Δίνετε στα φανάρια;

Εγώ, πότε δίνω (σπάνια) και πότε δεν.. Σκέπτομαι πως οι ανάπηροι και οι τριτοκοσμικοί που πλένουν τζάμια ή πουλάνε χαρτομάντιλα, είναι τμήματα ενός οργανωμένου δικτύου – και τα έσοδά τους δεν πάνε καν στους ίδιους αλλά στους νονούς που ελέγχουν το σύστημα. Και πως δίνοντας, το συντηρώ.

Και μετά πάλι τους λυπάμαι, με το παρακλητικό βλέμμα, και δίνω.

Χωρίς να ξέρω ποτέ αν έπραξα σωστά ή όχι.

Κάποιος έγραψε παλιότερα στο blog. «Η φιλανθρωπία δεν είναι λύση». Θεωρητικά συμφωνώ. Αλλά στην πράξη;

Δεκάδες χιλιάδες παιδάκια θα πέθαιναν κάθε χρόνο αν δεν τα εμβολίαζε το ίδρυμα Bill & Melinda Gates. To οποίο διαθέτει σήμερα περισσότερα χρήματα για την υγεία στον τρίτο κόσμο από ότι ο Οργανισμός Υγείας του ΟΗΕ (και με περισσότερη διαφάνεια). 33 δις δολάρια είναι τα κεφάλαια του ιδρύματος – δωρεές Gates και Buffet.

Και τι δεν έχω ακούσει και διαβάσει! Πως αυτό είναι ένα τρικ μάρκετινγκ για να πουλήσει Windows στον Τρίτο Κόσμο, πως είναι κόλπο για να γλιτώσει τη φορολογία (όμως τα χρήματα δεν τα δίνει η Microsoft – αλλά ο ίδιος, είναι φορολογημένα), πως είναι δημόσιες σχέσεις για την εταιρία του και πολλά άλλα.

Αν πάμε δε στον άλλο μεγάλο δωρητή της εποχής μας, στον George Soros, εκεί πια θα ακούσετε μόνο αρνητικά. Εδώ βέβαια παίζει ρόλο και η πολιτική. Οι πάσης φύσεως αριστεροί δεν του συγχωρούν ότι με τα ιδρύματα, πανεπιστήμια και οργανώσεις που δημιούργησε, βοήθησε στην πτώση του υπαρκτού. Μέχρι που ο μαθητής του Popper και οπαδός της «Ανοιχτής Κοινωνίας» (έτσι ονομάζεται και το ίδρυμά του) ονομάστηκε το αντίθετο: Φασίστας.

Ακόμα κι όταν άρχισε από το 2004 να πολεμάει τον Bush με όλα τα μέσα, δεν του συγχωρέθηκε τίποτα.

Αλλά και η τρέχουσα πολιτικά ορθή αντίληψη για τους Έλληνες «Μεγάλους Εθνικούς Ευεργέτες» είναι αρνητική. Τι ήταν ο Συγγρός, ο Αβέρωφ, ο Αρσάκης, οι Ζάππα; Άπληστοι μεγαλοκαρχαρίες που καταλήστεψαν τον κοσμάκη – και στο τέλος έδωσαν και μερικά ψίχουλα για καλό.

-

Ναι, αλλά τα έδωσαν. Θα μπορούσαν να τα είχαν σπαταλήσει με 200 τρόπους. Και τον Gates και τον Soros κανείς δεν τους υποχρέωσε να χαρίσουν δισεκατομμύρια από την προσωπική τους περιουσία. Και βέβαια σε ένα δίκαιο κόσμο θα ήταν άχρηστοι και η φιλανθρωπία εξευτελισμός και προσβολή της προσωπικότητας. Αλλά τα παιδάκια της Αφρικής που μπολιάζει ο Gates και οι μαύροι φοιτητές που τον καιρό του Apartheid μπόρεσαν να πάνε στο Πανεπιστήμιο χάρη στις υποτροφίες του Soros, δημιουργώντας μία τάξη μορφωμένων η οποία μετά ανέτρεψε τα πράγματα – ωφελήθηκαν. Ή, όχι;

