Το βιβλίο πέθανε – ζήτω το βιβλίο!

Οι τελευταίοι αιώνες ήταν γεμάτοι από ψευδή αγγελτήρια θανάτου. Όταν εφευρέθηκε η φωτογραφία, αναγγέλθηκε ο θάνατος της ζωγραφικής. Μετά τον κινηματογράφο ήρθε ο θάνατος του θεάτρου, μετά την τηλεόραση, του κινηματογράφου.

Τελικά δεν πέθανε τίποτα – όλα επιβιώνουν παράλληλα και μάλιστα προοδεύουν και καινοτομούν. Το ίδιο θα γίνει και με το βιβλίο στην ψηφιακή εποχή.

Τι είναι ένα βιβλίο; Ένα μέσο επικοινωνίας που μεταφέρει λέξεις και εικόνες. Παλιά ήταν πάπυρος και ιστορημένο χειρόγραφο – με τον Γουτεμβέργιο προστέθηκε η δυνατότητα μαζικής αναπαραγωγής κι έτσι έγινε το πρώτο μέσο μαζικής επικοινωνίας. Στην ψηφιακή εποχή πήρε άλλες μορφές. Έγινε ψηφιακό αρχείο και απαντά στο Διαδίκτυο, σε οπτικό μέσο – CD ή DVD – σε μνήμη SSD, ή σκληρό δίσκο. Έγινε επίσης «πολυμέσο»: στις λέξεις και εικόνες προστέθηκαν ήχοι, οπτικοακουστικά βίντεο, δυνατότητες αναζήτησης.

Μα θα μου πείτε: ένα αρχείο στο Διαδίκτυο δεν είναι βιβλίο! Αν εννοείτε ότι δεν είναι τυπωμένο χαρτί με βιβλιοδεσία και ράχη, συμφωνώ. Αλλά αυτό αφορά μόνο τη εξωτερική μορφή. Αν ξαναγυρίσουμε στον ορισμό μας: «μέσο επικοινωνίας που μεταφέρει λέξεις και εικόνες» τότε παραμένει βιβλίο. Τα κλασικά κείμενα της λογοτεχνίας και της επιστήμης που έχουν ανέβει στο Διαδίκτυο (όλα!) δεν έπαψαν να είναι βιβλία.

Άρα δεν έχουμε θάνατο του βιβλίου – αλλά μετάλλαξη. Η οποία προϋποθέτει και την μετάλλαξη των παραγωγών και διακινητών του.

Όταν π. χ. η μουσική άρχισε να διακινείται από το διαδίκτυο, όλοι θεώρησαν ότι ήρθε το τέλος των δισκογραφικών εταιριών. Οι πιο ευφυείς από αυτές αντί να θρηνούν, έδωσαν τα δικαιώματα της μουσικής τους σε εταιρίες που εμπορεύονται δικτυακά όπως το iTunes της Apple. (Πούλησε μουσική αξίας 3.34 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2008). Οι εταιρίες και οι καλλιτέχνες κερδίζουν πάλι χρήματα τώρα. Χαμένο από την εξέλιξη είναι το λιανεμπόριο – τα δισκοπωλεία κλείνουν ομαδικά.

Ανάλογο φαινόμενο παρατηρείται ήδη και στα βιβλία – όχι με την ψηφιακή, αλλά την παραδοσιακή τους μορφή. Τα δικτυακά βιβλιοπωλεία (π.χ. Amazon.com) αναπτύσσονται τάχιστα γιατί έχουν μία σειρά από πλεονεκτήματα: άπειρο κατάλογο βιβλίων (μια και δεν χρειάζεται να έχουν στοκ – παραγγέλνουν στον εκδότη), πλήθος πληροφοριών, κριτικών και σχολίων για κάθε βιβλίο, άμεση θεματική εύρεση και φθηνότερη τιμή.
Είναι φυσικό ότι κανένα βιβλιοπωλείο δεν μπορεί να τα ανταγωνιστεί. Έτσι και εκεί το λιανεμπόριο θα υποφέρει.

Η ψηφιοποιημένη μορφή του βιβλίου (e-book) έχει ήδη επικρατήσει στα βιβλία αναφοράς (reference books) όπως εγκυκλοπαίδειες, λεξικά, κλπ. Εκεί η ευκολία του να έχεις όλες τις πληροφορίες στον δίσκο σου ή στο Διαδίκτυο (αντί να ψάχνεις σε τόμους) να κάνεις ανεύρεση σε δευτερόλεπτα και να έχεις οπτικοακουστική τεκμηρίωση, τα κάνει ασυναγώνιστα.

Τα παραδοσιακά βιβλία θα περάσουν ένα μεταβατικό στάδιο – η παραγωγή τους θα γίνεται ταυτόχρονα και σε κλασικό φορμά και σε e-book. Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς τι θα επικρατήσει, μια και η τεχνολογία εξελίσσεται συνεχώς. Ήδη εδώ και δέκα χρόνια έχω μία μεγάλη βιβλιοθήκη (3.000 τόμους) στο κινητό μου τηλέφωνο – αλλά εκτός από λεξικά, εγκυκλοπαίδειες και άτλαντες, σπάνια την χρησιμοποιώ. (Στα αεροπλάνα και τα αεροδρόμια…). Όμως οι μεγαλύτερες οθόνες (π. χ. iPhone) και η βελτιωμένη ευκρίνεια κάνουν τώρα αυτή την ανάγνωση πιο εύκολη.

