"Ο Δικ Σανδ ώρμησε με την μάχαιραν εις την χείρα" |
Από μικρό παιδί, τον Ιούλιο Βερν τον είχα μάθει απ’ έξω. Και μάλιστα στις
εκδόσεις Ιωάννου Ν. Σιδέρη (δεκαετίας του 20), στην απόλυτη καθαρεύουσα (την
οποία μιμήθηκε ο Εμπειρίκος).
Κάποια στιγμή, στο Ναυτικό, βρεθήκαμε τρεις που
είχαμε την ίδια λόξα, ιδρύσαμε (για μερικές ημέρες) τον «Σύλλογο Ελλήνων
Βερνιστών» και απαγγέλαμε από στήθους ολόκληρα χωρία των κείμενων. Π. χ.: «Τη 2 Φεβρουαρίου 1873, ο μυοπάρων (γολετόβρικον)
Πίλγριμ ευρίσκετο υπό την 43 57΄ μοίραν νοτίου πλάτους και 165 19΄δυτικού
μήκους του μεσημβρινού της Γρηνβίχης». Είναι η αρχή του μυθιστορήματος «Ο
Δεκαπενταετής Πλοίαρχος» ο οποίος απεικονίζεται στο αρχικό μας χαρακτικό. (Με
αυτόν ταυτιζόμουν απόλυτα).
Γιατί τα γράφω αυτά; Για τον Βερν και την επίδρασή του, έχω
γράψει αλλού, διεξοδικά. Η σειρά των βιβλίων του έφερε τον γενικό τίτλο «Τα φανταστικά
ταξίδια» (Les voyages extraordinaires).
Και ακριβώς για τέτοια ταξίδια θα μιλήσουμε τώρα.
Από τον πρώτο γάμο του πατέρα μου, είχα μία αδελφή 14 χρόνια
μεγαλύτερή μου. (Δεν υπάρχει πια). Γύρω στο 1947 (εγώ δώδεκα χρονών) ξεκίνησε
μία «επιχείρηση συνοικέσιο». Ήταν ήδη 26 ετών και με την δρακόντεια ηθική του
πατέρα μου που την κρατούσε κλειδωμένη, δεν υπήρχε περίπτωση να συναντήσει ποτέ
τον μέλλοντα. Άρα, συνοικέσιο.
Από τους υποψήφιους που παρέλασαν θυμάμαι μόνον δύο. Ο ένας
ήταν αξιωματικός του (τότε) Βασιλικού Ναυτικού και φορούσε μεγάλη στολή.
Την θαύμασα.
Ο δεύτερος μας ήρθε κρατώντας ένα τσαμπί ...μπανάνες. Μην
γελάσετε. Ήταν η πρώτη φορά που βλέπαμε (όλοι) μπανάνες – και κάναμε πολλά
χρόνια να τις ξαναδούμε.
Αυτός ήταν τέλειος για …μένα. Ομογενής από την Ταγκανίκα,
κάτοικος του Νταρ ες Σαλάμ, πάμπλουτος, με απέραντες φυτείες στο εσωτερικό της
χώρας. Για δύο τρεις μήνες (όσο κράτησαν οι διαπραγματεύσεις, που τελικά
απέτυχαν) εγώ ζούσα στην Αφρική. Καβάλα σε μεγάλο άλογο, με την καραμπίνα στην
πλάτη (με είχε διαβεβαιώσει πως υπήρχαν πολλά λιοντάρια και τίγρεις) διέσχιζα
τις φυτείες και επέβλεπα τους μαύρους καλλιεργητές.
Το δεύτερο φανταστικό μου ταξίδι έγινε στην αρχή της
δεκαετίας του 60. Επιστρέφοντας από την Γερμανία έζησα την πιο δύσκολη περίοδο
της ζωής μου. Ο πατέρας μου είχε φύγει από το σπίτι, εγώ υπηρετούσα στο Ναυτικό.
Δεν υπήρχαν χρήματα, η μητέρα πουλούσε χαλιά, σερβίτσια, έπιπλα, κοσμήματα, για
να μας θρέψει. Έκανα ό,τι δουλειά έβρισκα: μεταφράσεις, μαθήματα αγγλικών,
γαλλικών, γερμανικών…
Στο Μόναχο είχα γνωρίσει ένα φοιτητή Νεοζηλανδό με τον οποίο
είχαμε κοινά ενδιαφέροντα – κυρίως την ποίηση.
Αλληλογραφούσαμε και αφού έφυγα.
Κάποια στιγμή του έγραψα για τις δυσκολίες που πέρναγα – και με κάλεσε να πάω
εκεί. Φαίνεται ότι είχε οικονομική άνεση και μεγάλο σπίτι, όπου θα μπορούσα να
μείνω όσο θέλω. Και θα ήταν εύκολο να μου βρει μία καλή δουλειά, ώστε να
μεταναστεύσω για πάντα.
Παράλληλα μου έστελνε καρτ ποστάλ με φωτογραφίες υπέροχων
τοπίων. Τα βράδια, κυρίως όταν κοιμόμουνα νηστικός, έκανα το φανταστικό μου
ταξίδι. Για περίπου ένα χρόνο, μέχρι που βρήκα δουλειά στην διαφήμιση, ζούσα
περισσότερο εκεί παρά εδώ.
Νεα Ζηλανδία: Φωτογραφία από τον γάμο του ανεψιού της συζύγου μου με ...Νεοζηλανδέζα! |
Προχθές συνάντησα ένα γείτονα ο οποίος μόλις είχε γυρίσει
από ταξίδι στη Νέα Ζηλανδία. Άρχισε να μου περιγράφει τις ομορφιές της, οπότε
τον ξάφνιασα λέγοντάς του πως τις γνωρίζω. Έχω πάει κι εγώ εκεί!
Ξάφνιασα και τον εαυτό μου, όταν με άκουσα να το λέω. Αλλά
μήπως δεν είχα πάει; Μήπως δεν είχα ζήσει εκεί με την φαντασία μου,
πολλούς μήνες; Μήπως δεν είχα μάθει απ' έξω τα τοπία, μελετώντας φωτογραφίες;
Ναι και στην Τανγκανίκα και στην Νέα Ζηλανδία έχω ταξιδέψει,
όπως και ο Ιούλιος Βερν στο φεγγάρι. Στο κάτω κάτω, τι άλλο είμαστε εμείς οι
συγγραφείς, όταν αφηγούμαστε: παραμυθάδες και επαγγελματίες ψεύτες!
