Ο Steve
Jobs είναι το αντίθετο του μάρκετινγκ.
Τι κάνει το μάρκετινγκ; Ερευνά την αγορά, ρωτάει τους
καταναλωτές για τις ανάγκες τους, οργανώνει ποσοτικές και ποιοτικές έρευνες,
δοκιμάζει πρότυπα μοντέλα των προϊόντων σε χρήστες για να δει τις αντιδράσεις
τους και να διορθώσει συνακόλουθα το τελικό προϊόν.
Τίποτα από αυτά δεν έκανε ο Jobs. Σε μία εποχή που οι
μεγάλες εταιρίες ξοδεύουν τόσα εκατομμύρια για έρευνα, αυτός σχεδίαζε τα προϊόντα
του μέσα στο νου του. Οραματιζόταν. Όταν του μιλούσαν για έρευνα απαντούσε: «μα οι
καταναλωτές δεν ξέρουν τι θέλουν».
Και πραγματικά: ποιος ήξερε ότι χρειάζεται μία ταμπλέτα, ένα
iPhone ή μία οθόνη με εικονίδια και ποντίκι; Ποιος φαντάστηκε ποτέ ένα χώρο σαν
το iTunes που περιέχει όλη την μουσική στον κόσμο, έτοιμη να την αγοράσεις και
να την απολαύσεις με ένα κλικ;
Όλα αυτά τα οραματίστηκε και τα υλοποίησε ο Jobs με τρόπο
τέλειο. Γιατί κι όταν κάτι το είχαν εφεύρει άλλοι, πριν από αυτόν, του έδινε
νέα μορφή και τρόπο χρήσης που το έκανε μοναδικό. Το iPod δεν ήταν το πρώτο ΜΡ3
– πριν από αυτό είχα ήδη τέσσερεις άλλες συσκευές συμπιεσμένης μουσικής. Αλλά
μόνο με το iPod συνειδητοποίησα και εγώ και ο κόσμος τι θα πει διαχείριση
φορητής μουσικής. Σε δύο χρόνια κέρδισε την αγορά.
Κι έπειτα αυτή η λατρεία του στην φόρμα – την ομορφιά… Από
την Lisa και τον πρώτο Mac ήδη φαινόταν πως ο Jobs έβλεπε κάθε προϊόν σαν έργο
τέχνης. Μετά την επάνοδό του στην Apple έσμιξε με τον Jonathan Ive, τον ιδιοφυή
chief designer της Apple που συνέχισε την μεγάλη παράδοση της Braun της
δεκαετίας του 50-60. Ο Ive προλογίζει και το βιβλίο για τον Dieter Rams της
Braun, τον μεγαλύτερο σχεδιαστή βιομηχανικών προϊόντων του 20ου
αιώνα, και παραδέχεται ότι ακολουθεί τις αρχές του.
Το πρώτο δείγμα της συνεργασίας Jobs-Ive ήταν το iMac (1998)
που άλλαξε με χρώμα τον κόσμο των υπολογιστών. Κι έπειτα ακολούθησε όλη η σειρά
των i-προϊόντων που γοήτευσαν και γοητεύουν εκατομμύρια ανθρώπους σε όλη τη γη.
Η λειτουργικότητα έγινε τέχνη – και η τέχνη λειτουργία. Και ο Jobs, ποιητής της
τεχνολογίας.
Κι αυτόν τον άνθρωπο τον έδιωξαν από την Apple κάτι
γραφειοκράτες που μετά βούλιαξαν την εταιρία. Τον κατηγόρησαν πως ήταν
εγωιστής, μονομανής, νάρκισσος, υπερόπτης, αυταρχικός. Ε, και; Ήταν όλα αυτά
και κάτι άλλο: μεγαλοφυής.
Στο YouTube υπάρχει η ομιλία που έκανε ο Jobs (ήδη
πολιορκημένος από την αρρώστια) στους απόφοιτους του Stanford University. (Πληκτρολογίστε:
Jobs – Stanford). «Είναι η πρώτη τελετή αποφοίτησης στην οποία παρευρίσκομαι»
είπε, αυτός, που δεν είχε φοιτήσει πουθενά. (Σημειώστε όλοι εσείς που κυνηγάτε
πτυχία: και οι τρεις μεγάλοι της πληροφορικής: Bill Gates, Larry Ellison,
Steve Jobs, ήταν απόφοιτοι γυμνασίου!).
Η ομιλία αυτή είναι ένα εμβληματικό κείμενο της εποχής μας –
κάτι που θα μείνει, σαν τον «Επιτάφιο» του Περικλή. Τελειώνει με μία παραίνεση
του Jobs στους φοιτητές. “Stay hungry!
Stay foolish!” Μείνετε πεινασμένοι
– μείνετε τρελοί!
________________________________________________________
Δημοσιεύθηκε στο ΒΗΜagazino, τ. 568, 4.9.11
