Μπορεί να ξεκίνησε σαν παιδική ραδιοφωνική εκπομπή, αλλά βαθμιαία η Λιλιπούπολη έγινε κάτι άλλο: το πιο αξιόλογο συλλογικό καλλιτεχνικό έργο που δημιουργήθηκε στην Ελλάδα τα τελευταία πενήντα χρόνια.
Πρώτη φορά σε αυτή τη χώρα του Εγώ, τόσοι σημαντικοί δημιουργοί συνεργάστηκαν αρμονικά, σαν ένας άνθρωπος, και έχτισαν ένα έργο που ξεχειλίζει από ταλέντο, ποίηση, ευρηματικότητα και φαντασία. Πράγμα που οφείλεται και στον Μάνο Χατζιδάκι – αν δεν ήταν αυτός διευθυντής του Τρίτου – δεν θα είχε μακροημερεύσει η εκπομπή.
Προσέξτε τα ονόματα:
Τέσσερεις συνθέτες: Λένα Πλάτωνος, Νίκος Κυπουργός, Δημήτρης Μαραγκόπουλος, Νίκος Χριστοδούλου, μελοποιούσαν τα υπέροχα τραγούδια της Μαριανίνας Κριεζή (όλοι οι στίχοι δικοί της) που τα τραγουδούσαν οι Σπύρος Σακκάς, Σαβίνα Γιαννάτου, Αντώνης Κοντογεωργίου, Νένα Βενετσάνου, Μαριέλλη Σφακιανάκη και άλλοι, με διευθυντή ορχήστρας τον Βύρωνα Φιδετζή. Τα κείμενα ήταν συνεργασία πολλών αλλά ξεχώριζαν το χιούμορ της Άννας Παναγιωτοπούλου και η μαγεία της Μαριανίνας. Ηθοποιοί: Βασίλης Μπουγιουκλάκης, (αθάνατος Χαρχούδας!) Άννα Παναγιωτοπούλου, Σταμάτης Φασουλής, Λευτέρης Βογιατζής, Σαπφώ Νοταρά, Λυδία Κονιόρδου, Αλέκα Παΐζη, Μίρκα Παπακωνσταντίνου, Ράνια Οικονομίδου, Πέπη Οικονομοπούλου, Μίνα Αδαμάκη, Θόδωρος Μπογιατζής, Νίκος Τσιλούνης, Σταύρος Μερμήγκης, Λάμπρος Τσάγκας και Μίμης Χρυσομάλλης – όλοι σε μία βασική ιδέα της Ελένης Βλάχου και της Ρεγγίνας Καπετανάκη..
Τόσο ταλέντο. Τόσο ταλέντο χώρεσε σε μία εκπομπή!
Αυτά τα έγραφα το 2013 – όταν μερικοί αποφάσισαν να «αναβιώσουν» την εκπομπή, πράγμα που φυσικά δεν πέτυχε. Τα θαύματα δεν επαναλαμβάνονται.
Ήμουν μάλλον ο πρώτος που την πήρε στα σοβαρά, ο πρώτος που έγραψε γι αυτήν το 1979: «Οι στίχοι των λυρικο-ονειρικών τραγουδιών της Λιλιπούπολης αποτελούν μέγιστο γεγονός για τη νεότερη ποίηση μας. Ελληνικότατη — σε δεύτερη Χατζιδακική γενιά — και ή γοητευτική μουσική τους, πού προεκτείνει την παράδοση του νέου ελληνικού Lied. [] Και πέρα από την ποιητική φαντασία, ένα διαβολεμένο σατιρικό πνεύμα παρωδεί και διασύρει τα πάντα».
Αυτό το σατιρικό πνεύμα ήταν βόμβα στα θεμέλια του θαύματος. Οι Νέο-Έλληνες δεν αντέχουν την σάτιρα. Ιδιαίτερα την πολιτική.
Κι όταν σταμάτησε πριν 40 χρόνια (δεν τον άντεχαν πιά τον Χατζιδάκι, ακόμα και οι προστάτες του) έγραψα κάτι άλλο:
Στην αρχή ένιωθα περίεργα μόνος. Ήταν το αντίστροφο ενός ταξιδιού. Δεν είχα αφήσει πίσω μου έναν κόσμο — με είχε εγκαταλείψει εμένα ένας ολόκληρος κόσμος.
Ή απουσία γινόταν κάθε μέρα και πιο οδυνηρή. Δεν μου έλειπαν μόνον οι άνθρωποι — μου έλειπαν οι δρόμοι, οι πλατείες, τα αντικείμενα, τα τοπία. Νοσταλγούσα το Λιλιγρό, το δάσος Άρες Μάρες Κουκουνάρες, τον Φίστικο, τη λεωφόρο της Γαλάζιας Πεταλούδας — ως και αυτον τον Σιδερομάσσα.