Αγαπητέ κ. Δήμου, να'στε καλά, μου φτιάξατε τη μέρα με το Βερν, του οποίου κι εγώ φανατικός αναγνώστης, αλλά όχι στα όρια της αποστήθισης! Θυμάμαι στα χρόνια του δημοτικού-γυμνασίου να γράφω σε γραφομηχανή τη λίστα των βιβλίων του που είχα διαβάσει, τα περισσότερα από τη δανειστική βιβλιοθήκη Κοραή της Χίου, και η οποία ξεπερνούσε τα 100. Βέβαια σε νεώτερες μεταφράσεις-διασκευές των εκδόσεων Αστέρος ή Αγκύρας σε επιμέλεια Πωλ Μενεστρέλ. Σε καθαρευουσιάνικη μετάφραση είχα την τύχη να διαβάσω μόνο τα τέκνα του πλοιάρχου Γκραντ, όπου ο φυσιοδίφης Παγανέλης έδινε ρεσιτάλ με τις γνώσεις του για τα μέρη που επισκέπτονταν. Είμαι σίγουρος ότι χωρίς τον Βερν δεν θα είχα ποτέ την ευκαιρία να "επισκεφτώ" ούτε την Παταγωνία, ούτε τις νήσους Τριστάν δα Κούνχα και ούτε φυσικά την Ισλανδία και τον κρατήρα Σκαρτάρι ακολουθώντας τα βήματα του Άρνεμ Σάκνουσεμ. Εδώ είχα ταυτιστεί και με τον θείο Όττο και με τον ανηψιό Άξελ, που για κάμποσο καιρό διάβαζα λανθασμένα Άλεξ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤελευταία βρήκα ένα βιβλίο του Βερν που δεν ήξερα την ύπαρξή του (αν και είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν και πολύ περισσότερα). Λέγεται "Εκτόρ Σερβαντάκ - Ταξίδια και περιπέτειες στο ηλιακό σύστημα", αν δεν το γνωρίζετε αξίζει να το διαβάσετε. Οι ήρωες ταξιδεύουν στο ηλιακό σύστημα καβάλα σε ένα κομήτη!
Και μιας και μιλάμε για ταξίδια που δεν κάναμε, εδώ φυσικά είναι που μελαγχολεί κανείς, γνωρίζοντας ότι η γενιά μας δεν θα προλάβει να κάνει τέτοια ταξίδια... Ζηλεύω αφόρητα τις επόμενες γενιές!
Εξαιρετικό!
ΑπάντησηΔιαγραφήΠολύ ενδιαφέρον το θέμα και αυτά που περιγράφεις... Παραθέτω ένα τραγούδι του Μάνου Ελευθερίου που μου ήρθε αυτόματα στο νου, πριν επανέλθω:
ΑπάντησηΔιαγραφήΚι εγώ που νόμιζα πως ζεις στην Αυστραλία
και τόσα χρόνια πως γυρνούσες κάπου εκεί
από μια σύμπτωση τυχαία και γελοία
σε βρήκα δίπλα στη δική μου φυλακή
Ποτέ δεν είχες ταξιδέψει Αυστραλία
ποτέ δεν ήθελες να φύγεις, τώρα λες
Ήταν το πρόσχημα σε μιαν αντιζηλία
για να κρυφτείς μεσ’ τη σιωπή χωρίς να κλαις
Κι εγώ που νόμιζα πως ήτανε δειλία
για να ξεχάσεις, ίσως και να εργαστείς
στη μακρινή σε φανταζόμουν Αυστραλία
κι όχι δυο βήματα από μένα, πως θα ζεις
Εχώ πάλι κάνω ταξίδια στο παρελθόν - έχω φτιάξει χρονομηχανή με τη φαντασία μου!
ΑπάντησηΔιαγραφήΑντίστοιχα λοιπόν έχω ταξιδέψει στην Αθήνα, όχι όμως την τωρινή που φυσικά τη ζω, αλλά σε εκείνη του Περικλή. Γεύομαι τα αρχαία φαγητά, ζω σε σπίτια χωρίς τζάμια (δεν είχαν ανακαλυφθεί) και προσαρμόζομαι σε ζωή χωρίς πρόσβαση σε τρεχούμενο νερό.
Συναντώ Αθηναίους και τους ακούω να φιλοσοφούν ενώ εγώ έχω γνώσεις του 21ου αιώνα. Ξαφνικά φαίνομαι πιο σοφός από τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα!
Φιλική υπενθύμιση: στην Αθήνα του 5ου αιώνα π.χ. οι θύρες των οικιών άνοιγαν προς τα έξω. Οι εξερχόμενοι χτυπούσαν την πόρτα, προτού βγουν, για να μην χτυπήσουν τους περαστικούς.
ΔιαγραφήΟ Ιούλιος Βέρν είναι υπέροχος συγγραφέας. Δύσκολα θα υπάρξει ξανά συγγραφέας που να έχει τόσο καλοπροαίρετο και ευγενές πλησίασμα στην παιδική ψυχή.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυμφωνώ με το "υπέροχος" - διαφωνώ με την "παιδική ψυχή". Δοκιμάστε να τον ξαναδιαβάσετε τώρα, μεγάλος. Θα απορήσετε. Βρήτε βιβλία του που δεν είχατε διαβάσει μικρός, π.χ. το "Εκτόρ Σερβαντάκ" που αναφέρει ο παραπάνω ο Άλεξ ή τον "Ματία Σάντορφ" που ανακάλυψα εγώ στα 40 μου.
ΔιαγραφήΓια την σχέση μου με τον Βερν διαβάστε αυτό: ΕΔΩ
Θα ξαναδιαβάσω ό,τι βιβλίο του μπορώ να βρω.
ΔιαγραφήΔυνατό το κείμενό σας για τη σχέση σας με τον Βερν.
Υποψιάζομαι ότι η εποχή που ο Βερν δημιούργησε (1850 - 1900) παίζει κι αυτή το ρόλο της. Ήταν ηρωική εποχή γεμάτη ιδέες, εφευρέσεις, ανακαλύψεις. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι ο 19ος αι. είναι ο αιώνας της λογικής και της rationality. Δεν αμφιβάλλω ότι σήμερα ζούμε εξελίσσοντας τις ιδέες που συνελήφθησαν αυτό τον αιώνα.
