Σκέψεις ενός «μενουμευρώπη».

Από μαθητής σκεπτόμουν ότι Εθνική γιορτή της Ελλάδας δεν θα έπρεπε να είναι η 25^η Μαρτίου (στην οποία ιστορικά δεν έγινε τίποτα) αλλά η 8^η Οκτωβρίου, η ημέρα που απελευθερώθηκε η χώρα μας, χάρη στην νίκη των ευρωπαίων στο Ναβαρίνο.

Κι όμως αυτή η ημερομηνία όχι μόνο δεν γιορτάζεται, αλλά παραμένει άγνωστη στους περισσότερους. Στα βιβλία της ιστορίας φυλακίζεται σε μία παράγραφο.

Λέει ο Grexit: «Σιγά μην πούμε κι ευχαριστώ στους ξένους που μας ελευθέρωσαν. Υποχρέωσή τους ήταν. Δεν φτάνει που αιώνες τώρα (έθνος ανάδελφον!) μας κατατρέχουν, μας εκμεταλλεύονται και μας ταλαιπωρούν».

Έτσι σκέπτεται ένας Grexit: Για όλα τα στραβά που μας συνέβησαν και μας συμβαίνουν, οι άλλοι φταίνε. Είτε παλιότερα οι Φράγκοι και οι Βαυαροί, είτε οι Άγγλοι, και οι Αμερικάνοι – και, τελευταία, οι Γερμανοί. Τώρα όμως το πράγμα χειροτέρεψε: Για τα δεινά μας θεωρούμε ότι φταίει ολόκληρη η Δύση: Ευρωπαϊκή Ένωση και ΗΠΑ.

Οι «δανειστές», οι «τοκογλύφοι» μας απομυζούν με τόκους του 1,5 και 2% (όταν οι αγορές θα μας ζήταγαν 6 και 7!) απαιτούν μεταρρυθμίσεις και εκσυγχρονισμούς, κόβουν συντάξεις και επιδόματα και μας έχουν ταράξει στην λιτότητα, και την φορολογία!

Και όμως (σκέπτεται ο Grexit) υπάρχουν Έλληνες, που τους συμπαθούν! Που θέλουν να μείνουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι «μενουμευρώπηδες».

Μαζί με άλλες αρνητικές, εκφράσεις ο γνωστός χειρουργο-υπουργός χρησιμοποίησε και αυτή για να κακοχαρακτηρίσει τους αντίπαλους της κυβέρνησης.

Ομολογώ ότι μου πήρε αρκετό καιρό για να συνειδητοποιήσω πως το να επιθυμείς την παραμονή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έγκλημα και ότι η ονομασία αυτή είναι αρνητικός χαρακτηρισμός – για να μην πω ύβρις.

Ώσπου ήρθαν κάτι τελευταίες έρευνες και μου έδειξαν πως βρισκόμουν στην μειοψηφία. Μόλις το 30% των Ελλήνων έχει σήμερα θετική άποψη για την ύπαρξη των Βρυξελλών, ενώ το 65% αρνητική. Επίσης οι Έλληνες απορρίπτουν και τις δύο βασικές αρχές της Ε.Ε.: Την ελεύθερη διακίνηση των πολιτών (62%) και το ελεύθερο εμπόριο (61%).

Το 62% των Ελλήνων συνδέει την Ε.Ε. με την φράση «οικονομική κρίση». Το 67% την θεωρεί υπεύθυνη για την λιτότητα. ( Έρευνα: Chatham House + Kantar Public). Σε άλλη έρευνα (Pew Research) είμαστε ο μόνος λαός στην ΕΕ που πιστεύει ότι η έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ θα ωφελήσει τη... Βρετανία! (62 έναντι 33%).

Διαβάζοντας όλα αυτά κατάλαβα ότι αποτελούσα μέλος μιας θλιβερής μειοψηφίας (ούτε ένα τρίτο των Ελλήνων) που νόμιζε ότι η Ενωμένη Ευρώπη ήταν κάτι θετικό. (Πριν από μερικά χρόνια αυτοί δεν ήταν μειοψηφία, αλλά το 90%!). Πολλοί μάλιστα από αυτούς πίστευαν ότι η ένωση της Ευρώπης ήταν ένα ιστορικό επίτευγμα που ξεκίναγε μία νέα εποχή για την ανθρωπότητα.

