Η Μεγάλη Νύχτα - και το Άγιο Φως

Μεγάλη εβδομάδα και όλες οι μέρες ονομάζονται μεγάλες. Για πολλούς μπορεί και να είναι – για μένα και για αρκετούς άλλους όχι πια. Εδώ και εξήντα χρόνια βλέπω την αφήγηση των Παθών, της Σταύρωσης και της Ανάστασης σαν ένα από τους πολλούς μύθους που δημιούργησε ο άνθρωπος. Αισθητικά με συγκινούν οι δημιουργίες που ενέπνευσε αυτός ο μύθος (τίποτα σαν τα «Κατά Ματθαίον Πάθη» του Μπαχ!) αλλά ως εκεί. Δεν ξεχνάω ποτέ την διαμάχη, την καταπίεση και τις ενοχές που φόρτωσε ο Χριστιανισμός (και οι άλλες θρησκείες) στον άνθρωπο. Ακόμα συνεχίζονται οι θρησκευτικοί πόλεμοι σε όλη την υφήλιο, με χιλιάδες θύματα.

Παίρνω τηλέφωνο το πενταψήφιο του ΟΤΕ να μάθω για τον καιρό. Η ΕΜΥ με πληροφορεί ότι: «Για σήμερα, Μεγάλη Τρίτη…».

Για σταθείτε! Τρίτη λέγεται η μέρα. Είπαμε: μεγάλη μπορεί να είναι για πολλούς, αλλά όχι και για όλους. Τι γίνεται με τους αλλόθρησκους, τους άθεους, τους άπιστους; Γι αυτούς η ΕΜΥ δεν λέει τον καιρό; Που ζούμε; Σε θεοκρατικό κράτος όπου και οι καθημερινές διαδικασίες εκφράζονται θρησκευτικά; Κι εκείνη η συνταγματικά κατοχυρωμένη ανεξιθρησκία έχει πάει περίπατο;
__________________________________________

Υ. Γ. Δύο μέρες μετά: Περιμένω τώρα το Άγιο Φως να με φωτίσει.
Θα έρθει το Σάββατο με ναυλωμένο αεροσκάφος (πληρωμένο από όλους μας) και θα του αποδοθούν στο αεροδρόμιο τιμές αρχηγού κράτους.

Του κράτους των ηλιθίων.

Το σπίτι με τις 60 γάτες

Το απόκομμα από το τελευταίο Times Literary Supplement. Το σπίτι–εργαστήρι του Ernest Hemingway στο Key West ανακηρύχτηκε και επίσημα «Λογοτεχνικό Μνημείο» (Literary Landmark). Μουσείο ήταν ήδη από χρόνια, ανοιχτό κάθε μέρα.

Το σημαντικό για μένα: αποκλειστικοί κάτοικοι του σπιτιού είναι 60 γάτοι και γάτες, οι περισσότεροι απόγονοι του αγαπημένου του πολυδάκτυλου συντρόφου. Έτσι τα υπερήφανα μικρά αιλουροειδή φυλάνε το στέκι του Big Papa, πιο βαθιά μέσα στο πνεύμα του από οιαδήποτε ανθρώπινη παρουσία.

Η επανάσταση των λουλουδιών

Εθνική επέτειος σήμερα και μία ανοιξιάτικη μέρα που σε πονάει – τόσο όμορφη είναι!

Βγαίνω στον κήπο.Έχει συντελεστεί μία Επανάσταση.



Στο περιποιημένο και κοντοκουρεμένο γκαζόν έχουν ξεφυτρώσει δεκάδες αυθαίρετα αγριολούλουδα. Μαργαρίτες, ανεμώνες και άλλα πολύχρωμα, έχουν καταλάβει την πράσινη επιφάνεια σε δύο μέρες (προχθές ακόμα το κούρεψε ο κηπουρός).

Ξαφνικά ο αριστοκρατικός προαστιακός χλοοτάπητας έγινε αγρός. Δεν μένει παρά να εμφανιστούν προβατάκια για να βοσκήσουν.


