Αποκολοκύνθωσις

Κλαύδιος

Όταν το 54 μ.Χ. πέθανε ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Κλαύδιος, η Σύγκλητος αποφάσισε να κηρυχθεί «Divus», δηλαδή Θεός, όπως πριν από αυτόν είχε γίνει για τον Αύγουστο και άλλους.  

Η απόφαση τηρήθηκε, ο Κλαύδιος απέκτησε δικό του ναό (βρέθηκε σε ανασκαφές) και ιερείς. 

Όμως η «θεοποίησή» υπήρξε η αφορμή να γράψει ο δραματουργός και στωικός φιλόσοφος Λούκιος Ανναίος Σενέκας (4π. Χ.- 65 μ.Χ.)  μία δηλητηριώδη σάτιρα που έμεινε στην ιστορία περισσότερο κι από τον Κλαύδιο. Την ονόμασε με την ελληνική λέξη «Αποκολοκύνθωσις» (στα λατινικά “Apocolocyntosis”) αντί για «Αποθέωσις». Που σημαίνει ότι ο δυστυχής Κλαύδιος, αντί για θεός έγινε …κολοκύθα.

Δεν ήταν τόσο κακός αυτοκράτορας ο Κλαύδιος. Κατάφερε (ενώ είχε σειρά) κρυμμένος στο παρασκήνιο να περιμένει την άνοδο και πτώση τεσσάρων αυτοκρατόρων (τελευταίος ο ανιψιός του Καλιγούλας) για να ανέβει στον θρόνο στα πενήντα του και να επιβιώσει εκεί σχεδόν δεκατέσσερα χρόνια.  (Ρεκόρ!). Ούτε αυτός πήγε από φυσικό θάνατο. Τον «έφαγε» άλλος συγγενής του, ο Νέρων, που τον τάισε δηλητηριώδη μανιτάρια.

Όμως ο φοβερός Σενέκας (δάσκαλος αρχικά αλλά και θύμα

Σενέκας

αργότερα του Νέρωνα) τον είχε βάλει στο μάτι. 

Ήταν και κομμάτι γελοίος ο Κλαύδιος: τραυλός και κουτσός. Και λόγιος. Τον δικαίωσαν, δύο χιλιετίες μετά, τα υπέροχα μυθιστορήματα του Robert Graves: «I, Claudius» και «Claudius the God» (μεταφράστηκαν και Ελληνικά) και η ομώνυμη πολυβραβευμένη σειρά του BBC, που βασίστηκε σε αυτά – με πρωταγωνιστή τον Derek Jacobi.

Τώρα θα μου πείτε: πού θυμήθηκα τον Κλαύδιο και την «Αποκολοκύνθωση»; Μα την θυμάμαι κάθε φορά που βλέπω να τιμούν υπερβολικά και να αποθεώνουν κάποιον θνητό, είτε το αξίζει είτε όχι.

Με την ευκαιρία, την ξαναδιάβασα. Και στάθηκα στην δίκη του Κλαύδιου που έγινε στον κάτω κόσμο (οι δικαστές οι ίδιοι της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας – Ραδάμανθυς, Μίνως, Αιακός και οι τρεις Μοίρες: Κλωθώ, Λάχεσις, Άτροπος). Ο Αιακός καταδίκασε τον Κλαύδιο να ρίχνει αιωνίως τα ζάρια μέσα σε ένα κουτί χωρίς πάτο: alea ludere pertuso fritillo. Παρωδία του Σίσυφου – αλλά και τιμωρία του Κλαύδιου, που του άρεσε ο τζόγος και ιδιαίτερα το μπαρμπούτι.

Προσοχή λοιπόν στις μεγάλες τιμές και τις αποθεώσεις – διότι πολύ εύκολα μετατρέπονται σε αποκολοκυνθώσεις… 


Υ. Γ. Την Τρίτη 7 Νοεμβρίου το βράδυ (ώρα 9) θα συζητήσω περί πάντων με τον Γιάννη Μπασκόζο και το Μάκη Προβατά στο καφέ του Public (Πλ. Συντάγματος).