Τώρα η εικόνα έχει αλλάξει ριζικά. Από την μία άκρη πήγαμε στην άλλη. Η κρίση τράβηξε πολύ, οι άνθρωποι στριμώχτηκαν άσκημα και αντέδρασαν όπως αντιδρούσαν πάντα. Έριξαν τις ευθύνες για όλα τους τα δεινά στους ξένους. Βοήθησε βέβαια και η κυβερνητική προπαγάνδα για τους «τοκογλύφους δανειστές, που δεν εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους προς εμάς». (Τι υποχρεώσεις να έχουν αυτοί που μας έχουν δώσει τόσα χρήματα – το μεγαλύτερο δάνειο της ανθρώπινης ιστορίας;).

Φυσικά η Ενωμένη Ευρώπη δεν είναι πανάκεια ούτε παράδεισος. Σαν καινούργιο εγχείρημα, πρωτοφανές στην ανθρώπινη ιστορία, ψάχνεται και πειραματίζεται. Έχει πολλές αδυναμίες: θεσμικές, γραφειοκρατικές, οργανωτικές. Αλλά πέστε μου έναν άλλο γεωγραφικό χώρο που να είναι πιο πολιτισμένος και πιο δίκαιος. Οι ΗΠΑ του Τραμπ; Η Ρωσία του Πούτιν; Η Λατινική Αμερική του Μαδούρο; Η Κίνα της απόλυτης κρατικής δικτατορίας;

Ωστόσο δεν έχει πια κανένα νόημα να συζητήσεις λογικά με τους περισσότερους Έλληνες (το 70%) για το τι έγινε και το τι γίνεται τώρα. Οι απαντήσεις είναι προκάτ: οι  ξένοι φταίνε που καταχρεωθήκαμε, εκείνοι που δεν μπορέσαμε τόσα χρόνια να οργανωθούμε σαν κράτος και σαν κοινωνία, εκείνοι που επιμένουν να μην μας κουρεύουν το χρέος.

(Γιατί, παρακαλώ, ο φτωχότερος από μας Λιθουανός ή Σλοβάκος, να πληρώσει το δικό μας χρέος;)

Κι έτσι φτάνουμε στην απόρριψη της Ε. Ε. Παραβλέπουμε ακόμα και τα υλικά οφέλη: έχουμε εισπράξει 160 δισεκατομμύρια ευρώ από την ΚΑΠ, τα ΜΟΠ, το ΕΣΠΑ το ΚΠΣ. Καθαρά – αφαιρώντας τις δικές μας εισφορές. Εμπλουτίσαμε θεσμούς και νομοθεσίες. Ζήσαμε δεκαετίες σε ένα χώρο ειρηνικό και πολιτισμένο – όπου αιώνες ολόκληρους κυριαρχούσαν οι πόλεμοι και οι σφαγές. Και τώρα δεν μας κάνει πια η Ευρώπη και βλέπουμε τους «μενουμευρώπηδες» σαν προδότες! Αν δεν καταλάβαιναν κατά βάθος το αδιέξοδο, οι περισσότεροι Έλληνες θα ήθελαν να φύγουν. Απλώς δεν ξέρουν πώς και προς τα πού.

Οι γονείς μου (καλή τους ώρα!) δεν μου κληροδότησαν πλούτη. Όμως ξόδεψαντα

μαλλιοκέφαλά τους για να πάρω μία γερή μόρφωση. Έτσι με έκαναν ευρωπαίο. Γιατί πατρίδες είναι και οι γλώσσες. Νιώθω, σε όλες τις γλώσσες που ξέρω, τόσο άνετα όσο στη δική μου. Κι έτσι μπορούσα το καλύτερο: διαβάζοντας, γράφοντας και μιλώντας, να ζω στην Ευρώπη, μένοντας στην πατρίδα μου.

Δυστυχώς όμως η πατρίδα μου, αιώνες τώρα, τρώγεται με την Ευρώπη. Και μάλλον άπατρις θα πεθάνω, μια και ούτε μόνο στη μία ανήκω, ούτε μόνο στην άλλη. 

B. L. R. ή throw?

Μία Φιλιπινέζα, που είχαμε κάποτε στο σπίτι, τα παλιά και άχρηστα πράγματα τα χαρακτήριζε: “throw” (για πέταμα).

«Σερ» ρώταγε, ή «μάνταμ – αυτό είναι throw;»

Έφυγε η Φιλιπινέζα, (πού τέτοιες πολυτέλειες πια), μας έμεινε η έκφραση. Αυτό είναι «θρόου», λέμε για τα χαλασμένα πράγματα που δεν παίρνουν επιδιόρθωση. Παλιά, μεταπολεμικά,  χρησιμοποιούσαμε τα Αγγλικά αρχικά  Μπι-Ελ-Αρ (B.L.R. - beyond local repair – που δεν παίρνει επιτόπου επισκευή).

