Μία φίλη έστειλε θαυμαστική επιστολή σε συγγραφέα και αυτός
την ανέβασε στο blog
του. Το γεγονός με ξένισε κι αναρωτήθηκα γιατί. Η διαδικασία ήταν άψογη: ο
συγγραφέας ζήτησε την άδεια της δημοσίευσης – και μάλιστα παρέθεσε και την
σχετική ανταλλαγή email.
Συνειδητοποίησα πως αυτό που με παραξένεψε οφειλόταν στο
γεγονός ότι δεν έχω κάνει – ούτε καν σκεφθεί – κάτι ανάλογο. Επιστολές τέτοιες
έχω λάβει πάρα πολλές. Ευτυχώς από τότε που διαδόθηκε το Διαδίκτυο, η
ηλεκτρονική αλληλογραφία (και τα blogs), η επικοινωνία ενός συγγραφέα με τους
αναγνώστες του είναι πολύ εύκολη. Δεν είναι όπως παλιά, που πετάγαμε
βιβλίο-μπουκάλι στο πέλαγος, και δεν μαθαίναμε ποτέ την τύχη του. Όσο περνάνε
τα χρόνια, όλο και περισσότεροι συγγραφείς και αναγνώστες μπαίνουν στο Ιντερνέτ.
Την πρώτη φορά που έβαλα την ηλεκτρονική μου διεύθυνση στο βιογραφικό μου
(τυπώνεται συνήθως στο «αυτί» του βιβλίου) έμεινα κατάπληκτος από την
ανταπόκριση. Κι ήταν πριν δέκα χρόνια.
Για βιβλία μάλιστα με εξομολογητικό περιεχόμενο (όπως οι
«Δρόμοι») τα γράμματα ήταν αντίστοιχα εξομολογητικά και συνήθως εκτενή. Κάποιο
περιστατικό της αυτοβιογραφίας μου θύμιζε κάτι ανάλογο και προκαλούσε μία
εξιστόρηση. Τέτοιες επιστολές θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα άλλο βιβλίο.
Αλλά, από ότι θυμάμαι, ποτέ δεν δημοσίευσα κάποια. Όπως και
κριτικές των έργων μου, ή και απλές αναφορές σε αυτά. Ούτε σε blog ούτε – πολύ
περισσότερο – σε έντυπες στήλες. Μου έκανε μάλιστα κακή εντύπωση όταν συγγραφείς
προωθούσαν το έργο τους μέσα από τα άρθρα τους.
Τώρα θα μου πείτε πως κι ετούτη εδώ η στήλη αποτελεί
αυτοέπαινο – άλλου είδους. Ίσως. Ο καθένας μας είναι αλλιώς Νάρκισσος. Όμως εδώ
εμπλέκονται δύο στοιχεία: το ναρκισσιστικό (της προβολής) και τα εμπορικό. Και
τα δύο με ενοχλούν. Αλλά περισσότερο ο ανοιχτός ναρκισσισμός. Είναι π. χ. ο
λόγος που δεν μπόρεσα να προσεγγίσω τον Ρίτσο. Ο άριστος αυτός ποιητής εν ζωή ήταν μία
σκέτη πόζα. Είχες την αίσθηση ότι συνεχώς έπαιζε ένα ρόλο.
Δείτε φωτογραφίες του. Υπάρχει μία έκδοση (της
«Ελευθεροτυπίας», νομίζω) που έχει πάρα πολλές. Δεν βλέπεις ούτε μία
φυσική. Όπου και να τον φωτογράφιζαν
ήταν στημένος, με το κεφάλι ψηλά, το λάγνο βλέμμα στο άπειρο. Ακόμα και στις
φυλακές, στις εξορίες, ο Ρίτσος δεν ήταν άνθρωπος – ήταν πορτρέτο.
Από άλλου ξεκίνησα κι αλλού έφτασα. Να το καλό ενός blog – γράφεις
συνειρμικά και αβίαστα.