Δεν ξέρω τι μέλλον θα έχουν οι οθόνες ανάγνωσης (Kindle, κλπ) εμένα μου μοιάζουν μεταβατικές. Μάλλον κάποια στιγμή θα γίνουν όλα ένα – όπως στο νέο iPad της Apple. Με μία συσκευή θα διαβάζουμε, θα γράφουμε, θα επικοινωνούμε, θα βλέπουμε βίντεο και τηλεόραση. Ήδη τα έξυπνα κινητά (smartphones) το πετυχαίνουν…

Το θέμα της πειρατείας θα επιλυθεί μάλλον τεχνολογικά. Τα αρχεία μπορούν να περιέχουν ενσωματωμένο κώδικα που θα επιτρέπει την ανάγνωση μόνο στον νόμιμο αγοραστή.

Στην ψηφιακή εποχή το βιβλίο έχει λαμπρό μέλλον. Ειδικά το Διαδίκτυο έφερε μία πρωτοφανή άνθιση του γραπτού λόγου. Η αλληλογραφία είχε πεθάνει – ξαναγεννήθηκε με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (email). Τα ημερολόγια είχαν εξαφανιστεί – σήμερα υπάρχουν εκατομμύρια ιστολόγια (blogs). Η ανθρωπότητα ουδέποτε είχε τέτοια παραγωγή κειμένων όπως σήμερα. Άρα περιεχόμενο υπάρχει άφθονο. Κατευθύνεται και προς τα παραδοσιακά μέσα. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα καλύτερα blogs γίνονται βιβλία.

Και βέβαια το βιβλίο θα παραμείνει εσαεί ως έργο τέχνης: τυπογραφία, χαρτί, εικονογράφηση, βιβλιοδεσία. Όπως άλλα αντικείμενα, που μπορεί να μην έχουν πια την παλιά χρηστική σημασία, έχουν όμως επιβιώσει ως καλλιτεχνικά δημιουργήματα. Οι βιβλιόφιλοι επίσης είναι σήμερα περισσότεροι παρά ποτέ – το ίδιο και οι εκδόσεις τέχνης.

Όπως και αν εξελιχθεί το βιβλίο, θα χρειάζεται πάντα εκδότες και διακινητές. Θα επιζήσουν όμως όσοι θα έχουν τα σωστά Δαρβινικά ανακλαστικά – ως συνήθως συμβαίνει τα τελευταία εκατομμύρια χρόνια…

__________________________________________________

(Η εικονογράφηση από το εξώφυλλο του τελευταίου Economist. Το κείμενο είναι προδημοσίευση από σχετική έκδοση του οίκου "Δαρδανός".

Matrix

Την πρώτη φορά που είδα λιωμένη γάτα στην άσφαλτο ήμουν παιδί. Θυμάμαι την αντίδρασή μου μετά το πρώτο σοκ: «Α – έτσι είναι από μέσα!»

Το «από μέσα» ήταν βασική παράμετρος των παιδικών μου χρόνων. Έσπαγα τα παιχνίδια μου «να δω πώς είναι από μέσα». Αποσυναρμολογούσα ό,τι μπορούσε να αποσυναρμολογηθεί για τον ίδιο λόγο. Είχα μία λυσσαλέα περιέργεια να βρω τους κρυφούς μηχανισμούς των πραγμάτων. Και μία ενδόμυχη πεποίθηση πως τίποτα δεν είναι από μέσα όπως φαίνεται απέξω.

Ίσως γι αυτό αργότερα σπούδασα φιλοσοφία.

Αυτή η ματιά του «από μέσα» μπορεί και να σε τρελάνει. Αν το καλοσκεφθείς όλα είναι μία απάτη. Η τρυφερή και γοητευτική γάτα, από μέσα είναι ένα συνονθύλευμα από εντόσθια και ιστούς. Το ίδιο και μία όμορφη γυναίκα που κάθεται δίπλα σου. Αλλά και το τραπέζι μπροστά σου είναι ένα πλέγμα από άτομα, ηλεκτρόνια και πρωτόνια. Τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται.

Δεν χρειάζονται λοιπόν πολύπλοκα σενάρια τύπου Matrix με θεωρίες συνωμοσίας για μεθοδευμένη εικονική πραγματικότητα. Ο κόσμος είναι μία εικονική πραγματικότητα. Κι όταν ξαφνικά τον βλέπεις «από μέσα» παθαίνεις μεγάλο σοκ.

Χάος!

Σήμερα στην LiFO:

KΛΙΚ

Αλληλεγγύη

Επειδή συχνά παραπονιόμαστε για την «κατάντια» και την «παρακμή» του σύγχρονου κόσμου – ας σκεφθούμε και τις θετικές του πλευρές. Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλη την υφήλιο βοηθάνε την Αϊτή. Με εισφορές, χρήματα, είδη.