Βέβαια πιο σκληρή ήταν ή απουσία των ηρώων μου: Πώς να αντικαταστήσω τον Χαρχούδα, τον Δυστροποπιγγα, τον Δόκτορα Δρακατώρ; Ως και την κυρία Φωτεινή (πού κάνει σούπα κοκκινή) και την Κινέζα της μαγιονέζας είχα επιθυμήσει. Για να μη μιλήσουμε για τον Παπαγάλο ή τον Μπέμπαντα...
Ναι, μου έλειπε ή Λιλιπούπολη ! Ή στέρηση της με είχε απορυθμίσει εντελώς. Δεν είχα πια που να ξεφορτώσω τα νεύρα μου ή τα όνειρά μου. Για καιρό ένιωθα σαν θεριακλής πού του κόψανε το τσιγάρο.
Είχα πάθει εθισμό με αυτή την εκπομπή. Πρώτη φορά στη ζωή μου παρατούσα τα πάντα για να την ακούσω.
Μέχρι που κατάλαβα πως η Λιλιπούπολη είχε ήδη αλλάξει τον κόσμο για μένα. Δεν την νοσταλγώ πια – την ζω. Αυτοί πού την πολέμησαν, χάθηκαν. Αυτοί πού τη σταμάτησαν θα έχουν καιρό ξεχαστεί όταν τα τραγούδια της Λιλιπούπολης θα τραγουδιούνται ακόμη ! Αλλά οι τύποι που δημιούργησε κυκλοφορούν ακόμα γύρω μας, αιώνιοι!
Ναι, Δήμαρχε! Ναι, Μπίξ-Μπίξ! Ναι, Γλυκόσαυρε! Κερδίσατε! Εσείς το τραγουδήσατε, δεν το πιστέψαμε, μα τώρα το ζούμε:
Γύρισα, ταξίδεψα πολύ
κι όλος ο κόσμος, είναι για μένα,
μια Λιλιπούπολη...
Ναι, Δυστροπόπιγγα, ναι, Πιπινέζα, ναι, Δρακατώρ: χάρη σε σας το τραγούδι βγήκε αληθινό. Όλος μου ο κόσμος έγινε μια Λιλιπούπολη!
(Ευχαριστίες στον κ. Γιώργο Αλλαμανή που μου θύμισε την επέτειο).
Πρώτη φορά σε αυτή τη χώρα του Εγώ, τόσοι σημαντικοί δημιουργοί συνεργάστηκαν αρμονικά, σαν ένας άνθρωπος, και έχτισαν ένα έργο που ξεχειλίζει από ταλέντο, ποίηση, ευρηματικότητα και φαντασία. Πράγμα που οφείλεται και στον Μάνο Χατζιδάκι – αν δεν ήταν αυτός διευθυντής του Τρίτου – δεν θα είχε μακροημερεύσει η εκπομπή.
Προσέξτε τα ονόματα:
Τέσσερεις συνθέτες: Λένα Πλάτωνος, Νίκος Κυπουργός, Δημήτρης Μαραγκόπουλος, Νίκος Χριστοδούλου, μελοποιούσαν τα υπέροχα τραγούδια της Μαριανίνας Κριεζή (όλοι οι στίχοι δικοί της) που τα τραγουδούσαν οι Σπύρος Σακκάς, Σαβίνα Γιαννάτου, Αντώνης Κοντογεωργίου, Νένα Βενετσάνου, Μαριέλλη Σφακιανάκη και άλλοι, με διευθυντή ορχήστρας τον Βύρωνα Φιδετζή. Τα κείμενα ήταν συνεργασία πολλών αλλά ξεχώριζαν το χιούμορ της Άννας Παναγιωτοπούλου και η μαγεία της Μαριανίνας. Ηθοποιοί: Βασίλης Μπουγιουκλάκης, (αθάνατος Χαρχούδας!) Άννα Παναγιωτοπούλου, Σταμάτης Φασουλής, Λευτέρης Βογιατζής, Σαπφώ Νοταρά, Λυδία Κονιόρδου, Αλέκα Παΐζη, Μίρκα Παπακωνσταντίνου, Ράνια Οικονομίδου, Πέπη Οικονομοπούλου, Μίνα Αδαμάκη, Θόδωρος Μπογιατζής, Νίκος Τσιλούνης, Σταύρος Μερμήγκης, Λάμπρος Τσάγκας και Μίμης Χρυσομάλλης – όλοι σε μία βασική ιδέα της Ελένης Βλάχου και της Ρεγγίνας Καπετανάκη..
