Τετάρτη, Απριλίου 20, 2016

Περί ορθολογισμού

Αριστοτέλης
Για μένα ο ορθολογισμός είναι μία μέθοδος σκέψης που βασίζεται στον ορθό λόγο. (Ακούγεται ταυτολογία, αλλά δεν είναι). 

Κάθε πρόβλημα αναλύεται στα επιμέρους, ελέγχεται λογικά και εμπειρικά (αν δηλαδή τα δεδομένα του ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα) και η λύση του αναζητείται μέσα στα όρια της λογικής και της εμπειρίας. 

Αυτή η λύση πρέπει να είναι τέτοια που να ικανοποιεί τους όρους που έθεσε η αρχική έρευνα και να γίνεται αποδεκτή από όλους – μέχρι να προταθεί μία καλύτερη.

Όταν μαθαίνω ότι κάποιος κάνει κριτική στον ορθολογισμό, θέτω πάντα το εξής ερώτημα: η κριτική του γίνεται με ορθολογικά επιχειρήματα; Αν ναι, τότε εξαρχής έχει αυτοαναιρεθεί. Αν όχι και γίνεται με μη ορθολογικές φράσεις (π. χ.: «ο ορθολογισμός είναι μπλε») τότε δεν είναι κριτική. Ίσως είναι ποίημα.

Rene Descartes - Καρτέσιος
Όπως ίσως θα έχετε καταλάβει, η περιγραφή της ορθολογικής μεθόδου συμπίπτει με τις αρχές της επιστημονικής – γιατί η επιστημονική μέθοδος δεν είναι άλλο από την κατεξοχήν εφαρμογή του ορθολογισμού.

Διαχωρίζω τις χρήσεις της γλώσσας (άρα και της σκέψης) σε λογικές και ποιητικές. Οι πρώτες εκφράζουν όρους, δομές και σχέσεις, οι δεύτερες συναισθήματα.

Ο ορθολογισμός δεν είναι άλλο παρά η λογική του Αριστοτέλη, εμπλουτισμένη με την «μεθοδική αμφισβήτηση» του Καρτέσιου και τις διακρίσεις του Καντ ανάμεσα σε αναλυτικές και συνθετικές προτάσεις. Δεν θέλω όμως να μπω σε περισσότερες (και ίσως δυσνόητες) λεπτομέρειες. Ότι έγραψα ως τώρα (σε στιλ μαθητικής έκθεσης) αρκεί σαν εισαγωγή. Περιμένω να ακούσω τις δικές σας απόψεις και ιδιαίτερα τα επιχειρήματα εναντίον του ορθολογισμού.

Πριν κλείσω, ας επαναλάβω ότι ο ορθολογισμός μου δεν είναι ούτε φιλοσοφικό σύστημα, ούτε ιδεολογία. Είναι μέθοδος, τρόπος σκέψης. Ισχύει και εφαρμόζεται σε όλα τα πεδία  της διανοητικής εργασίας. Έχει και άλλα ονόματα: κριτική μέθοδος, αναλυτική φιλοσοφία, ακόμα και (εν μέρει) φιλοσοφία της γλώσσας.

141 σχόλια:

  1. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καθόλου θαυματουργή δεν είναι η μέθοδος - οδηγεί και σε σφάλματα και, όπως η επιστημονική, σε αναθεωρήσεις. (Δεν προσέξατε την τελευταία φράση της τρίτης παραγράφου). Με άλλα λόγια ονομάζεται trial and error (δοκιμή και λάθος). Έχει όμως το καλό ότι δεν είναι δογματική όπως οι ιδεολογίες και οι θρησκείες.

      Διαγραφή
    2. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

      Διαγραφή
    3. Ουδέποτε ο Popper συζήτησε για "τυχαίες αρλούμπες" (αυτές είναι οι κλασικές παραδοξολογίες του Feyerabend). Ίσα ίσα που για να προχωρήσει στην εξέταση μίας θέσης ελέγχει πρώτα αν ενυπάρχουν σε αυτή οι προϋποθέσεις για μία επιστημονική - πειραματική επιβεβαίωση ή διάψευση.

      Διαγραφή
    4. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

      Διαγραφή
    5. Συγγνώμη: το παράλογο (Absurd) και το παράδοξο δεν ανήκουν στον χώρο του ορθολογισμού - είναι πέρα από τα όριά του. O Kurt Gödel πεθαίνοντας από παράνοια (αρνήθηκε κάθε τροφή γιατί πίστευε πως τον δηλητηριάζουν) είναι ένας ήρωας του παράλογου.

      Εδώ ονομάζω παράλογο όχι αυτό που δεν έχει λογική αλλά αυτό που δεν έχει νόημα. (Όπως: "θέατρο του παράλογου"). Οι ξένοι έχουν την λέξη και έννοια absurd που δεν υπάρχει στην ελληνική γλώσσα.

      Διαγραφή
    6. Το θέμα του Αχιλλέα με την χελώνα παραμένει αλήθεια μέχρι σήμερα άλυτο. Και πώς μπορούμε να ξέρουμε αν έχουμε επιστημονικά αποτελέσματα ή και προσπάθειες...ποιος να προσπαθήσει... για να βρεθούν στοιχεία για να το προχωρήσουμε το θέμα...

      Διαγραφή
  2. “Περιμένω να ακούσω τις δικές σας απόψεις και ιδιαίτερα τα επιχειρήματα εναντίον του ορθολογισμού. ”

    Μα ποιος μπορεί να επιχειρηματολογήσει εναντίον του ορθολογισμού;
    Εγώ τουλάχιστον όχι.
    Όσοι θεωρούν ότι το συναίσθημα εκλείπει από τη λήψη αποφάσεων με ορθολογικό τρόπο νομίζω πως κάνουν λάθος αφού το συναίσθημα θα είναι μέσα στα δεδομένα , ως μία παράμετρος και αυτό. Δεν είναι εκεί η δυσκολία…
    Το πρόβλημα μου είναι απλό. Εγώ δεν μπορώ να εφαρμόσω αυτή τη μέθοδο σχεδόν ποτέ στα μεγάλα ζητήματα…

    «Κάθε πρόβλημα αναλύεται στα επιμέρους, ελέγχεται λογικά και εμπειρικά (αν δηλαδή τα δεδομένα του ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα) και η λύση του αναζητείται μέσα στα όρια της λογικής και της εμπειρίας. »

    Για μένα η δυσκολία βρίσκεται στη συλλογή των δεδομένων (επιμέρους).
    Πολλές φορές δεν τα χεις όλα. Υπάρχουν δεδομένα αλλά που εσύ δεν τα γνωρίζεις. Ή που δεν τα αξιολογείς σωστά.
    Δεύτερον στην πραγματική ζωή μεταβάλλονται. Σήμερα ανταποκρίνονται , αύριο ήτοι αμέσως μετά τη λήψη της απόφασης όχι.

    Και η άλλη δυσκολία είναι η αναζήτηση της λύσης. Δεν υπάρχουν περισσότερο ή λιγότερο άνθρωποι.
    Υπάρχουν όμως άνθρωποι με εξαιρετική διαύγεια νου και άλλοι με λιγότερη.

    Είναι σίγουρα ο ορθολογισμός μέθοδος όπως λέει ο οικοδεσπότης μας.

    Για μένα το ερώτημα (καθημερινά) είναι : Διδάσκεται αυτή η μέθοδος ή εξαρχής ο εγκέφαλος και η ψυχοσύνθεση κάποιων τους επιτρέπει να την εφαρμόζουν μ ένα χαρισματικό τρόπο όπως άλλος ζωγραφίζει ;
    Ας πούμε ο οικοδεσπότης νομίζω γεννήθηκε με αυτό.
    Το μελέτησε ,το υποστήριξε , το τελειοποίησε ναι. Αλλά είχε την πρώτη ύλη.
    Νου να σκέφτεται εν σειρά.
    (Αυτό δεν σημαίνει μη συναισθηματικό. Το αντίθετο.)
    (Ξέρω, δεν του αρέσει να τον χρησιμοποιούμε ως παράδειγμα… Αλλά δεν έχω άλλον!)
    Διδάσκεται τι σημαίνει;
    Μου δείχνεις τον τρόπο , τον γενικό κανόνα και μ αφήνεις να λύσω το ειδικό πρόβλημα εφαρμόζοντας τον. Αν τα καταφέρω το κατέχω.
    Μπορεί να διδαχτεί λοιπόν αυτή η μέθοδος; Και μάλιστα αργά;
    Μπορεί κανείς να ξαναπάρει τα πράγματα από την αρχή;

    καλημέρα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σίγουρα μπορεί να διδαχθεί ήδη από την στοιχειώδη εκπαίδευση. Μπορούμε απέναντι στα θέματα να υιοθετήσουμε μόνιμα μία κριτική στάση (αυτό που δεν γίνεται στα σχολεία μας, όπου απλώς απομνημονεύουμε). Μπορούμε να ενθαρρύνουμε τους νέους, στην περίφημη "έκθεση ιδεών" να εκφράζουν δικές τους αποψεις κι όχι τις ετοιματζίδικες των φροντιστηρίων. Να οργανώνουν debates για να ασκούνται στην κριτική σκέψη. Υπάρχουν πολλά μέσα για πνευματική εγρήγορση. Αλλά δεν είναι για τεμπέληδες...

      Διαγραφή
    2. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

      Διαγραφή
    3. Ε, μα δεν είναι άδικο αυτό; "Σε αυτόν που έχει γνώση θα του δοθεί περισσότερη - και σε αυτόν που δεν έχει θα του αφαιρεθεί κι αυτή που έχει".

      Διαγραφή
    4. Μα νομίζω μοιάζει με το παραπάνω ...
      "αλλά δεν είναι για τεμπέληδες...."
      Δείχνει απλά πιο αυστηρό.Πιο τελεσίδικο.

      Διαγραφή
    5. Η κρατική και ιδιωτική παραπαιδεία των ευρωλιγούρηδων εκπαιδευτικών του υπό διάλυση και τεμαχισμόν ευρωπαϊκού ψευτοκράτους μας, εξακολουθεί να προσφέρεται να αμοίβεται. Στα φροντιστήρια τα παιδιά μας λαμβάνουν το μάθημα της επίδειξης της εκπεμπόμενης αδιαφορίας προς ο,τιδήποτε της γνώσης, της ειλικρίνειας, της καλοσύνης και της σκέψης, από τους ειδικούς ιδιοκτήτες των εκπαιδευτηρίων του σαδιστικού ευρώ. Τα φροντιστήρια στην πραγματικότητα ορθώνονται ως εξεταστικά κέντρα, φυλακές διεξοδικής κακοποίησης της εφηβικής ύλης. Η απόδειξη είναι εύκολη. Πόσα φροντιστήρια παρουσιάζουν αναλυτικά στο δίκτυο, με σημειώσεις ή με βίντεα, το αντικείμενο που διδάσκουν; Κανένα. Άρα, το εκπαιδευτικό υλικό των φροντιστηρίων λέγεται εκπόρνευση του ελληνισμού και κατάθλιψη. Η απελευθερωτική διαπίστωση της ασυγκράτητης ανικανότητας του συνόλου των ευρωπουλημένων κουκουέδων και χρυσαυγιτών πολιτικών που κίνησαν προς τον όλεθρο του ευρώ το ψευτοκράτος της ευρωπαϊκής Ελλάδας μετά την μεταπολίτευση, αναγκάζει τους πληγωμένους Έλληνες, λίγα μέτρα προ του χείλους του ευρωγκρεμού να σταματήσουν, να πλύνουν ένα αχλάδι και να σταθούν στα πόδια τους για να κοιτάξουν και να βρουν, έστω και την ύστατη στιγμή, αλλά να κοιτάξουν καθαρά μέσα στον καθρέφτη του αφανισμού μας, τις αληθινές ανάγκες και το καθήκον τους. Αν ήμουν κυρία των βορείων προαστίων θα μίσθωνα φιλόσοφο να μου εξηγεί τρεις φορές την εβδομάδα σαν ευχάριστη διάνοιξη του χρόνου την ανεργία και την πείνα, όλη την πολιτική της αυτοκρατορίας με τα ΜΟΠ και το ευρώ. Δημοκράτης είναι αυτός που ανάβει ένα τζάκι λίγο έως πολύ παράδοξο, επιθετικό, τρομοκρατικό τζάκι. Ω πα πα α πα πα εγώ δεν ανάβω τέτοια πράγματα.

      Διαγραφή
  3. Δεν μπορώ να ξέρω τι είναι: "ορθολογισμός", "μέθοδος σκέψης", "ορθός λόγος", η ακουσμένη ταυτολογία που δεν είναι ταυτολογία. Και ενώ εγώ δεν ξέρω αυτά, ο Καρτέσιος από το μακρινό 1596, ο Καντ από το μακρινό 1724, ο φυσικός Αριστοτέλης από το μακρινό 322 π.Χ. με τα κατσαρολάκια της γιαγιάς του -και μέσα στα κατσαρολάκια τα στοιχεία της ταυτότητας του- γνωρίζουν αυτοί την φυσική πραγματικότητα στην ποικιλία της, μελέτησαν και κουράστηκαν με θεωρίες και πυρετώδεις διαπιστώσεις, πειραματίστηκαν με όλα τα αντιδραστήρια, γνώρισαν όλους τους ζωντανούς οργανισμούς από την εποχή τους έως σήμερα και έχουν μπροστά στα μάτια τους όλες τις περασμένες και σύγχρονες παραστάσεις και αποδείξεις και αισθήσεις ζωής του ζωντανού οργανισμού μου. Και η ζωή μου, αν συγκριθεί δηλαδή με τους γνώστες αυτούς, έρχεται στη θέση της, τη θέση της ηλίθιας και βλέπει να μπορεί σα μόνο να διαπιστώνει την αναλυτική και την συνθετική ανοησία της. Και η ανοησία της ζωής κραυγάζει ότι μπορώ να νιώθω μια χαρά και αυτό σημαίνει ότι θα χρησιμοποιήσω την επιστημονική μέθοδο και τα επιτεύγματα μου για να σταματήσω όλα τα φονικά, σωματικά και νοητικά. Η ειρηνική αναστροφή της επιστημονικής μεθόδου και η μελέτη της υγείας μου με αυτήν σημαίνει ότι η ζωή μου μαθαίνει και φανερώνει στην ερχόμενη ζωή, τι είναι το φαινόμενο της ζωής, σε ποιο περιβάλλον συντηρείται και δεν εξαφανίζεται η ζωή, άρα σημαίνει απόφαση, ότι η κατάθλιψη και ο πόλεμος απειλούν τη ζωή και το είδος μας και αρχίζουμε να λιγοστεύουμε από την εξερεύνηση των σοφών του παρελθόντος, που δεν είναι άλλοι από τους σημερινούς, και όλοι τους απολιθωμένοι και ξεχασμένοι και εγκλωβισμένοι σαν αυτοκολλητάκια φωσφορίζοντα πάνω στις γλοιώδεις επιφάνεις λευκών και μαύρων και ροζ μαρμάρων των μνημάτων στα κοιμητήρια κολλημένα. Τον μαύρο Καρτέσιο δεν τον παίρνει ο ύπνος ο αιώνιος αν ο ροζ Αριστοτέλης δεν του διαβάσει τα παραμύθια του πρασινοφρουρού Γαλιλαίου και τον μαύρο Αριστοτέλη δεν τον παίρνει ο ύπνος αν ο ροζ Καντ δεν του διαβάσει τα παραμύθια από την Κοιλάδα της Ηλεκτραρνητικότητας. Ο ουρανοτοξίτης Καντ δεν κοιμάται ποτέ - και ειδικά τώρα που άνοιξε η ΕΡΤ και μπορεί και να ντύνεται με το μπλουζάκι που κεντήθηκε να γράφει "Και ο Σρεντιγκερ Ελεύθερα θα Πλεύσει" και να βγάζει τα μάτια του ώρες και ώρες να βλέπει όλες τις αγαπημένες εκπομπές των παιδικών του χρόνων...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Και είπε ο Νίκος Καρούζος (στους ανόητους λογικάρχες, που δεν έμαθαν ποτέ ποτέ ποτέ τον πολλαπλασιασμό σωστά, δηλαδή σαν πρόσθεση):

    A + A = A
    Δική σας η λογική·
    δεν τη διεκδίκησα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Μεγάλος ποιητής ο Νίκος Καρούζος αλλά στην λογική, σκράπας. (Ισως γι αυτό). Το modus που έγραψε, δεν υπάρχει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Με Α συμβολίζει κάποιος ένα ενδεχόμενο. Το ενδεχόμενο της ζωής Α. Το ενδεχόμενο Α και η μεταβλητή ή παράμετρος α. Ο Νίκος Καρούζος λοιπόν ήξερε την αλήθεια της ζωής: Α + Α = 2Α. Εκείνοι που δεν σέβονται τη ζωή κάνουν: Α + Α = Α <=> Α = 0.

      Διαγραφή
    2. Το Α στον καθρέφτη [ναρκισσευάμενο] δεν είναι δυό αλλα ένα Α ...

      Αλλά είναι κρίμα τα λογικά άλματα της ποιητικής να τα βάζουμε στο ίδιο καλάθι με τις βίαιες και ηθελημενες παρεκβάσεις της.
      Ακόμα και σε συνέντευξη να το είπε ο Καρούζος θα τον συγχωρούσα.

      Διαγραφή
    3. Ας τον συγχωρούμε, κύριε Τσίγκα, ας τον συγχωρούμε. Και ας αγνοήσουμε την απλοϊκή επιστήμη σαν φυσιολογική δραστηριότητα και εντατική προσπάθεια για την υγεία του, και ας τον συμβουλέψουμε: και πώς αν θέλει περισσότερη ζωή να δει, σε ένα καθρέφτη μοναχός του να κοιτιέται.