Πριν 100 χρόνια ούτε θα είχαν πληροφορηθεί την τραγωδία. Πριν από 50 χρόνια ίσως να είχαν διαβάσει κάτι στα ψιλά των εφημερίδων, αλλά εκτός από τίποτα εθελοντές του Ερυθρού Σταυρού, δεν θα είχε πάει καμία βοήθεια. Δεν υπήρχαν ούτε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, ούτε UNICEF (τότε ξεκίναγε), ούτε έγχρωμη τηλεοπτική εικόνα να φέρνει την οδύνη μέσα στα σπίτια μας. Συνέβαιναν και τότε σεισμοί, λιμοί, σφαγές – αλλά ήταν απλώς «ειδήσεις». Οι άνθρωποι στην Αφρική, την Ασία, την Καραϊβική έσβηναν σιωπηλά από τις καταστροφές, την πείνα και τις αρρώστιες.

Όλα αυτά που καταριόμαστε καθημερινά – τα ΜΜΕ, η Παγκοσμιοποίηση – δείχνουν εδώ την καλή τους πλευρά. Να μη το ξεχνάμε. Σίγουρα δεν έχουμε ξεπεράσει τα προβλήματα του πλανήτη. Αλλά πριν έναν αιώνα ούτε τα ξέραμε.

Πώς το Ατζούρο έγινε Μουτζούρω

Στην γατοαποικία των Κιούρκων προστέθηκε πριν μερικούς μήνες μία μικρή γατούλα. Στην αρχή νομίζαμε πως ήταν στην εφηβεία – αλλά δεν μεγάλωσε. Φαίνεται πως καταγόταν από ράτσα μικρόσωμη (μακρινός απόγονος του bonzai Σατανάκι).



Πολύ ήσυχο γατάκι – τόσο που η ιατρός το αποκαλούσε καταθλιπτικό. Αλλά με πανέμορφα διάφανα γαλάζια ματάκια – οπότε η ίδια το ονόμασε Azzuro (Ατζούρο) που ιταλικά θα πει γαλάζιο.

Κάπου πήγαινε και κρυβότανε το Ατζούρο, κι όλο μουτζουρωμένο ήτανε. Το καθάριζα αλλά πάλι τα ίδια. Μέχρι που μία μέρα κατάφερε να μουτζουρωθεί ολόκληρο από την κορφή ως τα νύχια. Και μάλιστα με μία μουτζούρα (φούμο θα ήταν) κολλώδη, λιπαρή και ανθεκτική σε κάθε προσπάθεια καθαρισμού.

Έτσι το μετονόμασα σε Ατζούρο-Μουτζούρω.



Πρέπει να είναι πολύ δυστυχισμένο το Ατζούρο-Μουτζούρο. Οι γάτες θέλουν να είναι πεντακάθαρες και πλένονται συνέχεια με την γλώσσα τους. Αλλά εδώ πώς να πλυθεί που η γλώσσα κολλάει στο φούμο!

Άλλη μία μικρή (πικρή) μοίρα από τον κόσμο των γάτων…

Η μοίρα των φωτογράφων

Οι παλιότεροι αναγνώστες του «Φωτογράφου» γνωρίζουν – μια και ήμουν για πολλά χρόνια συνεργάτης του περιοδικού – ότι εκτός από συγγραφέας είμαι και ολίγον φωτογράφος. Κατατάσσω τον εαυτό μου στην κατηγορία του advanced amateur (προχωρημένου ερασιτέχνη) παρόλο που έχω εκδώσει δύο άλμπουμ κι έχω κάνει και τρεις εκθέσεις.

Επαγγελματικά δούλεψα λίγο στη διαφήμιση και κάτι ξένα περιοδικά μου πήραν ή μου παράγγειλαν φωτογραφίες. Φωτογραφικές δοσοληψίες με ελληνικά έντυπα δεν είχα. Εκτός από μία περίπτωση – τις φωτογραφίες του Οδυσσέα Ελύτη. Τις θυμήθηκα διαβάζοντας το άρθρο του Παναγιώτη Καλδή: «Φωτογράφοι εναντίον Hachette 1 - 0».

Ο Ελύτης δεν είχε καλές φωτογραφίες. Οι τελευταίες ήταν κάτι σκληρές με φλας από το Νόμπελ. Αρκετές φορές του είχα προτείνει να τον φωτογραφίσω. «Άσε,» μου έλεγε, «δεν βγαίνω καλά, στήνομαι και παγώνω. Για να μη σου πω ότι καίω και τα φιλμ». Και μου είχα αναφέρει μυθικούς φωτογράφους στη Γαλλία, που απέτυχαν.

Έτσι ξαφνιάστηκα όταν το καλοκαίρι του 1990 με πήρε τηλέφωνο και μου ζήτησε να τον φωτογραφίσω. Έμενε τότε στο Πόρτο Ράφτη, στην έπαυλη του Τάκη Χορν, που ήταν κοινός φίλος. Πήγα με όλα μου τα σύνεργα. Η κατάρα αποδείχθηκε αληθής. Η ολοκαίνουργια Nikon F4 που είχα φέρει από το Λονδίνο έπαθε μία σπάνια βλάβη και ενώ έδειχνε ότι λειτουργεί, δεν έβγαλε τίποτα. Ευτυχώς η F3 και μία compact δούλεψαν σωστά. Δημιουργήθηκε έτσι ένα υλικό από περίπου πενήντα καλές λήψεις. (Οι πρωτότυπες διαφάνειες και τα αρνητικά βρίσκονται στο φωτογραφικό μου αρχείο – Μουσείο Μπενάκη).