της ίδιας χρονιάς κι εγώ

Κάπως έτσι νιώθω κι εγώ τελευταία. Φθαρμένος, πέραν δυνατοτήτων επισκευής.

Όχι – από ότι ξέρω δεν έχω κάποιο συγκεκριμένο και σοβαρό πρόβλημα υγείας. Αλλά να: κάθε μέρα κάτι δυσλειτουργεί. Ένας ηλικιωμένος είναι σαν παλιό αυτοκίνητο.  Πότε δεν παίρνει μπρος το πρωί, πότε γονατίζει η ανάρτηση στο δρόμο…

Ευτυχώς τα φρένα δουλεύουν καλά. Έχω, που λένε, «σώας τας φρένας». Αν χαλάσουν κι αυτά τότε θα είμαι τελικά για «θρόου». Σε κανένα τοίχο, με ταχύτητα… Για να μη με αγκαλιάσει η βλάστηση όπως την λιμουζίνα του Νταλί...

Το όνειρο του Μούψη

Ο γάτος Μούψης πέθανε το 1979. Το κρυφό όνειρό του, όσο ζούσε, ήταν να γίνει κάποτε εξώφυλλο βιβλίου και να μπει στα "ευπώλητα" (άλλως: best sellers). 

Το όνειρό του εκπληρώθηκε ύστερα από 38 χρόνια. 

Κάτω η πρόοδος και η τεχνολογία!

Πόρτα στα Εξάρχεια - με νεοελληνικά σλόγκαν

Την λαθροχειρία στο θέμα των εξετάσεων, όπου ο "κακός πρωθυπουργός" του Θεοτοκά έγινε "κακός επιστήμονας" θα την μάθατε. Όλοι εστίασαν στο ότι λογοκρίθηκε ο "Πρωθυπουργός" μην και θιγεί ο σημερινός μας. 

Όμως, ότι στη θέση του πρωθυπουργού επελέγη ο επιστήμονας, λίγοι το πρόσεξαν. 

Κι αυτές ήταν οι εξετάσεις για τα επαγγελματικά λύκεια. 

Αλλα και στις γενικές πανελλαδικές το θέμα (από κείμενο του ακαδημαϊκού Γρηγόρη Σκαλκέα) ήταν πάλι σχετικό με επιστήμη και τεχνολογία. Και για να πάρεις καλό βαθμό έπρεπε σίγουρα να εξυμνήσεις την πρώτη και να επικρίνεις την δεύτερη. 

Γιατί είναι γνωστό πως η τεχνολογία είναι απάνθρωπη και αλλοτριώνει τον άνθρωπο. (Εκτός αν είναι ιατρική και του σώζει τη ζωή). 

Πριν τέσσερα χρόνια, το 2013 το θέμα στις Πανελλαδικές, ήταν ανάλογο. Έγραφα τότε: 

«Η αποξένωση των ανθρώπων από το φυσικό περιβάλλον και η μοναξιά παρά την αύξηση της επικοινωνίας λόγω Διαδικτύου, ήταν τα κεντρικά ζητήματα που κλήθηκαν να αναπτύξουν οι υποψήφιοι των φετινών πανελλαδικών εξετάσεων, οι οποίοι εξετάστηκαν στην Νεοελληνική Γλώσσα» γράφει το in.gr.

Απόσπασμα από το κείμενο βιβλίου που δόθηκε στα παιδιά:


«Το περίεργο ωστόσο είναι ότι, όσο η επικοινωνία αυτή πυκνώνει με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, το διαδίκτυο και τα κινητά τηλέφωνα, τόσο η μοναξιά μας, η ανθρώπινη, μεγαλώνει και η αποξένωση κυριαρχεί».

Θυμάμαι και παλιότερα ένα ανάλογο θέμα με βάση ένα κείμενο του Έλιοτ. Πάλι επικρίσεις για την τεχνολογία.

Όπως γράφει ο σοφός εκπαιδευτικός Λεωνίδας Καστανάς (τον αναφέρει ο Κωνσταντίνος Ζούλας στην Καθημερινή της 10.7.17): «Εδώ και 30 χρόνια, το θέμα της έκθεσης είναι το ίδιο. Τι καλός που είναι ο ελληνοορθόδοξος κομμουνισμός και τι κακός που είναι ο προτεσταντικός καπιταλισμός. [ ] Κανείς δεν τολμά να βγει από το ελληνικό στερεότυπο. Τεχνοφοβία και άγιος ο Θεός. Πρέπει να αντισταθούμε στην ανήθικη τεχνολογική Δύση. Διότι μας κάνει να τρέχουμε γρήγορα και να ξεχνάμε την ανθρωπιά μας. Ενώ όταν πηγαίναμε με τον αραμπά βλέπαμε και κάνα άνθρωπο. Το ότι μιλάω με τους φίλους μου σήμερα ακόμη και όταν βρίσκονται χιλιάδες μίλια μακρυά με τούτο το μηχάνημα του διαβόλου, με απομακρύνει από τους ανθρώπους. Λουδιτισμός και τα μυαλά στα κάγκελα. Η αριστερή αφήγηση της ανατολής συνεχίζεται».