Παίρνω την φωτογραφική μηχανή να απαθανατίσω την πολύχρωμη κατάληψη. Δεν θα ζήσει πολύ (όπως άλλωστε όλες οι αυθεντικές επαναστάσεις…). Θα την αφανίσει ο χρόνος – αν την σεβαστεί η χορτοκοπτική μηχανή.

Φωτογραφίζω. Συλλαμβάνω και μία μέλισσα που μόλις πήρε το πρωινό της.



Μία τέλεια μέρα! Πόσες ακόμα; Γιατί πάντα βλέπω το μαύρο πίσω από το φως;

Καλή Λογοτεχνία

Η Κική Δημουλά στην σειρά "Ποίηση" του Gallimard! Του ιστορικού εκδοτικού οίκου της Γαλλίας που συγκεντρώνει τα μεγαλύτερα διεθνή ονόματα.

Από παιδί μάζευα τους τόμους της σειράς - όλοι οι μεγάλοι ποιητές της γης εμφανίστηκαν σε αυτή.

Πού να φανταστώ ότι κάποια στιγμή θα έμπαινε και το όνομά μου σε ένα της εξώφυλλο.

Σίγουρα εδώ είμαι η γλάστρα που ποτίζεται χάρη στον βασιλικό. Αλλά η συγκίνηση είναι διπλή: και γιατί αγαπώ την Κική (σαν άνθρωπο και σαν ποιήτρια) και γιατί οι Γάλλοι επέλεξαν το δικό μου δοκίμιο (το πρώτο που γράφτηκε γι αυτήν) ως πρόλογο για την συνολική παρουσίαση δύο συλλογών της: "Το Λίγο του κόσμου" και "Χαίρε Ποτέ".

Η μετάφραση είναι του Michel Volkovitch - άθλος για μία τόσο δύσκολη ποίηση.

Η έκδοση στον Gallimard θεωρείται κατώφλι στο Nobel.

Μακάρι!

___________________________________________

Υ. Γ. Φαντάζομαι πως θα διαβάσατε ήδη στις εφημερίδες ότι το Σάββατο 13 Mαρτίου η Κική Δημουλά τιμήθηκε στο Στρασβούργο με το Ευρωπαίκό Βραβείο Λογοτεχνίας. Άλλο ένα σκαλοπάτι για το Nobel.

Κακή Λογοτεχνία

Η "Εταιρεία Συγγραφέων" (η πιο μεγάλη και - υποτίθεται - σοβαρή οργάνωση στον χώρο) έστειλε απαντητική επιστολή στο γερμανικό περιοδικό Focus. Την παραθέτω αυτούσια, χωρίς σχόλια - εκτός από μία ερώτηση στο τέλος:


Μια απάντηση στο focus.

Τι είναι αυτό που διαπερνά, από την πρώτη ως την τελευταία φράση, το άρθρο του γερμανικού περιοδικού; Μήπως, η ειρωνία για τα αναμφισβήτητα οικονομικά παθήματα της Ελλάδας και τις ευθύνες της; Μήπως, ο φόβος ότι η κρίση γίνεται μόνιμος γείτονας στην Ευρώπη; Μήπως, πάλι, ο καϋμός για τον δυτικό πολιτισμό που από χρόνια δεν έχει το πάλαι ποτέ σφρίγος , πλην εξαιρέσεων; Mήπως, τέλος, η αγωνία για την σύγχρονη γερμανική λογοτεχνία και το μέλλον της;

Τίποτε από όλα αυτά! Από την πρώτη ως την τελευταία φράση, το άρθρο του focus είναι εστιασμένο στην λυσσαλέα υπεράσπιση ενός κύκλου εννοιών που λες και είναι ζυμωμένοι με το DNA της κεντροευρωπαϊκής αλαζονίας : της φυλετικής καθαρότητας, του αμόλυντου αίματος, του αναλλοίωτου μέσα στους αιώνες έθνους. Αν είναι δυνατόν ! Να μας απασχολεί ως οντολογικό πρόβλημα ότι δεν έχουμε το ίδιο αίμα με τους αρχαίους `Ελληνες! Δηλαδή ένας από τους πιο επικίνδυνους παραλογισμούς που υπήρξαν αιτίες για τους γερμανικούς ολοκληρωτισμούς του α’ μισού του 20ού αιώνα. Αιτίες για τα ολοκαυτώματα, τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως και την καταστροφή του λογικού !

