http://vivliocafe.blogspot.com/2011/01/top-25.html
Αντιγράφω τον κατάλογο των πέντε πρώτων και των εννέα που ακολουθούν, για να διατυπώσω μερικές παρατηρήσεις:
«Το κιβώτιο» του Άρη Αλεξάνδρου
«Η φόνισσα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη
«Ακυβέρνητες πολιτείες» του Στρατή Τσίρκα
«Η πάπισσα Ιωάννα» του Εμμανουήλ Ροΐδη
«Eroica» του Κοσμά Πολίτη
«Το τρίτο στεφάνι» του Κώστα Ταχτσή
«Αστραδενή» της Ευγενίας Φακίνου
«Η μεγάλη χίμαιρα» του Μ. Καραγάτση
«Το μόνον της ζωής του ταξείδιον» του Γεώργιου Βιζυηνού
«Το λάθος» του Αντώνη Σαμαράκη
«Και με το φως του λύκου επανέρχονται» της Ζυράννας Ζατέλη
«Μικρά Αγγλία» της Ιωάννας Καρυστιάνη
«Αιολική γη» του Ηλία Βενέζη
«Η Ζωή εν τάφω» του Στράτη Μυριβήλη.
Το Κιβώτιο (έχω την πρώτη έκδοση με ένα σημαδιακό τυπογραφικό λάθος στη ράχη. Γράφει: ΤΟ ΚΥΒΩΤΙΟ) είναι ένα μυθικό έργο, που έπαιξε ιστορικό ρόλο στην αριστερή στάση και σκέψη. Ως μυθικό βιβλίο συνήθως βγαίνει πρώτο σε τέτοιες ψηφοφορίες. (Το έχω ξαναδεί). Η αλήθεια είναι πως αν το ανοίξει σήμερα ένας απροκατάληπτος καλλιεργημένος αναγνώστης είναι ζήτημα αν θα το αξιολογήσει τόσο ψηλά. (Πολλοί μου έχουν εμπιστευτικά εξομολογηθεί ότι δεν κατόρθωσαν ούτε να το τελειώσουν). Ο συμβολισμός του μοιάζει πρωτόγονος και το ύφος του στρυφνό.Αντίστοιχα μυθικές είναι και οι «Ακυβέρνητες Πολιτείες». Ομολογώ ότι τις διάβασα μετά από το αγγλικό τους πρότυπο (το «Αλεξανδρινό Κουαρτέτο» του Λώρενς Ντάρελ) κι αυτό αφαίρεσε πολύ από την αίγλη τους. Ο Ντάρελ είναι πολύ πιο πλούσιος συγγραφέας από τον Τσίρκα. Κουβαλάνε κι αυτές μία ιστορική σημασία για την αριστερά – πράγμα που επηρεάζει την αξιολόγηση.
Ωστόσο η τριλογία είναι ωραία γραφή, κι αξίζει μία θέση μέσα στα πρώτα πεζογραφήματα.
Δεν έχω άποψη για την «Αστραδενή» (δεν την έχω διαβάσει). Ο Καραγάτσης έχει γράψει πολύ καλύτερα βιβλία από την «Μεγάλη Χίμαιρα». Το «Λάθος» του Σαμαράκη είναι ένα καλό αστυνομικό μυθιστόρημα με προεκτάσεις. Απαράδεκτο είναι να λείπει ο Καζαντζάκης από τα πρώτα 10 – ο «Καπετάν Μιχάλης» ή ο «Ζορμπάς» είναι σπουδαία βιβλία – κι ας μην είναι της μόδας. Από τον Κοσμά Πολίτη προτιμώ το άγουρο αλλά δυνατό «Λεμονόδασος». Μου λείπουν ο Θανάσης Βαλτινός, ο Δημήτρης Χατζής και ο Μάριος Χάκκας.