Τόσο ταλέντο. Τόσο ταλέντο χώρεσε σε μία εκπομπή!
Αυτά τα έγραφα το 2013 – όταν μερικοί αποφάσισαν να «αναβιώσουν» την εκπομπή, πράγμα που φυσικά δεν πέτυχε. Τα θαύματα δεν επαναλαμβάνονται.
Ήμουν μάλλον ο πρώτος που την πήρε στα σοβαρά, ο πρώτος που έγραψε γι αυτήν το 1979: «Οι στίχοι των λυρικο-ονειρικών τραγουδιών της Λιλιπούπολης αποτελούν μέγιστο γεγονός για τη νεότερη ποίηση μας. Ελληνικότατη — σε δεύτερη Χατζιδακική γενιά — και ή γοητευτική μουσική τους, πού προεκτείνει την παράδοση του νέου ελληνικού Lied. [] Και πέρα από την ποιητική φαντασία, ένα διαβολεμένο σατιρικό πνεύμα παρωδεί και διασύρει τα πάντα».
Αυτό το σατιρικό πνεύμα ήταν βόμβα στα θεμέλια του θαύματος. Οι Νέο-Έλληνες δεν αντέχουν την σάτιρα. Ιδιαίτερα την πολιτική.
Κι όταν σταμάτησε πριν 40 χρόνια (δεν τον άντεχαν πιά τον Χατζιδάκι, ακόμα και οι προστάτες του) έγραψα κάτι άλλο:
Στην αρχή ένιωθα περίεργα μόνος. Ήταν το αντίστροφο ενός ταξιδιού. Δεν είχα αφήσει πίσω μου έναν κόσμο — με είχε εγκαταλείψει εμένα ένας ολόκληρος κόσμος.
Ή απουσία γινόταν κάθε μέρα και πιο οδυνηρή. Δεν μου έλειπαν μόνον οι άνθρωποι — μου έλειπαν οι δρόμοι, οι πλατείες, τα αντικείμενα, τα τοπία. Νοσταλγούσα το Λιλιγρό, το δάσος Άρες Μάρες Κουκουνάρες, τον Φίστικο, τη λεωφόρο της Γαλάζιας Πεταλούδας — ως και αυτον τον Σιδερομάσσα.
Βέβαια πιο σκληρή ήταν ή απουσία των ηρώων μου: Πώς να αντικαταστήσω τον Χαρχούδα, τον Δυστροποπιγγα, τον Δόκτορα Δρακατώρ; Ως και την κυρία Φωτεινή (πού κάνει σούπα κοκκινή) και την Κινέζα της μαγιονέζας είχα επιθυμήσει. Για να μη μιλήσουμε για τον Παπαγάλο ή τον Μπέμπαντα...
Ναι, μου έλειπε ή Λιλιπούπολη ! Ή στέρηση της με είχε απορυθμίσει εντελώς. Δεν είχα πια που να ξεφορτώσω τα νεύρα μου ή τα όνειρά μου. Για καιρό ένιωθα σαν θεριακλής πού του κόψανε το τσιγάρο.
Είχα πάθει εθισμό με αυτή την εκπομπή. Πρώτη φορά στη ζωή μου παρατούσα τα πάντα για να την ακούσω.
Μέχρι που κατάλαβα πως η Λιλιπούπολη είχε ήδη αλλάξει τον κόσμο για μένα. Δεν την νοσταλγώ πια – την ζω. Αυτοί πού την πολέμησαν, χάθηκαν. Αυτοί πού τη σταμάτησαν θα έχουν καιρό ξεχαστεί όταν τα τραγούδια της Λιλιπούπολης θα τραγουδιούνται ακόμη ! Αλλά οι τύποι που δημιούργησε κυκλοφορούν ακόμα γύρω μας, αιώνιοι!
Ναι, Δήμαρχε! Ναι, Μπίξ-Μπίξ! Ναι, Γλυκόσαυρε! Κερδίσατε! Εσείς το τραγουδήσατε, δεν το πιστέψαμε, μα τώρα το ζούμε:
Γύρισα, ταξίδεψα πολύ
κι όλος ο κόσμος, είναι για μένα,
μια Λιλιπούπολη...
Ναι, Δυστροπόπιγγα, ναι, Πιπινέζα, ναι, Δρακατώρ: χάρη σε σας το τραγούδι βγήκε αληθινό. Όλος μου ο κόσμος έγινε μια Λιλιπούπολη!
(Ευχαριστίες στον κ. Γιώργο Αλλαμανή που μου θύμισε την επέτειο).
