυκλοφορία ανέβηκε και το περιοδικό γέμισε επιστολές προς την στήλη. Μέχρι που ο Πουρνάρας μου έκοψε για δεύτερη φορά ένα άρθρο (υπέρ του Πολιτικού Γάμου) και παραιτήθηκα. (Τον είχα προειδοποιήσει). Έξη μήνες μετά, το περιοδικό έκλεισε.

Ήταν η πρώτη από έντεκα παραιτήσεις – για τον ίδιο ακριβώς λόγο.

Μετά, βρέθηκα να κολυμπάω μέσα σε μια θάλασσα από ΜΜΕ. Κυριακάτικες εφημερίδες: Βήμα, Καθημερινή (δύο θητείες) Έθνος,Ελευθεροτυπία. Περιοδικά: 4Τροχοί , CAR, RAM, Discovery & Science, Φωτογράφος, Odyssey,  Status.

1987 Τηλεόραση: ET2, (εκπομπή «Διάλογοι» η πρώτη ελληνική Face to face – με  έκοψε το ΠΑΣΟΚ). 1993 ET1: «Περιπέτειες Ιδεών» (με έκοψε η Ν.Δ.). Ραδιόφωνο: 9.84, Τρίτο Πρόγραμμα.

Διαδίκτυο: LiFO, Protagon, και πίσω τώρα στο Βήμα. Παράλληλα 13 χρόνια blog (1200 άρθρα με μυριάδες επισκέψεις).

Δημοσιογράφος  δεν έγινα βέβαια ποτέ. Ούτε έρευνα, ούτε ρεπορτάζ. Πάντα εξωτερικός συνεργάτης με μπλοκάκι. Χρονογράφημα (είδος λογοτεχνικό) ή επιφυλλίδα. Δεν απέκτησα γραφείο σε ΜΜΕ ούτε θέση στο μισθολόγιο. Συνεργασία δι’ αλληλογραφίας. Παλιά με φαξ, αργότερα με email. Η ΕΣΗΕΑ δεν με ξέρει.

40 χρόνια – ούτε μία μέρα απών. Και δεν είχα καμία πρόθεση να ασχοληθώ με τα Μαζικά Μέσα – είχα σπουδάσει φιλοσοφία και βιοποριζόμουν εργαζόμενος ως κειμενογράφος στην διαφήμιση. Απώτερος σκοπός: μια συγγραφική σταδιοδρομία. Που είχε ήδη ξεκινήσει με καλούς οιωνούς, όταν, μέσα στη χούντα, μου προέκυψε, σαν αντίδραση, η «Δυστυχία».

Αυτή άλλαξε την πορεία μου. Η επιτυχία της (η πρώτη έκδοση εξαφανίστηκε αυθημερόν) περιέργως συνεχίζεται, τόσο στην Ελλάδα (37 ανατυπώσεις) όσο και παγκόσμια – έχει μεταφραστεί σε 10 γλώσσες μαζί και με άλλα μου βιβλία.

Η επιτυχία αυτή είχε για μένα οδυνηρές συνέπειες. Με απέκοψε από την σοβαρή ελληνική διανόηση (τότε αυστηρά αριστερή και αλλεργική τόσο στα «μπεστ-σέλερ», όσο και στην σάτιρα). Όταν μάλιστα έμαθαν ότι υπήρξα διαφημιστής – δηλαδή υπηρέτης των καπιταλιστών - χάος! Το τελευταίο καρφί στο φέρετρο.

Μετά το 89, που μπερδεύτηκαν οι ταμπέλες, τα πράγματα έγιναν ακόμα χειρότερα για μένα διότι δεν χωρούσα σε κανένα κουτάκι: Σε άλλα ήμουν Δεξιός, σε άλλα Αριστερός και συνήθως στη μέση. 

«Έχεις μεγάλο κοινό» μου είπε ένας εκδότης, «αλλά δεν μπορεί να βασιστεί κανείς σε σένα. Γράφεις ό,τι σου κατέβει!». «Μήπως γι αυτό έχω μεγάλο κοινό;» τον ρώτησα. 

Εντωμεταξύ δεν έπαψα να γράφω και να εκδίδω «σοβαρά» βιβλία, αλλά για το συγγραφικό συνάφι παρέμεινα εσαεί περιθωριακός.  

Έτσι έγινα ένα περίεργο υβρίδιο: για τους πολλούς, σχολιαστής της ελληνικής πραγματικότητας, (ο Ροΐδης θα έγραφε: «διορθωτής του Ρωμαίικου») για ελάχιστους Έλληνες και περισσότερους ξένους κριτικούς συγγραφέας και στοχαστής – και επιπλέον: φωτογράφος (δύο εκθέσεις και λευκώματα), μεταφραστής και παρουσιαστής τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών εκπομπών  Με δύο λέξεις: «Μοναχικός Πολυπράγμων», όπως ήταν ο τίτλος της έκθεσης που μου αφιέρωσε το Μουσείο Μπενάκη στα 80 μου.