Τον Ματία Σαντόρφ είχα προσπαθήσει να τον διαβάσω μικρός και είχα σταματήσει μετά τις πρώτες σελίδες. Τί φοβερό τέλος!
ΔιαγραφήΑλήθεια, αγαπητοί, ξέρετε πού μπορεί να βρει κανείς πραγματικές μεταφράσεις στα ελληνικά; Γιατί οι περισσότερες εκδόσεις είναι περιλήψεις ή παιδικές διασκευές. Δυστυχώς γαλλικά δεν ξέρω... Υπάρχουν, βέβαια, μεταφράσεις στα αγγλικά στο internet.
Α, εγώ πάλι τον Ματία Σαντόρφ τον είχα διαβάσει μικρός (στο Γυμνάσιο, για την ακρίβεια),και μου άρεσε πάρα πολύ! :)
ΔιαγραφήΑκόμα θυμάμαι την διαδικασία της κρυπτογράφησης των μηνυμάτων των επαναστατών, με τη βοήθεια της "αποκρυπτογραφικής κλείδας", και πώς καταφέρανε και "έσπασαν" τον κωδικό, δηλαδή ουσιαστικά δεν τον έσπασαν, απλά έκλεψαν την κλείδα και καταφέρανε να αποκρυπτογραφήσουν το μήνυμα οι κακοί της ιστορίας! Αυτού του είδους η επίθεση, τη σήμερον εποχή, ξέρετε πώς λέγεται; Social Engineering attack! :P (Δηλαδή, η απόσπαση της εμπιστοσύνης ατόμων, και μέσω αυτής, η υποκλοπή μυστικών κωδικών, ευαίσθητων και απόρρητων πληροφοριών, κτλ.) Και... κρυπτογράφος και χάκερ ο Ι.Βερν λοιπόν! :P :D Tελικα, τώρα που το 'φερε η μοίρα να γίνω κι εγώ... Πληροφορικάριος (ε, άμα διαβάσετε το βιβλίου Ν.Δήμου "Μιλώντας με έναν νέο για επαναστάσεις, τεχνολογικές και άλλες", μάλλον θα γίνετε κι εσείς! :P ;)) , όποτε τυγχάνει να διαβάσω για κρυπτογραφία και κρυπτανάλυση, το μυαλό μου πάει αμέσως στον Ματτία Σαντόρφ και την... θρυλική αποκρυπτογραφική κλείδα του! :D
Α, και επίσης να πω ότι διαφωνώ κι εγώ με την κατάταξη του Ι.Βερν ως συγγραφέα παιδικών βιβλίων! Αν έχω διαβάσει καλά, και ο ίδιος το είχε καημό που ποτέ δεν τον ενέταξαν στην Γαλλική Ακαδημία Λογοτεχνών ή καποια ανάλογη ακαδημία (δηλαδή ουσιαστικά, ποτέ δεν τον αναγνώρισαν ως λογοτέχνη), και πράγματι, από το όλο έργο του, δεν συνάγεται ότι είναι ένας συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας! Τώρα, γιατί η ... ιστορία τον ενέταξε στην κατηγορία αυτή, σίγουρα ο... θρυλικός Πωλ Μενεστρέλ :P , θα έχει μία πιο καλή απάντηση! :D
ΔιαγραφήΚι εμένα το κείμενό σας μου έφερε στο νου ενα τραγούδι σε στίχους Λένας Παππά και μουσική Χάρη Κατσιμίχα
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο δωμάτιο
Μες στο κλειστό δωμάτιο μπορείς να βρεις
ό, τι δεν τόλμησες ποτέ να ονειρευτείς
κι ό,τι μέσα σου βαθιά αγάπησες
κι όμως ποτέ δεν είδες να βγαίνει αληθινό
Όλα είναι εκεί, εκεί υπάρχουν όλα
μες στο κλειστό δωμάτιο, όλα και τίποτα
αγάλματα θεών λησμονημένων και της Ελένης το πουκάμισο
όλα είναι εκεί κι άλλα πολλά, που κάποτε φαντάστηκες
Ο φόβος του Χριστού στον κήπο της Γεθσημανή**
τα βήματα της θλίψης του, της αίγλης του το φως
το αίμα των θυσιασμένων και οι χαμένοι στόχοι τους
το ψύχος το δριμύ των χωρισμών
Το διαμαντένιο αηδόνι του βασιλιά της Κίνας
σινιάλα από φάρους που σβηστήκαν
και μαγικά τοτέμ από άγνωστες φυλές
κι εφηβικά κορμιά και καλοκαίρια γαλανά
θάνατοι και φωτιές κι αόρατη ομορφιά
Μες στο κλειστό δωμάτιο υπάρχουν όλα
αν έχεις μάτια να τα δεις, αν έχεις χέρια να τ’ αγγίξεις
μπορείς να βρεις κλειδί να ξεκλειδώσεις τη σιωπή τους
αρκεί να πας, ολάνοιχτος, γυρεύοντάς τα
Με πήγατε πολύ πίσω, κύριε Δήμου! Όταν ήμουνα μικρή υπήρχε ένα άλμπουμ στο σπίτι του παππού και της γιαγιάς που με μάγευε. Ηταν γεμάτο φωτογραφίες από "τας Ινδίας" της εποχής της δεκαετίας 1940-50, κυρίως από την Βομβάη. Ωρες καθόμουνα να χαζεύω την κάθε φωτογραφία και η μεγαλύτερη απόλαυση ήταν όταν καθόταν δίπλα μου ο παππούς μου για να μού εξηγεί.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕικόνες που μού έρχονται στο νου: υπαίθριος καθαριστής αυτιών με την άσπρη κελεμπία του, μαιμουδάκια που περιεργάζονται το καπέλο του παππού και στο τέλος το σκίζουν, πομπή ελεφάντων σε κάποια γιορτή, ωραία άσπρα κτίρια (μπορεί να έδειχναν άσπρα στην ασπρόμαυρη φωτογραφία).