Λουδιτισμός. Όταν σπάγανε τις μηχανές για να ακυρώσουν την βιομηχανική επανάσταση.

Εχω γράψει άπειρες φορές πως βασική αιτία της Κρίσης μας είναι η ανορθολογική μας σκέψη και η τεχνολογική μας υστέρηση. Ολόκληρα βιβλία έχω αφιερώσει στο θέμα αυτό. Αλλά δεν έχω καταφέρει να αλλάξω ούτε μία λέξη στην τεχνοφοβία και την παρελθοντολαγνεία των Ελλήνων. Κι όταν, σαράντα χρόνια τώρα, ισχυρίζομαι πως ένα επιτυχημένο τεχνολογικό προϊόν είναι πνευματικό δημιούργημα ισάξιο με ένα έργο τέχνης, οι έλληνες διανοούμενοι με χλευάζουν.

Αλλά ξέρω: για όλα φταίει ο Σόυμπλε! Ο αρχιπροτεστάντης!

Ρολό με γκράφιτι στην Δραγατσανίου

Η θρησκεία ως μάστιγα!

Η νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου. Έργο Francois Dubois (από την Wikipedia).

Το μπλογκ ξεχάστηκε. Το ξέχασαν οι αναγνώστες – το ξέχασα κι εγώ. Και τι να γράψεις τώρα; Ο κόσμος μαλλιοτραβιέται και αυτοχειριάζεται (να οι Εγγλέζοι σήμερα, ότι κι αν αποφασίσουν, πάλι λάθος θα ψηφίσουν) οι Μουσουλμάνοι έχουν γίνει κουβάρι κι εγώ γράφω για πουλιά και γάτες – μπας και ξεφύγω από την πραγματικότητα.

Όλη αυτή η αναστάτωση με ξαναφέρνει σε ένα αγαπημένο μου θέμα: την παραφροσύνη της θρησκείας. Προσπαθήστε να σκεφθείτε λογικά: Σουνίτες και Σιίτες. Μουσουλμάνοι και οι μεν, μουσουλμάνοι και οι δε. Στον ίδιο θεό, τον ίδιο προφήτη και στο ίδιο ιερό βιβλίο πιστεύουν. Αλλά μισούνται θανάσιμα. Γιατί;

Όταν πριν από χρόνια έψαξα να μάθω την διαφορά, απόρησα. Οι μεν θεωρούν ως νόμιμο διάδοχο του Μωάμεθ τον πεθερό του, Αμπού Μπακρ, και οι άλλοι τον εξάδελφο και γαμπρό του, Αλί. Αλλά αυτοί δεν ήταν άγιοι ή προφήτες – ήταν απλώς η κληρονομική ιεραρχία του ιερατείου.

Θα μου πείτε ότι κι εμείς θεωρούμε τους Καθολικούς (ή «Παπιστές») αιρετικούς, για το filioque. Και ότι την νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου οι Καθολικοί έσφαξαν χιλιάδες Προτεστάντες στο Παρίσι και σε όλη την Γαλλία. Να μην πούμε για τους θρησκευτικούς πολέμους στην Ευρώπη. Χριστιανοί και οι μεν, Χριστιανοί και οι δε. Ξέρετε, αυτής της θρησκείας που κηρύσσει την αγάπη…

Είναι να τρελαίνεσαι.

Είχα γράψει παλιά ότι η θρησκεία είναι σαν το κάπνισμα: πρέπει να απαγορεύεται στους δημόσιους χώρους. Ο καθένας στο σπίτι του ας καπνίζει κι ας πιστεύει ό,τι θέλει. Αλλά ας κρατάει τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις για τον εαυτό του. Και ούτε να ρωτάει αν και τι πιστεύει ο άλλος.

Μάταιος κόπος!