Τις φωτογραφίες τις ξέρετε σίγουρα. Πρωτοδημοσιεύτηκαν στον «Φωτογράφο» (τεύχος 6, 1990) και μετά άπειρες φορές σε ελληνικά και ξένα έντυπα. Εμφανίζεται ο ώριμος Ελύτης με ναυτικό πηλίκιο, τις περισσότερες φορές μόνος, με την σύντροφό του Ιουλίττα ή – σε λίγες – με τον Χορν.

Τα πορτρέτα του Ελύτη με έκαναν να διαπιστώσω πόσο ανυπεράσπιστος είναι ένας φωτογράφος στην Ελλάδα. Φυσικά δεν περίμενα να πληρωθώ γι αυτά – ήταν δώρο στον μεγάλο ποιητή και ακριβό φίλο. Η μόνη μου απαίτηση ήταν, όπου εμφανίζονται, να αναγράφεται το όνομα του φωτογράφου – πράγμα που επιβάλλει κι ο νόμος για τα πνευματικά δικαιώματα.

Ποιος νόμος; Οι ξένοι ρωτούσαν – δεν τύπωναν, χωρίς άδεια κι αν δεν μάθαιναν το όνομα. Εδώ μόνο στα περιοδικά (και όχι όλα) αναφέρονται ονόματα φωτογράφων. Ενώ οι ξένες εφημερίδες βάζουν πάντα με ψιλά γράμματα το όνομα στο περιθώριο εδώ, σχεδόν ποτέ.

Κι έτσι, κάθε φορά που αναφερόταν σε εφημερίδα ή περιοδικό ο Ελύτης (πρόσφατα: «Νέα», «Εικόνες») να και φωτογραφίες μου – ανώνυμες. Να μην αναφερθώ στα αφιερώματα και τα εξώφυλλα.

Γι αυτό ήταν ευχάριστη έκπληξη όταν μου τηλεφώνησε συνεργάτης της «Ελευθεροτυπίας» ζητώντας την άδεια να χρησιμοποιήσει φωτογραφίες μου για το βιβλίο «Οδυσσέας Ελύτης», της σειράς «Λέσχη Αθανάτων» που θα κυκλοφορούσε στις 5.12. Δέχθηκα υπενθυμίζοντας τον όρο της επωνυμίας.

Τι απογοήτευση! Από τις πέντε που χρησιμοποίησαν, υπογραφή είχαν μόνο τρεις – η μία λάθος. Ξέχασαν την σπουδαιότερη – του εξωφύλλου. Όταν διαμαρτυρήθηκα, μου απάντησαν: «A, και στα άλλα εξώφυλλα της σειράς δεν βάλαμε όνομα φωτογράφου». Το επανέλαβαν και στην δημοσιευμένη απάντηση τους (14.12.): «Για το εξώφυλλο έχει δίκιο, παρότι σε αυτή τη σειρά δεν αναφέρθηκε σε κανένα βιβλίο ο φωτογράφος του εξωφύλλου. Και από την στιγμή που νιώθει προσβεβλημένος είμαστε υποχρεωμένοι να του ζητήσουμε συγγνώμη».

Δηλαδή την παρανομία τους – σε κανένα εξώφυλλο! – την έκαναν κανόνα και δικαιολογία! Και ζητούν συγγνώμη μόνον επειδή ένιωσα «προσβεβλημένος».

Δεν ένιωσα. Δεν προσέβαλαν εμένα αλλά τον νόμο – και το δικαίωμα του δημιουργού.

Ψιλά γράμματα θα μου πείτε. Και καλά εγώ, περιστασιακός και ερασιτέχνης είμαι – τι γίνεται όμως με όλους τους άλλους, επαγγελματίες και καλλιτέχνες, που οι φωτογραφίες τους δημοσιεύονται συστηματικά χωρίς αναγνώριση;

Δύσκολη η μοίρα των Ελλήνων φωτογράφων….


(Επιστολή στο περιοδικό "Φωτογράφος" 23.1.10)

Όχι δυναμικές λύσεις…

…είπε ο Πρωθυπουργός μιλώντας για τους αγρότες. Αλλά όταν εκείνοι χρησιμοποιούν δυναμικά μέσα; Όταν εκβιάζουν σαν κακομαθημένα παιδιά μία ολόκληρη κοινωνία;

Δυστυχώς κύριε Πρόεδρε, αν δεν χρησιμοποιήσετε δυναμικές λύσεις, θα βουλιάξουμε όλοι μαζί. Δεν αναφέρομαι μόνο στο αγροτικό αλλά και στην οικονομία και το ασφαλιστικό και όλα τα άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τόπος. Με την διαβούλευση δεν γίνεται δουλειά.

(Δεν ξέρω πως μου έχει κολλήσει τις τελευταίες ημέρες: βλέπω τον Γ. Π. σαν τον τελευταίο εκπρόσωπο των «παιδιών των λουλουδιών», άκακο ειρηνιστή που θέλει να τον αγαπάνε όλοι. Θα πήγαινε στη ζούγκλα και μπροστά στα λιοντάρια θα άρχιζε διαβούλευση. Ίσως κάποιος πρέπει να του πει ότι πάνε οι χίπις χάθηκαν, το New Age εξατμίστηκε και ο κόσμος δεν άλλαξε… Είναι πάντα άγριος και σκληρός, ξέρετε…).