Τι λοιπόν καίει τόσο πολύ τον συντάκτη αυτού του “περισπούδαστου” άρθρου; Μήπως η συγκριτικά λιγότερο τιμημένη γερμανική λογοτεχνία από την ελληνική; Τα δυο Νόμπελ, του Σεφέρη και του Ελύτη, η διεθνής αναγνώριση του Ρίτσου, η αναγνώριση του Καβάφη ως ενός από τους σημαντικότερους ποιητές του 20ού αιώνα; Ούτε αυτό. `Ο,τι τον καίει είναι ότι μπασταρδεύτηκε η σύγχρονη Ελλάδα από λογής λογής επιμειξίες ( ενώ η Γερμανία έμεινε αμόλυντη!) και ταπεινώθηκε από κατακτητές- ξεχνώντας ότι ο πιο πρόσφατος είναι αυτή η ίδια η Γερμανία του φιλελληνικού ρομαντισμού !

Μα, τελικά, δεν είναι η ίδια νοοτροπία και η ίδια συλλογιστική που συνδέει τον Γιάκομπ Φαλμεράγιερ του 1830, με τους ναζί και τον σημερινό ψευτορομαντισμό του focus; H ίδια μυθολογική ουτοπία του καθαρού αίματος και της αμετάβλητης φυλετικής ταυτότητας!

Ε, όχι και να πάρουμε στα σοβαρά ένα τόσο γελοίο και ανιστόρητο άρθρο !

Το να απαντάς σε κατηγορίες που δημοσιεύονται σε έντυπα ήσσοντος σημασίας και τριτεύoντος βαθμού ποιότητας, όπως το γερμανικό focus, ασφαλώς είναι σα να τους δίνεις αξία. `Ενα περιοδικό που, από όσο φαίνεται, έχει σκοπό του να νανουρίζει και να θρέφει τα στερεότυπα της γερμανικής “χαμηλής κουλτούρας”, με τη γνωστή τουριστική λογική, μάλλον δεν είναι ο καλύτερος συνομιλητής που θα επιθυμούσαμε. Αλλά, τι να γίνει, πολλές φορές δε διαλέγουμε εμείς τους συνομιλητές μας, αλλά οι συγκυρίες.

Καλά καλά δεν καταλαβαίνουμε, γιατί ένα άρθρο για τα “2000 χρόνια παρακμής” της Ελλάδας, ένα κείμενο γεμάτο κοινοτοπίες και διανθισμένο, λόγω απουσίας επιχειρημάτων, με φράσεις διασήμων προσώπων, ανακατεμένες, σαν βαυαρική σαλάτα, με μικρονοϊκές εξυπνάδες, απασχολεί τα ελληνικά media, έντυπα και ηλεκτρονικά τον τελευταίο καιρό. Εκτός και αν μας απασχολεί, όχι ως κείμενο αλλά ως φαινόμενο που δείχνει τη νοοτροπία, τον ρηχό τρόπο σκέψης, μιας κατηγορίας εντύπων της “φωτισμένης Δύσης” –ανάμεσα στα οποία και το focus.

Εταιρεία Συγγραφέων


Ερώτηση: Μα αφού: "Το να απαντάς σε κατηγορίες που δημοσιεύονται σε έντυπα ήσσοντος σημασίας και τριτεύoντος βαθμού ποιότητας, όπως το γερμανικό focus, ασφαλώς είναι σα να τους δίνεις αξία", εμείς γιατί απαντήσαμε; Για να του δώσουμε αξία;

Ζορμπάς με Καγιέν

Για την κακή μας εικόνα στο εξωτερικό φταίνε τελικά ο Καζαντζάκης, ο Κακογιάννης και ο Άντονυ Κουήν. Ο μύθος του Zorba the Greek, αφού τροφοδότησε για χρόνια τον τουρισμό μας, αφού γέμισε χιλιάδες «rooms to let», τώρα στράφηκε εναντίον μας.