      Διαγραφή
    4. Ο Νίκος Καρούζος έχει υπόψη του το πιο εύκολο που τελείως φυσιολογικά και απλά και καθημερινά μαθαίνει ένα ελληνάκι. Το μικρό παιδάκι (ο Νίκος Καρούζος) ζει και πάει εκεί και του λένε την Εφαρμογή 1 και εκείνο το σηκώνει το γνωστικό αντικείμενο και δεν έχει πρόβλημα. Χρειάζεται προσοχή. Γιατί αυτό είναι το φυσιολογικό της ζωής του παιδιού ως προς το μικρό ξεκίνημα του. Ο Νίκος Καρούζος ξεσηκώνει την αρχή του μικρού παιδιού (δηλαδή το ξεκίνημα του ίδιου του Καρούζου στο Ναύπλιο, όταν έμαθε αλγεβρικές παραστάσεις - δεν το απαγορεύουμε εμείς αυτό στον Καρούζο και σε κανέναν) και ο Νίκος Καρούζος απευθύνεται στο παιδί και λέει: "κοίτα τώρα, να δεις: εγώ θα πω αλγεβρικές εύκολες παραστάσεις και θα ειρωνεύομαι ήδη από τον τίτλο και εσύ (που εμείς έχουμε ίδια αρχή) κοίτα κοίτα κοίταξε πώς θα κάνουν το σφάλμα: (να) δουν όχι την φυσιολογική προσέγγιση της επιστήμης, αλλά ό,τι νομίζει καθένας τους ως φυσιολογικό να εννοήσει, δηλαδή ένα σωρό πράγματα όχι φυσιολογικά του ξεκινήματος μας προς τη ζωή, την καθημερινή δραστηριότητα μας από τα παιδικά μας χρόνια, που ήταν μία ωραία, ευχάριστη, απλή, τρυφερή και της ανέμελης ζωής απλοϊκή προσπάθεια και δεν είναι διόλου οι πολύπλοκες συνθέσεις της λογικής τους και οι σκληρές αφαιρέσεις τους: μαρξισμοί!). Ποιος θα ισχυριστεί ότι έμαθε την Λογική στα 13 του χρονάκια; Κανένας. Ο Νίκος Καρούζος ισχυρίζεται επιστημονική και νοητική απλότητα ζωής, ισχυρίζεται νοημοσύνη έμβιας ύλης και αγάπη ήδη από 13 ετών. Εμείς ξέρουμε την Εφαρμογή 1 και λέμε α + α = (1+1)α = 2α και εκείνοι, όταν ο Νίκος Καρούζος τους ειρωνεύεται και τους χλευάζει με το α + α = α, πατούν στη λογική και στα ραβδιά των άλλων, πιστεύουν ότι η ζωή δεν μπορεί να ζήσει, ανατρέχουν στο πουθενά της λογικής, στο πουθενά της ανύπαρκτης μικρής και εύκολης πρωταρχικής προσπάθειας τους, και μας λένε ότι είμαστε άσχετοι, ότι η άλγεβρα δεν υπάρχει, ότι δεν υπήρχαμε στα 13 μας έτη, ότι ίσως και να έχουμε όχι στοιχειομετρικές αναλογίες συναισθήματος, τέτοια. Το ξέρουμε το σφάλμα. Και ξέρουμε ότι είναι δόλιο και φονικό για τους φορείς του. Και συμπονούμε. Η ζωή στην Ελλάδα δεν κάνει μόνο ακαδημαϊκές Λογικές. Κάνει και ογκώδεις εφαρμογές στα 13 της μόλις χρονάκια. "Α+Α=Α" = στραβωμάρα! δεν μας βλέπεις! δεν μας βλέπεις! γιατί; Όποιος παραλείψει αυτό το στοιχείο της ζωής, κάπου ο ίδιος θα πονέσει. Ορθολογισμός! Τον βλέπουμε όμως εφαρμοσμένο να αγκαλιάζει τη ζωή των παιδιών μας στην Ελλάδα ειρηνικά; Ο Νίκος Καρούζος και αυτά αποκαλύπτει. Βιώματα. Ποιος αλήθεια θέλει να αφαιρέσει από τον οργανισμό τα βιώματα του. Ο Νίκος Δήμου σίγουρα όχι. Το ξέρουμε αυτό. Τα ένστικτα, συμπεριφορές του οργανισμού ένα μικρό ελληνάκι τα μαθαίνει στην Α' Λυκείου...υπάρχει άλλο ποίημα που λέει "νεαρός μοτοσυκλετιστής ακαριαίος"...που λέει βέβαια το μέλλον του οργανισμού που υπόκειται στας λογικάς των λογικών και αγχώνεται και κάτι παθαίνει...και αυτό δεν πρέπει να το παθαίνουμε ως πληθυσμός συνολικά εμείς που είμαστε της Ελλάδος.

      Διαγραφή
  6. Δεν θα πω κάτι εναντίον του ορθολογισμού.
    Απλά έχει νομίζω και αυτός κάποια όρια, π.χ. στο διάλογο με τις γυναίκες:
    http://eldorado.pblogs.gr/2014/06/o-dialogos-sta-zefgaria-apo-mia-gewmetrikh-skopia.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δε στέκει αμφιβολία ότι γραμμική άλγεβρα και συναισθήματα σημαίνουν τίποτα για τους πολυδιάστατους γραφειοκράτες και εξευτελισμό και θανάτωση για τους ζωντανούς οργανισμούς.

      Διαγραφή
    2. Anonymous20 April, 2016 14:01

      Θυμάμαι κάποτε που ήμασταν παιδιά -υπήρξαμε ποτέ στα αλήθεια;- σε μια παραθαλάσσια επαρχιακή πόλη, είδα που μου 'χει μείνει ανεξίτηλα χαραγμένο στη μνήμη: ένα παιδί να κρατά στην αγκαλιά του ένα σκύλο και να κλαίει σπαρακτικά. Όσο και να προσπαθήσαμε να το συνεφέρουμε, εγώ και ο αδελφός μου, το παιδί συνέχιζε το κλάμα.
      Με τα πολλά συνήλθε κάπως και μας είπε: ο σκύλος μου, ΚΟΝΤΕΨΕ να πνιγεί με την αλυσίδα. Πάντα αναρωτιόμουν τι να απέγινε εκείνο το παιδί, το τόσο ευαίσθητο.
      Το σκυλί: λυκόσκυλο νομίζω ήταν, αλλά μπορεί να κάνω λάθος, μπορεί να ήταν και λάσσυ δεν θυμάμαι καλά, τι ράτσα άραγε να ήταν;

      Διαγραφή
  7. Ωραίος ο ορθολογισμός, τον εφαρμόζω τακτικά μια που το επάγγελμά μου περιλαμβάνει έρευνα. Όμως σε πολλά πεδία της ζωής είναι μη εφαρμόσιμη. Σε ότι έχει να κάνει με τον άνθρωπο και τα συναισθήματά/ψυχολογία του, λόγου χάρη προσωπικές σχέσεις.

    Επίσης, από προσωπική εμπειρία, όπου η απόφαση λαμβάνεται με βάση την στατιστική το προσωπικό στοιχείο παίζει σημαντικό ρόλο για την ερμηνεία του προβλήματος και την λύσης. Έχει να κάνει πάρα πολύ με τις γνώσεις και τις ικανότητες του παρατηρητή. Δεν είναι τυχαία η ρήση "Υπάρχουν ψέμματα, καταραμένα ψέμματα και η στατιστική".

    Σε αυτή την περίπτωση μπορείς να καταλήξεις σε πολύ άλογα συμπερασμάτα, εκκινώντας απλά από λάθος βάση. Τα οικονομικά, μια που είμαστε ελληνόφωνο blog, είναι μια τέτοια περίπτωση που βασίζεται σε συντριπτικό βαθμό στις στατιστικές.

    Μιχάλης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. δε νομίζω ότι τάσσεται κανείς εναντίον του ορθολογισμού ως εργαλείο σκέψης, αλλά στο πεδίο εφαρμογής του

    κυριαρχεί η άποψη ότι ο ορθός λόγος είναι αντιθετικός με το συναίσθημα, την τέχνη, τον άνθρωπο ως πολυσύνθετο ον

    το ζητούμενο είναι να ορίσουμε το πεδίο μέσα στο οποίο ο ορθολογισμός είναι αναγκαίος και μπορεί να εφαρμοστεί χωρίς να αφαιρεί κάτι απο τα υπόλοιπα

    ο ΝΔ έχει κάνει τέτοιες προσπάθειες αλλά η γενική εικόνα που βγάζει προς τα έξω είναι η θεοποίηση του ορθολογισμού και η απόλυτη ανάγκη της υιοθέτησης του, πράγμα που νομοτελειακά οδηγεί στην ολική απόρριψη του (οι άνθρωποι προτιμούν να είναι συναισθηματικοί και λάθος παρά ρομποτ και σωστοί)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ποιος να ξέρει τι, αλλά πολύ κακό, μάχεται να εξοντώσει.

      Διαγραφή
    2. Πράγματι έχετε δίκιο, η εικόνα που βγάζω προς τα έξω είναι λάθος - κι αυτό από αντίδραση στον ανορθολογισμό των Ελλήνων.

      Ωστόσο έχω γράψει αρκετές φορές ότι η ζωή αρχίζει εκεί που τελειώνει ο ορθολογισμός. Ο οποίος είναι απαραίτητος στον δημόσιο χώρο, είναι ο μόνος τρόπος οργάνωσης της ζωής, αλλά ο ατομικός μας χώρος αρχίζει εκεί που τελειώνει ο ορθός λόγος.

      Τα πράγματα που μας γεμίζουν: ο έρωτας, η τέχνη, η πίστη είναι πέρα από κάθε ορθολογικό κανόνα.

      Λυπάμαι που ο Δήμου στοχαστής επισκιάζει τον ποιητή...

      Διαγραφή
    3. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

      Διαγραφή
    4. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

      Διαγραφή
    5. Σκεφθείτε ένα συλλογισμό:

      Όλοι οι άπιστοι πρέπει να εξολοθρευτούν
      Όλοι οι μη Μουσουλμάνοι είναι άπιστοι
      Άρα
      Όλοι οι μη Μουσουλμάνοι πρέπει να εξολοθρευτούν.

      Ο συλλογισμός είναι σωστός. Αλλά φταίει αυτός για την εξολόθρευση; Ανορθολογικές είναι οι προκείμενες. Η ανορθολογική φύση του Ναζισμού φαίνεται στις προκείμενες του:"Η Αρία φυλή είναι ανώτερη". "Οι Εβραίοι είναι υπάνθρωποι".
      Αν εννοείτε ότι οργάνωσαν "ορθολογικά' την εξόντωση των "υπανθρώπων" θα πάμε στο αφελές επιχείρημα: "Το μαχαίρι κοβει ψωμί, αλλά σφάζει και άνθρωπο. Φταίει το μαχαίρι;".

      Διαγραφή
    6. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

      Διαγραφή
    7. ο σταυρός του προβλήματος της προϊούσης παρακμής21 Απριλίου, 2016 10:50

      Ίδια μέρα του μήνα, 18 Απριλίου, Don και Einstein. Το διάβασα στον Ριζοσπάστη. Κι εγώ δεν αντέχω άλλους ορθολογισμούς περί Ριμαν ή Einstein, που μου είναι τελείως άγνωστοι και σαν πρόσωπα και σαν επιστημονικές και ορθολογικές ιδέες. Να οι δουλειές του ορθολογισμού: να μιλάω για κάτι που δεν έχω ιδέα γι' αυτό. Σαν αγόρι είμαι μόνο για ένα πι. Για κανένα άλλο γραμματάκι και ούτε είμαι για το ρω του Ριζοσπάστου. Γιατί κατά ανάγκην, καλύτερα ή χειρότερα, γίνονται όλα σε ένα μουχλιασμένο μέλλον.

      Διαγραφή
    8. Δεν είναι απλώς controversial - είναι απεχθές. Δηλαδή να θεωρήσουμε το Ολοκαύτωμα λογικό; Αρνούμαι και να συζητήσω μία τέτοια άποψη.

      Νόμισα προς στιγμήν ότι θα γράφατε κάτι άλλο όταν αρχίσατε: "Σήμερα που η Γερμανία καθίσταται ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης σε μια «κεκαθαρμένη» μεταπολεμική Ευρώπη που πνέει τα λοίσθια τόσο στον πνευματικό όσο και οικονομικό τομέα..." αποδείχθηκε πόσο λάθος ήταν η εξόντωσή τους και πόσο μας λείπουν...

      Διαγραφή
    9. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

      Διαγραφή
  9. Αρβελέρ: «Η Ελλάδα δεν γνώρισε Διαφωτισμό. Ποιος φταίει; Θα το πω, η εκκλησία.»

    http://www.newsnowgr.com/article/916145/arveler-i-ellada-den-gnorise-diafotismo-poios-ftaiei-tha-to-po-i-ekklisia.html

    Ευαγγελία Χ.


    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Διαφωτισμός και ορθολογισμός είναι οι δύο πλευρές του ιδίου νομίσματος.

      Διαγραφή
  10. Η ερώτηση που έχω να κάνω είναι πως οι Έλληνες μπορούν να γίνουν ορθολογιστές, δεν είναι τυχαίο ότι μας κυβερνάνε οι ΑνΕλ και έχουν κερδίσει 4, μαζί με το δημοψήφισμα, εκλογικές αναμετρήσεις...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Και τι κάνουν οι ανορθολογιστές συγκυβερνήτες-εξουσιαστές, πρώην Ιοαnnisk; Τη ζωή προδίδουν και παραδίνουν στους λυσσασμένους κερδοσκόπους για δάγκωμα και ξέσκισμα.

      Διαγραφή
  11. Κύριε Δήμου, ουδείς σώφρων, με στοιχειώδη επιστημονική επάρκεια, αμφισβητεί τα όλα σοφά και ευσύνοπτα αναφέρετε περί ορθολογισμού.

    Εκεί που εγείρονται αντιρρήσεις είναι στη χρήση του ορθού λόγου ή καλύτερα στη θέση που του επιφυλάσσετε στη ζωή και στην πολιτική σκέψη (εργαλειακή διάσταση, ουδέτερη χροιά).

    Εσείς, για παράδειγμα, τον επικαλείσθε ανέκαθεν για να καταδείξετε τις αδράνειες της νεοελληνικής πολιτικής κουλτούρας και τις αγκυλώσεις των διοικητικών μηχανισμών του ελληνικού κράτους που επί σχεδόν δύο αιώνες παραμένει δέσμιο του πελατειακού ανορθολογισμού.

    Όλα αυτά είναι σωστά. Από την άλλη όμως, για τη συνεπή μαρξιστική σκέψη, δεν είναι αυτές οι αιτίες του προβλήματος. Αυτά είναι τα συμπτώματα μιας στρεβλής κατάστασης. Πρόκειται για παρενέργειες μιας ανολοκλήρωτης αστικής κουλτούρας οι οποίες δεν μπορούν να μεταλλαχθούν από μόνες τους σε κάτι καλύτερο. Επιβάλλεται μια πολιτική "επέμβαση" εκ των άνω, μία αναδιοργάνωση των παραγωγικές σχέσεων με σοσιαλιστική προοπτική, στα πλαίσια πάντα της αστικής δημοκρατίας. Θα μου πείτε, αυτά που λέω ότι ανήκουν στο περιθώριο της πολιτικής σκέψης. Αλλά, μήπως και ο δικός σας πολιτικός ορθολογισμός δεν ανήκει επίσης στο περιθώριο;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Το εργαλείο δεν φταίει ποτέ.

      Αυτή η λεγόμενη "εργαλειακή χρήση του ορθολογισμού" (έφτασαν να του φορτώσουν και το Άουσβιτς!) είναι σκέτη ανοησία. Το Άουσβιτς το δημιούργησε ο φανατικός ανορθολογισμός του αντισημητισμού.

      Όχι μόνο δεν φταίει ο ορθολογισμός για τις ανισότητες και στρεβλώσεις στην καπιταλιστική κοινωνία αλλά είναι ενάντιός τους. Ορθολογική κατάκτηση είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα.

      Και μην ξεχνάτε πως κι ο Μαρξ ήταν επιφανής ορθολογιστής, τελευταίος απόγονος του Διαφωτισμού.

      Διαγραφή
    2. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

      Διαγραφή
    3. Μα ο "ανορθολογισμός" δεν υπάρχει (και δεν μπορεί να έχει ιδιότητες - ούτε να φταίει). Ανορθολογισμό ονομάζουμε την απουσία του ορθολογισμού. Λέμε ότι μία σκέψη, πρόταση, απόφαση είναι ανορθολογική αντί να πούμε (σωστότερο) ότι δεν είναι ορθολογική.

      Π. χ. λέμε ότι το κράτος (η μία υπηρεσία) δεν λειτουργεί σωστά ή δεν είναι αποτελεσματική, γιατί δεν είναι ορθολογικά οργανωμένη - όχι γιατί είναι ανορθολογική...

      Η απουσία λοιπόν του ορθολογισμού φταίει...

      Διαγραφή
    4. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

      Διαγραφή
    5. Φυσικά ισχύει: "Όχι μόνο...ενάντιος τους". Ο κομουνισμός (=κοινωνική και οικονομική δικαιοσύνη) είναι συνέπεια του ορθολογισμού. Είναι η φυσιολογική υγεία μας, όταν απαλλαχτεί από τα βάρη της εκμετάλλευσης, από την κατάθλιψη. Συνεπώς:

      "Κάθε πρόβλημα αναλύεται στα επιμέρους, ελέγχεται λογικά και εμπειρικά (αν δηλαδή τα δεδομένα του ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα) και η λύση του αναζητείται μέσα στα όρια της λογικής και της εμπειρίας."

      = λύνουμε το πρόβλημα της υγείας μας (για τον σκοπό της επιβίωσης μας) μεριμνώντας καθεμιά στιγμή να μη νιώθουμε άσχημα
      (γιατί η εμπειρία μου στη φύση μου αποκαλύπτει ότι όταν νιώθω άσχημα καταπονώ τα κύτταρα μου, άρα τη ζωή συνολικά).-

      Τι να κάνουμε τώρα! Σήμερα η κατάσταση μας μέσα στη φύση διαφέρει από την φυσιολογική μας. Είναι: φονεύουν τη ζωή και μας προτείνουν να μας πείσουν και να ηρεμούμε όταν ακούμε για φόνους και να σκεφτούμε λογικά. Δεν γίνεται! Δεν μπαίνεις! Δεν μπαίνεις!

