Ένας ιός πλανάται πάνω από την Ευρώπη. (Συνειδητή παράφραση του Κομμουνιστικού Μανιφέστου – πρώτη έκδοση 1848). Ένας ιός που προκαλεί περίεργα (αλλά και επικίνδυνα) συμπτώματα. Προσβάλει την μία χώρα μετά την άλλη και τα αποτελέσματα μοιάζουν πολύ. Τελικά αυτός ο ιός μπορεί να αποδειχθεί μοιραίος για το μέλλον της Ευρώπης και των κατοίκων της. Όπως η Μαύρη Πανώλης του 1350…
Τα συμπτώματα που επιφέρει είναι ατονία του κέντρου ορθολογισμού στον εγκέφαλο και διόγκωση του θυμικού με πρόκληση έντονων συναισθημάτων, συνήθως αρνητικών. (Οι θεωρίες συνωμοσίας κάνουν πάρτι).
Ο ιός αυτός κάνει τους ανθρώπους που προσβάλει να παραλογίζονται, να παραληρούν, και τελικά να πράττουν ενάντια στο συμφέρον το δικό τους και της χώρας τους. Προσβάλει περισσότερο τους ηλικιωμένους, τους λιγότερο μορφωμένους, τους κατοίκους της υπαίθρου και τα χαμηλά εισοδήματα.
Η πρώτη χώρα που υπέκυψε – έστω οριακά – σε αυτή την επιδημία ήταν η παλιότερη και πλέον ιστορική δημοκρατία της Ευρώπης. Παραλογιζόμενοι οι κάτοικοί της ψήφισαν Brexit. Όλες οι μελέτες, οι αναλύσεις, οι εξετάσεις, έδειχναν πως η Μεγάλη Βρετανία μόνο να χάσει είχε, από μία τέτοια εξέλιξη. Όταν δημοσιοποιήθηκε το αποτέλεσμα, οι πιο έγκυροι μελετητές, οι πιο σοβαροί πολιτικοί, τραβούσαν τα μαλλιά τους. Ο λαός είχε παραπλανηθεί από μία ομάδα ανενδοίαστων λαϊκιστών που διέδωσαν τα πιο χοντρά ψέματα (τα οποία …ανακάλεσαν μετά) για να τρομάξουν τους ψηφοφόρους. Έφτασαν να ισχυριστούν ότι την επομένη μέρα της αποχώρησης θα εισρεύσουν δισεκατομμύρια για να στηρίξουν το κλονιζόμενο Εθνικό Σύστημα Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας.
(Τώρα βέβαια, που άρχισαν οι διαπραγματεύσεις, τα πράγματα μοιάζουν πολύ διαφορετικά).
Η γενιά μου, που πέρασε τα παιδικά της χρόνια υποφέροντας μέσα στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ανδρώθηκε με το όνειρο μιας ενωμένης Ευρώπης. Παρακολουθούσαμε την διαδικασία της ενοποίησης και της ανάπτυξης με θαυμασμό και λαχτάρα. Μόνον όποιος έχει μελετήσει ιστορία, μπορεί να καταλάβει τι επίτευγμα υπήρξε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αιώνες ολόκληρους, όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ηπείρου πολεμούσαν μεταξύ τους και αφάνιζαν το ένα το άλλο. Υπήρχαν οι «προαιώνιοι εχθροί». Η δασκάλα μου των Γαλλικών έτρεμε από πάθος και ιερή αγανάκτηση όταν μιλούσε για τους Boches (υβριστικό παρατσούκλι των Γερμανών). Και τώρα έχουμε τον «Γαλλογερμανικό άξονα»!
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα μοναδικό επίτευγμα στην παγκόσμια ιστορία. Ποτέ, πουθενά δεν είχαν συνασπισθεί τόσα κράτη με διαφορετικές προϊστορίες, γλώσσες, παραδόσεις, πολιτικά συστήματα, νομοθεσίες. Σύμφωνοι: η Ε. Ε. δεν είναι τέλεια. Είναι συγκεντρωτική, γραφειοκρατική, συντηρητική. Μπορείτε να προσθέσετε και άλλα ελαττώματα. Φυσικό είναι, για ένα εγχείρημα που μόλις ξεκίνησε και προσπαθεί να αντιστρέψει τον ρου της ιστορίας.
Ωστόσο έχει ήδη κάνει καταπληκτική δουλειά στην επεξεργασία και ενοποίηση της νομοθεσίας, στην προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του περιβάλλοντος. Έχει βοηθήσει πολλά κράτη (μεταξύ τους και το δικό μας) να αναπτυχθούν και τα έχει στηρίξει σε δύσκολες στιγμές. Και βέβαια η λύση για τις αδυναμίες της είναι να την βελτιώσουμε – όχι να την διαλύσουμε!
(Αρκεί να δείτε ποιοι είναι οι κύριοι αντίπαλοι και επικριτές της Ε. Ε., για να καταλάβετε πόσο σημαντική είναι!)
Τώρα, ο ιός του ανορθολογισμού (με την μορφή του αντιευρωπαϊσμού) έχει πλήξει την Ιταλία. Ξαφνικά ένα κράτος που τα έχει κάνει θάλασσα στο εσωτερικό, που δεν μπορεί να εκλέξει τρεις πολιτικούς της προκοπής και κολυμπάει στα χρέη, αποφάσισε να ρίξει το φταίξιμο στην Ε. Ε. και στο ευρώ. Η γνωστή ήδη (και από τα δικά μας) μέθοδος αποφυγής ευθυνών.