Δημοσιογράφος πάντως, δεν έγινα!

Για μιαν άλλη Καθαρή Δευτέρα

Σας την εύχομαι αυτή τη Δευτέρα

καθαρή – ολοκάθαρη.

Ούτε ένα συννεφάκι στον Ουρανό

Μικροί αετοί καρφιτσωμένοι στο στερέωμα

ζωγραφισμένοι από τον Μπάρμπα-Σπύρο Βασιλείου,

ώστε να μην πέφτουν και κλαίνε τα παιδιά.

Αλλά εκεί, σταθεροί, να δείχνουν

Το βάθος του ουρανού και του μέλλοντος μας.

Όμως δεν είναι αληθινοί. Σκηνογραφία!

Σκηνογραφία να κρύβει τη λάσπη

με την οποία ζούμε και παλεύουμε.

Νηστήσιμα δεν χρειαζόμαστε φέτος

Τόσα χρόνια νηστεύουμε

όλα τα λιπαρά και τα αρτύματα.

Καμία διαφορά δεν θα είχε η νηστεία.

Ίσως του χρόνου βρούμε κάτι καλό, να το στερηθούμε.

Τέτοια μέρα παλιά ανέβαινε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής

ίσιος και ευθυτενής στου Φιλοπάππου

και μέτραγε τις ωραίες πλάκες του Πικιώνη

που είχε συνθέσει το ψηφιδωτό της ζωής μας

από τους αρχαίους χρόνους μέχρι σήμερα.

Αλλά που να φανταστεί ο σοφός Πικιώνης,

πόσο ακάθαρτοι θα υποδεχθούμε φέτος την καθαρή αυτή μέρα.

Ήταν κάτι γιορτές παλιά που ξεφαντώναμε, έξω καρδιά!

Με μουσικές, νταούλια, κλαρίνα και όργανα.

Μερικοί λεβέντες χόρευαν και πήδαγαν στα ουράνια.

Τώρα κανείς δεν πηδάει παρά για να ορμήξει στον άλλο,

Να πιαστούνε μπαμπέσικα με βαριοπούλες και μολότωφ

Χωρίς καλά-καλά να ξέρουν γιατί.

Έτσι ξένοι πια αντί για φίλοι, μεζέδες δεν έχουμε παρά οργή και φθόνο.

Κερνάμε μίσος και χολή, λάσπη, βία κι απάτη.

Κανείς δεν εμπιστεύεται τον άλλο, κανείς δεν στηρίζει

παρά μονάχα τους «δικούς» του.

Κανείς δεν αγαπάει: λίγοι ερωτευμένοι στο σπασμένο παγκάκι

και οι μανάδες που αγκαλιάζουν τα παιδιά τους.    

Άραγε θα έρθει ποτέ καιρός να πορευτούμε ενωμένοι;

Να ζήσουμε μία Δευτέρα καθαρή από μίσος και φθόνο.

Να γιορτάσουμε μέσα σε παιδικές ζωγραφιές, ανάμεσα σε δέντρα και σπιτάκια,

να κερδίσουμε πάλι την αθωότητα και την καλή καρδιά.

Και να έρθει τότε μια Καθαρή Δευτέρα φωτεινή και διάφανη

πάνω από την Ελλάδα…

Οι ανύπαρκτες μειονότητες

Αν ήμουν ο Έλληνας πρέσβης στο Λονδίνο και έπαιρνα εντολή από την υπηρεσία μου να απαντήσω στο BBC γράφοντας ότι «στην Ελλάδα υπάρχει μόνο μία μειονότης, η Μουσουλμανική» θα έστελνα πίσω …μία παραίτηση.

Γιατί δεν θα άντεχα ένα τόσο μεγάλο ψέμα, μόνο και μόνο επειδή εδώ και χρόνια (από τον καιρό του Μεταξά) έχει καθιερωθεί αυτή η ανόητη φράση σαν επίσημη πολιτική του Ελληνικού Κράτους.

Διότι εκτός από την Μουσουλμανική (στην πραγματικότητα: Τουρκική) υπάρχουν εδώ πολλές μειονότητες: Εθνικές (Αλβανικές, Σλαβικές, Τουρκικές) Θρησκευτικές,  (Εβραίοι, Καθολικοί, Διαμαρτυρόμενοι, Μάρτυρες του Ιεχωβά), γλωσσικές  (Σλαβόφωνοι,  Ρωσοπόντιοι, τουρκόφωνοι και αλβανόφωνοι, Εβραίοι, Βλάχοι, Αρμένιοι και Τσιγγάνοι).

Γιατί άραγε «έγινε σάλος» όταν ένας κοτσονάτος ενενηνταδυάχρονος έλληνας σλαβόφωνος δικηγόρος αφηγήθηκε στο BBC τι διωγμούς έχει υποστεί η κοινότητά του από τον καιρό του Μεταξά. Ένας άνθρωπος που από την αρχή διευκρίνισε πως είναι εθνικά Μακεδόνας, αλλά Έλληνας πατριώτης.