      Γιατί τα ΜΜΕ μας δείχνουν "σκληρές εικόνες"; Γιατί ποτέ καμία "σκληρή" εικόνα δεν μπορεί να αποκρυφτεί και να ξεχαστεί; Γιατί οι σκληρές εικόνες διατηρούνται σε ψηφιακή μορφή; Γιατί; Επειδή η ζωή θυμάται. Ποιος είδε man from earth.

      Να σφάξεις τις φλέβες σου αν διαφωνεί ο κύριος Δήμου πίσω στα 2016 και δεν σου ξεκαθάρισε και τι έψαχνε; Όχι! Δεν τις κόβεις! Όχι!

      Διαγραφή
  12. Πλησιάζει Πάσχα... Κάνα σχόλιο για το άγιο φως; P

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Τόσα χρόνια τα λέω - μόνο κατάρες αρχιερέων εισπράττω... Βαρέθηκα!

      Διαγραφή
    2. [...] Πριν από μερικά χρόνια βρέθηκα με τον Νίκο Δήμου σε τηλεοπτική εκπομπή. Δεν δυσκολευθήκαμε αμέσως να στοιχηθούμε στην ίδια γραμμή, μια και απέναντί μας είχαμε αστρολόγους. Με τα συνδυασμένα επιχειρήματα του ορθολογισμού και της πίστης καταφέραμε να ανατρέψουμε την εξωφρενική νεοεποχήτικη νοοτροπία περί “αστρικών δυνάμεων” και των επιδράσεών τους στη ζωή μας, την οποία οι συνομιλητές μας προσπάθησαν να περάσουν στο τηλεοπτικό κοινό.

      Το παράδειγμα αυτό είναι καίριο. Μέσα στη μετανεωτερική σύγχυση που βιώνουμε, η συμμαχία των δυνάμεων της ορθολογιστικής νεωτερικότητας και της Θεολογίας μας έχει την ικανότητα να αρθρώσει ισχυρό αντίλογο στην αντίληψη περί σχετικότητας των πάντων και να συνδράμει το μεταμοντέρνο υποκείμενο που είναι θραυσματοποιημένο και ανορθολογικό. Πολλοί εκκλησιαστικοί δεν έχουν συλλάβει αυτή την πολιτισμική εξέλιξη και συνεχίζουν να απευθύνονται προς τους ορθολογιστές με όρους παρωχημένης απολογητικής, αγνοώντας ότι πλέον υπάρχει πεδίο κοινού αγώνα για να διασωθή η ακεραιότητα του ανθρωπίνου προσώπου[...]
      π. Βασ. Θερμός, Μια διαφορετική άποψη για τον Νίκο Δήμου

      Διαγραφή
  13. Και να σκέπτομαι λογικά και να νιώθω άσχημα αδύνατο. Συνήθως με πιέζουν εμένα να κάνω τα αδύνατα και να τα καταχωρίζω στα φυσιολογικά...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Ο ορθός λόγος ασκείται δεν σχολιάζεται. Η ρύθμιση της οδικής κυκλοφορίας είναι το κατεξοχήν παράδειγμα ορθού λόγου. Δεν τα σέβεστε αυτά. Προτιμάτε να σχολιάζετε πού πρέπει να μπει το STOP ή αν ο φωτεινός σηματοδότης πρέπει να έχει αντίστροφη μέτρηση.

    Τα σύγχρονα δυτικά κράτη είναι αποκυήματα του ορθού λόγου. Η δημιουργία τους πήρε από το 1200 έως το 1600, δηλαδή 30 γενιές. Οι απαιτούμενες διεργασίες είναι λεπτές και χρονοβόρες. Αν λοιπόν εσείς έχετε ήδη ξεκινήσει το 1821, στην καλύτερη θα έχετε κράτος το 2200.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σωστή τοποθέτηση. Θα άλλαζα τα χρονικά όρια - από το 1400 ως το 1800 (μέσα η Μεταρρύθμιση, ο Διαφωτισμός και η Γαλλική Επανάσταση). Γεγονός είναι πως έχουμε χάσει πολλά επεισόδια - περίπου μισή χιλιετία...

      Διαγραφή
    2. Συμφωνώ και για τον Κ.Ο.Κ. Πριν τριάντα χρόνια είχα προτείνει την ίδρυση κόμματος με τίτλο: "Μέτωπο Λογικής" και υπότιτλο "Το Κόμμα του Κ.Ο.Κ.".

      Διαγραφή
  15. Οι τίμιες θυγατέρες εξακολουθούν τις λύσεις. Τα κουνούπια είναι φλόγες και οι φλόγες ίπτανται και δείχνουν το χυμένο ήδη μελάνι σαν αρχαίο ψωμί ζεστό απέναντι, και μόνη της γελάει, χαίρεται καθώς θαυμάζει το γαλάζιο μελάνι της γραφής πάνω σε μια κόλλα τετραδίου ξεσχισμένη. Οι γαλανές γραφές μοιάζουν σε θόρυβο δεξαμενής τη νύχτα να βγαίνουν από θάμνο φωτισμένο. Τα απαραίτητα και λογικά βήματα ψαλιδίζει με τα μάτια της, αλλά με λεπτομέρεια που καίει να τα σκεφτεί γρήγορα και να τελειώνει μαβιά και ροζ σχεδιάσματα K-t, U-t και παρατηρησιακές, ησυχαστικές συγκρίσεις. Άλλες, τρελαμένες, βιαστικές, αντλούν τα δάκρυα τους από γαλάζιες λίμνες ψυχές και φωνάζουν από το ανοιχτό αυτοκίνητο για να την ξεσηκώσουν να τρέξουν όλες μαζί στην αγορά του δρόμου και στην απόκτηση του γελασμένου ψυγείου σήμερα, και από αύριο, ημέρα του μελαγχολικού Αυγούστου του 1821, να παραβγούν στο τρέξιμο για το εκλογικό τμήμα να ψηφίσουν τους αγαπημένους τους: Πλαστήρα, Μπελογιάννη, επιτραπέζιο Χατζηφώτη, επιτραπέζιο Χηνοφώτη, Νέρωνα ανθρακικό. Υπάρχει αληθινή ζωή. Άμα λυθούν οι ασκήσεις, όλες, από την πρώτη μέχρι και την τελευταία γαλάζια φλόγα-κουνουπίτσα. Ξενύχτησα με την σκληρότητα του ελατηρίου σου, τα κουνουπάκια κυνηγώ και σιγοτραγουδώ: ο Hooke είναι ο ορθολογικός παράδεισος και η ορθολογική κόλασις ο Hooke.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Να που ο ορθολογισμός μας οδήγησε στον υπερ-ορθολογισμό...

      Διαγραφή
  16. ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ

    Πού είναι ο "blogger" o οποίος είχε ζητήσει να συζητήσουμε για ορθολογισμό; Προχθές είχε γράψει τα εξής:

    "Νίκο, υπάρχει σοβαρός αντίλογος από επιφανείς επιστήμονες μαρξιστές, κατά τους οποίους "αμφιβάλλεται" (όπως θα έλεγε ο Μαρωνίτης) ο "ουδέτερος" ορθολογισμός, και με την πρώτη ευκαιρία, θα μιλήσω για λογαριασμό τους, όσο πιο τίμια μπορώ, δηλαδή θα παρουσίασω το σκεπτικό τους (όπως το συνάντησα σε τρεις παραδειγματικούς ερευνητές μαρξιστές: στον Πέρυ Άντερσον (αδελφό του Μπενεντίτ Αντερσον - με τα περί φαντασιακών κοινοτήτων), στον Έρικ Χόμπςμπαουμ και στον δικό μας το Λιάκο). Και είναι κρίμα που εδώ μέσα δεν ακούστηκε σοβαρός μαρξιστικός λόγος, αλλά φωνασκίες και βρισιές."

    Περίμενα λοιπόν περισσότερα γι αυτό το θέμα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Ο ορθολογισμός ευθύνεται για την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Ο ορθολογισμός ποτέ δεν διαπίστωσε τα στοιχειώδη της ζωής και δεν τα μετάδωσε και έτσι δεν ανάκοψε ποτέ την κεκτημένη ταχύτητα των φονιάδων, την ψυχολογική βία, την εναπόθεση της υγείας μας σε φιλοσοφικά θεωρήματα κι αερομεταφερόμενα αγαθά του μακρινού πολέμου, γιατί ο ορθολογισμός είναι ανίκανος και φτάνει στα στημένα όρια του, στις ψεματάρες και στην υποκρισία, όταν ένας άνθρωπος νιώθει μια χαρά και συλλαμβάνει με τις αισθήσεις του επίσης την μαύρη διαμαρτυρία ενάντι του κακού και την κατανοεί και την ανατρέπει για δική του χρήση χωρίς τις πολλές περιττές σκέψεις του ορθολογισμού, που μόνο να την εγκαθιστούν σαν malware καταλαβαίνουν. Ο ορθολογισμός είναι ο μεγαλύτερος ψεύτης από όλους τους μάγους της λογικής. Κηρύσσει ως ανάγκη της ζωής την υποταγή της ζωής στην θεωρούμενη από αυτόν ανεξήγητη και αιώνια και αχειροποίητη οικονομική οργάνωση της μαστροπής κοινωνίας των ορθολογιστών. Ο ορθολογισμός δεν αναγνωρίζει την επιστημονική επανάσταση και την επιστήμη σαν καινούργιο καρπό. Ο ορθολογισμός σαπίζει το φρούτο της επιστήμης, της υγείας, της σκέψης και τη ζωή και την κίνηση, τα σύννεφα. Τα καινούργια συμπεράσματα μας θα είναι: δεν κυλάμε ξανά στους εκβιασμούς σας και όπως και αν τους σουλουπώσετε. Παγκόσμια ειρήνη τώρα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πλήρης σύγχυση. Μήπως όπου "ορθολογισμός" στο κείμενό σας να διαβάσουμε "καπιταλισμός" ή "ιμπεριαλισμός"; Γιατί ο ορθολογισμός ως μέθοδος σκέψης δεν έχει βλάψει ούτε κουνούπι!

      Διαγραφή
    2. Πώς δεν έχει βλάψει ούτε κουνούπι; Ο επιστήμονας Γραμματικάκης είναι Ευρωβουλευτής και αγαπάει το ευρώ σαν μάνα και το ευρώ εμένα με ματώνει και με ξεσπιτώνει. Ο επιστήμονας Γραμματικάκης είναι αποτέλεσμα του ορθολογισμού. Ο Στάλιν είναι αποτέλεσμα του ορθολογισμού: δολοφονούμε τη ζωή για την λογιστική αρτιότητα των αριθμών και την μελλοντική καλύτερη ζωή για όλους.

      Διαγραφή
    3. Η ζωή μόνιμα συγχύζεται και παραληρεί. Δεν είναι ότι δεν σκέπτεται σοβαρά τα λόγια περί μεθόδου. Η ζωή είναι νιγηριανή. Ποιος είναι ο ορθολογισμός, όταν η ζωή πονάει και φτύνει το αίμα της;

      Διαγραφή
  18. ΠΡΟΣΟΧΗ: Ορθολογισταράς! Δημιουργείστε λογαριασμό, μπείτε στο ίδρυμα, ψωνιστείτε από το ράφι -το παιδί έχει ντουλαπάκι, έχει store ι ι ι, τι έξυπνο παιδί!- αναρωτηθείτε: έχουν πολιτισμό τα ζώα; - έχει πάτο η ερώτηση της αγγλικής εβδομάδος; Πιστεύετε ότι δεν θα μάθετε βιολογία και ότι αρκεί η επίσκεψη στον δικτυακό τόπο του ιδρύματος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Είμαι ένας άνθρωπος ζωντανός. Λύνω το πρόβλημα της ζωής και με μέθοδο και χωρίς μέθοδο ιδανικά στημένη. Γιατί η ζωή μου από τη μία ζωντανή στιγμή στην άλλη είναι η λύση στο πρόβλημα. Το δεδομένο του μυαλού μου δεν ήταν ο ορθολογισμός. Ήταν ο δεύτερος νόμος του Νεύτωνα. Αυτός σε εμένα λέει: ο ορθολογισμός είναι χαζός - απλώς πρέπει να τελειώνουμε με τον πόλεμο σαν μέθοδο οργάνωσης της οικονομίας. Τι λέει ο Νεύτωνας στους ορθολογιστές; Κι αν έχω σφάλμα, ποιος θα μου σύρει μια διόρθωση χωρίς να με πολυπαραβιάσει. Που βρίσκεστε, μπλόγκερς συστημικοί;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Ο ορθολογισμός, όταν σκέπτομαι με αυτόν, είναι απλώς ένα συναίσθημα, ή πολλά συναισθήματα μαζεμένα. Και όταν εγώ μείνω μόνο στα συναισθήματα μου και τα εμπλουτίζω και τα νομίζω για τίποτα αδιάψευστο, εμφανίζεται σε εμένα ένα διπλό πολύ σοβαρό πρόβλημα: απομάκρυνση από την φυσική πραγματικότητα και τι είναι αυτά τα συναισθήματα μου, είναι καλά ή άσχημα; Ο ορθολογισμός υποκαθιστά τις αισθήσεις μου και μάλιστα με την ενθάρρυνση μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. Για μένα δεν τίθεται θέμα σύγκρουσης λογικής και συναισθήματος. Είναι και τα δύο ανθρώπινα χαρακτηριστικά, ισάξια μεταξύ τους και το ένα συμπληρώνει το άλλο. Μια αποφάση που παίρνεται βασιζόμενη στην "ψυχρή" λογική είναι τόσο λάθος όσο και αυτή που παίρνεται "εν βρασμώ ψυχής". Η ισορροπία μεταξύ αυτών των δύο στην λήψη μιας απόφασης,νομίζω παράγει το πιό σωστό και δίκαιο αποτέλεσμα. Οι συγκεκριμένες συνθήκες μιας κατάστασης, θα πρέπει να καθορίζουν και την αναλογία μεταξύ τους. Εν ολίγοις, έχω την γνώμη ότι είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Δείγμα ανωριμότητας είναι και η υπέρμετρη λογική και το υπέρμετρο συναίσθημα. Πως θα μπορούσε κάποιος να αντιμετωπίσει μια άσχημη συναισθηματική κατάσταση, π.χ. μια ερωτική απογοήτευση, αν όχι με την λογική. Αν αφηνόταν στο συναίσθημα, θα οδηγούνταν στην αυτοκτονία. Απ` την άλλη, πόσο θα μπορούσε να προχωρήσει η επιστημονική έρευνα χωρίς την φαντασία και την αμφισβήτηση.

    Sum1

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. Το μπλογκ έχει εξελιχθεί σε διάλογο - και αυτό δεν είναι καλό. Ελπίζω ότι ο αναμφισβήτητα ενδιαφέρων αυτός διαλογος θα παρακινήσει και άλλους να λάβουν μέρος...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  23. Καλά παθαίνουμε, πολύ καλά παθαίνουμε! Αφού δεν σκεφτόμαστε ορθολογικά να δούμε την πραγματικότητα και να αναλύσουμε και να μάθουμε την αλήθεια μετά που θα έχουμε σκεφτεί τις σκέψεις μας! Ο σοφός ορθολογιστής Ράμφος στην τηλεόραση της ευρωπαϊκής ΟΝΕ 17' λέει το εξής σωστό: "Η παλαιά αναπηρία της συναισθηματικής σκέψεως: εμείς, στην Ελλάδα, ξέρουμε την αλήθεια πριν σκεφτούμε". Και πώς να μην ερωτευτώ ένα μυαλό σαν αυτό! Αυτοί εκεί μέσα στην ΟΝΕ σκέπτονται! Πιο πριν ο Ράμφος ο ορθολογιστής μετέρχεται τα πιο λαχταριστά αποθανέτω. Έγινε λέει, ο πόλεμος στην Γιουσγκοσλαβία, γιατί έπρεπε να γίνει ένας πόλεμος που θα σκοτωθούν οι λιγότεροι από την πλευρά των βομβαρδιζόντων. 12:20. "Μέσα στις 200 ισχυρότερες οικονομικές μονάδες οι 100 είναι εταιρίες - τι σημαίνει αυτό για το μέλλον της ανθρωπότητας". Απάντηση: "οι οικονομικές αξίες {ο πόλεμος} προηγούνται των ηθικών αξιών {το τίποτα}".

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  24. Ο ορθολογισμός όπως τον περιγράφει ο Νίκος Δήμου, δεν εγείρει αντιρρήσεις, ως τρόπος σκέψη. Όσοι τον πολεμούν ή δεν ξέρουν τι πολεμούν ή δεν ξέρουν τι τους γίνεται.

    Εκεί που προκύπτουν διαφωνίες είναι κατά την εφαρμογή του ορθού λόγου στη διοίκηση, στην οικονομία και στην πολιτική, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο.

    Να δούμε ορισμένες περιπτώσεις ορθολογικών επιλογών, στα πλαίσια των προσωπικών στρατηγικών και τις επιπτώσεις τους στη συλλογική ζωή:

    Στη Γερμανία οι καλοί φοιτητές δεν επιλέγουν μετά μανίας την Ιατρική, η οποία απαιτεί πολυετείς σπουδές. Οι αποτελεσματικοί Γερμανοί φοιτητές επιλέγουν τις εφαρμοσμένες θετικές επιστήμες, προκειμένου να απασχοληθούν στις βιομηχανίες, όπου αναμένεται να ανταμειφθούν πλουσιοπάροχα και σε πολύ πιο σύντομο χρόνο. Έτσι το γερμανικό κράτος εισάγει γιατρούς έτοιμους, κατά κανόνα από την Ελλάδα και τη Ρουμανία - αλλά δεν χάνει, αφού εισάγει έτοιμο "κεφάλαιο". (Βέβαια, αυτός ο επαγγελματικός προσανατολισμός των γερμανοπαίδων είναι ευεργετικός και για το σύνολο.)

