Αυτός θα μπορούσε να είναι ο ορισμός της ευτυχίας. Όχι ίσως την ενεργητικής ευτυχίας (του κεφιού, του ενθουσιασμού, της έκστασης) αλλά της παθητικής, που οι αρχαίοι ονόμαζαν «αλυπία». Απλώς να είσαι καλά.
«Όλα λειτουργούν σωστά». Κατ’ αρχήν στο ίδιο μας το σώμα. Κανένα όργανο δεν παρουσιάζει πρόβλημα; δεν πονάει δόντι, δεν καίει το στομάχι, δεν μαγκώνει η μέση. Μπορεί αυτή η ευτυχία να φαίνεται αυτονόητη στους νέους, αλλά όσο περνάνε τα χρόνια γίνεται όλο και πιο πολύτιμη. Στην τρίτη ηλικία είναι η πρώτη. Να ξυπνάς το πρωί και να μην πονάς; Υπέροχο συναίσθημα!
Μετά είναι σημαντικό να λειτουργούν όλα σωστά στο περιβάλλον μας. Η οικογένεια είναι δεμένη και αγαπημένη; Η δουλειά κινείται σωστά και παρέχει τα προς το ζειν; Οι φίλοι είναι κοντά σου για στήριξη και διασκέδαση;
Και εκτός από το ανθρώπινο (οικογένεια, εργασία, παρέα) παίζει και το άψυχο περιβάλλον. Ξαφνικά κόπηκε το ηλεκτρικό; Σε άφησε το αυτοκίνητο; Έμεινες από Διαδίκτυο; Μικρές δυστυχίες ίσως, αλλά σημαντικές, έτσι που μάθαμε να ζούμε. Εγώ τουλάχιστον τις νιώθω σαν αναπηρίες. Χωρίς αυτοκίνητο νιώθω κουτσός – έστω κι αν δεν έχω κάπου να πάω. Μου λείπει η δυνατότητα της κινητικότητας.
Και εκτός από το ανθρώπινο (οικογένεια, εργασία, παρέα) παίζει και το άψυχο περιβάλλον. Ξαφνικά κόπηκε το ηλεκτρικό; Σε άφησε το αυτοκίνητο; Έμεινες από Διαδίκτυο; Μικρές δυστυχίες ίσως, αλλά σημαντικές, έτσι που μάθαμε να ζούμε. Εγώ τουλάχιστον τις νιώθω σαν αναπηρίες. Χωρίς αυτοκίνητο νιώθω κουτσός – έστω κι αν δεν έχω κάπου να πάω. Μου λείπει η δυνατότητα της κινητικότητας.
Και πάμε σε ένα ευρύτερο πλαίσιο – το κοινωνικό. Κι εκεί η εύρυθμη λειτουργία των πάντων είναι προϋπόθεση της ευτυχίας. Έτσι οι απεργίες με απορρυθμίζουν. Ξαφνικά δεν υπάρχουν συγκοινωνίες, ταχυδρομεία, βενζίνη, εφημερίδες. Δεν λειτουργούν οι τράπεζες, το Δημόσιο, το ΕΚΑΒ, τα νοσοκομεία…
Λιγότερο με απορρυθμίζουν οι αργίες και οι ομαδικές διακοπές. Αντίθετα χαίρομαι να ξέρω πως τα μαγαζιά είναι ανοιχτά (έστω και μόνο για χάζι). Πως μπορώ να βρω γιατρό (γιατί όλοι οι πονόδοντοι με πιάνουν το Δεκαπενταύγουστο;). Πως δεν θα πάω να πιώ καφέ στο στέκι μου και θα το βρω κλειστό.
Όλα λειτουργούν σωστά: ο δικός μου ορισμός της ευτυχίας. Και γι αυτό στην Ελλάδα είμαι σπάνια ευτυχής. Διότι – άσχετα από απεργίες και διακοπές – σε αυτή τη χώρα σχεδόν τίποτα δεν λειτουργεί σωστά… Κι όσο περνάει ο καιρός, η κατάσταση χειροτερεύει. Σε λίγο δεν θα λειτουργεί πια τίποτα.
_________________________________________
Σκίτσα του Saul Steinberg