Έχουμε ρατσιστική κυβέρνηση;

Ότι έχουμε ρατσιστές και αντισημίτες στην Ελλάδα είναι γνωστό. Αλλά έχουμε και ρατσιστική κυβέρνηση;

Στα Χανιά, δύο φορές μέσα στον Γενάρη οι (εκεί πολύ γνωστοί) άγνωστοι, έβαλαν φωτιά στην αρχαία Συναγωγή. Την δεύτερη πέτυχαν καλύτερα την δουλειά τους – έκαψαν το μισό κτήριο και πολύτιμα βιβλία, χειρόγραφα και κειμήλια.

Ξαναρωτάω: έχουμε και ρατσιστική κυβέρνηση; Διότι τρεις μέρες πέρασαν, η υφήλιος βούιξε και ο πρωθυπουργός μας δεν βγήκε να καταδικάσει την πράξη. Κάτι νερόβραστες και καθυστερημένες αντιδράσεις υπουργών δεν αρκούν - μόνο ο επίτιμος μίλησε σκληρά. Άλλωστε κανείς δεν καταδικάζει τις δεκάδες βεβηλώσεις εβραϊκών τάφων και μνημείων, που σπάνια απασχολούν ακόμα και τα ψιλά των εφημερίδων. Ο συνήθως λαλίστατος κύριος Χρυσοχοΐδης - που ευθύνεται για την μη-φύλαξη της Συναγωγής μετά την πρώτη απόπειρα - ούτε λέξη.

Κι εγώ που είχα την εντύπωση ότι ο πρωθυπουργός μας έχει ιδιαίτερη ευαισθησία για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ανεξιθρησκία και τις μειονότητες...

Τα μεταξωτά βρακιά...

Εμείς, οι παλιοί του Internet, που έχουμε κλείσει δύο δεκαετίες στο δίκτυο, (από τα χρόνια του UNIX) θα είχαμε κάθε λόγο να είμαστε ενθουσιασμένοι με τα opengov, την δικτυακή διαβούλευση, την ανοιχτή ψηφιακή διακυβέρνηση, κλπ. Κι όμως από την αρχή ήμασταν οι πιο σκεπτικοί.

Ίσως επειδή ξέραμε ότι δεν αρκεί να δημοσιεύσεις κάτι στο Διαδίκτυο (αυτό είναι το πιο εύκολο) για να αλλάξουν τα πράγματα. Πάρτε παράδειγμα τους γενικούς γραμματείς. Πριν από την δημοσίευση της πρόσκλησης (άρα και πριν από τις εκλογές) έπρεπε να έχει εκπονηθεί ένα πρόγραμμα αξιολόγησης που αυτόματα θα ξεσκαρτάρει τις εκατοντάδες αιτήσεις. Παράλληλα να έχουν εκπαιδευτεί αξιολογητές που θα έκαναν τον τελικό έλεγχο και θα δημιουργούσαν την shortlist των υποψηφίων.

Αντ’ αυτού τι έγινε; Πνίγηκαν μέσα στις αιτήσεις, δεν μπορούσαν να τις αξιολογήσουν και τελικά κατέφυγαν στην πατροπαράδοτη (από την εποχή του Τζουμπέ!) μέθοδο. Προσέλαβαν τους κολλητούς, τους κομματικούς, τους αποτυχημένους βουλευτές και πολιτευτές. Δηλαδή ξεφτίλισαν και το Internet και το opengov.

Η ουσία είναι πως η τεχνολογία από μόνη της δεν αποτελεί πανάκεια – ούτε καν καινοτομία. Επαληθεύεται η παλαιά παροιμία ότι: «τα μεταξωτά βρακιά, θέλουν κι επιδέξιους κώλους». Όταν το κόμμα βρίσκεται ακόμα στην εποχή του παπουτσή και του πεταλωτή (μιλάω για επαγγέλματα) δεν αρκεί μια γρήγορη πρόσβαση στο Internet για να περάσει στον ψηφιακό αιώνα.

Το σφάλμα αυτό κυριαρχεί στην σύγχρονη Ελλάδα. Αγοράζουμε τα πιο σύγχρονα ιατρικά μηχανήματα, τα πιο μοντέρνα οπλικά συστήματα και δεν εκπαιδεύουμε χειριστές που να τα γνωρίζουν σε βάθος και να τα αξιοποιούν. Είμαστε τεχνολογικά νεόπλουτοι. Έχω δει φοβερά μηχανήματα σε σπίτια προσφάτως (και συνήθως παρανόμως) πλουτισάντων, που δεν ήξεραν ούτε πως να τα ενεργοποιήσουν.

Έστω – δεν υπάρχει άλλος τρόπος μάθησης και προόδου, από την δοκιμή και το λάθος. Ας δεχθούμε πως έγινε μία αρχή που σε ορισμένα πράγματα θα έχει σίγουρα θετικό αποτέλεσμα (π. χ., η δημοσίευση όλων των αποφάσεων στο Διαδίκτυο). Τα άλλα έπονται. Με τον καιρό έρχονται οι (επι)δεξιότητες...

Το πρόβλημα είναι πως δεν έχουμε καιρό. Αλλά η σημερινή κυβέρνηση παρά τα ψηφιακά και εκσυγχρονιστικά της, έχει μία αίσθηση χρόνου παλιοκαιρινή, σχεδόν ανατολίτικη. Σε καλό να μας βγει...