    Ας δούμε τώρα τις επιλογές του άριστου Έλληνα μαθητή. Τι φαντάζεστε; Ότι επιλέγει φυσικοχημείες ή μήπως νομικές και ιατρικές. Όχι. Οι αριστούχοι των αριστούχων επιλέγουν τις στρατιωτικές σχολές, την Αστυνομία, την πυροσβεστική, το Λιμενικό και οποιαδήποτε άλλη συναφή σχολή τους υπόσχεται διορισμό, αρκεί να τους εξασφαλίσει ένα μισθό μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους. Ασφαλώς υπάρχουν και αριστούχοι που προσανατολίζονται προς τις θετικές επιστήμες και εφόσον ευδοκιμήσουν, φεύγουν για έξω και μην τους είδατε μην τους απαντήσατε... (Αυτές οι ορθολογικές προσωπικές στρατηγικές των ελληνοπαίδων όχι μόνον δεν υπηρετούν τα αιτήματα του διοικητικού και πολιτικού εξορθολογισμού της Ελλάδας, αλλά τον υποσκάπτουν κι όλας.)

    Στη Γερμανία, που ανέφερα εντελώς παραδειγματικά, βλέπουμε τα δυο μεγάλα κόμματα να ομονοούν, να υπηρετούν συγκεκριμένους οικονομικούς στόχους ενός ανεπτυγμένου και αποτελεσματικού καπιταλισμού. Εδώ η κρατική μηχανή, οι υπηρεσίες γενικότερα και ιδίως η δημοσιο-υπαλληλία είναι μέσον για την εξυπηρέτηση της οικονομίας, της βιομηχανίας και φυσικά της κοινωνίας. Με άλλα λόγια, ο συλλογικός γερμανικός ορθολογισμός δεν αποτέλεσμα μιας "διδαχής", αλλά αναγκαιότητα, αυτονόητο παράγωγο των οικονομικών σχέσεων.

    Τώρα, όσοι συγκρίνουν, το "παράδειγμα" της Γερμανίας με τους ορθολογικούς ατομικούς, οικονομικούς, κοινωνικούς και διοικητικούς στόχους και το συσχετίζουν με τον αντι-παράδειγμα της ελλαδικής κακοδιοίκησης, διαφθοράς, φοροδιαφυγής και τα ρέστα, απλώς συγκρίνουν λαγούς με δαμάσκηνα.

    Στον ατελή καπιταλισμό (των λατινικών χωρών πχ, της Πορτογαλίας, της Ισπανίας, της νοτίου Ιταλίας κοκ) το λογικό και το αναμενόμενο είναι οι "παραμορφώσεις" τύπου Ελλάδας.

    Ως εκ τούτου, λένε οι μαρξιστές, αν θέλουμε να αλλάξουμε την Ελλάδα προς το καλύτερο, και να μην ματαιοπονούμε, θα πρέπει να μεταλλάξουμε τις ενδοελλαδικές οικονομικές σχέσεις, τη στιγμή μάλιστα που όπως λέει και ο Γιαννίτσης, το 50% των παραγωγικών δραστηριοτήτων εξαρτώνται από το κράτος!

    Συμπέρασμα της μαρξιστικής ανάλυσης (όχι του ΚΚΕ ή του Σύριζα - αλλά της καθαρά επιστημονικής ορθολογικής προσέγγισής της ελληνικής πραγματικότητας) είναι ότι αυτά που καταγγέλλονται ως παθογένειες στο κράτος και στην κοινωνία της Ελλάδας, ΔΕΝ είναι αιτίες, αλλά αποτελέσματα των στρεβλών οικονομικών σχέσεων που παράγουν νεποτισμό, διαφθορά, πελατειακές σχέσεις κοκ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Φυσικά συμφωνώ στα περισσότερα. Μακάρι να είχαμε κι άλλους τέτοιους μαρξιστές. (Θα χαιρόταν και ο Μαρξ που θεωρούσε τον εαυτό του επιστήμονα και είχε σαν οδηγό την επιστημονική μέθοδο).

      Διαγραφή
    2. Κύριε Δημου, υπάρχουν τέτοιοι μαρξιστές. Αλλά όπως και η φιλελεύθερη σκέψη που πρεσβεύετε εσείς έχει ελαχίστη απήχηση, έτσι η ορθολογίζουσα και μη ιδεοληπτική μαρξιστική σκέψη έχει επίσης ελάχιστη απήχηση. Και τι βλέπουμε; Κάποιοι σαν κι εσάς να συνωθούνται προς το μη... χείρον και κάποιοι σαν κι εμένα προς άλλο μη χείρον... και τελικά μπλέκουμε όλοι με τη σκέψη των... χοίρων...

      Διαγραφή
    3. Αυτά είναι σωστά, blogger. Γιατί; Διότι στην γερμανία υπάρχουν φοιτητές. Άρα, η ιατρική απαιτεί πολυετείς σπουδές. Που σημαίνει ότι οι Γερμανοί φοιτητές θα απασχοληθούν στις βιομηχανίες. Άρα, ο ατελής καπιταλισμός είναι παραμορφωμένος. Πώς θα μπορούσε να είναι παραμοφωμένος αν δεν αλλάξουμε τον Μαρξ προς τον Γιαννίτση. Το πιο σωστό όμως είναι που το ΚΚΕ κάνει αναλύσεις, άρα και μαρξιστικές αναλύσεις, φαντάζομαι, αναλύσεις της ορθολογικής προσέγγισης της ελληνικής πραγματικότητας. Εσείς, blogger, σκέπτεστε πάρα πολύ σωστά. Ευρώ ή δικό μας κρατικό νόμισμα, blogger; Τι αποκρίνεται εδώ ο ορθολογισμός σας.

      Διαγραφή
  25. Τέλος, είναι λάθος θα υπερτονίζεται η παράδοση αιώνων ορθολογισμού στην Ευρώπη. Έχουμε τις περιπτώσεις της πρώτης διδάξασας, της Ιαπωνίας, του Χονγκ Κονγκ, της Νοτίου Κορέας, της Σιγκαπούρης. Η αραβόφωνη επίσης, αλλά χριστιανική Μάλτα όπως και η Κύπρος είναι χώρες με ελαχίστη παράδοση τέτοιου τύπου. Με άλλο λόγια, ο εξορθολογισμός δομών και θεσμών, πολιτικών και διοικήσεων, δεν είναι κατ΄ανάγκην ζήτημα παράδοσης αιώνων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  26. Διατρέχοντας τον διάλογο βιαστικά, διαπιστώνω ότι γίνεται ενδιαφέρουσα συζήτηση. Δυστυχώς, δεν έχω χρόνο να τον διαβάσω αυτές τις μέρες. Έψαξα να βρω τη λέξη "ένστικτο", δεν την βρήκα. Αν κατάλαβα σωστά γίνεται η αντίστιξη Λογική-Συναισθημα (σε αυτό βρήκα την απάντηση του ΝΔ). Τι γίνεται αν υπάρξει σύγκρουση Λογικής-Ενστίκτου; Συγνώμη αν είμαι εκτός θέματος ή αν ήδη συζητήθηκε. Δηλώνω, έτσι κι αλλιώς, υπέρμαχος της κοινής λογικής, δηλαδή του ορθολογισμού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  27. Τα "ένστικτα" είναι τμήμα του θυμικού - ουσιαστικά ταυτίζονται με τα συναισθήματα που είναι η έκφρασή τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΟΥΖΟΣ

      ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΟ
      Η εδώδιμη άνοιξη κι o απόμακρος Αμνός
      που μερίζεται
      στην κατάμαυρη του θάνατου αγραμματοσύνη.

      Διαγραφή
  28. Ποιός μπορεί να αμφισβητήσει την αξία του ορθολογισμού σε κάθε είσδους πνευματική προσέγγιση? Ορθός λόγος, σωστή σκέψη, αμερόληπτη κρίση.
    Ο ορθολογισμός χρειάζεται ωστόσο εξάσκηση και πειθαρχεία της σκέψης . Δεν το μπορούν όλοι.
    Ακόμη διαχωρισμό της λογικής από το θυμικό. Αυτό είναι το δυσκολότερο, ιδίως για έναν μεσογειακό λαό όπως ο Ελληνικός που κυριαρχείται από τα πάθη του.
    Αν δεν απομονώσεις την λογική από τα συναισθήματά σου δεν θα καταφέρεις ποτέ να προσεγγίσεις την αλήθεια, και λέω να προσεγγίσεις διότι το να την κατακτήσεις είναι ανέφικτο.
    (Δεν είμαι επιστήμων, εκφράζω απλώς μια γνώμη απλού ανθρώπου )
    Ν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μπα...Αν δεν μπορεί ο Δήμου ολόκληρη...κανένας άλλος δημόσιος διανοούμενος...εκ της Φιλολογίας και της Φιλοσοφίας... δεν μπορεί ολόκληρη την αλήθεια της ζωντανής ζωής. Και όσοι ακολουθούν...δημόσιοι...είναι κάτι λάβαρα...τώρα και εγώ καταλαβαίνω τι γίνεται στην Ελλάδα...γιατί...πριν...με τα αληθινά χτυπήματα δεν έπιανα το νόημα.

      Διαγραφή
    2. @Ν Συμφωνω απολυτα: "Ο ορθολογισμος χρειαζεται ωστοσο εξασκηση και πειθαρχια σκεψης. Δεν το μπορουν ολοι. Ακομα διαχωρισμο της λογικης απο το θυμικο."

      Παρ'ολα αυτα αν υπηρχε ως μαθημα απο το δημοτικο, μηπως σιγα-σιγα οι επομενες γενιες μαθαιναν με αυτον τον τροπο σκεψης να αναλυουν, να συγκρινουν και να ζυγιζουν καταστασεις ετσι ωστε ως ενηλικοι πολιτες πια, να ειναι ηδη εξοικιωμενοι με αυτην την διαδικασια.

      Διαγραφή
  29. Διαφωνώ ριζικά με τον εξωραϊσμό της μαρξιστικής σκέψης που επιχείρησε ο Blogger.

    Ο Λεωνίδας Κύρκος έγραψε ότι ενώ η πραγματικότητα βροντοφώναζε πως ο Δεκέμβρης πρώτα και ύστερα ο ένοπλος αγώνας ήταν λάθος, εντούτοις ουδείς από τους ηγέτες της Αριστεράς είχε διάθεση να αφουγκραστεί τα γεγονότα, την πραγματικότητα και να συσκεφθεί με σωφροσύνη και υπέρ του λαού.

    Ήταν τόσο έντονος ο τότε φανατικός βολονταρισμός, που μπορούσε να σε πείσει ότι δύνασαι να νικήσεις τον κόσμο όλο, αρκεί να υπακούς στο κόμμα και να είσαι αφοσιωμένος στους ηγέτες του!

    Τέτοιες ανορθόλογες πρακτικές, που αργότερα αποδόθηκαν στο Στάλιν και στο Ζαχαριάδη, ήταν συνυφασμένες με τη γραφειοκρατική συγκρότηση του αυταρχικού "δημοκρατικού σοσιαλισμού" και όχι αποτέλεσμα του κακού χαρακτήρα των ηγετών του.

    Ο Στάλιν ήταν οπαδός του "επίκτητης κληρονομικότητας", μιας βλακωδέστατης θεωρίας ορισμένων σταλινικών βιολόγων που υποστήριζαν ότι οι επίκτητες ιδιότητες κληρονομούνται, ότι δηλαδή αν αντέξει ένας σπόρος σιταριού στο ψύχος και μετά πάρουμε τους σπόρους του, τους πολλαπλασιάσουμε και τους φυτέψουμε στη... Σιβηρία, θα γεμίσει η ταιγκά σιτοβολώνες! Μιλάμε για μια έκταση, εντός της τότε Σοβιετικής Ένωσης, που ήταν τέσσερις φορές η... Ευρώπη.

    Ο Στάλιν, λοιπόν, έδωσε ό,τι είχε και δεν είχε για να υλοποιήσει αυτήν την τρέλα, γκρεμίζοντας την παλιά δαρβινο-μεντελική βιολογική σχολή και στέλνοντας στα γκουλάγκ όλους τους αξιόλογους επιστήμονες (καταστρέφοντας έτσι τη γεωργική παραγωγή της ΕΣΣΔ).

    Κι όταν πια αποδείχτηκε περίτρανα ότι το σιτάρι δεν μπορεί να φυτρώσει στον... πάγο, όπως δεν μπορεί να κρατηθεί ως το καλοκαίρι ο σιδηρόδρομος που είχε τοποθετηθεί στην κοίτη των παγωμένων ποταμών (μια και το σοσιαλιστικό ατσάλι δεν είχε θαυματουργές ιδιότητες), είχαν χαθεί κόσμος και κοσμάκης, ώσπου πέθανε κι ο Στάλιν και γλίτωσαν όσοι γλίτωσαν, οι οποίοι όμως δεν ήθελαν να ξαναδούν ούτε ζωγραφιστούς τους άλλοτε συνεργάτες του Στάλιν και το Ζαχαριάδη, φυσικά, τον οποιον ξαπόστειλαν εκεί που ο ίδιος έστελνε τους άλλοτε αντιπάλους τους, όπου και αυτοκτόνησε.

    Ο ανορθολογισμός, λοιπόν, ήταν δομικό στοιχείο της αυταρχικής μαρξιστικής πολιτικής σκέψης η οποία, ακόμη κι όταν εξελίχθηκε στον Ευρωκομμουνισμός και υιοθέτησε τον ανθρωπισμό της φιλελεύθερης σκέψης, εντούτοις, δυσκολεύεται να απεγκλωβιστεί από τα ιδεοληπτικά της σύνδρομα.

    Αυτά που λέει ο Blogger δεν ευσταθούν. Η πολιτική μαρξιστική σκέψη είναι τελεολογική, είναι ενδόμυχα αποκαλυπτική. Αυτά που λέει ισχύουν για τον ιστορικό υλισμό, για την καθαρή επιστημονική μαρξιστική σκέψη και όχι για την μαρξιστική Πολιτική σκέψη.

    Ουδέποτε, ιστορικά, η μαρξιστική πολιτική σκέψη απέδειξε ότι είναι παραγωγική και αποτελεσματική στη συγκρότηση των κοινωνιών και των δομών τους. Εξ ου και οι κατάρρευση όλων των "υπαρκτών σοσιαλισμών".

    Ότι έχω δίκαιο, αποδεικνύεται από τον αλλοπρόσαλλο Σύριζα, ο οποίος, εξαιτίας των ιδεοληψιών του και του ανορθόλογου βολονταρισμού του, ισοπέδωσε τα ερείπια της Ελλάδας που άφησαν τα προγενέστερα πελατειακά κόμματα.

    Σαμ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Χωρίς να θέλω να υπερασπιστώ τον blogger με τον οποίο διαφωνώ σε πολλά, να υπενθυμίσω ότι ο ίδιος όρισε τη θέση του ως "ορθολογίζουσα και μη ιδεοληπτική μαρξιστική σκέψη". Φυσικά κανένας δογματισμός δεν μπορεί να είναι ορθολογικός - και σωστά υπενθυμίσατε την καταστρεπτική εμμονή του Στάλιν με τα πειράματα του Λυσένκο. Υποπτεύομαι πάντως ότι ο blogger απέχει εξίσου από τον Σύριζα και το ΚΚΕ όσο απέχει κι από τον φιλελευθερισμό.

      Διαγραφή
    2. Αγαπητέ Σάμ, κάνετε λάθος αν νομίζετε ότι υπάρχει εξωραϊσμός της μαρξιστικής επιστημονικής σκέψης, για τον απλούστατο λόγο ότι αυτή έχει βγάλει σπουδαίους ιστορικούς και κοινωνικούς επιστήμονες, παγκόσμιας εμβέλειας με έργα που αποτελούν σημεία αναφοράς για κάθε επιστήμονα, μαρξιστή, βεμπεριανό ή άλλο. Ισχυρίζεστε επίσης ότι η μαρξιστική πολιτική σκέψη παρήγαγε δογματισμούς και αυταρχισμό. Γιατί, τα ίδια δεν έπραξε η φιλελεύθερη πολιτική; Δεν υπάρχουν άγιοι μόνο στη μία μεριά και διάβολοι στην άλλη. Στην Ελλάδα για παράδειγμα έχουν 40 χρόνια αστικής δημοκρατίας. Δεν βλέπετε τα αποτελέσματα των πολιτικών της; Πιστεύετε ότι αυτοί που κατέστρεψαν την Ελλάδα, ή που είχαν ευκαιρίες επί σαράντα χρόνια και δεν τα κατάφεραν, θα τα καταφέρουν αν διώξουν από τη μέση την Αριστερά που τώρα έχει την εξουσία; Μήπως τελικά εσείς είστε ο δογματικός;

      Διαγραφή
    3. Σαμ, στο παρόν, στο σήμερα, για την Ελλάδα.

      Διαγραφή

    4. Ευχαριστώ τον κύριο Δήμου και τον Ανώνυμο 16:41 που έβαλαν τα πράγματα στη θέση τους, γιατί ο Σαμ κάνει ένα λάθος πολύ σοβαρό. Ταυτίζει την επιστημονική μαρξιστική σκέψη με τις κατά καιρούς αστοχίες των κομμουνιστικών κομμάτων. Εκείνο που αδικεί περισσότερο την Αριστερά είναι μία εσκεμμένη παράλειψή του: δεν είπε τίποτε για τη σοσιαλιστική σκέψη και τα σοσιαλιστικά κόμματα που με τους αγώνες τους διεκδίκησαν τα δικαιώματα των λαών στην εκπαίδευση, στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και γενικότερα τα δικαιώματα των εργατών και των εργαζομένων. Οι αστικές δημοκρατίες ξεκίνησαν ως αστικές απολυταρχίες και μόνον ύστερα από τις τα λαϊκά κινήματα ανάγκασαν την αστική τάξη να συνειδητοποιήσει ότι είναι προς το συμφέρον της να μην εκμεταλλεύεται σκαιώς την εργατική τάξη. Κοιτάξτε γύρω σας τα νοσοκομεία, τα σχολεία, τα πανεπιστήμια και τις ελευθερίες των πολιτών. Είναι κατακτήσεις των σοσιαλιστικών κινημάτων, των εντός της Ευρώπης. Μπορεί ο υπαρκτός σοσιαλισμός να απέτυχε αφού δεν ήταν ούτε δημοκρατικός ούτε ανθρώπινος, η ευρωπαϊκή όμως σοσιαλδημοκρατία μπόλιασε την ευρωπαϊκή κουλτούρα με το αίτημα για σεβασμό και ελευθερίες σε όλους τους ανθρώπους, μηδενός εξαιρουμένου. Δείτε τη διαφορά που υπάρχει στα πολιτικά άκρα και καταλάβετε. Η άκρα δεξιά είναι μισάνθρωπη και αν μπορούσε θα εξαφάνιζε τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Ενώ η άκρα αριστερά, και αναφέρομαι στο σήμερα, η κομμουνιστική, είναι φιλάνθρωπη και τάσσεται στο πλευρό των μεταναστών και των προσφύγων. Εκεί βρίσκεται η ηθική υπεροχή της αριστεράς. Ακόμη και στο άκρο της (αφήνω απ΄ έξω τους ντραμπουκους και τους ψευτοαναρχικούς φασίστες) βρίσκεις ανθρωπιά και αλληλεγγύη. Έστω εκ των υστέρων, δηλαδή σήμερα στα 2016.