Εκτός από τις φωτογραφίες, έχω να θυμάμαι και τις διηγήσεις του πατέρα μου από τη σκοπιά ενός ευαίσθητου δεκαεξάρη που ποτέ δεν ξεπέρασε το σοκ της "δουλοπρέπειας" του ινδού προς τον λευκό.
Μπορεί να μην κατάφερα να πάω ένα ταξίδι στην Ινδία αλλά κατά κάποιο τρόπο περιλαμβάνεται στις "πατρίδες" μου.
Παλαιότερα, την εποχή που άκουγα ψυχεδελικό ροκ του 60 ήθελα πάρα πολύ να επισκευτώ το San Francisco, πλέον δεν καίγομαι τόσο πολύ, επίσης θέλω πολύ να επισκευτώ τη Βυρητό, μάλλον θα έχει ρίσκο και το Βερολίνο...
ΑπάντησηΔιαγραφήΤα καλύτερα ταξίδια που έχω κάνει είναι στη Βοστώνη, θεωρητικά πήγα για summer school, στη πράξη για να δω τον θίασο του Παναγούλια... και το Seattle το οποίο είναι εξ' αποστάσεως η καλύτερη πόλη που έχω επισκευτεί!
Από Ελλάδα θέλω να πάω στο Πήλιο και στα Κύθηρα τα οποία μάλον θα επισκευτώ φέτος :)
Το ταξίδι των ονείρων μου: Υπερσιβηρικός!
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυαγγελία Χ.
Δύσκολα θα το αντέξετε...
ΔιαγραφήΘάλαττα Θάλαττα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΌταν τελειώσαμε το Δημοτικό, η μάνα μου μας... αντάμειψε με Αυγουστιάτικες διακοπές σε μια απαίσια χουντο-χριστιανική κατασκήνωση, ψηλά, στην Παλιοβούνα, πιο πάνω κι από την Καλαβρούζα, κάτι σαν ορεινή φυλακή, την οποία που και που βλέπω στους εφιάλτες μου, αλλά με νοσταλγία κι όλας - τι σου είναι ο άνθρωπος…
Το μόνο που άξιζε ήταν το απέραντο και πυκνό δάσος πίσω μας και η θέα μπροστά: θάλασσα όσο έπιανε το μάτι σου, από την Πάτρα ως την... Κεφαλονιά, λέγανε οι μεγάλοι, οι οποίοι μάλλον εννοούσαν τ΄ αντιφεγγίσματα του Μεσολογγιού.
Κι όταν είσαι παιδί σ΄ έναν στρατώνα με φωνακλάδες ομαδάρχες, βλοσυρούς αρχηγούς και υπαρχηγούς, αγγαρείες, τιμωρίες, καψώνια και τα συναφή, το μόνο που σκέφτεσαι είναι να φύγεις, να φύγεις και να μην ξαναγυρίσεις κι επειδή πιο ψηλά δεν μπορούσαμε να πάμε, αρχίσαμε να συνωμοτούμε πώς θα δραπετεύσουμε προς τη θάλασσα.
Ένα απόγευμα είδαμε μια γριά με κάμποσα κατσίκια. Τα σταμάτησε ή μάλλον την σταμάτησαν για να ξεδιψάσουν από το λάκκο όπου ολόχρονα έπεφτε το νερό της πηγής, κάπως αδύναμο το καλοκαίρι, και στη συνέχεια ξεχείλιζε κατά τη ρεματιά.
Έτσι μάθαμε πως η ρεματιά αυτή κάαααποια στιγμή έφτανε ως τη... θάλασσα και το πιο σημαντικό, ότι από δίπλα της έτρεχε ένα μονοπάτι που το είχανε σκαλίσει από αιώνες τα κοπάδια των παππούδων της γριάς, μια γνώση που μεταφερόταν από κοπάδι σε κοπάδι και από γενιά σε γενιά.
Άρα, δεν είχαμε παρά να ακολουθήσουμε, από κάποια απόσταση το πρώτο κοπάδι που θα ξαναπεράσει, με ή χωρίς οδηγό, και αφού ξέρανε τα κατσίκια πού να σταματήσουν για νερό, που να στρίψουν για να κόψουν δρόμο και τα λοιπά, αργά ή γρήγορα θα φτάναμε στη θάλασσα - λες και τα γίδια δεν είχανε άλλη έγνοια από το πώς να φτάσουνε στη…. θάλασσα.
Κρατάγαμε λοιπόν τσίλιες και για κακή τύχη, τρεις τέσσερις μέρες μετά, κατά το απογευματάκι, εμφανίστηκε ένα μικρό κοπάδι χωρίς βοσκό. Αμέσως σφύριξε ο Στέφανος, με ειδοποίησε ο Γιάννης και κινήσαμε...
Μονοπάτι υπήρχε και μάλιστα καλοστρωμένο. Να όμως που τα κατσίκια είχανε ξεδιψάσει και κάνανε αγώνες δρόμου. Τρέχαμε φυσικά κι εμείς, όντας αθλητές και δρομείς, αλλά και εκδρομείς, ώσπου λαχανιάσαμε από τη σκόνη που βγάζανε τα πανικόβλητα κατσίκια και ησυχάσαμε.
Ο ήλιος άρχισε να βυθίζεται στο Ιόνιο, παρασύροντας και τις ελπίδες μας ότι θα φτάναμε στη θάλασσα, γιατί, αν και είχαμε τρέξει ώρα πολλή, ήταν σα να μην είχαμε κάνει βήμα – γύρευε πού στο διάολο μας πηγαίνανε τα κωλοκάτσικα. Είχαμε όμως φεγγαριά και προχωρήσαμε πάλι γοργά, αλλά σε λίγο χάθηκε από μποστά μας η φωταγωγημένη Πάτρα.
Τώρα δεν βλέπαμε τίποτε άλλο πάρεξ δέντρα και ρεματιές όχι μία αλλά χίλιες μία, που διακλαδώνονταν εδώ κι εκεί! Εν τω μεταξύ το περιβόητο μονοπάτι είχε εξαφανιστεί και το διαδέχτηκε ένας διαολεμένος αέρας φερμένος από την Αλάσκα! Τρέχαμε και τρέμαμε και από το κρύο και από την αγωνία για το τι θ΄ απογίνουμε. Φτάσαμε να γλείφουμε τις πέτρες που είχανε δροσιά, μπας και ξεδιψάσουμε λίγο…
Το ότι επιζήσαμε, δεν σημαίνει ότι εκείνο το βράδυ περάσαμε υπέροχα.
