Θεωρητικά όλοι συμφωνούμε ότι ο κόσμος είναι σύνθετος και κάθε γεγονός αποτέλεσμα πολλών αιτίων. Όμως είναι δύσκολο να βλέπει κανείς ταυτόχρονα πολλά διαφορετικά (συχνά και αντίθετα) πράγματα. Η φυσική αντίδραση του ανθρώπου μπροστά την πολυπλοκότητα είναι η απλοποίηση. Από τις πολλές αιτίες διαλέγουμε μία – είτε την πιο σημαντική, είτε αυτή που θα θέλαμε να είναι η πιο σημαντική, και της αποδίδουμε τα πάντα. Επίσης ξεχνάμε ότι πίσω από αυτή την αιτία υπάρχουν και άλλες που την καθορίζουν.
Έτσι φτάνουμε στην μονοσήμαντη ερμηνεία των πραγμάτων. «Για όλα φταίει το μεγάλο κεφάλαιο» λέει το ΚΚΕ – και τελείωσε. Με τον ίδιο τρόπο φτάνουμε στις θεωρίες συνωμοσίας: για όλα ευθύνονται οι Εβραίοι, οι Μασόνοι, η CIA, ή τα γνωστά-άγνωστα «ξένα κέντρα».
Η απλοποίηση είναι το ψωμοτύρι των ΜΜΕ. Τα πιο περίπλοκα και σύνθετα γεγονότα συμπιέζονται και ερμηνεύονται με κύριο γνώμονα ποια ερμηνεία πουλάει – ποια αρέσει στο κοινό. Τώρα με την κρίση, η απλοποίηση (και δαιμονοποίηση) πάει σύννεφο. Κι αν π. χ. στην τηλεόραση εμφανιστεί κάποιος σοβαρός επιστήμονας που προσπαθεί να δώσει μία πλήρη εικόνα, απαριθμώντας πολλά αίτια, ο ανυπόμονος παρουσιαστής θα τον διακόψει: «Την βασική αιτία να μας πείτε!».
Ο σοβαρός επιστήμονας δεν θα ξαναβγεί στην τηλεόραση...
__________________________________________________________
(H εικόνα του M. C. Escher).