      Διαγραφή
  30. Το "αγιον φως" που σε λίγες μέρες θα καταπλέυσει στην χωρα μας και θα γίνει δεκτό με τιμές αρχηγού κράτους είναι η ...επιτομή του ανορθολογισμού. Και κανείς δεν το αγγίζει.
    Μετα από αυτό πώς να ζητήσουμε από τους εθνοπατέρες ορθολογική αντιμετώπιση των προβλημάτων της χώρα. (Ζητώ συγγνώμη αν το θυμικό μου με εμποδίζει να συγκρατηθώ, και θίγονται κάποιοι θρησκευόμενοι συνblogers μας)
    Ν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ν' αγιάσει το στόμα σου...

      Διαγραφή
    2. «Θεός ή απόταξη». Ενώπιον αυτού του διλήμματος βρίσκεται νεαρός πιλότος που ζητά την ένταξή του στην Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ. Η διοίκηση τού διαμήνυσε ότι δεν θα γίνει δεκτός και θα αποταχθεί εάν δεν λάβει θρησκευτικό όρκο χρησιμοποιώντας τη φράση «so help me God».

      Ο πιλότος, ο οποίος δηλώνει άθεος μετά την αποφοίτησή του τον περασμένο μήνα είδε την αίτησή του για ένταξη στις τάξεις της Πολεμικής Αεροπορίας να απορρίπτεται λόγω της άρνησής του να ορκιστεί.

      Διαγραφή
  31. Κύριε Δήμου, όπως πάντα το κείμενό σας είναι γραμμένο με σαφήνεια και διαβάζεται πολύ ευχάριστα. Επίσης, με την πρώτη (ή ακόμα και με τη δεύτερη) ανάγνωση οι σκέψεις σας φαίνονται απολύτως πειστικές. Και αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό του έργου σας γενικά. Επιβάλλεται όμως προσοχή ...

    Διαβάζοντας τις σκέψεις σας περί ορθολογισμού μού ήρθε αμέσως στο νου ο μεγάλος ισπανός στοχαστής Heleno Saña (που τον αντιπαθείτε όπως ξέρω από παλαιότερη ανάρτησή σας).

    Για το εν λόγω θέμα γράφει μεταξύ άλλων το εξής. (Η κάπως κουτσή ελληνική μετάφραση είναι δική μου, το πρωτότυπο είναι γραμμένο στα γερμανικά που τα κατέχει τέλεια ο Sana. Το παραθέτω στο τέλος του σχολίου.)

    "Μα ειδικά σε σχέση με τον ορθό λόγο και τους αρχικούς του στόχους είναι ενδεδειγμένο να μιλάμε για προδοσία. Διότι η ιδέα που είχε ο Διαφωτισμός τόσο της Αρχαιότητας όσο και της Νεότερης Εποχής για αυτό τον όρο μεταμορφώθηκε κατά τη διάρκεια της παραπέρα ανάπτυξης της αστικής καπιταλιστικής κοινωνίας σε εργαλειακό λόγο* και με αυτό τον τρόπο αρνήθηκε τον εαυτό της. Αυτό που εκλαμβάνουν οι σημερινοί διοικητές του κόσμου ως ορθό λόγο ("ratio") και ορθολογισμό δεν είναι άλλο παρά λειτουργισμός (φονξιοναλισμός) στην υπηρεσία της εξουσίας και του κέρδους."
    [Heleno Saña: Macht ohne Moral, 2003, σ. 35]

    *) εργαλειακός λόγος = instrumentelle Vernunft (instrumental reason) (όρος που προέρχεται από τον Max Horkheimer)

    Δεν είναι δηλαδή πάντα τόσο στρωτά και "ανώδυνα" τα πράγματα όσο εσείς τα παρουσιάζετε, κύριε Δήμου.

    Συγκεκριμένο παράδειγμα στο επόμενο σχόλιο ...

    -----
    Το γερμανικό πρωτότυπο [Heleno Saña: Macht ohne Moral, 2003, σ. 35]:
    "Aber gerade in Bezug auf die Vernunft und auf ihre ursprünglich gesetzten Ziele ist es angebracht, von Verrat zu sprechen. Denn das, was sich sowohl die antike wie die neuzeitliche Aufklärung unter diesem Begriff vorstellte, hat sich im Zuge der weiteren Entwicklung der bürgerlich-kapitalistischen Gesellschaft als instrumentelle Vernunft verwandelt, und sich damit selbst negiert. Was die Weltverwalter heute unter Ratio und Rationalität verstehen, ist nichts anderes als Operationalismus im Dienste der Macht und des Profits."

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  32. Αν κάνατε τον κόπο να διαβάσετε τα σχόλιά μου παραπάνω θα βλέπατε την άποψή μου για αυτό το τρικ του "εργαλειακού ορθολογισμού" που ξεκίνησε απο την σχολή της Φρανκφούρτης. Είναι κατά βάση η προσπάθεια όλων τον δογματικών να απαξιώσουν τον ορθολογισμό από τον οποίο κινδυνεύει το δόγμα τους. Σκόπιμα συγχέουν τους στόχους με την μέθοδο για να το πετύχουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  33. Παραστατικά παραδείγματα για αυτόν τον "εργαλειακό λόγο" στον οποίο κάνει τόσο εύστοχη κριτική ο Saña, δίνετε μάλιστα εσείς ο ίδιος. Να θυμίσω απλώς τα σχόλιά σας σχετικά με εργάτες-σκλάβους στην Κίνα και με την παιδική εργασία για τα οποία συζητήσαμε πρόσφατα.

    Λ.χ. το αρχικό σας σχόλιο για την παιδική εργασία ήταν:

    "Όσο για τις ενοχές για το παιδάκι που συναρμολογεί πλυντήρια κλπ. αν δεν το είχε κι αυτό, θα πέθαινε της πείνας."
    (http://ndimou.gr/ndimou/2006/04/blog-post_27.html#c114622363251301391 [βλ. την 6η παράγραφο])

    Πρόσφατα το συμπληρώσατε ως εξής:
    "Εγώ αναφέρθηκα σε ένα γεγονός. Ότι το παιδάκι είχε το δίλημμα είτε να δουλέψει για ένα κομμάτι ψωμί είτε να πεινάσει."
    http://doncat.blogspot.com/2016/04/ludwig.html?showComment=1460174384793#c7765827283335581279

    Και από μια αυστηρά ορθολογική σκοπιά έχετε δίκιο βέβαια. Αλλά πρόκειται για χαρακτηριστική έκφραση του αμιγώς εργαλειακού λόγου: Το παιδί χρειάζεται τη δουλειά για επιβίωση – η εταιρεία που κατασκευάζει τα πλυντήρια (και ως επιχείρηση δραστηριοποιείται βέβαια πάνω σε καθαρά ορθολογικό θεμέλιο) βασίζεται σε αυτή τη δουλειά για όσο το δυνατόν φτηνότερη κατασκευή και όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κέρδος – και η νοικοκυρά στην Ευρώπη ή στην Αμερική βασίζεται (έμμεσα) στη δουλειά του παιδιού γιατί έτσι έχει την ευκαιρία να απολαύσει την ανακούφιση που της δίνει το νεό πλυντήριο. (Με το τελευταίο αναφέρομαι στα δικά σας λόγια: "Όμως ρώτησες τη νοικοκυρά τι ανακούφιση της έδωσε το νέο πλυντήριο;")

    Σωστά λοιπόν ο Sana βγάζει το εξής συμπέρασμα:

    "Με την υπάκουη προς το σύστημα συμπεριφορά μιας ελίτ στον τομέα της γνώσης, που τα προσόντα της είναι στενά συνδεδεμένα με τα συμφέροντα της καπιταλιστικής τάξης, ο γενικός/καθολικός ορθός λόγος έχει γίνει ορθός λόγος που τον διοικεί η ανώτερη τάξη και ο οποίος στρέφεται εναντίον των μαζών των εργαζομένων."

    Το γερμανικό πρωτότυπο [Heleno Saña: Macht ohne Moral, 2003, σ. 35]:
    "Durch das systemhörige Verhalten einer Wissenselite, deren Kenntnisse eng liiert sind mit den Interessen der kapitalistischen Klasse, ist die universelle Vernunft zu einer von der Oberklasse verwalteten und gegen die arbeitenden Massen gerichteten Vernunft geworden."

    Για όλα αυτά, όμως, δεν μαθαίνουμε τίποτα όταν γράφετε εσείς περί ορθολογισμού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  34. Αν κάνατε τον κόπο να διαβάσετε τα σχόλιά μου παραπάνω θα βλέπατε ...

    Συνήθως πρώτα διαβάζω αποκλειστικά την εκάστοτε ανάρτηση ώστε να αναφέρεται το δικό μου σχόλιο ανεπηρέαστα ακριβώς σε αυτήν. Τα άλλα σχόλια καμιά φορά τα διαβάζω αργότερα. Θα κοιτάξω λοιπόν ακόμα ποια είναι η γνώμη σας για το εν λόγω θέμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  35. Συγγνώμη αλλά η ανοησία έχει τα όριά της. Τι θα πει "ορθός λόγος που τον διοικεί η ανώτερη τάξη;" Είναι εξίσου αστείο με το να ισχυσριστεί κάποιος ότι η ανώτερη τάξη διοικεί τα μαθηματικά και βγάζει 2+2=5.

    Όταν εγώ απλώς περιγράφω μία κατάσταση και λέω ότι "το παιδί έχει αυτό το πρόβλημα" δεν χρησιμοποιώ καν τον ορθό λόγο. Αν προσπαθούσα να αποδείξω ότι ορθώς το παιδί αμείβεται με μία κούπα ρύζι, και έβρισκα επιχειρήματα για να δικαιολογήσω τον εργοδότη ΙΣΩΣ τότε να μπορούσατε να μιλήσετε όχι βέβαια για ορθό αλλά για στρεβλό λόγο.

    Και πάλι σας παραπέμπω στα παραπάνω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Τα μαθηματικά δεν διοικούνται. Ο κύριος Δήμου έτυχε στα σχολεία του να συναντήσει μόνο μαθηματικούς-καθηγητές ελεύθερους και πράους, τους καλύτερους.

      Διαγραφή
    2. Κύριε Δήμου, δεν νομίζω πως η κατηγορία σας περί (δήθεν) ανοησίας αφορά τη μετάφρασή μου, αλλά το πρωτότυπο. Οπότε άλλη μια φορά επιδεικνύετε την εχθρική και επιθετική σας στάση απέναντι σε προσωπικότητες με αριστερή ιδεολογία σαν τον Heleno Sana.

      Και εννοείται πως έχει δίκιο ο Sana. O επισκέπτης "blogger" αναφέρει πιο πάνω ένα πολύ ωραίο παράδειγμα όταν γράφει:

      "Στη Γερμανία οι καλοί φοιτητές δεν επιλέγουν μετά μανίας την Ιατρική, η οποία απαιτεί πολυετείς σπουδές. Οι αποτελεσματικοί Γερμανοί φοιτητές επιλέγουν τις εφαρμοσμένες θετικές επιστήμες, προκειμένου να απασχοληθούν στις βιομηχανίες, όπου αναμένεται να ανταμειφθούν πλουσιοπάροχα και σε πολύ πιο σύντομο χρόνο."

      Αν είναι πράγματι έτσι οι επιλογές και τα κίνητρα, πρόκειται για κατ’ εξοχήν "εργαλειακό λόγο/ορθολογισμό" εκ μέρους των φοιτητών (επιλογή τέτοιων σπουδών που υπόσχονται πολλά λεφτά μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα). Και ποιος διοικεί αυτό το "ορθό"; Mα οι επιχειρήσεις και οι ιδιοκτήτες τους (οι μελλοντικές εργοδότες). Σίγουρα όχι π.χ. οι άρρωστοι της χώρας οι οποίοι μάλλον θα χαρακτήριζαν ως "ορθό" έναν μεγαλύτερο αριθμό γιατρών, περισσότερη ιατρική περίθαλψη κ.λπ.

      Λάθος είναι επίσης αυτό που γράφετε σχετικά με την παιδική εργασία. Βεβαίως χρησιμοποιείτε τον ορθό λόγο, όταν λέτε "αν [το παιδί] δεν το είχε κι αυτό, θα πέθαινε της πείνας". Δεν είναι απλώς η περιγραφή μιας κατάστασης όπως θέλετε να μας πείτε τώρα.

      Και βέβαια δικαιολογήσατε την κατάσταση (πάντα φυσικά με αφετηρία τον ορθό λόγο) προσθέτοντας αυτό το ατυχές "όσο για τις ενοχές". Το μήνυμα ήταν: Περιττές είναι οι ενοχές (περί παιδικής εργασίας) γιατί ο άνθρωπος που σκέφτεται ορθολογικά καταλαβαίνει ότι χωρίς αυτή τη δουλειά το παιδί θα πέθαινε της πείνας. Και από "εργαλειακή άποψη" έχετε δίκιο βέβαια (με το δεύτερο μέρος): Η δουλειά εξαφαλίζει στο παιδί την επιβίωσή του. Και αφού το προτιμάτε μαθηματικά: 1 (δουλειά) + 1 (η κούπα ρύζι) = 2 (επιβίωση).

      Ξαφνικά μια τέτοια επιχειρηματολογία δεν είναι περίπτωση ορθολογικής σκέψης; Ξαφνικά αρνείστε πως κάνατε χρήση αυτού του τρόπου σκέψης;

      Διαγραφή
    3. @Viennezos. Απ' όσο έχω καταλάβει ο ορθός λόγος είναι μέθοδος. Οι όποιες αξιολογικές κρίσεις ηθικού ή άλλου χαρακτήρα είναι 'βαλτές απέξω'. Δηλαδή για το παράδειγμα των φοιτητών της Γερμανίας: Η αποτελεσματικότητα και η προσοδοθηρία (αν το λέω καλά) δεν είναι ορθολογικές έννοιες. Είναι αξίες και μάλιστα σχετικά πρόσφατες. Οι αξίες δεν είναι ορθός λόγος. Η σκέψη σας προεκτεινόμενη λέει ότι η μάζα είναι μαθηματική έννοια. Όχι δεν είναι. Η ευθεία είναι. Το σημείο είναι. Η μάζα όχι. Αλλά η μάζα σαφώς μπορεί να είναι αντικείμενο μαθηματικών, δηλαδή ορθολογικών, υπολογισμών.

      Έτσι, η προσοδοθηρία δεν είναι ορθολογική έννοια αλλά μπορεί να γίνει αντικείμενο ορθολογικών σκέψεων.

      Αν δυσκολεύεστε, δείτε τον ορθό λόγο ως ένα μαχαίρι. Ένα μαχαίρι είναι ένα μαχαίρι. Δεν είναι πάντα καρφωμένο σε έναν σφαγμένο άνθρωπο, ενίοτε μόνο. Δεν είναι πάντα καρφωμένο σε ένα ψωμί, ενίοτε μόνο.

      Διαγραφή
    4. Επειδή το θέμα της παιδικής εργασίας σέρνεται εδώ και μέρες, ας μου επιτραπεί παρακαλώ να εκφέρω άποψη.

      Αυτό που ερεθίζει τον Vienezo είναι κάτι βαθιά κρυμμένο στο συλλογισμό του κ. Δήμου. Ότι δηλαδή μπορεί να κοστολογηθεί σε δολάρια η παράταση ζωής ενός παιδιού σε μια υπανάπτυκτη χώρα.

      Το παραπάνω μπορώ να το δείξω όποτε μου ζητηθεί. Δεν το κάνω τώρα λόγω μάκρους κειμένου και κάποιας μικρής πολυπλοκότητας λογαριασμών. Αν μου το ζητήσετε είναι στη διάθεσή σας και θα χαρώ.

      Ποιος είναι ο ορθός λόγος εδώ; Ο υπολογισμός του κέρδους της οικοκυράς και του επενδυτή. Η ζωή και η διάρκειά της όμως από την άλλη δεν είναι αξία ώστε να γίνει αντικείμενο ορθού λόγου. Η ζωή και η διάρκειά της είναι Αρχή. Ασχέτως αν αρκετοί δεν έχουν αρχές ή δεν τις σέβονται, αυτό δεν ακυρώνει το γεγονός ότι είναι αρχές. Διαχρονικές, απόλυτες και υπεράνω κοστολόγησης. Πάντα έστω και εκ των υστέρων η ανθρωπότητα παραδεχόταν ότι εδώ ή εκεί έχει γίνει παραβίαση αρχών.

      Η ζωή, η υγεία, το καθαρό περιβάλλον, η επιστήμη, η ελευθερία λόγου δεν είναι αξίες ώστε να γίνουν αντικείμενα ορθού λόγου. Υπάρχουν πέρα από τον ορθό λόγο. Αντίθετα, η προσοδοθηρία, η προσευχή, η μπούρκα, ο αθλητισμός είναι αξίες και μπορούν κάλλιστα να είναι αντικείμενά του.