Από την άλλη, ώρες-ώρες νομίζω ότι εκείνη η αποκοτιά με έκανε πιο δυνατό γιατί κάθε φορά που αντιμετώπιζα μια δυσκολία, έλεγα στον εαυτό μου: "φοβάσαι τώρα όπως φοβήθηκες εκείνη τη νύχτα; Όχι. Άρα, δεν τρέχει τίποτε."
Μετά τιμής,
Κάπα
Ταξίδια τριών ειδών: στα Highlands της Σκωτίας (ευελπιστώ πως κάποτε θα τα καταφέρω), στο Westeros του Game of thrones(αδύνατον να γίνει) και στον "Πύργο των Καρπαθίων" του Ιουλίου Βερν (ακόμη με τρομάζει).
ΑπάντησηΔιαγραφήΓεια σας, εχω βρεθει στα υψιπεδα της Σκωτιας για 20 μερες. Πατε φθηνα εκει με 5 λιρες αν κλεισετε μηνες πριν με Megabus απο Λονδινο προς Ινβερνες απο το σταθμο Βικτωρια Λονδινου. Το ταξιδι ολο το βραδυ διαρκει. Το πρωι αρχιζεις να βλεπεις εξω λιγο πριν φτασει στην Ινβερνες αυτο το μαγευτικο τοπιο με τα λοφακια, το πρασινο παντου, τα κοπαδια ζωων, και γενικως μια σχετικως αγνη φυση. Στην πολη της Ινβερνες μπορειτε να μεινετε σε φτηνους ξενωνες (hostels). Με τοπικα λεωφορειο πατε στην λιμνη του τερατος του Λοχ Νεςς και εκει εκτος απο το να δειτε το τερας(?) πατε και και day hiking στα γυρω λοφακια, επισης οι ντοπιοι το πρωι ολο το χρονο σχεδον κολυμπουν στην λιμνη του Λοχ Νεςς απο την παραλια οπου σταματα το λεωφορειο για τη λιμνη. Μου αρεσε τοσο πολυ που δεν ηθελα να φυγω;/ Ειναι μαγευτικα τοπια εκει πανω και ακομη δεν πηγα νησιδες Ηβριδες και πιο βορεια που ολα γινονται ακομη πιο αγνα και αγρια οσον αφορα τη φυση. Επισης στην δυτικη ακτη η Σκωτια ειναι επισης μαγευτικη εχει νησια που συμφωνα με Σκωτζεζο κριτικο τεχνης παλιας κοπης μοιαζουν με την Δηλο στην Ελλαδα (το νησι Ιονα το ομοιαζε με τη Δηλο για να ειμαι πιο ακριβης). Και οι Σκωτσεζοι ειναι πολυ φιλικοι με τους Ελληνες οταν πολλοι αλλοι στην Ευρωπη αυτη την εποχη δεν ειναι.... Α.Ζ.
ΔιαγραφήΈχω ταξιδέψει στις λίμνες και τα βουνά της Σκωτίας - είναι πανέμορφα. Έχω γράψει και εδώ στο blog πριν από χρόνια. Θα ξαναγράψω - με φωτογραφίες.
ΔιαγραφήΑχ! Μακάρι να είχαμε πολλούς παραμυθάδες και επαγγελματίες ψεύτες σαν και εσάς κ. Δήμου. Που να χειρίζονται τόσο καλά την γλώσσα, να είναι γεμάτοι φαντασία και γνώση, αλλά το κυριότερο κατά την γνώμη μου, να διαθέτουν αυτό το θαυμαστό χάρισμα της επικοινωνίας με τους ανθρώπους μέσα από τις λέξεις, αλλά όχι μόνο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑπό μικρό παιδι και σε όλη μου την ζωή είχα πάντα δίπλα μου ένα βιβλίο να με ταξιδεύει.
Π.
Θα ήθελα πολύ να ταξιδέψω εκτός της γης μας. Θέλω να δω γαλαξίες, πλανήτες και άλλους πολιτισμούς. Αυτό θέλω. Μικρός διαβάζοντας την Οδύσσεια, μερικά από τα βιβλία του Βερν και ένα βιβλίο που μου είχε πάρει δώρο ο πατέρας μου, τους μεγάλους θαλασσοπόρους, έβαλα στόχο να γυρίσω τη γη. Το έπραξα. Τώρα απλά ονειρεύομαι ...
ΑπάντησηΔιαγραφήΑπ όταν θυμάμαι τον εαυτό μου ποτέ δεν ταυτίστηκα με μεγάλους εξερευνητές και λοιπούς περιπετειώδεις τύπους, ουδέποτε υπήρξα μπροστάρης και κυρίαρχος του παιχνιδιού - ακόμα και τότε: στην παιδική φαντασία μου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ ταύτιση με τον όποιον "ήρωα" και αυτή καθαυτή η έννοια του ηρωισμού μου ήταν παγερά αδιάφορη, περίεργα ξένη - ίσως γι αυτό την εκτιμώ ιδιαίτερα αλλά ετεροχρονισμένα ως ενήλικας. Όσο για τα ταξίδια: Γεννημένος στα δυτικά προάστια, ο ορίζοντας του φτωχικού κόσμου μου εκτεινόταν περίπου μέχρι την παρακείμενη αλάνα και τον χαβαλέ με την αλητοπαρέα.
Τα "ταξίδια" μου ξεκίνησαν καθυστερημένα λοιπόν - στην εφηβεία - όπου τα όνειρα και η καταπιεσμένη παιδική φαντασία πήραν τελικά αναδρομικά την εκδίκηση τους στο πρόσωπο των Ασίμωφ, Κλάρκ, Γουέλς, Άντερσον (και ναι το ομολογώ) Ντένικεν, για να αναφέρω μερικούς μόνον.
Δανεικά, αγορασμένα, καινούργια ή μεταχειρισμένα από παλαιοβιβλιοπωλεία, μυθιστορήματα ή διήγηματα, σινεμά ή βιντεοκασσέτα, κόμικ, Role Playing Games live ή στον υπολογιστή, η "Επιστημονική Φαντασία" υπήρξε για χρόνια η μόνιμη σύντροφος και η βασική συνιστώσα του κόσμου μου.