Αϊτή

Όσοι πιστεύουν σε Θεό, παντοδύναμο και πανάγαθο, πως τον συμφιλιώνουν με την καταδίκη και το μαρτύριο των συνανθρώπων μας της Αϊτής;




Υ. Γ. Και δεν είχε περάσει ούτε ένα 24ωρα από το post όπου έλαβα την ακόλουθη είδηση:

ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. Σάλο έχει προκαλέσει στην Αμερική και σε ολόκληρο τον κόσμο η εξωφρενική δήλωση του διάσημου ευαγγελιστή «τηλε-πάστορα» Πατ Ρόμπερτσον, σύμφωνα με την οποία η Αϊτή υποφέρει σήμερα «διότι την καταράστηκε ο Θεός για τη συμφωνία που έχει κάνει ο λαός της με τον Διάβολο» .


(Φωτογραφίες ΒΒC).

Οι άνθρωποι ως αριθμοί

Με τον φίλο Τ. Μ. διαφωνήσαμε για τη νέα γρίπη. Εκείνος την θεωρεί ασήμαντη υπόθεση που παραφουσκώθηκε για λόγους σκοπιμότητας από τους έχοντες συμφέρον.

Στην παρατήρησή μου ότι έχουμε ήδη εκατό νεκρούς (κι ακόμα δεν έπιασαν τα κρύα) η απάντησή του ήταν περιφρονητική. «Και τι είναι 100 νεκροί σε έντεκα εκατομμύρια πληθυσμό;».

Πράγματι, στατιστικά το ποσοστό είναι μικρό. Αλλά εκατό νεκροί είναι εκατό χαμένοι άνθρωποι – με οικογένειες, παιδιά, γονείς, φίλους. Οι περισσότεροι ήταν νέοι (η γρίπη αυτή ειδικεύεται στις νεότερες ηλικίες). Αν είχαν εμβολιασθεί, θα είχαν γλιτώσει. Και όπως είδαμε το εμβόλιο δεν έχει παρενέργειες .

Αυτοί που, όπως ο φίλος μου, καταφέρονται εναντίον του εμβολιασμού, σκέπτονται αυτές τις εκατό ανθρώπινες τραγωδίες; (Που σύντομα θα γίνουν περισσότερες). Ή κάθονται επάνω στην στατιστική τους ασημαντότητα;

Πάλι από το μηδέν

+ 100 – 100 = 0

Οι 100 ημέρες που πέρασαν, ήταν ημέρες προετοιμασίας, προπαρασκευής, αναζήτησης, συζήτησης, ψαξίματος. Έπρεπε να έχουν προηγηθεί των εκλογών – ώστε μετά τις εκλογές να υπάρξουν αποφάσεις και πράξεις.

Ενώ τώρα οι εκατό ημέρες αρχίζουν την 100στή πρώτη.

Το είπε και ο Γιώργος Παπανδρέου: με την συμπλήρωση των πρώτων εκατό ημερών αρχίζει η εφαρμογή του προγράμματος των πρώτων εκατό ημερών.

Μηδενίζουμε το κοντέρ και ξαναρχίζουμε.

Άντε να δούμε τι θα γίνει στις διακόσιες...

Και να πεις ότι έχουμε άνεση χρόνου!

Έλλειμμα Ορθολογισμού

[S. O. S.]

Διαβάζοντας τον καθηγητή Νίκο Αλιβιζάτο (“Kαθημερινή”, 3.1.10), θυμήθηκα μία παλιά προσπάθεια. Είχα προτείνει – μαζί με μερικούς φίλους και γνωστούς – την δημιουργία ενός Συνδέσμου Ορθολογικής Σκέψης (αρχικά ΣΟΣ). Πιστεύω ότι το έλλειμμα ορθολογισμού σε αυτή τη χώρα είναι απείρως μεγαλύτερο από το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών – και πολύ πιο επικίνδυνο.

Ζούμε ανάμεσα στον μύθο και την παράνοια – και αδυνατούμε να πάρουμε σωστές αποφάσεις. Μία ένωση πολιτών με στόχο τον εξορθολογισμό της κοινωνικής και πολιτικής ζωής, που θα παρενέβαινε δυναμικά όπου εμφανιζόταν η παράνοια (περίπτωση νέας γρίπης) ή ο παραλογισμός (περίπτωση Δραγώνα) θα μπορούσε ίσως να εξυγιάνει την ατμόσφαιρα.

(Αλήθεια τι έγιναν όλοι όσοι μας έλεγαν ότι θα πεθάνουμε από τις παρενέργειες του εμβολίου Η1Ν1; Μύτη δεν άνοιξε…).


_____________________________________________
Επιστολή στην "Κ" 10.1.10

Ο Μίκης στο ΛΑΟΣ!

Με αφορμή την επανάληψη μιας παλιάς τηλεοπτικής μου εκπομπής (του 2006) ο Μίκης Θεοδωράκης έστειλε επιστολή στον Στέφανο Ληναίο, η οποία κυκλοφορεί ευρύτατα στο Διαδίκτυο. Στην επιστολή αυτή ο Μίκης αναπαράγει όλη την επιχειρηματολογία του ΛΑΟΣ (μέχρι και τα πλαστογραφημένα αποσπάσματα κειμένων της Θάλειας Δραγώνα) εναντίον των «προδοτών» που απεργάζονται τον αφελληνισμό των Ελλήνων.