Όλες οι θρησκείες κηρύσσουν ηθικές αρχές, προσπαθούν να κάνουν τον άνθρωπο καλύτερο – αλλά το μίσος (και η καταστροφή) που προκαλούν είναι αδιανόητο. Σκεφθείτε: οι διωγμοί των χριστιανών από τους εθνικούς (και μετά των εθνικών από τους χριστιανούς) οι σφαγές εικονομάχων και εικονολατρών (100.000 θύματα!) οι θρησκευτικοί πόλεμοι παντού, η Ιερά Εξέταση, οι βίαιος εκχριστιανισμός των πανταχού «ιθαγενών», η σύγχρονη τρομοκρατία…

Τελικά η θρησκεία από λατρεία και προσευχή γίνεται μάστιγα… 

Από τις γάτες, στα πουλιά!

Αρκετά με τις γάτες. Τώρα θα μιλήσουμε για πουλιά!

(Όχι, νομίσατε ότι θα ασχοληθώ με τα πολιτικά μας! Όσοι ενδιαφέρεστε, ανατρέξετε σε παλιότερα κείμενα – δεν συμβαίνει τίποτα που να μην το έχω ήδη σχολιάσει!).

Είχα γράψει πριν από εβδομάδες για την απόκτηση ενός παντοδύναμου τηλεφακού.

Το καλό ενός μεγάλου τηλεφακού είναι ότι μπορεί να σε κάνει bird-watcher (πουλο-παρατηρητή). Είναι αυτονόητο ότι δεν έχουμε τέτοια λέξη στη γλώσσα μας, επειδή δεν ασκούμε αυτό το χόμπι, που είναι δημοφιλέστατο αλλού – ιδιαίτερα στις αγγλοσαξονικές χώρες. Υπάρχει στις ΗΠΑ σύλλογος που ονομάζεται American Birding Association, έχει πάνω από 20.000 μέλη, εκδίδει επίσημο περιοδικό και έχει εισάγει τον όρο «birder» ως πιο δόκιμο για την διαδικασία παρατήρησης πουλιών. Η οποία άλλοτε είναι μόνο οπτική (με κιάλια, φωτογραφικές μηχανές και άλλα βοηθήματα) άλλοτε ηχητική (πολλές φορές ταυτοποιείς ένα αόρατο πτηνό από τη φωνή του) και συχνότερα οπτικοακουστική.

Αν εμφανιστεί κάπου κάποιο σπάνιο είδος, χιλιάδες συρρέουν για να το παρατηρήσουν. Ξαφνικά ανθίζει ο τουρισμός!

Ένας ανεψιός μου, που μένει στο Seattle, σπούδασε γλωσσολογία, εργάστηκε στην Microsoft και τώρα είναι εικαστικός καλλιτέχνης, ασκεί κατά καιρούς αυτό το χόμπι. Όταν κάποτε με επισκέφθηκε, ανακάλυψε στον κήπο της πολυκατοικίας ένα σωρό πουλιά που τα ακούγαμε και τα βλέπαμε χρόνια, χωρίς να ξέρουμε τίποτα γι αυτά.

Είναι απίθανο το πώς μία απλή παρατήρηση της φύσης εμπλουτίζει τον κόσμο σου. Βέβαια είναι λίγο αργά στα 80+ μου να ξεκινήσω μελετώντας ορνιθολογία. Όμως κανείς δεν με εμποδίζει να φωτογραφίζω τα τρυφερά και όμορφα πετεινά του ουρανού. 

Και να οι πρώτες μου φωτογραφίες. Τα πουλιά είναι τόσο γνωστά που δεν χρειάζονται συστάσεις. Αλλά το ενδιαφέρον είναι πως τα φωτογράφησα από απόσταση άνω των εκατό μέτρων. Τόσο, που δεν τα έβλεπα καν με γυμνό μάτι. Μάντεψα κάτι σημαδάκια και τα πρωτοαντίκρισα από το σκόπευτρο της μηχανής.

Ελπίζω να έπεται συνέχεια…

Υ. Γ. Στο φύλλο της 9.7.17 η Καθημερινή δημοσιεύει ρεπορτάζ της Ανθής Παζιανού, για τους "πουλάκηδες" της Λέσβου (έτσι ονομάζουν εκεί τους bird watchers). Ερχονται κάθε χρόνο κατά χιλιάδες, με charters από Αγγλία, Γερμανία, Ολλανδία για να παρατηρήσουν τα σπάνια πουλιά του υδροβιότοπου Καλλονής. Φέτος λόγω προσφύγων ήρθαν λιγότεροι - μόνο 2000. Και είναι πολύ ευπρόσδεκτοι γιατί οι αφίξεις τους δεν συμπίπτουν με την κύρια σεζόν - αυτοί προτιμούν την άνοιξη: Μάρτιο - Απρίλιο.