Στο νου μου η λέξη παράδεισος σημαίνει ένα πράγμα: Πασχαλινή Κέρκυρα.
Φαντάζομαι τον παράδεισό μου, σαν παράδεισο των αισθήσεων.
Και σ' όλο τον κόσμο, μόνο σ' έναν τόπο, μόνο μία στιγμή το χρόνο, φτάνουν όλες
οι αισθήσεις ταυτόχρονα στην κορύφωσή τους.
Μεγάλο Σάββατο πρωί, ώρα εννέα, στη Σπιανάδα.
Η πρώτη ευτυχία έρχεται από την αίσθηση του χώρου. Τι ηδονή
για την ψυχή, που έχει χάσει τα μέτρα της ανάμεσα στο συμπιεσμένο και στο
απεριόριστο! Εδώ ο χώρος λειτουργεί, αναπνέει. Έχει την άνεση, το ρυθμό και τα
όρια που περιμένεις. Αισθάνεσαι τοποθετημένος στις ανθρώπινες συντεταγμένες σου
- στις σωστές σου αναλογίες. Τίποτα δε σε πιέζει, όλα γύρω σου σε στηρίζουν, σε
πλαισιώνουν. Esplanade, Σπιανάδα. Εδώ η λέξη πλατεία, βρίσκει το πρώτο της
νόημα.
Η δεύτερη ευτυχία είναι η όραση. Βλέπεις το κερκυραϊκό φως
γλυκό, μελένιο, να χαϊδεύει τις προσόψεις των σπιτιών του Λιστόν. (Α! οι
προσόψεις της Κέρκυρας: πίνακες τέχνης και φύσης - όπου τα χρώματα και η
υγρασία παίζουν μόνο με τόνους και ημιτόνια). Βλέπεις τον καταγάλανο ουρανό
(πάντα είναι γαλανός ο ουρανός το Μεγάλο Σάββατο στην Κέρκυρα - ο Άγιος
φροντίζει γι' αυτό), μέσα από τα πορφυρά λουλούδια του δέντρου του Ιούδα. Σε
λίγο θα δεις τα χρυσά, τα γαλάζια και τα κόκκινα της λιτανείας.
Πανηγύρι έχει η όσφρηση. Όλη η Κέρκυρα ένας κήπος. Ευωδιάζει
τόσο έντονα, που ώρες - ώρες σε ζαλίζει. Πνοές-πνοές έρχονται σαν μικρά κύματα
οι μυρωδιές - κάθε λουλούδι, κάθε δέντρο, κάθε πλαγιά και κάθε χωριό της
Κέρκυρας σου στέλνει το δικό του μήνυμα.
Όλα όμως θα τα δέσει η ακοή, μόλις από μακριά ακουστούν οι
ήχοι της μεγάλης λιτανείας. Το Μέγα Σάββατο οι Κερκυραίοι περπατάνε τον Άγιό
τους. Με φιλαρμονικές και στολές. Με σεβασμό και έξαρση. Με μουσική.
Μουσική στην Κέρκυρα - που έχει περισσότερες φιλαρμονικές
από κινηματογράφους. (Ένας ορισμός του πολιτισμού; Όταν οι ασκούντες την τέχνη
ξεπερνάνε τους θεατές;) Δεν θα ξεχάσω ποτέ κάποιο πρώτο πρωινό ξύπνημα σ' ένα
παλιό, πανύψηλο ξενοδοχείο της Σπιανάδας, όταν από κάθε παράθυρο ακουγόταν και
άλλη μπάντα.
Στην Κέρκυρα η μουσική δεν είναι απλός ήχος. Γίνεται
περιβάλλον. Γίνεται ζωή. Γίνεται - τελικά - οι ακροατές της. Το κοινό δεν είναι
δέκτης αλλά τμήμα του έργου.
Κάποτε αυτό θα το πούνε "χάππενινγκ".
Υπάρχει ένα μουσικό κομμάτι που ακούγεται μόνο στην Κέρκυρα,
μόνο στη λιτανεία. Ένα κομμάτι μελωδικό σαν τους κήπους της Κέρκυρας, λυπημένο
σαν την εβδομάδα των Παθών, λυρικό σαν το ασημένιο φως των ελαιώνων, ρυθμικό
σαν το κύμα της θάλασσας. Πένθιμο εμβατήριο από τον "Άμλετ". Οι
Κερκυραίοι το λένε απλά "ο Αμλέτος".
Όταν λοιπόν ανυψωθεί ο Αμλέτος σαν λυγμός και σαν έκσταση
πάνω από τις κοκκινόχρυσες στολές της Παλαιάς Φιλαρμονικής, η αίσθηση δεν
αντέχεται. Η ζωή τεντώνει τόσο μέσα μου, που νομίζεις πως θα σπάσεις από
ευτυχία. Σαν πόνος και σαν βάλσαμο ο Αμλέτος κυματίζει πάνω από την πλατεία κι
εσύ γεύεσαι τον παράδεισο σ' αυτή τη Γη.
Δεκατρείς φορές έχω ακούσει τον Αμλέτο στη Σπιανάδα και κάθε
φορά νομίζω πως η καρδιά μου θα σταματήσει (και ίσως εύχομαι να σταματήσει,
έτσι!). Αψηφώ την εορταστική ταλαιπωρία, την τουριστική πολυκοσμία, τη
βαρβαρότητα των ορεσίβιων (δίπλα στους Επτανήσιους, όλοι εμείς είμαστε
αρκούδες). Ό,τι και να γίνεται γύρω, ο Άγιος και ο Αμλέτος νικάνε - και το
θαύμα λειτουργεί κάθε Μεγάλο Σάββατο στη Σπιανάδα.
Κι αν τύχει να είμαι μακριά, όπου κι αν βρεθώ, όταν έρθει
Μεγάλο Σάββατο τραγουδάω μέσα μου τον Αμλέτο. Κλείνω τα μάτια και για ένα
δευτερόλεπτο το θαύμα συντελείται πάλι.
Ο παλιός Αμλέτος, ο σκοτεινός πρίγκιπας της αμφιθυμίας,
πνίγηκε στο φως, τη μελωδία και τη μυρωδιά της άνοιξης. Αμφιβολία καμιά:
"γλυκιά η ζωή κι ο θάνατος μαυρίλα".
Ο παράδεισός μου: Φως, ανθισμένη Σπιανάδα και η Παλαιά
Φιλαρμονική να παίζει, να παίζει, να παίζει τον Αμλέτο!
(Δημοσιεύτηκε πρώτη
φορά το 1981. Τώρα, όλες οι φιλαρμονικές, παίζουν τον «Αμλέτο».
