Νεοελληνικός φθόνος

Ο εκάστοτε απερχόμενος πρόεδρος αποκαλείται "κουτσή πάπια" (lame duck). Πιο κουτσή δεν γίνεται

Ο Στέλιος Ράμφος, στο βιβλίο του Time Out, έχει γράψει ότι το κυρίαρχο συναίσθημα στην σημερινή ελληνική κοινωνία είναι ο φθόνος.

Το έχει τεκμηριώσει  με πολλούς τρόπους  - αλλά ίσως δεν χρειαζότανε. Ήδη 160 χρόνια πριν, ο Γάλλος συγγραφέας Edmond About στο βιβλίο του (1854): «La Grèce contemporaine» (Η σύγχρονη Ελλάδα) είχε παρατηρήσει ότι όταν μιλούσες με έναν – οποιονδήποτε – Έλληνα και του μνημόνευες κάποιον γνωστό και σημαντικό πατριώτη του, η μόνιμη απάντηση θα είναι: «Ναι, βέβαια, ο τάδε είναι καλός, ΑΛΛΑ…». Και μετά το «αλλά» έρχεται το θάψιμο. Για όποιον κι αν ρώτησα, γράφει ο Αμπού, ήρωα της Επανάστασης, λόγιο, υπουργό, επίσκοπο – υπήρχε πάντα ένα τεράστιο «αλλά» που ξεπερνούσε σε μήκος και βάρος τις τρεις καλές κουβέντες της αρχής.

Φαίνεται ότι ο Έλληνας δεν ανέχεται την ύπαρξη κάποιου που τον ξεπερνάει. Θα κάνει ό,τι μπορεί για να τον κοντύνει όσο γίνεται. Θα βρει κάποιο «Αλλά», έστω και φανταστικό. 

Όταν είχα πετύχει στην διαφήμιση, κυκλοφορούσαν διάφορες φήμες. Η πιο αστεία ήταν ότι πέτυχα επειδή είχα πάρει μεγάλη προίκα. Αστεία και διότι ποτέ δεν πήρα φράγκο – αλλά και γιατί είναι καθαρά σουρεαλιστική: Τι σχέση έχει η διαφήμιση με την προίκα;

Η μόνη δικαιολογία που δεν ελέχθη ποτέ, ήταν ότι έκανα καλή δουλειά. Αλλά όταν πέτυχε το βιβλίο μου: «Η δυστυχία του να είσαι Έλληνας» όλοι σχολίασαν: «πουλάει επειδή το διαφήμισε. Είναι δαιμόνιος διαφημιστής!». 

Μόνο που δεν πρόλαβα ποτέ να το διαφημίσω – ήταν μονίμως εξαντλημένο. Ας αφήσουμε που ποτέ δεν έχω διαφημίσει δικό μου βιβλίο...

Ας έρθουμε τώρα στον Ομπάμα.

Αυτό που έγινε χθες στο μπλογκ, ήταν ρεσιτάλ φθόνου. Από τα 127 σχόλια που δημοσιεύτηκαν, τα 80 ήταν αρνητικά. Και από τα 100 που δεν δημοσιεύτηκαν, όλα.

Και δεν μιλάω για τα σχόλια που είχαν αντιρρήσεις για την πολιτική του και τις αποφάσεις του. Αυτά ήταν αναμενόμενα. Κανείς δεν είπε πως υπήρξε αλάνθαστος και τέλειος.

Μιλάω γι αυτά που προσπάθησαν να τον μειώσουν σαν προσωπικότητα. Να τον ξεμπροστιάσουν σαν απατεώνα (π.χ. από πλαϊνές φωτογραφίες ήταν εμφανές ότι χθες δεν υπήρχαν teleprompters δίπλα του – αλλά και αν υπήρχαν; Μειώνει αυτό την αξία της ομιλίας του;). 

Και βέβαια έχει λογογράφους – αλλά η ρητορική του δεινότητα έγκειται στο τι διαλέγει να πει και το πώς το λέει. Έχει ένα δικό του στυλ που δεν κατάγεται από τον Δημοσθένη και τον Κικέρωνα – αλλά από το νέγρικο γκόσπελ και τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. 

Και βέβαια είναι συγκρίσιμη η ρητορική παλαιότερων ρητόρων – διότι συγκρίνονται οι αναμνήσεις, οι εντυπώσεις και οι συγκινήσεις των ακροατών τους.

Λυπάμαι που δεν μπορώ να δείξω  τα σχόλια που έκοψα. Ήταν μη δημοσιεύσιμος οχετός. Και δεν είχαν στόχο (όπως φανταζόμουνα) την ιμπεριαλιστική Αμερική και τους «φονιάδες των λαών». Το άτομο είχαν στόχο. Τους ενοχλούσε η φινέτσα, το ντύσιμό του, το ύφος του, η παρουσία του, και το «ότι κάνει τον έξυπνο». Η κλασική νεοελληνική ύβρις για τους έξυπνους. Σοκάρισε η «δηθενιά» του. Ακόμα και η Μισέλ. (Ούτε υποψία ότι μπορεί να είναι αυθεντικός…).

Η χθεσινή ανάρτηση ήταν μια παταγώδης αποτυχία. Φταίω κι εγώ γιατί εκδήλωσα τα συναισθήματά μου για τον άνθρωπο – ερεθίζοντας έτσι τα αντανακλαστικά του φθόνου.

Αυτό το μπλογκ υπάρχει για να συζητάμε – όχι να τσακωνόμαστε. Σκοπός του είναι ο διάλογος, η αντιπαράθεση απόψεων, όχι ανθρώπων. Φαίνεται όμως πως αυτό, στην Ελλάδα , δεν είναι εύκολο.