Τι ήταν ο Νεοέλληνας στα μάτια του ξένου; Ένας ανέμελος, εξωστρεφής και όξω καρδιά τύπος, που χαίρεται τη ζωή και μισεί την δουλειά. Που πίνει ούζο με μεζέ, ρετσίνα με σουβλάκι και χορεύει sirtaki στην ακροθαλασσιά. Που λατρεύει την γυναίκα και το γλέντι. Δηλαδή ακριβώς ο ρόλος που έπλασε ο καλαμαράς και ασκητικός Καζαντζάκης, στο οποίον έβαλε όσα δεν έζησε και δεν τολμούσε να ζήσει.

Μέχρις ένα σημείο, ο γραφικός Ζορμπάς μπορεί να ήταν μία κατασκευή, ένας μύθος, αλλά έκανε καλή διαφήμιση για την Ελλάδα. Οι κρυόκωλοι βόρειοι έρχονταν εδώ για να μαζέψουν ήλιο και να πάρουν κέφι από τους ντόπιους Ζορμπάδες. Μετά από την σκληρή εργασιακή ρουτίνα στην κρύες και σκοτεινές τους χώρες, εδώ μετάγγιζαν ζωή. Και οι βόρειες έπαιζαν το καμάκι.

Υποψιάζονταν βέβαια ότι ο Ζορμπάς δεν πρέπει να είχε τακτική εργασία και μάλλον δεν θα πλήρωνε φόρους. Αλλά τι πείραζε. Λιτοδίαιτος έμοιαζε. Σουβλάκι, γύρος, ουζάκι... και καμιά ζεμπεκιά – πόσο κοστίζουν αυτά;

Τα πράγματα άρχισαν να χαλάνε όταν κατάλαβαν κάποτε ότι ο Ζορμπάς ζούσε με ξένα χρήματα. Στράβωσαν ακόμα περισσότερο όταν συνειδητοποίησαν ότι τα λεφτά αυτά ήταν από την δική τους τσέπη. Επιδοτήσεις, «πακέτα», δάνεια...

Και εξοργίστηκαν έξαλλα όταν έμαθαν πως ο Ζορμπάς με τα δανεικά αγόρασε Καγιέν, απόκτησε εξοχικό με πισίνα, σκάφος, δύο Φιλιπινέζες και Αλβανό κηπουρό.

Έτσι μας είδε ξαφνικά ο κόσμος – μία κοινωνία Ζορμπάδες με μεγάλες αξιώσεις και μηδαμινή παραγωγικότητα. Που έτρωγε και έπινε (και οδηγούσε Καγιέν) στην υγειά των κορόιδων.

Καλός ήταν τόσα χρόνια ο Ζορμπάς, σύμβολο και κράχτης. Όμως τώρα η εικόνα του γύρισε ανάποδα. Η ανεμελιά έγινε εγκληματική αδιαφορία. Η γραφικότητα, κουτοπονηριά. Και ο λεβέντης, απατεώνας.

Πού να ήξερε ο Καζαντζάκης τι δουλειές μας άνοιξε η φαντασίωσή του!



(το σχόλιό μου στη σημερινή LiFO)

Υ. Γ. Πήρα emails που με κατηγορούν ότι αδικώ τον Ζορμπά του βιβλίου. Μα φυσικά δεν αναφέρομαι στον ήρωα του Καζαντζάκη - αλλά στο στερεότυπο "Ζορμπάς" στα μάτια των Δυτικών!

Η εποχή της βλακείας

Η σύγχρονη οικονομική κρίση έχει γεννήσει πολλά πράγματα: χρέη, κερδοσκόπους, μέτρα, φόρους, κλπ. Όμως, κατά τη γνώμη μου, υπήρξε πιο παραγωγική στο πεδίο της ηλιθιότητας. Ποτέ στη ζωή μου δεν είχα ακούσει ή διαβάσει περισσότερες συσσωρευμένες βλακείες.