Με όλα τα κόμματα είχε ως τώρα συνοδοιπορήσει ο Μίκης, η ακροδεξιά του έλειπε. Φαίνεται ότι θέλει να τελειώσει την πολιτική του σταδιοδρομία ως ουρά του Καρατζαφέρη. Κρίμα στο «Άξιον Εστί»!

Χρήστος Λαμπράκης (revised)

Όταν θυμάμαι τον Χρήστο Λαμπράκη η πρώτη εικόνα που μου έρχεται στο νου είναι παράξενη αλλά απόλυτα ενδεικτική για τον άνθρωπο. Πεσμένος στα τέσσερα, κάτω από το τραπέζι της τραπεζαρίας μου, να συνομιλεί με ένα γάτο που είχε καταφύγει εκεί.

Γατόφιλος και γενικά ζωόφιλος, μανιακός για την φύση και τις απλές χαρές της, ο Χρήστος Λαμπράκης ήταν ένας απλός και σοφός άνθρωπος γεμάτος τρυφερότητα. Όλα όσα έγραψαν γι αυτόν (ευπατρίδης, καλλιεργημένος, ευφυής, κλπ.) είναι σωστά και μαζί λίγα. Ήταν σπάνια προσωπικότητα. Αισθάνομαι τυχερός που για μερικά χρόνια υπήρξα συνεργάτης του.

Γεννήθηκε προικισμένος με πολλά χαρίσματα, είχε μία εξαίρετη μόρφωση, κληρονόμησε έναν οργανισμό με πολλές δυνατότητες. Τις οποίες αξιοποίησε όχι για προσωπικό του όφελος (ήταν λιτός, σχεδόν ασκητικός) αλλά για το κοινό καλό.

Όλοι έγραψαν για τα επιτεύγματά του – τον ΔΟΛ, το Μέγαρο, το Ίδρυμα. Δεν ήταν όμως η ζωή του ανέφελη, όλο νίκες και επιτεύγματα. Είχε και δύσκολες στιγμές. Πάλεψε αρκετά με δαίμονες.

Άρχισα να συνεργάζομαι με το Βήμα το 1983. Σύντομα ο Λαμπράκης μου ζήτησε συμβουλές για γενικότερα θέματα. Έτσι μπόρεσα να τον γνωρίσω καλύτερα. Η σχέση εξελίχθηκε σε (σχεδόν) φιλία. Η λέξη αυτή είναι δύσκολο να ισχύσει για κάποιον που κρατούσε πάντα απόσταση από όλους. Μετά την απομάκρυνσή μου από το Βήμα (που προσπάθησε με κάθε τρόπο να αποτρέψει) βλεπόμασταν πια μόνο στο Μέγαρο.

Την εποχή εκείνη (αρχές της δεκαετίας του 80) είχε κουραστεί. Δεν του πήγαινε να είναι εκδότης και επιχειρηματίας – ένιωθε πολύ καλύτερα στο καΐκι του. Αντιμετώπιζε σχέδια αποχώρησης. Έγιναν και συζητήσεις με Έλληνα εφοπλιστή της Νέας Υόρκης για πώληση του ΔΟΛ.

Τον ξύπνησε η υπόθεση Κοσκωτά. Υπήρξε το ερέθισμα που τον ώθησε να δραστηριοποιηθεί και να επικεντρωθεί στην δουλειά. Τότε άρχισε η μεγάλη ανάπτυξη του ΔΟΛ, που πολλαπλασίασε το μέγεθος, τις εταιρίες και τα έντυπά του.

Και μετά ήρθε το Μέγαρο. Θυμάμαι πως με ξενάγησε στο γιαπί, που είχε μείνει ημιτελές τόσα χρόνια, περιγράφοντας ζωντανά, σαν οραματιστής, όλα ό,σα έγιναν μετά. «Να», μου είπε, «γιατί χρειαζόταν ο ΔΟΛ!». Εκείνη τη στιγμή δεν τον έβλεπε σαν σκοπό, αλλά σαν μέσο για την επίτευξη του μεγάλου του ονείρου.

Πρόλαβε να ολοκληρώσει το όνειρο. Έτσι θα ήθελε να τον θυμούνται. «Ο Λαμπράκης που ανεβοκατέβαζε κυβερνήσεις», ήταν ένας φτηνός μύθος, άλλο ένα εφεύρημα της ελληνική παράνοιας. Δεν νομίζω ότι τον ενδιέφερε αυτό. «Ο Λαμπράκης που ανεβοκατέβαζε όπερες», ήταν η πραγματικότητα. Ο Λαμπράκης, που ως «Αντώνης Καστελλάνος» έκανε μία από τις πιο ωραίες μουσικές εκπομπές στο ελληνικό ραδιόφωνο. Ο Λαμπράκης, που έπαιζε με τις γάτες.

Θυμάμαι: είχα γράψει ένα μεγάλο, ολοσέλιδο ταξιδιωτικό για την Φλωρεντία. Όταν τυπώθηκε, κάποιος είχε επέμβει και είχε (σωστά) διορθώσει τις "όχθες του Άρνο" σε Lungarni. Ρώτησα: ήταν αυτός. Που αθόρυβα διάβαζε τα πάντα.

Ο Χρήστος Λαμπράκης.

