Ένα από τα πράγματα για τα οποία φημίζεται η χώρα μας είναι οι ποιητές της. Δεν πρόκειται μόνο για τα δύο Νόμπελ που πήραμε – αλλά και η ποσότητα και ποιότητα των ποιητών μας και πριν καθιερωθεί το Νομπέλ και μετά.
Σολωμός, Κάλβος, Παλαμάς, Σικελιανός, Καβάφης,
Καζαντζάκης, Βάρναλης, Καβάφης, Καρυωτάκης, Σεφέρης, Ελύτης, Εμπειρίκος, Παπατζώνης,
Τέλλος Άγρας, Αναγνωστάκης, Σαχτούρης, Λειβαδίτης, Πατρίκιος, Ρίτσος, Βρεττάκος,
Καρούζος, Δημουλά, Αγγελάκη-Ρουκ, Ζωή Καρέλλη, Γκάτσος, Βαγενάς, Γκανάς, (και,
γιατί όχι; ισάξιος του Ντύλαν!) Σαββόπουλος; Σίγουρα θα έχω ξεχάσει κάποιον/αν
καλό/ή – καμία ανθολογία δεν τους έχει όλους – αλλά αυτοί που παραθέτω ήταν
όλοι σημαντικοί ποιητές και άξιοι να γίνουν μία μέρα ακαδημαϊκοί, εφόσον στα
χρόνια τους υπήρχε ήδη η Ακαδημία.
Από όλους αυτούς μόνο δύο σημαντικοί έγιναν
ακαδημαϊκοί: ο Κωστής Παλαμάς (ιδρυτικό μέλος) και η Κική Δημουλά – και για
ελάχιστο χρόνο – ο Βρεττάκος. Έγιναν και κάτι άσχετοι – π.χ. γνωρίζετε τον
ακαδημαϊκό ποιητή Σωτήρη Σκίπη;
Στην δικτατορία του Μεταξά πολλοί συγγραφείς
και ποιητές βρέθηκαν εξόριστοι, μετά ήρθε η Κατοχή και ύστερα ο εμφύλιος. Αρκετοί ποιητές ήταν αριστεροί και αντίθετοι
στο «ακαδημαϊκό κατεστημένο. Στην εποχή της εμφύλιας διαμάχης (όπου ακόμα και ο
Σικελιανός και ο Καζαντζάκης θεωρήθηκαν κομμουνιστές!) οργίασε η συκοφαντία. Τον
καιρό της Χούντας η Ακαδημία ήταν το αγαπημένο της ενδιαίτημα – εκεί έβγαζε ο Παπαδόπουλος τους περίφημους
πανηγυρικούς του.
Κάτω από τέτοιες συνθήκες οι περισσότεροι αριστεροί
συγγραφείς και ποιητές, δεν ήθελαν φυσικά να υπογράψουν «δηλώσεις μετανοίας». Ακόμα
κι όταν έπεσε η Χούντα ήταν λίγο περίεργο να πείσεις τον Ρίτσο και να τον
φέρεις από το ξερονήσι για να τον εγκαταστήσεις στην… έδρα της Ακαδημίας.
Άλλωστε οι «μεγάλοι» μας ποιητές (Σεφέρης,
Ελύτης,) δεν ενδιαφέρθηκαν ποτέ ούτε καν να υποβάλλουν υποψηφιότητα. Είναι και
η διαδικασία πολύ άβολη: να επισκέπτεσαι ένα-ένα μέλος για να το πείσεις να σε
ψηφίσει..
Έτσι φτάσαμε στην περίπτωση να έχουμε μία
Ακαδημία χωρίς ποιητές.
Γιατί και πάλι, στις προχθεσινές εκλογές, ανάμεσα σε
τρεις υποψήφιους (Βαγενά, Γκανά και Πατρίκιο, κανένας δεν συγκέντρωσε αρκετές
ψήφους για να εκλεγεί.
Εδώ φταίει και ένα βασικό ελάττωμα της δικής
μας Ακαδημίας. Οι Γάλλοι, που προηγήθηκαν πολύ, έχουν χωρίσει την ακαδημία τους
σε πέντε τμήματα (που μαζί αποτελούν το «Ινστιτούτο της Γαλλίας») και μόνον ένα
από αυτά, που ονομάζεται «των Γραμμάτων» (des Belles Lettres) ασχολείται με την
λογοτεχνία. Αλλιώς θα συνέβαινε αυτό που γίνεται σε μας: Καλούνται άσχετοι
επιστήμονες: αστροφυσικοί, γιατροί, μηχανικοί, βιολόγοι κλπ., να εκλέξουν
λογοτέχνες – και μάλιστα ποιητές!
Για διαφορετικούς λόγους και οι τρεις
υποψήφιοι θα άξιζε να εκλεγούν. Κατά τη γνώμη μου ο καθένας από τους τρεις
εκπροσωπούσε ένα άλλο είδος ποίησης και λογοτεχνικής επάρκειας. Ο Γκανάς είναι
σαφώς ο πιο πηγαίος, δυνατός και άμεσος δημιουργός. Ο Βαγενάς ο πιο λόγιος
(έχει και σημαντικότατο κριτικό και σατιρικό έργο). Ο Πατρίκιος στα 94 χρόνια
του παράγει ακόμα ποίηση – ενώ η ιστορία του ποιητικού του έργου ταυτίζεται με
την Ελληνική λογοτεχνική ιστορία των τελευταίων 60 χρόνων. Ένας λόγος να
προτιμηθεί (κι ας είναι άνισος και λόγω των αλλαγών στην ιστορία της χώρας του –
και της γραφής του).
Αλλά τέλος πάντων πρέπει η Ακαδημία μας
να αποκτήσει ποιητές! Η χώρα που γέννησε
την ποίηση και τους πρώτους ποιητές στον κόσμο: Όμηρο, Ησίοδο, Πίνδαρο, Σαπφώ
και τους τραγικούς, (σκεφθείτε μόνο τα χορικά τους!) να μην έχει ΈΝΑ ποιητή
στην Ακαδημία της;
Γενικά η Ακαδημία μας χρειάζεται μία ριζική αναμόρφωση
και ανακαίνιση. Ιδρύθηκε το 1926 ως «Επιστημών, Γραμμάτων και Καλών Τεχνών».
Μήπως θα ήταν σωστό να χωριστεί σε τρία μέρη; Ώστε οι ποιητές να μην εκλέγονται
από μαθηματικούς;
Υ. Γ. Σημείωση: Δεν δημοσιεύω εκκλήσεις
βοήθειας, αλλά κάνω εξαίρεση για μία μοναδική – παγκόσμια – περίπτωση.
Περισσότερα στη διεύθυνση: https://www.theodoresmiracle.org/