Η πιο συχνή, που επαναλαμβάνεται καθημερινά με δεκάδες τρόπους, είναι η σχετική με τις τράπεζες. «Να πληρώσουν οι τράπεζες» γράφουν οι πιο μετριοπαθείς, «να κλείσουν οι τράπεζες!» οι πιο φανατικοί. Στο Facebook ξεκίνησε μία ομάδα με τίτλο: «Αντί να χρεοκοπήσουμε εμείς, να χρεοκοπήσουν οι τράπεζες».

Αλλά, βρε παιδιά, αν χρεοκοπήσουν οι τράπεζες ποιος θα χάσει τα λεφτά του; Οι τραπεζίτες; Ελάχιστα (και αν). Οι καταθέτες θα τα χάσουν, δηλαδή εμείς.

Σύμφωνοι, οι τράπεζες εκμεταλλεύονται, κερδοσκοπούν και πληρώνουν μεγάλα μπόνους στα χρυσά αγόρια τους. Γι αυτό πρέπει και να τις ελέγχουμε. Αλλά όχι να τις κλείσουμε, αφού διαχειρίζονται τα δικά μας χρήματα!

Αναρωτιέμαι συχνά αν αυτοί που φωνάζουν: «Να κλείσουν οι τράπεζες!», φυλάνε τις οικονομίες τους μέσα σε κιούπια ή σε στρώματα.

Εκτός κι αν είναι αυτοί που χρωστάνε στις τράπεζες και ελπίζουν να γλυτώσουν την πληρωμή...

«Δεν μετέχομεν εισέτι»

Το πρόβλημα της Ελλάδος δεν είναι οικονομικό. Είναι πολιτισμικό.

Σχεδόν διακόσια χρόνια τώρα η Ελλάδα προσπαθεί να γίνει Δυτική χώρα – στην κοινωνία, την οργάνωση, την νοοτροπία, την οικονομία, την διανόηση – αλλά δεν το καταφέρνει (και, ενδόμυχα, είναι σαν να μην το θέλει).

Δεν νιώθει ότι ανήκει στην Ευρώπη. Ακόμα μιλάει γι αυτή σαν να ήταν άλλη ήπειρος (σπούδασε στην Ευρώπη – ήρθε από την Ευρώπη).

Δεν έζησε Αναγέννηση, Μεταρρύθμιση, Διαφωτισμό. Δεν απέκτησε αστική τάξη, κώδικα ηθικής και κοινωνικής συμπεριφοράς, κοινωνία πολιτών.

Εμμανουήλ Ροΐδης 1877: «…τα μεν πάτρια ήθη απηρνήθημεν, του δε διανοητικού βίου των εθνών της Δύσεως δεν μετέχομεν εισέτι».

Δεν μετέχομεν εισέτι – ούτε του κοινωνικού, ούτε του οικονομικού βίου. Ζούμε άναρχα και παρασιτικά, σαν να ήμασταν Αρματολοί και Κλέφτες που προσκυνάνε και ταυτόχρονα ληστεύουνε το ντοβλέτι.

Αυτό που μας ζητάει η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι απλώς να περιμαζέψουμε τα ελλείμματα και να νοικοκυρέψουμε τα δημοσιονομικά. Ζητάει (καλώς ή κακώς) να γίνουμε Ευρωπαίοι. Όχι μόνο στην εμφάνιση και την εξωτερική συμπεριφορά, αλλά και στην νοοτροπία, τους κώδικες και την στάση ζωής.

Δύσκολο…

______________________________________

(Δημοσιεύεται στη σημερινή "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία")

Ποιήματα - ευχαριστίες

Η ανάγνωση έγινε.

Παρόλη την απεργία, το πατάρι του Dasein καφέ γέμισε με γνωστούς αλλά και περισσότερους άγνωστους.

Σας ευχαριστώ όλους.
___________________________________________

Το τελευταίο κείμενο στη LiFO: CLICK