Τώρα πια, έχοντας εγκαταλείψει από χρόνια το "ταξίδι" στην σφαίρα των μακρινών κόσμων του SciFi για την κάθε άλλο παρά μεγαλειώδη περιπλάνηση - "εντός" αλλά και "εκτός" Ελλάδας - με οτιδήποτε μπορούσα να κουμαντάρω και διέθετε ρόδες, πέδιλα, προπέλες ή έλικες, υπάρχουν ώρες που πραγματικά νοσταλγώ τα φανταστικά ταξίδια του "τότε" ...
Μόνο που δεν ξέρω *τι* είναι εκείνο που νοσταλγώ τελικά: Την φαντασία μου που με εγκατέλειψε? Το εξιδανικευμένο "χθές" της νεότητας μου? Τούς χαμένους φίλους και τις ξένοιαστες αλητοπαρέες? Τις απεριόριστες - φαινομενικά - "δυνατότητες" του "τότε" που μια-μια πια με εγκαταλείπουν? ... Θα δείξει ...
Aααα! Ο Ντενικεν. Εγώ κάποτε είπα σε κάποιον που διάβαζε Ντενικεν: "συνέχισε και μην απογοητεύεσαι...θα βρεις την αλήθεια" και αυτός ο άνθρωπος κατάλαβε ότι πρέπει να γίνει εχθρός μου και έγινε. Αυτό για εμένα σημαίνει Ντενικεν. Δεν τον διάβασα ποτέ. Εμένα ο δάσκαλος μου είναι ο Σ. Ράμφος. Ο καλύτερος.
ΔιαγραφήΑΦΟΡΑ ΤΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΠΟΣΤ "ΛΙΣΤΕΣ"
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπειδή περάσαμε τα 200 σχόλια το λογισμικό δεν εμφανίζει τα νεότερα εκτός αν κάνετε κλικ στις λέξεις load more που εμφανίζονται στο τέλος της σελίδας.
Μήπως τα καλύτερα ταξίδια μας γίνονται χωρίς να μετακινηθούμε;"Ήτο βιβλιοθήκη. Υψηλά έπιπλα εκ μελαίνης παλισάνδρας, πεποικιλμένης διά χαλκού, εβάσταζον επί των μεγάλων ραφίδων των πολυάριθμα βιβλία ομοιομόρφως δεδεμένα. Ηκολούθουν την περιστροφήν της αιθούσης και απέληγον εις το κατώτερον μέρος των επί ευρέων ανακλίντρων, επεστρωμένων διά δέρματος καστανοχρόου και αναπαυτικωτάτων. Ελαφρά κινητά αναλόγια, μακρυνόμενα ή πλησιαζόμενα κατά βούλησιν, επέτρεπον να τίθεται επ'αυτών το προς ανάγνωσιν βιβλίον.[...]Παρετήρουν μετά πραγματικής εκπλήξεως την τοσούτω φιλοτέχνως διακεκοσμημένην εκείνην αίθουσαν, και δεν ηδυνάμην να πιστεύσω εις τους οφθαλμούς μου. [...]Οροφή φωτεινή, κεκοσμημένη δι' ελαφρών αραβουργημάτων, διένεμε φως καθαρόν και γλυκύ επί όλων των εν τω μουσείω εκείνω συνεσωρευμένων θαυμασίων. Καθότι τωόντι ήτο μουσείον εν τω οποίω νοήμων χειρ και αφειδής είχε συναθροίσει όλους τους θησαυρούς της φύσεως και της τέχνης, μετά της αριστοτεχνικής εκείνης αταξίας τής διακρινούσης εργοστάσιον ζωγράφου[...]".Από το βιβλίο του Ιουλίου Βερν "Εικοσακισχίλιαι λεύγαι υπό την θάλασσαν", κατά μετάφρασιν Αλεξάνδρου Σκαλίδου, εκδ. Θησεύς Κ. Λιβέριος, 1894.
ΑπάντησηΔιαγραφήΝέα Ζηλανδία: Δεν πάνε στο σχολείο τις μέρες της εμμηνόρροιας γιατί δεν έχουν χρήματα για είδη υγιεινής
ΑπάντησηΔιαγραφήΌσο απίστευτο και να ακούγεται είναι διευρυμένο το φαινόμενο στη Νέα Ζηλανδία μαθήτριες από πολύ φτωχά λαϊκά στρώματα να μην πηγαίνουν στο σχολείο όταν έχουν εμμηνόρροια γιατί δεν μπορούν να αγοράσουν είδη υγιεινής.
Κορίτσια από πολύ φτωχές οικογένειες δεν έχουν χρήματα να αγοράσουν σερβιέτες και αναγκάζονται να χρησιμοποιούν χαρτιά από τηλεφωνικούς καταλόγους, εφημερίδες και παλιόπανα για να ανταπεξέλθουν κάθε μήνα στην έμμηνο ρύση.
Τους τελευταίους τρεις μήνες φιλανθρωπικό σωματείο KidsCan διένειμε 4.000 σερβιέτες σε περισσότερες από 500 μαθήτριες χαμηλού οικονομικού επιπέδου. Τη διανομή στήριξε οικονομικά η κυβέρνηση της Νέας Ζηλανδίας με το ποσό των 25.000 δολαρίων ΝΖ.
To KidsCan αγοράζει χονδρικά τα είδη υγιεινής και μπορεί να τα πουλάει στο ποσό των 1 δολαρίου ΝΖ όταν στα σούπερ μάρκετ οι τιμές κυμαίνονται από 4 έως 8 δολάρια ΝΖ.