      Διαγραφή
  36. Το καλεσμα «Περιμένω να ακούσω τις δικές σας απόψεις και ιδιαίτερα τα επιχειρήματα εναντίον του ορθολογισμού» με προκαλει. Ας προσπαθησω λοιπον να συνταξω μερικα επιχειρηματα οχι εναντιον, αλλα που μαλλον καταδειχνουν τα μειονεκτηματα τού Ορθολογισμου.

    1) Ο Ο. κοστιζει. Χρονο, σκεψη, χρηματα κτλ. Οταν ειναι να παρει κανεις γρηγορες αποφασεις, τοτε η ο. σκεψη ειναι εμποδιο και μπορει να οδηγησει σε μη αποφαση. Και πολλες φορες καλυτερα να παιρνεις λαθος αποφαση, παρα καμία.

    2) Ο ανθρωπος μπορει να κατανοησει μονο μικρες ποσοτητες Ορθολογισμου. Συμβαινει συχνα ενας μαθηματικος να εξηγει σε αλλους μια πολυπλοκη αποδειξη, κι αυτοι να μην καταλαβαινουν. Συμβαινει υπολογιστες να αποδεικνυουν θεωρηματα, και οι ανθρωποι να μην καταλαβαινουν. Πώς θα εξηγησεις ορθολογικα ως ειδικος σε ενα στελεχος μιας εταιρειας ή εναν υπουργο ενα πολυπλοκο ζητημα χωρις να το απλοποιησεις και συνεπως να κανεις τον συλλογισμο σου με αυστηρους ορους λαθος, αρα και μη λογικο; Εκει χρειαζεται εμπιστοσυνη απο αυτον που θα παρει τις αποφασεις, παρα ορθολογισμος, γιατι υπαρχει διαφορα γνωσεων.

    3) Ο Ορθολογισμος μπορει να οδηγησει σε ακραιες περιπτωσεις σε απανθρωπιά. Π.χ. αν πρεπει να μπει μονο ενας στη βαρκα για να σωθει, ο 40χρονος γονιός, ανθρωπος με πολλες ικανονητες και γνωσεις ή το 5χρονο παιδακι του, τι θα σκεφτοταν ενας ορθολογιστης; «Το παιδακι θα χρειαστει πολλα χρηματα, χρονια και κοπο απο κοινωνια και εαυτο, ωστε να ειναι χρησιμο οσο ο τωρα 40χρονος γονιος του. Σε αυτον εχουν ομως ηδη επενδυθει ολα αυτα, και μπορει να βοηθησει αμεσως την κοινωνια. Μπορει και να κανει αλλο ενα παιδακι αλλωστε. Οποτε συμφερει να σωσει τον πατερα.» Ομως οι περισσοτεροι ανθρωποι (κι εγω μαζι) αυτο το θεωρουμε απανθρωπο.

    4) Οι περισσοτεροι επιστημονες κινηθηκαν μεν ορθολογικα, ομως διαλεξαν το στοχο διαισθητικα. Ο Γκεντελ δεν ξεκινησε να προσπαθησει να αποδειξει την μη πληροτητα, βαζοντας απλως ορθολογικα βηματα το ενα μετα το αλλο και καποια μερα του βγηκε. Το καυσιμο του ηταν η-αρχικως μη λογικη-πεποιθηση οτι αυτο θα πρεπει να ισχυει. Αυτη η σιγουρια, η αλογη πιστη τον ωθησε να κανει ολο αυτον τον κοπο. Και αυτη η σιγουρια ωθει χιλιαδες αλλους επιστημονες στην αποτυχια. Αλλους στην επιτυχια. Χωρις αυτη ομως δεν βγαινεις στο δρομο...

    5) Κακα τα ψεμματα, κανεις δεν εριξε γκομενα με ορθολογικα επιχειρηματα :). Για να πεισεις ανθρωπους (ακομα και τον εαυτο σου) να κανουν κατι, πρεπει να τους εμπνευσεις. Πρεπει να κινηθεις διαισθητικα αγγιζοντας κατι μεσα τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Παρόλο που χρησιμοποιήσατε 5 (ορθολογικά!) επιχειρήματα, εμένα δεν με πείσατε. Και διότι χρησιμοποιείτε ορθολογικά επιχειρήματα - άρα αυτο-αναιρείστε. Επιπλέον:

      1) το επιχείρημα του κόστους είναι αστείο.Ξέρετε πόσο παραπάνω θα κόστιζε το αντίθετο;
      2) Αν κάτι δεν μπορείς να το αποδείξεις ορθολογικά - κάπου υπάρχει λαθος. Όσο πιο σωστό, τόσο πιο απλό.
      3) Δεν μιλάτε για ορθολογισμό - αλλά για συναισθήματα.
      4) Κανείς δεν ισχυρίστηκε ότι η έμπνευση, η φαντασία, το εύρημα, είναι θέμα ορθολογισμού. Αν όμως δεν ακολουθήσει ο ορθολογισμός τότε έχουμε ...πιλάφι.
      5) Βλ. 3.

      Διαγραφή
    2. Σας ευχαριστω για την απαντηση.

      Το οτι χρησιμοποιησα ορθολογικα επιχειρηματα, δεν το θεωρω αυτοαναιρεση. Αυτο θα ισχυε, αν ελεγα οτι ο Ο. ειναι _παντα_ ακαταλληλος. Δεν ειπα ομως αυτο. Ας εξηγησω λοιπον.

      1) Αν εχετε 3 δευτερολεπτα να παρετε μια σημαντικη αποφαση (συμβαινει π.χ. στην οδηγηση), θα σας συμβουλευα να εμπιστευτειτε την εμπειρια και το ενστικτο σας. Ο Ο. πιθανως να σας στοιχιζε και τη ζωη. Αν ειχατε 3 βδομαδες, θα ελεγα να χρησιμοποιησετε τον ορθο λογο.

      2) Πολλες φορες δεν μπορουμε να αποδειξουμε κατι σε καποιον ορθολογικα, γιατι υπαρχει διαφορα γνωσεων. Αυτο δεν κανει λαθος αυτο που θελουμε να δειξουμε. Η ορθοτητα και η απλοτητα δεν συναδουν παντα, νομιζω πως τα μαθηματικα ειναι το καλυτερο παραδειγμα.

      3) Μιλαω και για τα δυο, διοτι Ο. και συναισθημα δεν ειναι ανεξαρτητα στο συγκεκριμενο παραδειγμα. Θελω να πω με το παραδειγμα αυτο, πως μια ορθολογικη αποφαση μπορει να οδηγησει σε δυστυχια ενω μια μη ορθολογικη σε λιγοτερη δυστυχια.

      4) Δεν διαφωνω καθολου με την παρατηρηση σας.

      Διαγραφή
    3. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

      Διαγραφή
    4. Τα έχουμε κάνει εδώ όλα σαλάτα. Μιλάτε για εξαρτημένα αντανακλαστικά και εμπνεύσεις σε ποστ για τον ορθολογισμό...

      Διαγραφή
    5. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

      Διαγραφή
    6. Μη μας αγχώνετε με τον Turing. Είναι και χυδαία μία αναφορά ονομάτων δίχως επιστημονική παρουσίαση της κατάστασης. Στον τόπο μας, αυτά ακούμε συνεχώς από την ανορθολογική μπουρζουαζία: ο Turing, o Einstein, ο Heineken απροσδιοριστίας, ο ποιητής Λυγερός, ο ποιητής τους Αιγαίου (τον διάβασες, ή το λες για να διαχειριστείς μέσα σου το απύθμενο μίσος σου για τα απλά λογάκια του ποιήματος του;), ο Καποδίστριας (ιδανικός για όλους, δεξιούς και αριστερούς προδότες), ο Λογάριθμος και ο Αλγόριθμος. Κουραστικά. Εμένα λοιπόν ο Ελύτης μου αρέσει. Μου άρεσε ανέκαθεν η Τρελή Ροδιά. Και το Μονόγραμμα είναι αξιόθαυμαστο, γιατί φαίνεται καθαρά ότι έζησε τα αληθινά βιώματα και τα συγκέντρωσε και τα ξανάζησε και ένιωθε ωραία και τα σημείωσε. Όμως το ποίημα του είναι μια ολόκληρη ευτυχία της απλότητας και είναι ένα αληθινό ποίημα. Και μάλλον είναι σφάλμα να μείνει κάποιος στους χαρακτηρισμούς της μπουρζουαζίας για τον Ελύτη και να μη θυμάται για πάντα το ΝΤΟΥΚΟΥ ΝΤΟΥΚΟΥ ΜΗΧΑΝΑΚΙ που το θυμόμαστε από το βιβλίο της Γλώσσας μας και μας εναποθέτει απαλά πάνω στην επιφάνεια της ηλιόλουστης θάλασσας και η μαμά μας απλώνει πάνω στην επιφάνεια της πλάτης μας το αντηλιακό με τον βασιλικό, με τον βασιλικό.

      Διαγραφή
    7. Έ όχι και τα μισά, κύριε Αρτέμη. Έπειτα από εσάς έχω μεγαλύτερες προσδοκίες από τους διάφορους "ποιητικούς" ανώνυμους.

      Διαγραφή
  37. Πάτμος ούμπερ άλες. Θα έρθει η 'αλλαγή των παραγωγικών σχέσεων' λέει και θα είσαστε σούπερ. Θα τρώτε με χρυσά κουτάλια.
    Ο δεξιός πάει ψυχαναγκαστικά επαναληπτικά κάθε Κυριακή στην εκκλησία.
    Ο αριστερός βλέπει την Παναγία να του γνέφει προς το έσχατο όραμα της ισότητας και της χιλιαστικής ευτυχίας.
    Και οι δύο βαθύτατα ανορθολογιστές. Και οι δύο στο αλλού και στο τότε.
    Εγώ θα σας πρότεινα τρία απλά πράγματα: 1) Τηρείστε τους νόμους σας, 2) Την επόμενη φορά που θα δείτε κάποιον να παραβιάζει τον νόμο σας καταδώστε τον με την προϋπόθεση ότι σας είναι τελείως άγνωστος, 3) Την επόμενη φορά που βουλευτής καταθέσει τροπολογία τελευταίας στιγμής σταματήστε τον/την έστω και με ακραίο τρόπο -οι άλλοι θα πάρουν αμέσως το μήνυμα.

    Αλλά δεν πρόκειται να τα κάνετε διότι δεν έχετε ακόμη σχηματισμένα ορισμένα εννοιολογικά σχήματα που παίρνουν αιώνες. Τα παραπάνω βήματα ας πούμε συνήθως τα υπεραπλουστεύετε σε άλλα σχήματα και αδυνατείτε να κατανοήσετε ότι πρόκειται για πολιτικές πράξεις έγνοιας, συμπάθειας και αγάπης προς τον x άγνωστο συμπολίτη σας.

    Η δική σας πολιτεία περιορίζεται στις φατρίες σας και δεν έχετε ακόμη την έννοια του αγνώστου. Εκεί έγκειται ο βαθύτατος παιδισμός σας τον οποίο δικαίως πληρώνετε και θα πληρώνετε.

    Σαν παιδιά που είστε ζητάτε διαρκώς προστάτες και ξεχνάτε ότι ο εκάστοτε προστάτης σας θα ανταποκριθεί μεν αλλά με γνώμονα τα δικά του συμφέροντα. Ένα παιδί σε κόσμο μεγάλων γίνεται κλωτσοσκούφι. Σας θυμίζει τίποτε;

    Και θα ρωτήσετε εύλογα τι ακριβώς θα αλλάξει αν κάνετε αυτά τα βήματα. Μα το πρώτο και σημαντικότερο που θα αλλάξει θα είναι η ματιά των άλλων πάνω σας. Θα βλέπουν όλοι ένα παιδί που ανακτά τον αυτοσεβασμό του εφαρμόζοντας τον νόμο, δηλαδή τον Ορθό Λόγο με πυγμή στο εσωτερικό του.

    Αν σας παρηγορεί, ο Ορθός Λόγος δεν είναι η φυσική κατάσταση του ανθρώπου. Επιβάλλεται με εκπαίδευση. Με τον Ορθό Λόγο φεύγεις από τη μικροκλίμακα του οικογενειακού συναισθήματος και πας στη μακροκλίμακα του σύγχρονου Κράτους. Φτιάχνεις ενότητες κι όχι φατρίες γιατί μόνο ο Ορθός Λόγος στηρίζει γλωσσική υποδομή για καθολικούς ποσοδείκτες οι οποίοι είναι εκ των ουκ άνευ για τον Γραπτό Νόμο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  38. Ποιος μπορεί να με πληροφορήσει τι είναι η μέθοδος σκέψης. Γιατί, όταν έχω τα δεδομένα -όλα ή τα περισσότερα- μπροστά στα μάτια μου απλωμένα, ανοιγμένα, φυσικά δεν χρειάζομαι καμία μέθοδο της σκέψης. Η μέθοδος σκέψης εφαρμόζεται εκεί που γίνεται απόκρυψη, άρα φόνος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  39. Μόλις βρήκα ένα ιδαίτερα απαίσιο παράδειγμα για τον "εργαλειακό ορθολογισμό" έτσι όπως τον καταλαβαίνω εγώ και ο οποίος σύμφωνα με εσάς, κύριε Δήμου, δήθεν δεν υπάρχει στην πραγματικότητα, αλλά είναι μόνο ένα "τρικ [...] που ξεκίνησε από την σχολή της Φρανκφούρτης".

    Ένας γνωστός αυστριακός συντάκτης (της φιλελεύθερης παράταξης, θα έλεγα, κι αυτός), ο Hans Rauscher, προπαγανδίζει με χθεσινό άρθρο στην έγκυρη εφημερίδα "Standard" απροκάλυπτα τη δωροδοκία Aφρικανών ηγετών με σκοπό αυτοί να μην αφήσουν τους αθρώπους να φύγουν από τις χώρες τους ώστε να μείνουν μακριά από την Ευρώπη!

    Δεν έχω όρεξη να μεταφράσω ή να σχολιάσω αναλυτικά τι γράφει αυτός ο …

    Αλλά αν θέλετε, μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο εδώ (είναι πολύ σύντομο):
    http://derstandard.at/2000035463309/Modell-Bestechung

    Ο ορθολογικός πυρήνας της άτιμης και απάνθρωπης πρότασης είναι: Η Ευρώπη γλιτώνει την άφιξη όλο και περισσοτέρων Αφρικανών προσφύγων (= σκοπός), και το πετυχαίνει με τη δωροδοκία Αφρικανών ηγετών και με την πλήρη αδιαφορία απέναντι στη μοίρα εκείνων που δεν θα τους άφηναν πια να ξεφύγουν από ξηρασία, πείνα, διωγμό, εμφύλιο πόλεμο κ.λπ. (= μέθοδος).

    Εσείς μάλλον θα πείτε ότι και εγώ τώρα σκόπιμα συγχέω το στόχο με τη μέθοδο που εφαρμόζεται για να επιτευχθεί. Μα μπορεί να διαχωρίσει κανείς τόσο εύκολα το στόχο από τη μέθοδο; Ο στόχος (η αποφυγή ενός μεγάλου προσφυγικού κύματος) είναι κάτι το ορθολογικό (ας πούμε), μα η μέθοδος (δωροδοκία και παραδοχή του θανάτου των ανθρώπων στην πατρίδα τους) τάχα δεν είναι;

    Μα βέβαια είναι ορθολογική μια μέθοδος, αρκεί να πετύχει το στόχο της (ή να έχει σχετική πιθανότητα). Το δείχνει πολύ καθαρά αυτό το ελεεινό άρθρο του Rauscher. Προτείνει κάτι που του φαίνεται (τουλάχιστον) να είχε το αποτέλεσμα που αυτός επιδιώκει. Ας υποθέσουμε πως πράγματι έτσι θα ήταν: Δωροδοκία – οπότε πρόσφυγες δεν έρχονται πια (έτσι όπως το υποστηρίζει για την Ισπανία). Η μέθοδος θα ήταν "επιτυχημένη" όσον αφορά την επίτευξη του στόχου. Τι άλλο μπορεί να μετρήσει για έναν άνθρωπο που πιστεύει ανεπιφύλακτα στον ορθολογισμό;

    Δεν έχω διαβάσει ούτε Marcuse ούτε Adοrno, αλλά μου φαίνεται πως ακριβώς τέτοια (δυσάρεστα) φαινόμενα ανήκουν στην κατηγορία του "εργαλειακού ορθολογισμού".

    Μη ορθολογικό θα ήταν μόνο ένα μέτρο που προφανώς δεν θα ήταν κατάλληλο να πετύχει το στόχο που επιδιώκεται. Για παράδειγμα μια απλή ταμπέλα στις ακτές της Ευρώπης με την επιγραφή "Απαγορεύεται η είσοδος προσφύγων." Ολοφάνερο είναι πως κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα να μην έρθουν πια πρόσφυγες – όποτε δεν θα ήταν ορθολογικό.

    Αλλά πίσω στο άρθρο του Rauscher:
    Από τη στιγμή που εσείς, κύριε Δήμου, απορρίπτετε ή καταδικάζετε την πρόταση και τη στάση του Rauscher (δεν ξέρω αν το κάνετε ή όχι) αναγκαστικά απομακρύνεστε από την ορθολογική (και επιστημονική) σκέψη και αρχίζετε να θεωρείτε το θέμα από μια καθαρά ανθρώπινη (και ηθική) σκοπιά. Και καλά θα κάνατε. Γιατί μόνο τότε θα μπουρούσατε να εφαρμόσετε τα κριτήρια και τις ανάλογες εκφράσεις που (κατά τη γνώμη μου) ταιριάζουν στις ιδέες του Rauscher:

    Ανήθικες, ίσως και παράνομες, αλλά πάνω απ’ όλα βάρβαρες και απάνθρωπες. Είναι γνωρίσματα / κριτήρια που δεν χωράνε, που είναι ξένα σε έναν αποκλειστικά ορθολογικό τρόπο σκέψης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μα είναι αδιανόητο! Κάθε σοφιστεία και απατεωνία την ονομάζουμε "εργαλειακό ορθολογισμό"; Όταν δωροδοκώ έναν υπάλληλο για να κάνει κάτι παράνομο - αυτό ονομάζεται ...ορθολογισμός; Πρόκειται για διαστροφή του όρου και της γλώσσας προκειμένου να λερώσουμε τον όρο. Ο οποίος ενοχλεί την Αριστερά όσο και την Εκκλησία διότι και οι δύο στηρίζονται σε δόγματα. Και ο ορθολογισμός είναι ο μέγας εξολοθρευτής των δογμάτων.