Δηλαδή ένας δικός μας Βορειοηπειρώτης ή Κωνσταντινουπολίτης δεν έχει το δικαίωμα να νιώθει εθνικά Έλληνας; Η αρχή του αυτοπροσδιορισμού που συνυπογράψαμε κι εμείς στην Διεθνή Συμφωνία της ΔΑΣΕ (νυν ΟΑΣΕ) ισχύει μόνο για τους δικούς μας μειονοτικούς και όχι για τους ξένους;

Ο φανατικός εθνικισμός μας φταίει που μας φοβίζουν τόσο οι μειονότητες, ενώ είμαστε από τις πιο ομοιογενείς χώρες της Ευρώπης; Γιατί; Επειδή μιλάνε άλλη γλώσσα; Έχουν άλλη θρησκεία; Για σκεφθείτε την Ελβετία: τέσσερεις επίσημες γλώσσες και τουλάχιστον δύο θρησκείες! Εθνική συνεργασία και συνοχή: απόλυτη!

Ενώ εδώ οι μειονότητές μας ανήκουν στην κατηγορία που περιέγραψε ο Γιώργος Μαργαρίτης στο διαφωτιστικό βιβλίο του: «Ανεπιθύμητοι Συμπατριώτες», 2005.

Έχω ζήσει σε χώρες που αποτελούνται από «μεγάλες μειονότητες» και κατάλαβα πως αυτές είναι πλούτος για ένα έθνος. Πάρτε την Γερμανία: τα «κρατίδια» που λέμε εμείς (μερικά μεγαλύτερα από την Ελλάδα…) έχουν τις δικές τους διαλέκτους που διδάσκονται στα σχολεία, έχουν δική τους ιστορία, λογοτεχνία, θέατρο - και είναι τελείως διακριτά: Όταν δύο Βαυαροί μιλούν την διάλεκτό τους, ένας Βερολινέζος δεν καταλαβαίνει λέξη.

Πολύ σωστά γράφει ο Πάσχος Μανδραβέλης (Καθημερινή 26.2.) ότι: «Οι υπερεθνικιστές είναι αυτοί που μεταμορφώνουν τις μειονότητες σε πολιτικές οντότητες. Η εργώδης προσπάθεια για ομογενοποίηση των πληθυσμών καταλήγει κατά κανόνα σε διώξεις, και οι άνθρωποι –οι λίγοι, οι διαφορετικοί– πρέπει να πάρουν το στάτους της μειονότητας για να προστατευτούν».

Τι τράβηξαν οι Μουσουλμάνοι της Θράκης! Έζησα την εποχή με τις «μπάρες» όπου χρειαζόσουν ειδική άδεια  για να περιηγηθείς χωριά. Όπου οι ντόπιοι ούτε άδεια οδήγησης αυτοκινήτου ή τρακτέρ, ούτε άδεια οικοδομής μπορούσαν να πάρουν.

Είναι παράδοξο: φοβόμαστε τις μειονότητες και κάνουμε ότι μπορούμε για να τις καταπιέσουμε και να τις στρέψουμε εναντίον μας. Ενώ η φυσική τάση μίας μικρής ομάδας ανθρώπων που ζει μέσα σε ένα μεγαλύτερο σύνολο, είναι να ενσωματωθεί και τελικά να αφομοιωθεί.

Υπήρξαν και θετικές εξαιρέσεις: «Η εκπαίδευση Μουσουλμανοπαίδων» στην Θράκη υπήρξε ένα διεθνώς πρωτοποριακό έργο. Με το παλιό δίγλωσσο μειονοτικό σχολείο τα παιδιά δεν μάθαιναν ούτε Ελληνικά ούτε Τουρκικά. Ως το 1997 το 65% των παιδιών της μειονότητας δεν τέλειωναν το γυμνάσιο. Αξίζει να μπείτε στο YouTube για να δείτε πως άλλαξαν τα πράγματα. Πληκτρολογήστε: «Εκπαίδευση Μουσουλμανοπαίδων» και θα παρακολουθήσετε ένα θαύμα.

Αυτός είναι ο σωστός τρόπος να αντιμετωπίζεται μία μειονότητα. Με σεβασμό στα δικαιώματά της και με βοήθεια για την ενσωμάτωση και την προκοπή των μελών της.

Υπογράψαμε τη συμφωνία των Πρεσπών που, με όλες τις ελλείψεις και τα λάθη της, ήταν ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση – και τώρα δημιουργούμε ζητήματα από το τίποτα! Είναι καιρός να ενηλικιωθούμε και να μην μας εκμεταλλεύονται όσοι σπεκουλάρουν πάνω σε αστήρικτους φόβους. Θυμηθείτε τον Dr. Samuel Johnson: «Ο εθνικισμός είναι το τελευταίο καταφύγιο των παλιανθρώπων».