Σχετικά με τον φον Νταίνικεν. Η φαντασίωση κάθε ορφανού παιδιού είναι ότι οι γονείς του το έχουν αφήσει προσωρινά στο ίδρυμα, είναι όμορφοι νέοι και πλούσιοι και από στιγμή σε στιγμή θα έρθουν να το πάρουν. Ο Δαρβίνος ουσιαστικά μας είπε ότι είμαστε ορφανά -δεν έχουμε γονείς τον Αδάμ και την Εύα αλλά τις σαύρες και τα φίδια. Εδώ έρχεται ο φον Νταίνικεν. Όχι λέει. Οι γονείς σας δεν είναι οι σαύρες και τα φίδια. Είναι δυνατοί εξωγήινοι. Προσγειώνονταν στις Άνδεις, στα νησιά του Πάσχα. Ο Γιαχβέ ήταν ένας απ’ αυτούς. Και φυσικά έχουν υποσχεθεί να ξανάρθουν. Ξαναέδωσε την φαντασίωση του ορφανού.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Βερν έγραφε για την εποχή του.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ εποχή του Βερν ήταν ηρωική. Από που να αρχίσει και που να τελειώσει κανείς. Τα Είδη του Δαρβίνου 1859, τα μικρόβια του Παστέρ 1880, η ανακάλυψη του νευρώνα και του ρόλου του από τον Ramón y Cajal 1891, ο περιοδικός πίνακας του Μεντελέγιεφ 1865, η ηλεκτρομαγνητική θεωρία του Μάξγουελ (1865) και η άμεση πειραματική επιβεβαίωσή της από τον Χέρτζ, η μηχανή διαφορών από τον Μπάμπατζ, τα φάσματα εκπομπής των αερίων, η ανακάλυψη του ηλεκτρονίου (1896), τα θερμοδυναμικά κύκλα Otto (1876) Atkinson (1882) Diesel (1893), ο αυτόματος κεντρόφυγος κυβερνήτης ατμομηχανών, η εξόρυξη και χρήση πετρελαίου από την απλή παρατήρηση του Young το 1848 μέχρι το πρώτο διυλυστήριο οκτώ χρόνια μετά. Φωτογραφία και κινηματογράφος. Και ιδέες! Από τον Comte τον Hegel τον Kierkegaard τον Schopenhauer και τον Nietzsche έως τον Marx τον Kropotkin τον Proudhon και τον Bakunin. Να μην πούμε για πεζογραφία ή για πολιτικές μορφές όπως ο Λίνκολν ή ο Μπίσμαρκ.
Κάθε ένα από τα παραπάνω δεν άνοιξε ατραπό, δρόμο ή λεωφόρο. Άνοιξε δίκτυο λεωφόρων. Ο Βέρν (1828 - 1905) έζησε στο μάτι αυτού του κυκλώνα, στη Γαλλία όταν ο διαφωτισμός είχε κάνει πλέον τη δουλειά του. Ο Βερν έγραφε για την εποχή του.
Και ήταν απίθανα ενήμερος για όλες τις εξελίξεις. Δεν προλάβαινε να εμφανιστεί μία εφεύρεση και ήδη βρισκόταν (εξελιγμένη και βελτιωμένη) στο επόμενο μυθιστόρημα.
ΔιαγραφήΑλλα΄πέρα από τον χώρο της επιστήμης και της τεχνολογίας, ο Βερν ήταν και δημιουργός μορφών που πέρασαν στην φαντασία των ανθρώπων.
Ο Πλοίαρχος Νέμος (ο εκδικητής) ο Ρωβύρος (ο κατακτητής) ο Μιχαήλ Στρογκώφ (η ενσάρκωση του καθήκοντος) ο Ντικ Σαντ ( ο γενναίος έφηβος) ο Μισέλ Αρντάν (ο κλόουν του διαστήματος)...
Επί πλέον έχει χιούμορ, δράση και μοντέρνες αντιλήψεις για την ισότητα και τα δικαιώματα των ανθρώπων.
Και να θυμήσω κι εγώ με τη σειρά μου τι έγινε το 1905; Μα η δημοσίευση της ειδικής θεωρίας της σχετικότητας από τον Αϊνστάιν! :) Θα μου πείτε, μπορεί να ήταν η χρονολογία θανάτου του Ι.Βερν, αλλά σημασία έχει ότι και ο Αϊνστάιν μεγάλωσε στην εποχή που ο Ι.Βερν ζούσε και μεγαλουργούσε, και απ' ότι έχω διαβάσει, δεν είναι καθόλου απίθανο ο τρόπος σκέψης του να επηρεάστηκε από το έργο του Βερν, όπως συνέβη και με πολλούς άλλους επιστήμονες της εποχής σαν αυτούς που αναφέρει ο αγαπητός clocho lachesis atropos.
ΔιαγραφήΠάντως έτσι ακριβώς είναι κ.Δήμου, δεν είναι μόνο η διαίσθηση και η λεπτομερέσταση περιγραφή διαφόρων λιγότερο ή περισσότερο φανταστικών ή πραγματικών εφευρέσεων, αλλά πολύ περισσότερο, η δημιουργία ηρώων που πέρασαν στο συλλογικό υποσυνείδητο! Όταν κι εγώ ως έφηβος διάβαζα μανιωδώς τον Βερν, δεν ξέρω τι με ενθουσίαζε περισσότερο: Οι εντυπωσιακές εφευρέσεις, ή οι ακόμα εντυπωσιακότεροι, ευφυέστατοι, βράχοι ηθικής και με πολλά άλλα προτερήματα, πρωταγωνιστές των ιστοριών; :) Ο θαυμασμός μου δε για τον Βερν, αυξήθηκε ακόμα περισσότερο, όταν διάβασα ότι τη φράση "Θεός και πατρίδα" (τα τελευταία λόγια του Πλοιάρχου Νέμο πριν πεθάνει), την έγραψε μετά από την πίεση του εκδότη του! Στη θέση της, είχε γράψει αν θυμάμαι καλά, τη λέξη "Ανεξαρτησία"!
Ο Βερν εκφράζει αληθινά και πλήρως την δημιουργική σιγουριά και την χαρά του έφηβου που εξασκείται στον δεύτερο νόμο του Νεύτωνα και μαθαίνει την μεταλλουργία του Fe;
ΔιαγραφήΌχι. Έμαθα και ένιωσα πριν ασχοληθώ με τον Βερν κάποια πράγματα της επιστήμης. Είναι ξεπερασμένος. Από τι άραγε να ξεπεράστηκε. Από το ίδιο που ξεπερνιούνται και εκείνοι που νομίζουν ότι είναι ανθρώπινο δικαίωμα να ζω στην ευρωζώνη. Τους περιμένω ναρθούν στο Ντονκατ να κάμουν αντιλόγους και διαλέξεις λεπτιλέπτου διαυγείας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΞεπεράστηκε από ανθρώπους ευφυείς, οι οποίοι ίσως (λέω:ίσως)στα έργα του ανακάλυψαν κάτι που νοηματοδότησε τη ζωή τους.Όσον αφορά την ευρωζώνη, ας μην εξορθολογίσουμε και τα παιδικά μας όνειρα .Τα μεσημέρια του καλοκαιριού (όταν η κατάκλιση ήταν υποχρεωτική και η τήρηση των ωρών κοινής ησυχίας απαράβατος κανόνας), υπήρξαν βιβλία που μας ταξίδεψαν κρυφά από τους γονείς και τους σκληροτράχηλους φίλους (μάγκες!)της γειτονιάς.