      Διαγραφή
    2. @Viennezos: Ο στόχος (η αποφυγή ενός μεγάλου προσφυγικού κύματος) δεν είναι κάτι ορθολογικό. Είναι στόχος, συνθήκη, τέλος (με την αριστοτελική έννοια), επιθυμία. Το θέλουμε για μεταφυσικούς λόγους, γιατί είμαστε εγκληματικοί, βάλτε ότι θέλετε. Ούτε η μέθοδος της δωροδοκίας όμως είναι σίγουρα ορθολογική. Βλέπετε είναι πολύ δύσκολο να δειχτεί ότι μια μέθοδος είναι ορθολογική γιατί πρέπει να περάσει το τεστ του χρόνου. Αυτό το τεστ το περνούν σίγουρα μόνο τα μαθηματικά και γενικότερα η επιστημονική μέθοδος. Και να σας πω την πικρή αλήθεια, δεν το βλέπω η δωροδοκία να περνά για επιστημονική μέθοδος αλλά μάλλον για εύρημα.
      Αν η σχολή της Φραγκφούρτης τα ευρήματα τα βαφτίζει ορθό λόγο τότε πλανώνται.

      Διαγραφή
    3. Τα ορθολογικά ανάγονται στο όριο της εφ(x) στο π/2. Τι τα θέλεις clotho lachesis atropos; Το όριο εκεί είναι πεπερασμένο.

      Διαγραφή
  40. την αορτή μου βάζω στο κλαρί22 Απριλίου, 2016 05:13

    Αν δια του ορθολογισμού πρόκειται επιστήμη, δηλαδή βιολογία, και συνεπαγωμένα ζωή; Καλώς. Αν με τον ορθολογισμό θα πάω στην φιλοσοφία, δηλαδή να τρακάρω καμιά μέθοδο και να μεθοδεύομαι αθεράπευτα ως να εξυπηρετώ τους μάγκες; Όχι. Εγώ αγνοώ την μέθοδο του ορθολογισμού. Γιατί βγήκαμε από raheny και πήγαμε howth για μπιφτέκια και καπνίζαμε μέσα στο αυτοκίνητο και μασουλούσαμε καλαμπόκι άψητο και πονούσαμε την ευρωπαϊκή ανθρωπότητα πολύ, πάρα πολύ. Πάντως, αν ο ορθολογισμός είναι μέθοδος διαπεραίωσης της καθαρής λογικής, αυτός μάλλον μένει σταθερά παγερός στη θέρμη της άποψη της εξακολούθησης της εκμετάλλευσης του ανθρώπου από το ευρώ. Η μέθοδος; Είναι τέλεια. Η εκμετάλλευση είναι το πρόβλημα: ότι με κάθε ένα συναίσθημα μας και πρακτική αμέλεια είναι εκεί πέρα η κατάθλιψη που ξέρει τι να κάνει για να μας αναγκάζει στα δεσμά της υγιεινής μας. Αν ζήσουμε, θα τα ξεκαθαρίσουμε. Ή θα μάθω όλα τα ρήματα ή θα τα καταργήσω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  41. Ο άνθρωπος που αγάπησε την καθαρή λογική της φύσης (= ακατάθλιφτα) λέει: "εγώ απλώς τη ζωή να προστατεύω". Το λέει αυτό γιατί αυτός ένιωσε την αλήθεια της ζωής του - δηλαδή συνειδητοποίησε ότι εμείς τώρα ζούμε. Το ποίημα δείχνει την αλήθεια του φαινομένου της ζωής. Ο ορθολογιστής είναι μυστηριώδης, αγνώριστος. Η ζωή στη Γη έχει φτάσει στην διαπίστωση που επιδιώκει την αυτοπροστασία της ζωής, και ο ορθολογιστής φτιάχνει τις καλλιγραφίες: το πρόβλημα + η μέθοδος σκέψης + ο εμπειρικός έλεγχος = είσαι πρόβλημα + εσύ ζεις πολύ λιγότερο από όσο σκέπτεσαι ή ακούγεσαι ταυτολογία μα δεν είσαι (θα σου δείξω εγώ, θα δεις τι θα πάθεις, θα σε αναζητήσω καλά, πολύ καλά, μέσα στα όρια λογικής και εμπειρίας) + ο Σαγκάν κολλάει μπρίκια. Μάλλον ο ορθολογισμός φιλοσοφεί την αγωνία της τραπέζης για την τελειωτική γραφειοκρατικοποίηση και εξουδετέρωση της επιστήμης (μέθοδος, συμπεράσματα). Δεν εξουδετερώνεται, φυσικά. Αλλά, αν ορθώσουν την σύγχυση μέσα στις ανοιχτές κοινωνίες, και η σύγχυση λειτουργήσει, αμέσως το παιχνίδι τους κερδίζεται. Οι ορθολογιστές νομίζουν ότι δεν αντέχουν την Άλγεβρα. Που σημαίνει ότι είναι πάλι οι ορθολογιστές που δεν έχουν απολύτως καμία προκατάληψη (το πρόβλημα της σκέψης εξέτασαν και γνώρισαν ευρυχωρία). Οι ορθολογιστές ανήκουν στο μέλλον. Αλλά στο βιολογικό μέλλον του Αριστοτέλη, του Descartes. Το βιβλίο το αντικατάστησαν τα σιριαλ που βλέπουμε στις συσκευές. Ο Αριστοτέλης και ο Καρτέσιος δεν πρέπει να αντικατασταθούν με τα συμπεράσματα της επιστήμης. Δεν είναι ορθολογική παρόμοια αντικατάσταση. Ο ορθολογισμός θα διαμορφώσει σκέψη. Αλλά σκέψη με γεύση φράουλα-φυτοφάρμακο. Ο ορθολογισμός διαστρέφει την επιστημονική μέθοδο, γιατί ισχυρίζεται ότι η ζωή μου είναι ένα άγνωστο πρόβλημα και η ζωή μου και η σκέψη μου περισσότερο γνώριμες, άρα παρατηρήσιμες στον Αριστοτέλη, στον Καρτέσιο, στον Καντ, στον Σπινόζα και όχι σε εμένα. Α! οι ορθολογιστές του μέλλοντος θα πουν: Φυσική; Διάλεξη του MIT στο YouTube και μάθε και έλα μου για εξέταση. Διότι, αφού ζωή και επιστήμη είναι προβλήματα μελέτης της σκέψης, όλα μπορούμε να τα κάνουμε δίχως επικόλληση της παρουσίας μας κατά πάνω της φυσικής παρουσίας δεύτερου ζωντανού στον ίδιο χώρο. Ο Σαγκάν είπε: 'θα προστατέψω τη ζωή από τις πιθανές απειλές". Ο ορθολογιστής τι λέει; Ποιες είναι οι ζωολογικές εμπειρίες και ποια η ζωική λογική του ορθολογιστή; Αλλά ο ορθολογισμός είναι φιλοσοφική μέθοδος και φιλοσοφία, άρα θάνατος. Δεν είναι ο θάνατος επιστημονική μέθοδος (δεν ξέρει βιολογική πραγματικότητα) και δεν είναι ένας ζωντανός οργανισμός (δεν μετέχει στην βιολογική πραγματικότητα της ζωής). Ο ορθολογισμός θα διδάξει στον Αριστοτέλη και στον Καντ την αντλία καλίου-νατρίου. Θα τους βγάλει από τον θάνατο με την ώσμωση και θα γίνουν κάτι διδασκαλίες, κάτι διδασκαλίες μούρλιες. Το πρόβλημα με την επιστήμη είναι ότι δε σε βάζει στο νόημα της αντιμετώπισης της ζωής σου αν δεν αρχίσεις να την διαβάζεις και να λύνεις μία-δύο ασκήσεις. Διότι, όταν λύνεις, το πιο απλό και εύκολο ξεχνάς την σύγχρονη φιλοσοφική παράνοια και τα 3 εκατομμύρια χρόνια της αποκτήνωσης που πάθαμε σαν είδος και συνεχώς αγαπούν να μας διακινδυνεύουν να μην ξεπεράσουμε. Μπορείς να αφεθείς να λύσεις να λύσεις και να λύσεις; Ποιος ορθολογισμός; Λύνεις τίποτα; Ποιο πρόβλημα; Ο ορθολογισμός είναι το πρόβλημα σου. Το λύνεις το πρόβλημα-σου; Σε εκφράζω όπως μπορώ, εσένα που θα κάνεις Λαμπρή και θα πας στο Γυμνάσιο να συνεχίσεις την πρώτη τάξη και ελπίζω όταν έρθεις εδώ να νιώθεις καλύτερα ό,τι πρέπει εσύ να νιώσεις υπερτελειότερα τη ζωή μας και να μου πεις και εμένα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  42. Ο ορθολογισμός με γνωρίζει σαν σύγχυση. Ο ορθολογισμός με έχει συγχυσμένο και λύνει το πρόβλημα του. Ο ορθολογισμός να είναι καλά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  43. Μπορώ να καταλάβω αν κάποιος μου πει: σκέπτομαι να σκεφτώ αυτό που θα είναι καλό για την προστασία της ζωής. Αν μία σκέψη δεν ξεκινάει το ξετύλιγμα της από την ανάγκη αυτή... Υποθέτω τώρα ότι ο ορθολογισμός είναι τελείως κενός. Ποιο πρόβλημα θα μελετήσει; Το φιλοσοφικό πρόβλημα; Η λογική; Η εμπειρία; Η επιστήμη πού πάει; Δεν φτιάξαμε την επιστήμη με την λογική και την εμπειρία; Ο ορθολογισμός εμπεριέχει την επιστήμη; Πώς; Όμως, η επιστήμη δεν είναι πρόβλημα. Η επιστήμη φέρνει όλα τα στοιχεία στο φως και φωτίζει. Ποιο πρόβλημα θα λύσει η "μαθηματικοποίηση της φιλοσοφίας" (και οι ανόητοι με την "φιλοσοφία των μαθηματικών"); Και τι θέλουν να κάνουν βάζοντας τα μαθηματικά στην φιλοσοφία; Να την σαπίσουν από μέσα; Τα μαθηματικά δεν ανήκουν στους έξυπνους και τους πονηρούς. Ανήκουν σε όλους τους ζωντανούς και δεν υπάρχει κάτι που δεν μαθαίνεται φυσιολογικά και απλά, από το Α έως το Ω του. Τι είναι ο ορθολογισμός; Πείραγμα;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  44. Ο Αριστοτέλης όταν είχε πάει στη Λέσβο για έρευνα δεν επισκέφθηκε το απολιθωμενο δάσος. Αν το είχε καταγράψει η σκέψη του θα είχε πάει πολλά βήματα μπροστά. Ο λόγος της αδιαφορίας; Ήταν τόσο προσηλωμενος στη λογική και τις θεωρίες του που δεν πίστεψε την ύπαρξη του, αν υπήρχε θα έπρεπε να αναθεώρησει. Προσωπικά νομίζω η "γραμμική" σκέψη έχει περιορισμούς και καλό θα είναι να μάθουμε την σκέψη μας να "κινείτα" σπηροειδως

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  45. "Ειρωνικό Νεοελληνικό Λεξικό"

    "Ορθός Λόγος: Πρέπει να είστε κατά. Είναι εφεύρεση των Δυτικών (και ο Αριστοτέλης πράκτωρ τους ήταν). Χρησιμοποιείται από εκσυγχρονιστές και άλλους ουτιδανούς που θέλουν να χαλάσουν την Ανατολίτικη μακαριότητά μας. Περιορίζει το πεδίο της εμπειρίας αφήνοντας έξω το συναίσθημα, την πίστη και το πάθος, στα οποία διαπρέπουμε."

    Η μακαριότητα μας δεν είναι ανατολίτικη. Είναι η υγεία του οργανισμού μας. Οι εκσυγχρονιστές ανανεώνουν την προπαγάνδα και τις μεθόδους της κατάθλιψης για να προσελκύσουν τα νέα πλήθη (στην πραγματικότητα, η μέθοδος παραμένει ίδια και η ζωή κρεουργείται, τι θαύμα). Για συναισθήματα δεν μιλάμε σοβαρά, διότι οι παλιοί δεν ήξεραν και είχαν παράξενους και απάνθρωπους ορισμούς-κατανοήσεις για τα πιο φυσιολογικά. Για την πίστη και το πάθος, με όσους συμμερίζονται τα συναισθήματα σαν ξεχαρβάλωμα του dna. Εμείς είμαστε χαζοί και όταν θα έχουμε να μιλήσουμε με έναν άνθρωπο δεν βάζουμε μπροστά την μηχανή της τυποποίησης διαφορετικών ζωντανών οργανισμών (= ο ορθός λόγος).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  46. "Για μένα ο ορθολογισμός είναι μία μέθοδος σκέψης που βασίζεται στον ορθό λόγο."
    Κύριε Δήμου: Θέτετε ως θέμα τον ορθολογισμό ή τον ορθολογισμό σύμφωνα με εσάς;
    Β.Θ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Οι απορίες πληθαίνουν. Θα απαντήσει. Αλλά, βέβαια, γιατί, όταν απαντήσει, καθώς θα απαντήσει, δε θα συγκρατηθεί και θα το κάνει το πράγμα χειρότερο: θα το ειρωνευτεί και θα το μισο-ειρωνευτεί, θα παραλείψει, θα προσθέσει, θα αυτοσχεδιάσει, θα μετατοπιστεί δέκα βήματα νοτιοδυτικά και 6 βήματα νότια, θα προβλέψει, θα αντιστρέψει, αλλά σαν ένας αληθινός επαγγελματίας, δηλαδή σαν ένας που μάλλον κοιτάει σταθερά την πυξίδα της ζωής, της ζωής του τέλος πάντων. Αλλά, όποιος μιλάει για τον ορθολογισμό, λέει απλώς ότι πρέπει να σκεπτόμαστε και να έχουμε πρόχειρα όσα περισσότερα δεδομένα το μυαλό μας μπορεί, όλα τα στοιχεία του φαινομένου της ζωής μας. Τι περισσότερο θα ανακαλύψει κάποιος που σκέπτεται: ότι αν επιθυμεί να επιβιώσει έχει να μαζεύει πληροφορίες και να ανοίγεται με το νου του στα ενδεχόμενα και να πεταλώνει τους τρεις μάγους νύχτα, με κίτρινο φεγγάρι και τις καμήλες εις το γάβγισμα.

      Διαγραφή
    2. Δεν υπάρχει δικός μου ή δικός σας ορθολογισμός. Είναι ένας για όλους - και αυτό αποτελεί το μεγάλο του πλεονέκτημα. Ενώ το συναίσθημα είναι ατομικό - ο ορθός λόγος είναι υπερ-ατομικός και γι αυτό αναντικατάστατος για την οργάνωση της συνεννόησης και της συμβίωσης των ανθρώπων.

      Διαγραφή
  47. Απαντήσεις
    1. Κάθε φορά που το διαβάζω:

      "Στο περασμένο τεύχος είχαμε ασχοληθεί με τον (λεγόμενο) «Μύθο της Προόδου» και είχαμε αποδείξει (με αδιάσειστα στατιστικά στοιχεία) ότι πρόοδος υπάρχει, όχι μόνο στην επιστήμη και την τεχνολογία, αλλά και σε καθαρά ανθρωπιστικό και ανθρώπινο επίπεδο. Φτάνει βέβαια να κρίνουμε με βάση το παρελθόν και όχι ανύπαρκτα ουτοπικά κριτήρια."

      χαμογελάω γιατί μου φέρνει στο νου μία κατηγορία ασκήσεων (από τα βιβλία του Πέτρου Ιακώβου) που επιγραφόταν "Βολές με προϊστορία".

      Πρόοδος δεν έγινε. Ο πρόσφυγας έχει κινητό αλλά είναι ξεσπιτωμένος και οι ΜΚΟ -της προοδευμένης, ορθολογικής Ελλάδος, του Νανόπουλου και του Μπαμπινιώτη- βιάζουν τα προσφυγικά παιδιά του και τα εμπορεύονται. Ο πόλεμος μαίνεται και θα με αγκαλιάσει.

      Ανθρώπινα και ανθρωπιστικά επίπεδα δεν υπάρχουν. Υπάρχουν επίπεδα με γενική εξίσωση: Αχ + Βψ + Γζ = Δ. Γι' αυτό ο Πέρελμαν -ο φονιάς- νηστεύει εξισώσεις. Βυθίζεται στον ορθολογισμό του Μίνυ και της Μίκυ.

      Το παρελθόν για τη σημερινή ζωή δεν είναι ένα "ανύπαρκτο, ουτοπικό κριτήριο". Αυτό έχει πλάκα. Μαζί με τα "αδιάστειστα στατιστικά στοιχεία". Μόνο που πριν αμφισβητήσω την στατιστική ο φονιάς θα έχει στύψει το κεφάλι μου.

      Διαγραφή
  48. Κι όμως πρέπει να μιλάμε με στατιστικές. Και αυτές δείχνουν ότι εξακολουθούν να υπάρχουν φονιάδες - αλλά είναι σημαντικά λιγότεροι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ο κύριος Δήμου επιθυμεί προσβάσιμα σε όλους ελεύθερα και αδιαλείπτως δημόσια όλα τα στοιχεία που αποκαλύπτουν στο βασανισμένο μάτι που σκέπτεται και θα δει καθαρά μια μέρα την κατάσταση.- Εμείς μαθαίνουμε στατιστική - δεν μιλάμε με άγνωστη μας Στατιστική. Γιατί, αν μιλάμε με την στατιστική τους, θα ξεχάσουμε την επιστήμη του εαυτού μας που κάνουμε εύκολα (ως παίζουμε με το θεώρημα Θαλή τις ομαδοποιημένες παρατηρήσεις μας) και θα προχωρήσουμε σε αζώητες συγκρίσεις και παράλογες και λογικώς αδιαχείριστες, προπαγαναδιστικές, θανατηφόρες και θα γίνουμε τυπική απόκλιση τους. Θα σταματήσουμε να διαβάζουμε Στατιστική Γενικής Παιδείας, θα υποδουλωθούμε στους δασκάλους του Λυκείου μας και θα δούμε προπαγάνδα στην τηλεόραση. Δεν μας ταιριάζει τέτοια μοίρα. Καμπύλες συχνοτήτων και κατηγορικές μεταβλητές στους ιδιώτες, στους εμπόρους, στους εκδότες, φάτε τους.