Στιγμές αναρωτιέμαι: μήπως η Ενωμένη Ευρώπη μας πέφτει πολλή; Είμαστε αρκετά ώριμοι γι’ αυτήν;
Ας κρατήσουμε την αναπνοή μας κι ας ευχηθούμε αυτή η πολύπαθη ήπειρος να πάει μπροστά και όχι πίσω…
Τα συμπτώματα που επιφέρει είναι ατονία του κέντρου ορθολογισμού στον εγκέφαλο και διόγκωση του θυμικού με πρόκληση έντονων συναισθημάτων, συνήθως αρνητικών. (Οι θεωρίες συνωμοσίας κάνουν πάρτι).
Ο ιός αυτός κάνει τους ανθρώπους που προσβάλει να παραλογίζονται, να παραληρούν, και τελικά να πράττουν ενάντια στο συμφέρον το δικό τους και της χώρας τους. Προσβάλει περισσότερο τους ηλικιωμένους, τους λιγότερο μορφωμένους, τους κατοίκους της υπαίθρου και τα χαμηλά εισοδήματα.
Η πρώτη χώρα που υπέκυψε – έστω οριακά – σε αυτή την επιδημία ήταν η παλιότερη και πλέον ιστορική δημοκρατία της Ευρώπης. Παραλογιζόμενοι οι κάτοικοί της ψήφισαν Brexit. Όλες οι μελέτες, οι αναλύσεις, οι εξετάσεις, έδειχναν πως η Μεγάλη Βρετανία μόνο να χάσει είχε, από μία τέτοια εξέλιξη. Όταν δημοσιοποιήθηκε το αποτέλεσμα, οι πιο έγκυροι μελετητές, οι πιο σοβαροί πολιτικοί, τραβούσαν τα μαλλιά τους. Ο λαός είχε παραπλανηθεί από μία ομάδα ανενδοίαστων λαϊκιστών που διέδωσαν τα πιο χοντρά ψέματα (τα οποία …ανακάλεσαν μετά) για να τρομάξουν τους ψηφοφόρους. Έφτασαν να ισχυριστούν ότι την επομένη μέρα της αποχώρησης θα εισρεύσουν δισεκατομμύρια για να στηρίξουν το κλονιζόμενο Εθνικό Σύστημα Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας.
(Τώρα βέβαια, που άρχισαν οι διαπραγματεύσεις, τα πράγματα μοιάζουν πολύ διαφορετικά).
Η γενιά μου, που πέρασε τα παιδικά της χρόνια υποφέροντας μέσα στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ανδρώθηκε με το όνειρο μιας ενωμένης Ευρώπης. Παρακολουθούσαμε την διαδικασία της ενοποίησης και της ανάπτυξης με θαυμασμό και λαχτάρα. Μόνον όποιος έχει μελετήσει ιστορία, μπορεί να καταλάβει τι επίτευγμα υπήρξε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αιώνες ολόκληρους, όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ηπείρου πολεμούσαν μεταξύ τους και αφάνιζαν το ένα το άλλο. Υπήρχαν οι «προαιώνιοι εχθροί». Η δασκάλα μου των Γαλλικών έτρεμε από πάθος και ιερή αγανάκτηση όταν μιλούσε για τους Boches (υβριστικό παρατσούκλι των Γερμανών). Και τώρα έχουμε τον «Γαλλογερμανικό άξονα»!
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα μοναδικό επίτευγμα στην παγκόσμια ιστορία. Ποτέ, πουθενά δεν είχαν συνασπισθεί τόσα κράτη με διαφορετικές προϊστορίες, γλώσσες, παραδόσεις, πολιτικά συστήματα, νομοθεσίες. Σύμφωνοι: η Ε. Ε. δεν είναι τέλεια. Είναι συγκεντρωτική, γραφειοκρατική, συντηρητική. Μπορείτε να προσθέσετε και άλλα ελαττώματα. Φυσικό είναι, για ένα εγχείρημα που μόλις ξεκίνησε και προσπαθεί να αντιστρέψει τον ρου της ιστορίας.
Ωστόσο έχει ήδη κάνει καταπληκτική δουλειά στην επεξεργασία και ενοποίηση της νομοθεσίας, στην προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του περιβάλλοντος. Έχει βοηθήσει πολλά κράτη (μεταξύ τους και το δικό μας) να αναπτυχθούν και τα έχει στηρίξει σε δύσκολες στιγμές. Και βέβαια η λύση για τις αδυναμίες της είναι να την βελτιώσουμε – όχι να την διαλύσουμε!
(Αρκεί να δείτε ποιοι είναι οι κύριοι αντίπαλοι και επικριτές της Ε. Ε., για να καταλάβετε πόσο σημαντική είναι!)
Τώρα, ο ιός του ανορθολογισμού (με την μορφή του αντιευρωπαϊσμού) έχει πλήξει την Ιταλία. Ξαφνικά ένα κράτος που τα έχει κάνει θάλασσα στο εσωτερικό, που δεν μπορεί να εκλέξει τρεις πολιτικούς της προκοπής και κολυμπάει στα χρέη, αποφάσισε να ρίξει το φταίξιμο στην Ε. Ε. και στο ευρώ. Η γνωστή ήδη (και από τα δικά μας) μέθοδος αποφυγής ευθυνών.
Στιγμές αναρωτιέμαι: μήπως η Ενωμένη Ευρώπη μας πέφτει πολλή; Είμαστε αρκετά ώριμοι γι’ αυτήν;
Ας κρατήσουμε την αναπνοή μας κι ας ευχηθούμε αυτή η πολύπαθη ήπειρος να πάει μπροστά και όχι πίσω…
