Η παρουσία της «Ντοκουμέντα 14» στην Αθήνα ήταν η σταγόνα (και τι πληθωρική σταγόνα!) που ξεχείλισε το ποτήρι. Από καιρό είχα αρχίσει να προβληματίζομαι με την σύγχρονη τέχνη.
Η προφανής πρώτη απάντηση στον προβληματισμό μου είναι: «Γέρασες! Μεγάλωσες με την αρχαιότητα, την Αναγέννηση, το Μπαρόκ, τον Ρομαντισμό. Ανδρώθηκες με τους ιμπρεσιονιστές, τους εξπρεσιονιστές, τους σουρεαλιστές. Έφτασες να αγαπήσεις την αφαίρεση, τις πρώτες εγκαταστάσεις, τον μεταμοντερνισμό. Ε! πόσα πια να αφομοιώσει ένας άνθρωπος;».
Παραδέχομαι πως γέρασα – το λέει και η ταυτότητά μου. Εξακολουθώ όμως να παθιάζομαι για την τέχνη. Αλλά το πάθος μου αφορά περισσότερο την μουσική και την λογοτεχνία. Όσο για τις νεότερες εικαστικές δημιουργίες… δεν τα πάω καλά. Με μερικές επικοινωνώ – χωρίς να είμαι πάντα σίγουρος αν το μήνυμα που έλαβα ήταν αυτό που ήθελε να στείλει ο καλλιτέχνης. Και συχνά δεν παίρνω κανένα μήνυμα.
Πολλές φορές αναρωτιέμαι αν ο συνεχής πειραματισμός που κυριαρχεί σήμερα στα εικαστικά έχει γίνει αυτοσκοπός. Αυτό ισχύει και για το θέατρο, όπου συχνά ο σκηνοθέτης παραμερίζει εντελώς τον συγγραφέα. Η ερμηνεία του δεν είναι μία ανάγνωση του κειμένου αλλά μία καινούργια δημιουργία με αφορμή το πρωτότυπο.
Πάντα η τέχνη είχε δύο βασικούς σκοπούς. Να τέρψει και να προβληματίσει. Παλιότερα ήταν 70% τέρψη και 30% προβληματισμός. Σήμερα έχουν αντιστραφεί τα ποσοστά. Στην καλύτερη μορφή της μπορούσε να κάνει και τα δύο μαζί σε ίση δόση. Για μένα ένα αριστούργημα είναι αυτό που πραγματώνει αυτή την ισορροπία. Π. χ. μία όπερα του Μότσαρτ (και γενικά όλος ο Μότσαρτ…).
Ας είναι: τόπο στα νιάτα! Περιορίζομαι να ξαναβλέπω τα πεπαλαιωμένα κλασικά. Και σας παραθέτω δύο ιδιαίτερες λήψεις χιλιοειδωμένων κλασικών μνημείων, όπως μάλλον δεν τα έχετε ξαναδεί. Η τεχνολογία – ένας τερατώδης τηλεφακός – μου επέτρεψε να τα φωτογραφήσω από απόσταση άνω του χιλιομέτρου, σε μία οπτική γωνία από την οποία κανονικά είναι τόσο μικρά, που δεν φαίνονται καθόλου.