      Διαγραφή
  49. Κύριε Δήμου έχετε άποψη για τον ραουλ βανεγκεμ? Αν ναι θα σας παρακαλούσα να πείτε δύο λόγια. Η γνώμη σας σίγουρα θα παρουσιάζει τεράστιο ενδιαφέρον. Επίσης έχετε άποψη για το βιβλίο αρμονία του πρίγκιπα Καρόλου; Ευχαριστώ πολύ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Το μόνο που θυμάμαι από τον Βανεγκέμ είναι ότι έγραψε σλόγκαν για τον Μάη του 68 και ότι τσακώθηκε με τον Γκυ Ντεμπόρ όταν εγκατέλειψε τους Situationistes. (Ελάχιστα γνωρίζω γι αυτό το κίνημα). Και το οικολογικό βιβλίο του Καρόλου μόνο ακουστά το έχω. (Αλίμονο - πόσα πράγματα δεν γνωρίζω...).

      Διαγραφή
  50. Το συμπέρασμα της επιστήμης είναι ότι πρέπει να κάνουμε ακριβώς ό,τι χρειάζεται η ζωή για να διατηρηθεί και οι ζωντανοί οργανισμοί να παραμένουν υγιείς. Οι ορθολογιστές απέχουν σταθερά κάτι συν και πλην άπειρα από την επιστήμη και απλώς σκέπτονται τι θα σκέπτονταν ως προς το φαινόμενο της ζωής αν ποτέ αποκτούσαν συνείδηση λογικού και τίμιου ανθρώπου. Οι ορθολογιστές έχουν σχήμα και εξουσία όπως οι μουλάδες. Η δικτατορία της διασποράς και επιβολής της κουτοπόνηρης ανοησίας. Η λογική να μην αρκεί και η επιστήμη να δικαιολογεί την απαξίωση εκείνων που ως προς τους ορθολογιστές δεν έχουν λογική δομή μυθιστορήματος και μετρήθηκαν από τους ορθολογιστές και βρέθηκαν σε συναισθηματική περίσσεια. Με χημική ισορροπία θα μας ανισορροπήσουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  51. Ο Μπάτσης προτείνει να οργανώσουμε ορθολογικά την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας. Όμως εμείς σήμερα έχουμε το ευρώ και δεν έχουμε εθνική οικονομία και κινδυνεύουμε να μην έχουμε και σπίτι και γη. Αλλά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τον ορθολογισμό για να καταπολεμήσουμε το ευρωσυναίσθημα και να οργανώσουμε την συνεννόηση και την συμβίωση του βασανιζόμενου λαού μας. Αλλά, αν δώσουμε όλο τον ορθολογισμό στην κοινωνική ειρήνη, θα περισσέψει ορθολογισμός να διατεθεί στην ορθολογική ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας; Και ποια είναι η πιο επιστημονική και ορθολογική χρήση του ορθολογισμού: για την καταπολέμηση του ευρώ και την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας ή για τη συμβίωση και την συνεννόηση. Και ποια είναι η μονάδα μέτρησης του ορθολογισμού. Γιατί, αν ο ορθολογισμός βάζει την επιστήμη στην φιλοσοφία, αναγκαστικά θα προκύψουν καινούργια φυσικά μεγέθη να περιγράφουν τις ορθολογικές ιδότητες του επιστημονικού ορθολογισμού. Έστω και μεγέθη φιλοσοφοφυσικά. Έστω και φιλοσοφομαθηματικά ανύσματα και διανύσματα. Φιλοσοφοχημικές υφαιρέσεις και τερατογεννήσεις. Στην πραγματικότητα της ζωής απλώς θα αποχωρήσουμε από την Ευρωπαϊκή Αυτοκρατορία και θα κάνουμε με τα συναισθήματα και τις πράξεις μας ό,τι δεν μπορεί με λόγια να διατυπώσει ο ορθολογισμός. Ηλιθιότητες του ταγματαλήτη Λάιμπιντς: "Σε μιά ακόμη περισσότερο ριζοσπαστική έννοια και σημασία ο παμψυχισμός σημαίνει ότι κάθε σώμα αποτελεί φαινόμενο μιας ψυχικής πραγματικότητας. Με αυτόν τον προσδιορισμό, που δέχεται αρχικά ο Λάιμπνιτς, καταλήγει στο ότι η πραγματικότητα τελικά είναι οι μονάδες". Και δεν ξέρουμε τι είναι το "σώμα" και τι είναι το "φαινόμενο". Έλεγαν βλακείες για να σιγήσουν - οι μάταιοι - τη ζωή που φωνάζει: ότι αν μπορώ να νιώθω μια χαρά δεν έχω άλυτο κανένα συγκλονιστικό θέμα. Μεγάλε Λάιμπιντς, αγωνιστή της Ηλιθιότητας, ανασαίνεις φρέσκα ρινίσματα νομισματοκοπίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  52. Αυτό όχι: "Θα μελετάει και θα αναλύει την επιστημονική μεθοδολογία – δουλειά που ανήκει περισσότερο στον φιλόσοφο παρά στον επιστήμονα". Γιατί αν είμαστε 15 ετών θα διερωτηθούμε: ξέρει την μονοτονία του ημιτόνου στο [0, 2π], δηλαδή ξέρει τι νιώθει κάποιος που θα σχεδιάσει ένα ημίτονο, ή νομίζει ότι μπορεί, την μικρή προσπάθεια μας να την γενικεύσει σε κάτι που ίσως να μην είναι τελείως δικό μας και ίσως να μην είναι ακριβές ως προς την ζωτική προσπάθεια μας να ζούμε και να μαθαίνουμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  53. Εγώ δεν καταλαβαίνω τον γραφειοκράτη αστέρα Καρτέσιο: "Στα βιβλία του δεν έπαψε να δοξολογεί τον Θεό. Παρακαλούσε την Παναγία να τον βοηθήσει ώστε η Μέθοδός του να τον οδηγήσει στην ανεύρεση της αλήθειας. Κι όμως και η Μέθοδός του και το φιλοσοφικό σύστημα που οικοδόμησε σήμανε το οριστικό τέλος κάθε αυθεντίας και την αρχή της νεοτερικότητας. Αναφέρομαι στον René Descartes, τον γνωστό και με το λατινικό του προσωνύμιο Καρτέσιος." Η επιστημονική δουλειά του, που δεν ήταν τίποτε αξιόλογο, είναι υποσημείωση υπενθύμισης ονομασίας του καρτεσιανού συστήματος συντεταγμένων και κανένας πια δεν ξέρει διαφορές κανονικού με καρτεσιανό σύστημα συντεταγμένων με ορθοκανονικό σύστημα. Και αν διαβάσω Turning Points in the History of Mathematics - Hardy Grant, Israel Kleiner, ψιθυρίζουν: "descartos wanted to device a systematic method for the solution of geometric problems, especialla those dealing with curves". Στην επόμενη γραμμή πηδάει στον Κέπλερ και μια σελίδα μετά πηγαίνει στο άλλο μηδαμινό υποκείμενο της ζωής, τον Fermat. Αυτός ομολόγησε: αν f παραγωγίσιμη στο σημείο α (έχει εφαπτόμενη ευθεία στο α), και αν f(a) τοπικό ακρότατο (βουνό), τότε: εφαπτόμενη ευθεία παράλληλη στο έδαφος. Και το αντίστροφο του ...θεωρήματος δεν ισχύει! Π.χ. η συνάρτηση χ³. Έφτιαξε ένα μονόδρομο, προβληματικό θεώρημα! Τόσο φαιδρός άνθρωπος ήταν. Descartos και Fermat ίδρυσαν, λέει, την Αναλυτική Γεωμετρία. Αφού ο υπολογιστής μου μπορεί να κάνει αναλυτική γεωμετρία, γιατί να απασχοληθώ με τους ιδρυτές; Το πόσο βλάκας ήταν ο Fermat φαίνεται καθαρά στον τρόπο που έρχεται σε εμένα το θεώρημα του, με το ακρότατο και την μηδενική κλίση. Καταφθάνει σαν γνώση που λέει ότι ο πρωθ. Σημίτης σημείωνε σε μικρό μπλοκάκι τα σημαντικά και τα απαραίτητα. Ενός Fermat η γνώση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  54. Έχει κανείς μελετήσει, George Spencer brown ή wei wu wei?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  55. Παρεμπιπτόντως δεν σας εξετάζα για όσα γνωρίζεται ή όχι. Απλά εχω σε εκτίμηση την σκέψη σας και ήθελα να μάθω. Επιπλέον ευχαριστώ πολύ για την φιλοξενία στο blog, και για το γεγονός πως δίνετε απαντήσεις! Να είστε καλά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αν ρωτάτε και εμένα - όχι. Τον πρώτο τον έχω απλώς ακουστά. Τον δεύτερο τον έχω συναντήσει αρκετές φορές σαν όνομα μια και πολλά χρόνια ασχολήθηκα με την Βουδιστική Φιλοσοφία, το Ταό και το Ζεν - αλλά όχι, δεν τον έχω μελετήσει.

      Διαγραφή
  56. Αν αυτό είναι ο ορθολογισμός ("Κάθε πρόβλημα αναλύεται στα επιμέρους, ελέγχεται λογικά και εμπειρικά (αν δηλαδή τα δεδομένα του ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα) και η λύση του αναζητείται μέσα στα όρια της λογικής και της εμπειρίας.") εγώ δεν έχω πρόβλημα. Μόνο που έχουμε, στη θέση της λογικής, ολόκληρη την επιστήμη. Σε ποιον αιώνα ζουν οι ορθολογιστές. Πότε θα ανακαλύψουν τον τροχό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  57. Στον ορθό λόγο δεν προϋπάρχει καμιά αλήθεια. Αυτή παράγεται με την έρευνα, το επιχείρημα και τον ισότιμο διάλογο που αποδίδει άμεση δημοκρατία. Αν στον ορθό λόγο δεν προϋπάρχει σαν διαπίστωση, η αντικειμενική βιολογική πραγματικότητα του φαινομένου της ζωής, ότι η ζωή χρειάζεται ειρήνη για να επιβιώσει, τότε, ο ορθός λόγος δεν αναγνωρίζει το φαινόμενο της ζωής, είναι ακατάλληλος να πει για τη ζωή. Γι' αυτό λοιπόν για τη ζωή μιλάει ακριβώς η επιστήμη. Είναι πολλά τα χρόνια για να λέμε ότι θα προβληματιστούμε σοβαρά για τη ζωή κοιτάζοντας την επιστήμη απέξω, φιλοσοφώντας, και σαν προσπάθεια που δεν θα κάνουμε ποτέ, γιατί έτσι, στη ζωή, χάνουμε τη ζωή μας σε ανοησίες. Ο ορθός λόγος μάλλον εφευρέθηκε ως μία πολύ περιποιημένη, αλλά σκληρή και βάρβαρη και αυταρχική δικαιολόγηση της ορθολογικώς ζητούμενης αγραμματοσύνης και δυστυχίας της ανθρωπότητας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  58. Πολύ ενδιαφέρον το άρθρο σας, όπως και τα περισσότερα που γράφετε.

    Πολύ σωστά λέτε ότι η κριτική του ορθολογισμού απαιτεί ορθολογισμό και έτσι αυτοαναιρείται. Όμως αν προσπαθήσουμε (από την ανάποδη) να "αποδείξουμε" την ισχύ του ορθολογισμού, χρησιμοποιώντας ορθολογικά επιχειρήματα θα κάνουμε "λήψη του αιτούμενου" το οποίο αποτελεί λογικό σφάλμα και καθιστά τον ορθολογισμό αυτοαναφορικό (το θεώρημα του Godel έχει κάποια σχέση με αυτό αναφερόμενο στην κορωνίδα του ορθολογισμού, τα μαθηματικά).

    Καταλήγουμε έτσι ότι ο ορθολογισμός ούτε αποδεικνύεται ούτε καταρρίπτεται λογικώς και έτσι παραμένει στον χώρο της μεταφυσικής όπως πλείστα άλλα συστήματα σκέψης.

    Παρόλα αυτά εγώ παραμένω ορθολογιστής από επιλογή (θα ακουστεί παράδοξο αλλά σχεδόν σαν επιλογή ενός είδους πίστης) και θεωρώ τον ορθολογισμό σαν εργαλείο. Ένα εργαλείο που (πάρα) πολλές φορές δουλεύει. Αν και όχι πάντα, ειδικά αν έχεις να κάνεις με ανθρώπους. Φαίνεται πως με την φύση ο ορθολογισμός δουλεύει πολύ καλύτερα. Μάλλον η φύση είναι πιο ορθολογιστική από τον άνθρωπο - για να το πω λίγο χιουμοριστικά, αν και αυτό το ίδιο ακούγεται παράδοξο καθώς ο άνθρωπος είναι μέρος της φύσης.

    Για αυτό ίσως οι φυσικές επιστήμες έχουν πολύ μεγαλύτερη επιτυχία από τις κοινωνικές αν και τελευταία και οι φυσικές επιστήμες δείχνουν να έχουν φθάσει στα επεξηγηματικά όριά τους... αλλά ελπίζουμε...

    Σας κούρασα και σας χαιρετώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μα ο ορθολογισμός δεν χρειάζεται απόδειξη. Δεν ισχυρίζεται κάτι ούτε έχει περιεχόμενο. Είναι μία μέθοδος σκέψης και η εκάστοτε "απόδειξη" είναι τα αποτελέσματά του.

      Διαγραφή
    2. Παρόλο που το τονίσατε στο κείμενό σας ότι "ο ορθολογισμός μου δεν είναι ούτε φιλοσοφικό σύστημα, ούτε ιδεολογία" το 1ο σκέλος της τοποθέτησής μου απαντούσε ακριβώς σε αυτό. Ως μη όφειλε ίσως αλλά έχω ακούσει πολλές φορές για την υπεροχή του ορθολογισμού ως φιλοσοφικό σύστημα - τις περισσότερες φορές φορές από ανθρώπους που τον χρησιμοποιούν σαν σύστημα πίστης χωρίς να το καταλαβαίνουν.Τονίζω πάλι ότι δεν αναφέρομαι στο δικό σας κείμενο και να μου συγχωρείτε την παρέκβαση.

      Αυτό που λέτε ότι "δεν χρειάζεται απόδειξή". Ένα εργαλείο δεν χρειάζεται "απόδειξη" πέραν του αποτελέσματος που φέρνει. Ως εκ τούτου στην 3η πρότασή σας συμφωνούμε απόλυτα.

      Διαγραφή
  59. Η εφημερίδα (στα διεθνή θέματα της ύλης της) ισχυρίζεται ότι δεν πρέπει να μπορούμε να λύσουμε το σύστημα (θα πέσει το διαδίκτυο και τι θα κάνουμε):
    3χ = 60 και χ + 2ψ = 30 και χ - ζ = 3
    και άρα δεν πρέπει να μπορούμε να υπολογίσουμε την παράσταση: χψ + ζ.
    Μας πουλάνε την φρίκη σαν κουίζ γύρω στο σύστημα 3 επί 3. Σε τι μας εκπαιδεύουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  60. Κατ' αρχήν έμαθα το σπήλαιο του Πλάτωνα. Βλακείες. Ύστερα, στο 14:40, έμαθα: "ευκλείδεια λογική" και "διαφορά φάσης και ταχύτητας". Για την "ευκλείδεια λογική" δεν ξέρω - πρέπει να διαβάσω γεωμετρία. Όμως τι σημαίνει διαφορά φάσης και ταχύτητας; Η φάση διαφέρει ως προς την ταχύτητα σε τι; Ή θα συγκρίνουμε την ταχύτητα με την φάση; Γιατί η ταχύτητα της ταλάντωσης είναι: ωΑ συν(ωt + δ) και ωt + δ είναι η φάσις. Πώς θα συγκρίνουμε την γωνία ωt + δ με την ταχύτητα ωΑ συν(φάσεως); Να συγκρίνουμε τις γωνίες με τις ταχύτητες και να βρούμε και διαφορά. Πού άκουσε την διαφορά φάσης; Στο σχολείο. Γιατί την θυμάται αριστεύοντας; Μάλλον στήνουμε παγίδες ανοησίας να μιλάμε για θεωρίες και για σύμπαντα. Δηλαδή, εντάξει, ισχύουν. Και τι έγινε; Η ζωή υπάρχει πάνω στη Γη. Τι θα κάνουμε με τη ζωή; Η έκθεση στον δημόσιο λόγο είναι ασχήμια. Σαν να φέρνω κάποιον φιλόσοφο του καθεστώτος μέσα στο δωμάτιο μου για να με κατουρήσει. Σαν να ζω στην ΕΣΣΔ. Σαν να έχω βγει να πω την ιστορία μου στο ριάλιτι Επιτέλους Μαζί.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  61. Κερδίζει μεταγενεστέρως τον χαρακτηρισμό του ευπατρίδη. Τα ασήμαντα περιστατικά και οι φιλοφρονήσεις που ανταλλάσσουν οι άθλιοι εξουσιαστές, σαν υλικό της ζωής. Όπως όταν ζεις φυσιολογικά, διαβάζεις το μάθημα σου σωστά, μόνος σου, αλλά κάποιοι, από τις τηλεπωλήσεις ή ορθολογιστές, έρχονται και σου λένε ότι καλύτερα να σου την πουλήσουν και εσύ να την αγοράσεις την προσπάθεια σου, γιατί αλλιώς δεν αξίζει δεκαράκι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.