Η παιδική ηλικία των blogs

Χρόνια δεν είχα επισκεφθεί τα παλιά μου blogs. Πήγα χθές μία βόλτα και γύρισα με περίεργα συναισθήματα. Μερικά αντέχουν περισσότερο στο χρόνο – ιδιαίτερα το φωτογραφικό (doncat2) και το τεχνολογικό (dimoutech – οι διευθύνσεις δίπλα).

Άλλα δείχνουν τα συμπτώματα της παιδικής ηλικίας (και της δικής μου – ως blogger): ανωριμότητα, υπερβολικός ενθουσιασμός (για ένα συγγραφέα ήταν τόσο περίεργο το συναίσθημα της άμεσης ανταπόκρισης του αναγνώστη…), εριστικότητα. Όμως είναι μνημεία ζωντανού διαλόγου.

Επισκέφθηκα και το μυστικό μου αγγλόφωνο blog (λίγο πριν τελειώσει μερικοί το είχαν ανακαλύψει) το doodle . Εκεί ησυχία, όπως εδώ τώρα. Ελάχιστα σχόλια (μόνο προς το τέλος) καμία φωνασκία.

Τελικά ήταν ευχάριστη η βόλτα. Και η ιδέα ότι αυτά τα πεντακόσια κείμενα, οι χίλιες φωτογραφίες και τα ογδόντα χιλιάδες σχόλια θα παραμείνουν όσο υπάρχει Internet (ή όσο υπάρχει Google) δεν είναι άσκημη.

Και αυτό εδώ, τι είναι; Μα μία σιωπηλή υποσημείωση στα μεγάλα blogs.

Υ. Γ. Διάλεξα, για εικονογράφηση της παιδικής ηλικίας, την κόρη ενός αγαπητού blogger του «Andy Dufresne» που φωτογράφησα πρόσφατα. Γεννήθηκε κάπου στην μέση των blogs μου.

Η κρίση ανάποδα

Το μόνο που με κάνει αισιόδοξο αυτή την εποχή είναι η άλλη πλευρά της κρίσης. Τρέφω μία ελπίδα ότι θα μας αναγκάσει να αλλάξουμε ζωή, να ιεραρχήσουμε πιο σωστά τις προτεραιότητες, να εκσυγχρονίσουμε το κράτος και τους θεσμούς, να απαλλάξουμε την οικονομία από τα βαρίδια και τις αγκυλώσεις. Η πίεση της κρίσης θα μπορούσε να ανατρέψει καταστάσεις παγιωμένες από χρόνια, τόσο οικονομικά όσο και κοινωνικά.

Το πρόβλημα όλων των ηγεσιών στην Ελλάδα είναι ότι δεν τολμούν να πάρουν δυσάρεστες αποφάσεις. Ο λαϊκισμός και η διαφθορά διαβρώνουν τα πάντα. Ε – εκεί η κρίση θα μπορούσε να δράσει θεραπευτικά. Και ίσως μετά από χρόνια να την δούμε σαν το πικρό φάρμακο που θεράπευσε την αρρώστια.

(Απάντηση σε έρευνα του "Εθνους").

Βρήκε τη λύση!

ο Don αποφάσισε να περάσει την υπόλοιπη ζωή του ανάσκελα.

Κατάλαβε πως μόνον αν είναι ανάποδα, θα μπορεί να βλέπει τα πράγματα σωστά.

Επέτειος - 4 χρόνια!

Το "ψάρεμα" κράτησε 27 μήνες... (τελευταίο post "πάω για ψάρεμα" στις 9.10.07). Αλλά σήμερα το blog έχει γενέθλια. Μου τα θύμισε ένας παλαιός αναγνώστης του. Ξεκίνησε ως nikosdimou στις 2. 1. 2006. Τέσσερα χρόνια. Κι είναι σαν χθες...

Ή επέτειος μου δίνει αφορμή να ανεβάσω δύο φωτογραφίες και ένα κείμενο. Όχι - δεν ξαναρχίζω... αν και τώρα δεν θα είχα πάλι εκατοντάδες σχόλια κάθε μέρα. Έχουν γίνει τόσο πολλά τα blogs...

Σήμερα το βράδυ έζησα μία σκηνή που ήθελα να την μοιραστώ. Δυστυχώς το site μου πάλι δεν ανεβάζει φωτογραφίες. Έτσι θα τις βάλω εδώ με ένα σύντομο κείμενο (που σχεδόν δεν χρειάζεται - είναι τόσο εύγλωττες...).


Οι φτωχοί και η μοίρα τους

Δύο του Γενάρη, βράδυ, στο Μοναστηράκι. Όταν πήγαινα, δεκάδες μικροπωλητές πρόσφεραν την πολύχρωμη πραμάτεια τους. Όταν γύριζα, τους βλέπω να μαζεύουν βιαστικά το εμπόρευμα μέσα στο σεντόνι που τους χρησίμευε για κατάστημα. Τι είχε γίνει; Να, εδώ: μία περίπολος αστυνομικών. Οι μικροπωλητές – σχεδόν όλοι μαύροι - έχουν κάνει μπόγο το κατάστημα και έχουν παραταχθεί στην άκρη της πλατείας περιμένοντας την επόμενη κίνηση της αστυνομίας. Απίθανη στοίχηση.



Δεν έμεινα να δω τη συνέχεια.