Ο καλός φίλος και παλιός blogger Antvol μου έστειλε ένα γράμμα με ευχές. Και μαζί είχε τα τελευταία του νέα:
«Άκου τώρα και μια προσωπική ιστορία: πριν από λίγες ημέρες,
[ ] διάβασα (για πρώτη φορά - τι ντροπή ...) τον Petit Prince, και, όπως λέει
κι η νεολαία, "έπαθα πλάκα"!. Αν είναι δυνατόν, τέτοιο υπέροχο
βιβλίο, και μου είχε ξεφύγει, ειλικρινά δεν με συγχωρώ. Κι από την άλλη, πολύ
χαίρομαι που, έστω και τώρα, ήρθα σε επαφή με το αριστούργημα αυτό (κάλλιο αργά,
κλπ)».
Ο Μικρός Πρίγκιπας, του Antoine de Saint-Exypéry! Το γράμμα του φίλου με έκανε να τον
ξαναδιαβάσω. Και να συλλογιστώ την περίεργη μοίρα των βιβλίων… «Habent sua fata
libelli» έγραψε ο Terentianus Maurus τον δεύτερον αιώνα μετά Χριστόν. Και υπονοούσε
τον αναγνώστη: «Pro captu lectoris» είναι η αρχή
του στίχου. Δηλαδή: «Ανάλογα με την πρόσληψη του αναγνώστη έχουν τα βιβλία την
μοίρα τους».
Δεν χρειαζόμασταν την «Νέα Κριτική»
να μας πει πως ο αναγνώστης φτιάχνει το
βιβλίο. Το ήξεραν και πριν δύο χιλιάδες χρόνια. Κι εμείς που γράφουμε, συχνά
ξεχνάμε πως η μοίρα των βιβλίων μας θα διαμορφωθεί ανεξάρτητα από τις προθέσεις
μας.
Τα δύο τελευταία βιβλία του Saint-Exypéry είναι ένα αδυσώπητο παράδειγμα. Και τα δύο δημοσιεύτηκαν στην
Γαλλία μετά τον θάνατό του. Το ένα ήταν ένας τόμος πεντακοσίων πυκνογραμμένων
σελίδων με τίτλο «La Citadelle» (Το Κάστρο). Όγκος τεράστιος για ένα συγγραφέα
του οποίου τα άλλα βιβλία σπάνια ξεπερνούσαν τις εκατό σελίδες. Ήταν το μεγάλο του έργο, (magnum opus,) το απόσταγμα
όλης του της ζωής, το βιβλίο που θα ολοκληρωνόταν μόνο με τον θάνατό του (όπως και
έγινε).
Το άλλο ήταν ένα παραμύθι για παιδιά εβδομήντα σελίδων με
σκίτσα του συγγραφέα που πρωτοκυκλοφόρησε στα Αγγλικά το 1943 (ο συγγραφέας
ζούσε τότε στην Νέα Υόρκη). «Ο Μικρός Πρίγκιπας».
Είναι σήμερα το πιο διαδεδομένο Γαλλικό βιβλίο στην ιστορία.
Μεταφράστηκε σε διακόσιες πενήντα γλώσσες και διαλέκτους και έχει πουλήσει πάνω
από διακόσια εκατομμύρια αντίτυπα. Ψηφίστηκε στη Γαλλία ως το καλύτερο βιβλίο
του 20ου αιώνα. Κάθε γενιά το ανακαλύπτει από την αρχή – όπως κι ο
φίλος μου, στη ώριμη ηλικία του. Δεν υπάρχει εγγράμματος άνθρωπος στον κόσμο
που να μην έχει συγκινηθεί με τον Μικρό Πρίγκιπα.
Και το magnum opus; Το βιβλίο της ζωής του; La Citadelle; Ελάχιστοι
το γνωρίζουν, ακόμα λιγότεροι το έχουν διαβάσει. Ενώ τα πρώτα του μυθιστορήματα
ανατυπώνονται, θα δυσκολευθείτε να βρείτε αντίτυπό του τελευταίου.
Τι έκπληξη θα δοκίμαζε ο ακούραστος αεροπόρος, που διάβαζε
και μέσα στο μονοπλάνο του, με το παιχνίδι που του έπαιξε η μοίρα. Σίγουρα
ένιωσε γράφοντας τον «Μικρό Πρίγκιπα» ότι ήταν ένα τέλειο έργο - αλλά δεν θα
φανταζόταν την τύχη του.
Κι όμως η ετυμηγορία των αναγνωστών ήταν σωστή. Εγώ, που διάβασα και το μεγάλο έργο, σας βεβαιώνω ότι το μικρό τα είχε ήδη πει όλα. Με τον πιο άμεσο και δυνατό τρόπο.
Τον τρόπο του αριστουργήματος.