ΑπάντησηΔιαγραφήO πρώην Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων Παναγιώτης Γεννηματάς έχει διαβάσει δις και τρις και τετράκις όλο τον Βερν και υποστηρίζει το επερχόμενο Grexit. Είναι ένας ημίτρελος;
Διαγραφή10 - 1!
ΑπάντησηΔιαγραφήΦανταζόμουν πως λόγω κορύφωσης των διακοπών κλπ. σήμερα το πρωί δεν θα έβρισκα σχόλια για δημοσίευση. Αντίθετα, βρήκα 11! Δυστυχώς από αυτά μόνον ένα ήταν δημοσιεύσιμο. Τα τρόλια δεν κάνουν διακοπές (ή τις κάνουν συνδεδεμένα)...
Αναρωτιέμαι: προς τι κάθονται και γράφουν πράγματα που ξέρουν ότι δεν θα δημοσιευθούν; Στέλνουν ιδιωτικά ραβασάκια σε μένα;
Όποιος καταδικάζει στο πυρ το εξώτερο την σύγχρονη Αστρολογία στο τέλος θα μισήσει και τους ανθρώπους...
ΔιαγραφήΑντίθετα αγαπητέ αστρομαντευτή - η Αστρολογία μισεί τους ανθρώπους. Τους κοροϊδεύει, τους εκμεταλλεύεται και τους εξαπατά.
ΔιαγραφήΕ! όχι και 'ψεύτης'! Κάθε άλλο...
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν θα μπορούσα ποτέ να πάω να ζητήσω δουλειά σε εργοδότη στην Ελλάδα. Αδύνατο. Ούτε ποτέ θα μπορούσα να γίνω επιχειρηματίας. Πνίγομαι μόνο να συλλογιστώ αυτές τις προοπτικές, επειδή αληθινά είναι αποπνικτικές. Αλλά μπορώ με τις μικρές δυνάμεις μου να έχω την δική μου, μικρή, σημαντική για εμένα δουλειά, στην Ελλάδα.
ΑπάντησηΔιαγραφήεμεις ειμαστε ναυτικου οικογενεια και αν μαντευετε ειμεθα ειδικοι και ειδικες στην κουλτουρα της Ινδιας, αυτης της Αιγυπτου, αυτης της Αμερικης, και πολυ λιγοτερο για την Ευρωπη ή την Ελλαδα καθ'ημας. Χιχι! Ταπετσαριες κιτς απο Αιγυπτο και δουλεμενα στο χερο λιονταρια απο Αφρικη (και γυμνες φιγουρες απο αφρικη καθως και τραγουδιστριες-θεες της ινδιας απο ελεφαντοδοντο), ηταν η πρωτη τεχνη που ειχα προσβαση μεσα στο σπιτι μου και ηθελα διακαως να ταξιδευψω σε αυτες τις χωρες και δεν μου περνουσε το μυαλο για δυτικη ευρωπη ουτε για αστειο (την εβρισκα βαρβαρη και βαρετη σε σχεση με οσα θα εβλεπα στην μεση ανατολη και την αφρικη).
ΑπάντησηΔιαγραφήΟκ πηγα Βορεια Ευρωπη και ακομη παω. Δεν λεω εχει ενδιαφεροντες κουλτουρες αλλα λογω κοινων σημειων ιστορικα και κοινωνικα με την ελλαδα (τωρα και πολιτικα...), ειναι οντως σα μια χωρα η ευρωπηα και οχι μια ηπειρο με ''βιοποικιλοτητα''.
Οποτε για να δει καποιος κατι το νεο και διαφορετικο ανθρωπολογικα μαλλον πρεπει να παει εκτος Ευρωπης (και εκτος γενικως του χριστιανικου κοσμου).
Κι εγώ χάρηκα πολύ με το παρόν άρθρο και την αναφορά στον θρυλικό Ιούλιο Βερν που κι εμένα ως έφηβο, όπως υποπτεύομαι και πολλούς άλλους εφήβους, με ταξίδεψε σε μέρη που δεν είχα επισκεφτεί ποτέ, με μόρφωσε, και με ψυχαγώγησε! :) Και αυτός ο ενθουσιασμός νομίζω φάνηκε και από τα παραπάνω σχόλιά μου! :)
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίναι καταπληκτικό πάντως το πώς μπορεί ένα βιβλίο να σε ταξιδέψει και να σε κάνει να γνωρίσεις μέρη πολύ καλά, και εξ.. αποστάσεως! :) Τύφλα να ΄χει και το Google Street View! :P Διαβάζοντας π.χ. βιβλία του Dan Brown, όπως π.χ. το Inferno που διαβάζω τώρα, που η ιστορία του εκτυλίσσεται στην Ιταλία, αισθάνομαι ήδη σαν να έχω γυρίσει όλους τους δρόμους και τα αξιοθέατα της Φλωρεντίας! :D Δηλαδή, θα τύχει κάποια μέρα να επισκεφτώ αυτά τα μέρη, και θα λέω "Μα εδώ πρέπει να έχω ξανάρθει!" :P :D
Σ' αυτό το βιβλίο με τον Αλέξη και τις τεχνολογικές επαναστάσεις, που εγώ για εμένα δεν μπορώ να το διαβάσω -άλλο να το απαγγείλω στο προεδρικό μέγαρο- μήπως όλο το νόημα είναι ότι ο αγράμματος και αμόρφωτος Αλέξης Τσίπρας είναι ο πιο κατάλληλος άνθρωπος να οδηγήσει τις πειραματικές επιστήμες στην πιο άφθαστη, την ευρωπαϊκότερη κορύφωση τους;
Διαγραφή