Γιατί μισούμε τους ευεργέτες; Γιατί τους απαξιώνουμε και αυτούς και το έργο τους; Και ιδιαίτερα στην Ελλάδα;

Κυρίως επειδή είναι πλούσιοι και επιτυχημένοι. Σε ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο που κυκλοφόρησε υπάρχει μία ερμηνεία. Αντιγράφω αποσπάσματα από την «Βιβλιοθήκη» της Ελευθεροτυπίας (11-5-07):

Δύο επιστήμονες της Πολιτικής Κοινωνιολογίας και Ψυχολογίας, ο Νίκος Δεμερτζής και ο Θάνος Λίποβατς, βάζουν βαθιά το μαχαίρι σε εγχώρια και διεθνή ειωθότα των τελευταίων δεκαετιών, στο έργο τους «Φθόνος και Μνησικακία» (υπότιτλος «Τα πάθη της ψυχής και η κλειστή κοινωνία», εκδ. «Πόλις»), δίνουν τις απαντήσεις τους, αποκαθιστώντας με νηφαλιότητα τον επί μακρόν παραγκωνισμένο παράγοντα του θυμικού.

Η μνησικακία, ο φθόνος και ο λαϊκισμός αναδεικνύονται οι έννοιες-«κλειδιά» ακόμη και για την ερμηνεία του πολιτικού λόγου της Αλέκας Παπαρήγα, της ρητορείας του αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου αλλά και των αντιδράσεων για το νέο εγχειρίδιο Ιστορίας της ΣΤ' Δημοτικού.

Νίκος Δεμερτζής: «Η μνησικακία είναι ένα συναίσθημα που εμπεριέχει το στοιχείο του φθόνου, της ζήλιας και της εκδικητικότητας, πλην όμως, επειδή συνοδεύεται από τη χρόνια αίσθηση της μειονεξίας και της αδυναμίας αντίδρασης, οδηγεί σε παθητικότητα και σε μια ηθικολογική αυτοωραιοποίηση».

Θ.Λ.: «Αυτό το συναίσθημα της μειονεξίας φωλιάζει, και ακόμα και όταν υπάρξει η δυνατότητα να αντιδράσει, ο μνησίκακος έχει παραλύσει. Το χειρότερο είναι όταν αυτό περνάει από γενιά σε γενιά. Παιδιά από φτωχές οικογένειες, οι οποίες μάζευαν μέσα τους αγανάκτηση επειδή ακριβώς ήταν φτωχές, καταπιεσμένες και εκμεταλλευμένες, όταν υπήρξε η δυνατότητα να αλλάξουν την κατάσταση, δεν το έπραξαν. Τη διαιώνισαν και άρχισαν να μισούν όλο τον κόσμο, να απορρίπτουν τα πάντα. Ο μνησίκακος αντιδρά, δηλαδή, περισσότερο με έναν παθητικό τρόπο. Δεν θέλει ο άλλος να προκόψει. Κι αν προκόψει, τον απορρίπτει. Δυστυχώς, ακόμη και πίσω από τις μεγάλες ιδέες περί ισότητας και δικαιοσύνης για πάρα πολλούς ανθρώπους κρύβεται ένα αίσθημα φθόνου και μνησικακίας!»

Η ανάλυση αυτή εξηγεί την αντίδραση στην φιλανθρωπία από τους πλούσιους ευεργέτες. Διότι είναι χαρακτηριστικό ότι ΔΕΝ μας ενοχλεί η φιλανθρωπία όταν γίνεται από φορείς (π. χ. Εκκλησία, Ερυθρός Σταυρός) ή με λαϊκή συμμετοχή (Τηλεμαραθώνιοι). Ούτε η ελεημοσύνη που δίνει ο φτωχός στον φτωχότερο. (Αντίθετα: μας συγκινεί).

Ίσως λοιπόν να μην μας ενοχλεί τόσο η φιλανθρωπία, όσο οι φιλάνθρωποι…